Программаны компиляциялау

Сабақтың тақырыбы: Тармақталу алгоритмінің программалық түрлері.
Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларды тармақталу алгоритміндегі қызметші
сөздердің
аудармасындағы операторлармен
таңыстыру.
2. Есеп шығару арқылы тармақталу
командасының орындалуын
меңгерту.
3. Оқушыларды тиянықтылыққа,
нақтылыққа, жүйелі ойлауға,
ұқыптылыққа, уақытты тиімді пайдалануға
тәрбиелеу,өз-өздерін
бағалауға
Сабақтың құралдар және ТСО: Компьютер, графопроектор,
тапсырмалар,тест,бағалау
Парағы, Паскаль
программалау ортасы.

Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: көрсете-түсіндіру,сұрақ-жауап, практика

Пән аралық байланыс: логика, математика
Сабақтың құрылымы:І Ұйымдастыру бөлімі
1. Информатикалық диктант
2. Сұрақ –жауап
ІІ. Негізгі бөлімі
Жаңа сабақ материалымен жұмыс
Тірек –сигнал қолдану
арқылы
Оқулықпен жұмыс
Компьютерде практикалық жұмыс
ІІІ. Қорытындылау бөлімі
Өзін-өзі тексеру(тест)
Бағалау
Үйге тапсырма беру

І -1Инфо-диктант
1. Програмалау тілінің белгілі бірі іс-әрекет орындай алатын тиянақты
мағынасы бар ең қарапайым сөйлемі ---------
2. Программаның орындалу барысында мәндері өзгерссіз қалатын шамалар------
--
3. Шамалардың қабылдайтын мәндеріне берілетін сипаттама-----------
4. Программаның орындалу барысында әр түрлі мәндерді қабылдай алатын
шамалар----
5. Берілген программаның әрбір жолын жеке-жеке аударып отырып орындайтын
транслятор түрі.-----
6. Еңгізу операторы-------
7. Шығару операторының түрі----

1. Паскаль тілінде берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар
тізбегі түрінде келтіру-------
2. Міндетті түрде әріптен басталатын сандар мен әріптердің тізбегінен
тұратын белгі -------- аталады.
3. Логикалық түрдегі тұрақтылар--------- немесе -------------мәндерінің
біріне ие бола алады

Жауаптары:
1. Оператор
2. Тұрақты
3. Тип
4. Айнымалы
5. интерпретатор
6. Read (a1.a2….an)
7. write(a1.a2….an)
8. программа құру
9. (атау-идентификатор)
10. . (true false)

І-2 Сұрақ-жауап.

• Программа тілінде программа неше бөліктен тұрады?
• Программаны іске қосу үшін қандай әрекеттерді орындайсыздар?
• Программа қандай оператормен басталады?
• Программаның нәтижесін көру қандай әрекеттерді орындайсыздар?
• Программада әрбір жолдан кейін қандай тыныс белгі қойылады?

• Программа қандай оператормен аяқталады?
• Программаны компиляциялау?
• Алгоритмдердің түрлері

• Программаны компиляциялау-Alt+F9 Compile
• Ctrl+F9 RUN (орындау)
• Аlt+F5 (нәтиже шығару)
• F2 -fale/save (сақтау)
• . File-Exit (ТП ортасын жабу)
• F3-File/Open(ашу)
• Сызықтық, тармақталған, қайталау.

ІІ. Жаңа сабақ
ІІ-1 Тірек сигналдармен жұмыс
Тармақталған алгоритмдер туралы не білеміз ?
Мысалдар келтірейік.

Мысал№1. Асханада 10 тенге берсеңіз сүтсіз шәй ,25 тенге берсеңіз сүті бар
шәй береді.

Қанша тенге төлеуіне байланысты сүтсіз немесе сүтті шәйдің біреуі ғана
беріледі.

Алг алгоритм аты( арг типі,нәт типі, аты)
Арг аттары
Нәт аттары
Басы
Егер шарт
Онда 1-серия
әйтпесе 2-серия
бітті
соңы

иә жоқ

Мысал.
Асханада 10 тенге берсеңіз сүтсіз шәй ,25 тенге берсеңіз сүті бар шәй
береді.

Қанша тенге төлеуіне байланысты сүтсіз немесе сүтті шәйдің біреуі ғана
беріледі.
PROGRAM Асхаnа;
VAR X, : INTEGER;

BEGIN
WRITELN(‘ENGIZ X’);
READLN (X, );
IF X=10
THEN WRITE LN(CYTTI’);
WRITELN(CYTTIZ’);
END.

Практикалық жұмыс

№1

Шешуі:

№2

Кез келген екі сан берілген делік. Егер 1-санның абсолюттік шамасы 2-
санның абсолюттік шамасынан үлкен болса, онда 1-санды бес есе кішірейтіп,
ал олай болмаса, оларды өз қалпына қалдыратын программа құру керек .

Шешуі:
PROGRAM B3;
(*екі санды салыстыру*)
VAR X, Y: REAL;

BEGIN
READLN (X, Y);
IF abs(X)>abs(Y)
THEN X:=X/5;
WRITE(X, Y);
END.

№3

Шешуі:

Тест(Паскаль тілі)

1.Паскаль бағдарламасында программа мәтініне түсініктеме (комментарий)
қайда жазылады
А) фигуралық жақшаға В) дөңгелек жақшаға С) тырнақшағаД)
тікбұрышты жақшаға Е) апострофқа

2.Идентификатор қолдана алатын айнымалы А) abc В) div С) end
Д) array Е) mod

3.Паскаль програмасында белгі қою бөлігі қай түйінді сөзден басталады
А) LabelВ) const С) varД) dimЕ)type

4.Программалармен жұмыс істеу барысында мәнін бірнеше рет өзгерте алатын
шама
А) айнымалы В) белгі С)тұрақты Д)жүйе Е)айнымалы
функциясы

5.Turbo Pascal тілінің қызыметші тұрақтылары қайсы?
А) Max, Min В) Grapt, System, Crt C) True, False, Maxint
D) Integer, Real, Boolean

6. Word типті айнымалының мәні
А) 0-ден 255 аралығ В) -128-ден 127 аралығында С) -32768-ден 32767
аралығында Д) 0-ден 65535 аралығында

7.Айнымалыларды сипаттаудың дұрысын көрсетіңіз
А) VAR a, b, c : real; i, k : integer; В) VAR a, b, c := real; i,k :=
integer; С) VARIANTS a, b, c : real; i,k : integer; Д) VAR a, b, c =
real; i, k = integer; Е)VAR a; b; c : real; i; k : integer;
8.Мына өрнек Y=x3 Паскаль программасында қалай жазылады
А) Y:=x*x*x; В) Y:=x^3; С)Y:=x**3; Д) Y:=SQR(x*x*x);
Е)Y:=SQRT(x);

9.Төмендегі әріптердің нәтижесінде а және в айнымалыларының мәндері неге
тең болады?
А:=4;
B:=A+1;
B:=B+1;
A:=A*A;
A:=A+1;
А) А=1, B=6 В) А=16, B=5 С) А=5, B=5 Д) А=17,
B=6

10.Төменгі операторлардың орындалуы нәтижесінде А айнымалысының мәні нешеге
тең болады?
А:=3
If A<4 then
Begin
A:=A+2;
A:=A+3;
End;
А)6 В)3 С)4 Д)8

Жауаптары:
1 .Е 2.Д 3.А 4.А 5.С 6.Д 7.А 8 .А
9. Д 10 д.

Үйге тапсырма Шартты оператор.
77-79 б, №1-4

Рефлексия

№ 3 Хромтау орта-мектебі

Сабақтың тақырыбы:

Тармақталу алгоритмдерді
программалау

Өткізген: Ерманова Р.С.

2008-2009 оқу жылы
-----------------------

1-серия

2-серия

Тармақталу процестеі бар алгоритдерді ұйымдастыру үшін шартты операторлар
пайдаланады.
Турбо Паскаль тілінде екі шартты оператор бар:
IF және CASE

Өрнек

then

1-оператор

else

2оператор

шарт

IF (егер) операторы программадағы іс-әрекеттерің
орындалу реттілігін өзгертетін оператор.

Шартты операторлар

IF

Өз-өзін бағалау

 3

 4

 3

 4

 3

 Айдана

12

4 

4 

 5

 5

4 

 Талғатбек М

11

  3

 3

 3

 3

 4

 Ерсултан

10

  4

 5

 3

 4

 3

 Үміт

9

  4

 4

 3

 4

 3

 Ерлан

8

  4

 5

 4

 4

 3

 Нурлан

7

  3

 4

 3

 3

 4

 Айымгуль

6

  3

 3

 3

 4

 3

 Толғанай

5

  3

 3

 3

 4

 3

 Гульдана

4

  4

 4

 5

 5

 4

 Айдос У.

3

  4

 4

 4

 4

 4

 Абен Д.

2

4

4

4

3

 4

Аскарбек Акылбеков

1

Бағасы

тест

Практикалық жұм

Ауызша жауабы

диктант

Оқушының аты-жөні

№