Ойша жазу диктанты

Батыс Қазақстан облысы

Жаңақала ауданы

Жаңақала аудандық білім беру бөлімінің әдістемелік кабинеті

Диктанттар жинағы

(1-4 сыныптарға арналған)

Жаңақала, 2013 жыл

Бастауыш кластарға арналған диктанттар жинағы Жаңақала аудандық білім беру бөлімінің оқу әдістемелік кеңесінде қаралып, аудан мектептеріне тарату мақұлданды.

«10» қыркүйек 2013 жыл, хаттама №1

Жинақта 2-4 сынып оқушыларының жазу дағдыларын тиісті талапқа сай қалыптасуын жетілдіру мақсатында арналған қазақ тілі пәнінен диктантар терілген. Бұл әдістемелік құрал бастауыш сынып мұғалімдеріне көмекші құрал ретінде ұсынылады.

Құрастырған: Мукашева Эльмира Жеңісқызы

Рецезенттер:Д. А. Сатыбалдиева, А. Т. Сарсенгалиева-аудандық білім беру бөлімінің әдістемелік кабинет жанындағы шығармашылық топ мүшелері.

Мазмұны

Пікірлер
Алғы сөз
Диктанттар түрлері
Диктанттар
Күтілетін нәтиже
Пайдаланылған әдебиеттер

№3 орта жалпы білім беретін қазақ мектебі

«Диктант - оқушының жазбаша сауаттылығын айқындайтын тексеру құралы»

Жаңақала - 2013 жыл

№3 орта жалпы орта білім беретін қазақ мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Мукашева Эльмира Жеңісқызы құрастырған диктанттар жинағы жөнінде

Пікір

№3 орта жалпы білім беретін қазақ мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Мукашева Эльмира Жеңісқызының құрастырған диктанттар жинағы оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай, жас ұстаздарға есте сақтарлықтай кеңестерімен толықтырылып жасалған.

Жинақта диктант түрлері әр сыныпқа сай сөз сандары, бағалау нормалары анық көрсетілген. Әр сыныпқа берілген грамматикалық тапсырмалары бағдарламаға сай жасалған.

Мукашева Эльмира Жеңісқызы құрастырған диктанттар жинағы бастауыш сынып мұғалімдеріне, әсіресе жас ұстаздарға үлкен көмегін тигізеді деп есептеймін.

№3 орта жалпы білім беретін

қазақ мектебінің бастауыш

сынып мұғалімі

жоғарғы санатты ұстаз Закарина Рима

Әмірханқызы

АЛҒЫ СӨЗ

Оқушылардың жазбаша сауатын жетілдіретін жұмыстардың бірі - диктант. Жазба жұмыстарға, оның ішінде диктант жұмысына бірінші сыныптан бастап ерекше қөңіл берген жөн.

Диктанттың буын, терме, сөөзік, көру, қатеден сақтандыру және бақылау сияқты түрлеріне оқушыларды бірінші сыныптан бастап үйрете беру керек.

Диктант - орфографиялық, пунктуациялық дағдыны тексеру құралы.

Диктант түрлері мұғалімнің алдына қойған мақсатына орай таңдалып алынады. Оқушының сауатты жазу, шығармашыл ойлау, көркем жазу, өтілген ережені меңгеруі жазылған тапсырмадан көрініп тұрары анық. Бұл болашақта жекелеген оқушылармен жұмысты қалай жүргізу керек екенін анықтауға көмектеседі.

Бастауыш буыннан ортаңғы буынға өткен оқушы келесі сатыға қиындықсыз өтсін десек, сауатты оқушы дайындауға диктант жұмыстарын тиімді қолданайық.

ДИКТАНТТЫҢ ТҮРЛЕРІ

Диктант - жазу жұмысының бір түрі. Диктанттың түрлері үйрету мақсатына сәйкес әр түрлі болады.

1. Сөздік диктант - сөзден және сөз тіркестерінен тұрады. Өтілген ережеге сәйкес беріледі. Сөздік диктанты сабақтың бір бөлігі ретінде үнемі жүргізіледі. Оған 5-6 минут жеткілікті.

2. Таңдамалы диктант - өтілген ережені ойында қалдыру үшін беріледі. Мұнда оқушылар мұғалім оқыған тексттен ережелерге сәйкес сөздерді немесе сөз тіркестерін теріп жазады.

3. Көру диктанты - тақтаға жазылған диктантты оқушылар өздері оқиды. Анықтап қарап, ережелерге сай келетін сөздерді байқайды. Мұғалім өзі оқып береді. Текст жабылады. Оқушылар жазып болған соң текст ашылады. Оқушылар өз жазғандарын текстпен салыстырып тексереді. Көру диктанты ережеге бағынбайтын сөздерді оқытқанда көп көмегін тигізеді.

4. Ойша жазу диктанты . Оқушылар мазмұнды тексті оқып, жаттап, ережеге байланысты сөздерді ұғынған соң, есінде қалғанын ойша жазады. Оқушылар болғаннан кейін, дәптерге жазғандарын тақтадағы текст бойынша тексереді.

5. Сақтандыру диктанты. Бұл ережелерді есте сақтау, ережені қайталау мақсатында жүргізіледі. Мұғалім текстті оқиды. Тақтаға шыққан оқушылар ережеге сәйкес келетін сөздерін түсіндіріп, тақтаға жазады. Оның бәрі жазып, астын сызады. Мұндай диктанттар қиын ережелерді өткеннен кейін жазылады. Осы ережеге сай сөздердің дұрыс жазылуын алдын ала ескертіп отырады.

6. Түсіндірмелі диктант. Оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге жетелейді. Бұл диктант оқушылар тақырыпты жақсы түсінген соң жүргізіледі. Мұғалім текстті оқиды. Оқушылар қайталап дәптерлеріне жазады. Оқушы керек сөзді түсіндіреді. Бұл диктант арқылы көп оқушылардың тақырыпты түсінген, түсінбегені анықталады. Оқушылар орфографиялық және грамматикалық талдау жасауға үйренеді. Соңында текст тексеріледі.

7. Көшіріп жазу диктанты. Оқушыларды қате жібермеуге, сөйлемді және оның бөліктерін толық көруге жетелейді. Алдымен оқушылар тексті тақтадан оқиды, өтілген ережелерге байланысты сөздерге түсінік береді, онан кейін тексті көшіріп жазады. Соңынан оқушылар тексеріп шығады. Мұндай диктантты өткізгенде оқушылардың сөзбен емес, толық сөйлемді көшіріп жазуын да қадағалап отыру керек.

8. Шығармашылық диктант. Бұл үйретуші, түсіндірмелі, сақтандыру мақсатында жүргізілуі мүмкін. Оның басқалардың өзгешелігі - оқушылар сөз тіркестерін қолдана отырып текст құрайды. Мұндай жұмыстар оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге, ойын, сөз байлығын дамытуға және өткен материалды қайталауға жетелеп отырады. Шығармашылық диктант бірте-бірте күрделенуі керек. Алдымен сөздерден сөйлем құрауға не сөйлемді бастауға немесе аяқтауға сөздер берілуі мүмкін. Немесе тірек сөздерін беріп, белгілі бір сюжетке сөйлем құратуға болады. Алғашқы сөйлемдер ұжымдық түрде талқылануы мүмкін.

9. Еркін диктант . Оның ерекшелігі бір ойды білдіретін бірнеше сөйлемдерді ойында қалдырады. Мұнда оқушылар сөйлемдегі ойды беретін кейбір сөздерді, сөйлемдерді басқа сөздермен бере алады. Бірақ өтілген тақырыптқа сай келетін сөздер болуы керек. Диктанттың тексті оңай, мазмұны ойда қалатыны болуы шарт. Бұл диктантты өткізудің әдістемесі басқалардан өзгеше. Мұғалім тексті толық оқып шығады. Онан кейін мазмұны аяқталған бөлімінідегі басты ойды бөле оқиды және тексттің мазмұнын ауызша әңгімелеп тағы да тексті бөліммен оқып береді. Оқушы тексті ойында қалғаны бойынша жазады (3-5 сөйлем) . Мұғалім бұл жолы оқушының мазмұнын дұрыс, текстегі басты ойды бере білгенін қадағалайды. Диктанттың бұл түрі оқушыларды сауатты жазуға грамматикалық формаларды дұрыс қолдануға және оның жазу тілінің дамуына әсер етеді.

10. Бақылау диктанты . Бір үлкен орфографиялық тақырыпты өткен соң жазылады. Тексте өткен ережеге байланысты мәтіндер беріледі, бір немесе үш грамматикалық тапсырма беруге болады.

Қорытынды бақылау жазба жұмыстары тоқсанның бірінші күні, мейрамнан кейінге және дүйсенбі күні жазылмайды.

Диктант жұмысындағы сөздер саны

Сынып

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

Сынып: І тоқсан

1 сынып:

2 сынып: 20-25

3 сынып: 35-45

4 сынып: 60-65

Сынып: ІІ тоқсан

1 сынып:

2 сынып: 25-30

3 сынып: 45-50

4 сынып: 65-70

Сынып: ІІІ тоқсан

1 сынып:

2 сынып: 30-35

3 сынып: 50-55

4 сынып: 70-75

Сынып: ІҮ тоқсан

1 сынып: 20-25

2 сынып: 35-40

3 сынып: 55-60

4 сынып: 75-85

Бағалау критерийлері.

«5» - қатесі жоқ жұмыс үшін;

«4» - 1, 2 қате жіберген жұмыс үшін;

«3» - 3, 5 қате жіберген жұмыс үшін;

«2» - 5, одан да көп қате жіберген жұмыс үшін;

Тапсырманы орындауға байланысты қойылатын бағалар:

«5» - қатесіз, толық орындалған тапсырма үшін;

«4» - 1 қатесі бар толық орындалмағаны үшін;

«3» - тапсырма толық орындалмағаны үшін;

«2» - тапсырманы мүлде орындамағаны үшін.

1-сынып.

Әріп, буын, сөз және сөйлем диктанттары.

І. Сөз, дыбыс, әріп, сөйлемдер.

Түлкі, сүт, ұя, ыдыс, дәптер, нан, көбелек, ине, теңге, ою.

(10 сөз)

Тапсырма: дауысты дыбыстардың астын сызыңдар.

Мүйiз, май, Сәуле, бас, қағаз, белдік, жүгері, дәрі, отыр, жаз.

(10 сөз)

Тапсырма: дауысты дыбыстардың астын сызыңдар.

Шық, отыр, бесік, доп, емен, жіп, қаз, қияр, еден, есік, көз, көл.

(12 сөз)

Тапсырма: дауыссыз дыбыстардың астын сызыңдар.

Жарқанат, жүзім, үйрек, қияр, қауын, лақ, қант, тиын, нәресте, оймақ, піл, қол, тарақ, түйе, тау, үтік, сөз, сынып, қалам, тақта.

(20 сөз)

Тапсырма: дауыссыз дыбыстардың астын сызыңдар.

Жолбарыс, балық, домбыра, терезе, ат, айна, дәрiгер, әже, көкек, дұрыс. (10 сөз)

Тапсырма: сөздерді буынға бөліңдер (сөздерді тақтаға жазып, оның схемасын сыздыру) .

Алмұрт, шелек, піл, айран, сағат, бор, торғай, күн, май, сүзбе.

(10 сөз)

Тапсырма: сөздерді буынға бөліңдер (сөздерді тақтаға жазып, оның схемасын сыздыру) .

Түлкі, сүт, ұя, ыдыс, дәптер, көбелек, нан, ине, теңге, ою, ас, су, ақ, көк.

(15 сөз)

Тапсырма : дауысты дыбыстардың астын сызыңдар.

Шаңғы, әріп, бұзау, қызыл, қара, сынып, шам, кесе, іні, көше, бала, есеп, еңбек, сары, бет.

(15 сөз)

Тапсырма : дауысты дыбыстардың астын сызыңдар.

Бор, шеңбер, шағала, ыдыс, жылан, қазақша, орысша, орын, ойна, демал.

(10 сөз)

Тапсырма : дауысты дыбыстардың астын сызыңдар.

Орындық, көбелек, ата, бесік, әже, гүл, мысық, дәрігер, айна, ай, кітап, торғай, қыз, мектеп, күз.

(15 сөз)

Тапсырма: не? - деген сұраққа жауап беретін сөздерді теріп жазыңдар.

Қасық, түлкі, тауық, бала, сурет, іні, ине, ана, шортан, әке, ара, сызғыш, доп, дүкенші, ұя, мұғалім, тарақ, ою, көрпе, балмұздақ.

(20 сөз)

Тапсырма: кім? - деген сұраққа жауап беретін сөздерді теріп жазыңдар.

Ерлан жақсы окушы. Ол бірінші сыныпта оқиды. Ерланның сыныбы таза. Оқушылар қазақ тілін біледі.

(14 сөз)

Тапсырма: қандай? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Түлкi- сұлу аң. Ол таулы жерде жүредi. Түлкi қызыл түстi болады. Оның терiсi бағалы. Менiң ойыншық түлкiм бар.

(18 сөз)

Тапсырма: қандай? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Ертіс

Ертіс- өзеннiң аты . Ертiс терең, әдемi өзен. Ертісте кеме жүредi. Өзеннiң суы өте суық. Мен Ертісті көрдiм.

(17 сөз)

Тапсырма: қандай? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Астана - бас қала; Абай даңғылы; Пушкин көшесі; Тобыл өзені; Қазақ тілі - газеті; Алматы қаласы; Қостанай облысы.

(16 сөз)

Тапсырма: бас әріппен жазылған сөздердің астын сызыңдар.

Алтынсарин мұражайы; Қостанай қаласы; Әулиекөл ауданы; халық әртісі - Роза Рымбаева; Ақылбек Шаяхметов - ақын; «Балдырған» журналы.

(14 сөз)

Тапсырма: бас әріппен жазылған сөздердің астын сызыңдар.

Қостанай.

Біз Қостанайда тұрамыз. Қостанай сұлу қала. Қаланың көшелері үлкен. Мектеп Байтұрсынов көшесінде.

(12 сөз)

Тапсырма: бас әріппен жазылған сөздердің астын сызыңдар.

Әлия аюдың суретін салды. Мәдина ою ойды. Қыз орнына отырды. Әжем шай ішіп отыр. Мен доп ойнап отырмын.

(18 сөз)

Тапсырма: не істеді? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Көктем

Көктем келді. Қар еріді. Ауа таза. Кеше жаңбыр жауды. Күн жылы. Балалар көктем айларын жаксы көреді. Менің анам көктем гүлдерін ұнатады.

(21 сөз)

Тапсырма: не істеді? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Мектеп

Мынау біздің мектеп. Мектебіміз таза, жарық. Мен бірінші сыныпта оқимын. Біздің мектепте оқушылар көп. Менің досым да осы мектепте оқиды.

(20 сөз)

Тапсырма: не істеді? - деген сұраққа жауап беретін сөздердің астын сызыңдар.

Менің әжем.

Ұқсас жұмыстар

Қазақ тілінен диктанттар жинағы з сынып

Дауысты дыбыстардың астын сыз

Түбірлес сөздер

Қағаздан ыдыс құрастыру

Қос сөздер, қайталама қос сөздер жайлы ақпарат

Тіл және жазу мәдениеті. 1- сынып

Әжемнің сырмағы. зат есім

Көп таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу

Ғ дыбысы мен әрпі.

ОРЫС ТІЛДІ МЕКТЕПТЕРДІҢ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚТАРЫН ДАМЫТУ

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz