Хромосоманың құрамы

Жасуша ядросы.

Өміржанова Сайран Еспайқызы
№15 мектептің биология пәні мұғалімі

Мұғалім үшін сабақ жоғарғы шеберлікті керек ететін, даму үстінде оқуды
іздес тіретін үрдіс.Сондықтан әрбір мұғалім сабағын тартымды әрі қызықты
етіп өткізуге тырысады. Ол оқушының пәнге деген қызығушылығын оятып пәннің
ғылымилығына мән беруге көмектеседі.
Осы орайда түрлендіру технологиясын пайдалана өткізген сабағымды
ұсынып отырмын. Сабақты “Сөйлей білмеген бала,ойлай да білмейді”
эпиграфын қолдана, оқу шыларға ой тастап тренинг түрінде өткіздім.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: жасуша ядросы және оның маңызды бөлігі болып саналатын
хромосоманың құрылысы мен қызметтері туралы алған білімдерін жинақтау;
Дамытушылық: топтық жүйемен жұмыс жасауға дағдыландыру;
Тәрбиелік: адамгершілікке,ұйымшылдыққа және адалдыққа тәрбиелеу.

І.Ұйымдастыру кезеңі.
Тренинг сабағының ұстанымдары:
▪ Адамдық- шыншыл,ойын нақты айтып көрсету.
▪ Белсенділік- сабаққа толығымен қатысу.
▪ Еркін ұстау- өз білімін іс жүзінде пайдалану.
Тренинг кезеңдері
▪ Ікезең. “Еске түсіру”
▪ ІІ кезең. “Сергіту”
▪ ІІІ кезең. “Өзін-өзі тексеру”
▪ ІV кезең. “Шығармашылық тапсырма”
▪ V кезең. “Іздену,баяндау”
▪ VІ кезең. “Саралау-бағалау”

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

А” рибосома,митохондрия,тилакоид,
лейкопласт,цитоплазма.
“Б” вакуоль,лизосома,Портер
хромопласт,амеба-лейкоцит
“О” пластид,фагоцитоз,полисома,
жасуша орталығы,қозғалыс.

ІІІ. Жаңа сабақ.
1)
1. Жасушаның хромосомалары бар
негізгі органоиды.

2. Ядросы жетілген және жетілмеген
ағзалар бар,оларды қалай жіктейді?


2)

1.Өсімдіктер мен жануарлар жасушасының тұрақты бөлігі:
А) ядро Ә) пластид Б) лизосом
2.Грекше «карион» деген нені білдіреді:
А) плазма Ә) ядро Б) түйіршік
3.Ядроның құрамына кіретін бөліктерді теріп жазыңдар.
4.Тұқым қуалайтын,белгілері мен қасиеттерін сақтайтын ядроның бөлігі:
А) ядрошық Ә) хромосома Б) РНҚ
5.Жасушаның тіршілік цикліндегі ядроның бөлінуге дайындық кезеңі:
А) интерфаза Ә) профаза Б) метафаза
6.Ядро құрамында болатын шар тәрізді тығыз денешік:
А) ядро шырыны Ә) ядрошық Б) хромосома
7.ДНҚ жіпшелерінен тұратын созылыңқы денешік:
А) ядро шырыны Ә) ядрошық Б) хромосома
8.Белгілі бір нәруыз жөнінде жазылған ақпараты бар хромосомалар
үлескісі:
А) ядро Ә) ген Б) ДНҚ
9.Хромосоманы екі бөлікке бөлетін,бірінші реттік кермеленудің атауы:
А) центромера Ә) буын Б) жіпшелер
10.Құрамында нәруыздар,нуклеин қышқылдары мен көмірсулар болатын
ядроның бөлігі:
А) ядро шырыны Ә) ядрошық Б) хромосома

3)

“А” тобы
“Ядро”- кесте толтыру.
“Б” тобы
“Хромосоманың құрылысы мен қызметі”- сурет арқылы түсіндіру.
“О” тобы
“Хромосома типтері” – суреттері арқылы атауларын сәйкестендіру.

Кестені толтырыңдар.

|Жасуша бөлігі |Құрылымы |Қызметі |Жасушадағы маңызы |
| | | | |
|Ядро | | | |

(интерактивті тақтада оқушылар әрбір бағандарын кезектесе толтырады)

Хромосоманың
құрамы

20% қышқыл
40% гистон 40%
ДНҚ нәруыз

(топ мүшелері шығып,тақтада жазып көрсетеді).

Метацентрлі
субметацентрлі спутникті телоцентрлі
акроцентрлі
(сәйкестендіру арқылы хромосомалардың түрлерін түсіндіру)

ІV. Пысықтау.

Жүргізілген зерттеу жұмыстарының қорытындысы бойынша мысалдар келтіру.
(қосымша тапсырма )
1.Ядроның бір және көп түрлілігі.
2.Ядроны бояу арқылы зерттеу.
3.Жасуша тіршілігіндегі маңызы.

V.
Топ басшылары
мүшелерінің жұмысын талдап бағалауға көмектесу
( бағалау парағын пайдалану )

|№ |«А»-тобы | 1 кезең| 2 кезең | 3 кезең |4 кезең | 5 кезең |
| | | | | | | |

VІ. Үйге тапсырма.18 параграфты қайталау, 19 оқып ке

Қостанай облысы

Рудный қаласы

№ 15 орта мектеп