Бір өлшемді массивтер

№4 С.Сейфуллин атындағы орта мектебі

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР
9 - СЫНЫП

Жинақтаған: Омарбекова Салтанат Күнтуғанқызы
Информатика пәні мұғалімі

Қызылорда қаласы

Зертханалық жұмыс №1
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу
ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=cos5x+

program togzhan_1;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=cos(5*x)+exp(1/7*ln(pi+abs(2-x)));
write('y=',y);
end.

X1=3 Y1=4.6539862853E-01
X2=5 Y2=2.2872224210E+00
X3=8 Y3=7.0485574540E-01

Зертханалық жұмыс №2
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу
ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=ln(5x+3)+cosПx2+tgx3

program togzhan_2;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=ln((5*x)+3)+cos(pi*sqr(x))+sin(x)/cos(exp(3*ln(x)));
write('y=',y);
end.

X1=7 Y1=1.8590133764E+00
X2=9 Y2=3.2880315239E+00
X3=4 Y3=2.2041722008E+00

Зертханалық жұмыс №3
Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу
ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

y=ln5x+x5sinx3+tgxx

program togzhan_3;
var x,y:real;
begin
readln(x);
y:=ln(5*x)+exp(5*ln(x)*sin(exp(3*ln(x))))+sin(exp(x*ln(x)))/cos(exp(x*ln(x))
);
write('y=',y);
end.

X1=8 Y1=4.7318530807E+00
X2=6 Y2=5.1434471867E+02
X3=9 Y3=8.0738233627E+00

Зертханалық жұмыс №4
Тармақталуды ұйымдастыру. Шартты оператор.

1-есеп
Бер:
, егер -5 5x3+cosx, егер 0<=x<2

Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x>-5) and (x<0) then y:sqrt(sqr(x+abs(x)) else if(x>=0) and (x<2)
then y:=5*sqr(x)*x+cos(x);
Writeln(‘natigeci’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
1
-2
0
Нәтижесі
1. y=5.5403023059E+00
-2 y=2.4494897428E+00
0 y=9.9999999999E+00

Зертханалық жұмыс №5

Бер: X2sinx+ , егер -1<=x<=1
Tg2x+3.5 , егер x>1
Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x=-1) and (x<=1) then y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2 else if(x>1)
then y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
Writeln(‘natigesi’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз Нәтижесі

0
y=1.0954451150E+00
2 y=8.2743992040E+00
6 y=3.5846846034E+00.

Зертханалық жұмыс №6

Бер: AK:=exp(k*ln(x))/sqr(k)+sqr(1).

Program prsum;
Var x,S,AK,e:real; k:integer;
Begin
Writeln(‘x,e engiz’);
Read(x,e);
S:=0; k:=1;
Repeat
Ak:=exp(k*ln(x))/sqr(k)+sqr(1);
S:=S+AK;
k:=k+1;
Until abs(AK) Writeln(‘S=’,S:4:3,’AK=’,AK:3:1);
End.

X1=2;3; S=5.000 AK=2.0
X2=1;1; S=183.639 AK=1.0
X3=1;2; S=3.250 AK=1.3

Зертханалық жұмыс №7

Бер: AK:sqrt(abs(exp(3*ln(x))))/exp(3*ln(k))
Program prsum;
Var x,S,AK,e:real; k:integer;
Begin
Writeln(‘x,e engiz’);
Read(x,e);
S:=0; k:=1;
Repeat
AK:=sqrt(abs(exp(3*ln(x))))/exp(3*ln(k));
S:=S+AK;
K:=k+1;
Until abs(AK)Writeln(‘S=’,S:4:2,’AK=’,AK:6:3);
End.

X1=4;2; S=9.00 AK=1.000
X2=3;2; S=5.85 AK=0.650
X3=4;1; S=9.00 AK=1.000.

Зертханалық жұмыс №8
Бір өлшемді массивтер
A(15) массив элементтерін өсу реті бойынша сұрыптау программасын құру.
Program togzhan_2;
var K,I,S,P:integer;
X:array[1..15] of integer;
begin for k:=1 to 15 do read(x[K]); writeln;
for K:=1 to 14 do
for I:=K+1 to 15 do
if X[I]P:=X[K]; X[k]:=X[I]; X[I]:=P end;
writeln; for K:=1 to 15 do write (X[K]:5);
readln; readln end.

A[1]10
A[2]24
A[3]31
A[4]12
A[5]47
A[6]72
A[7]58
A[8]66
A[9]74
A[10]65
A[11]23
A[12]15
A[13]8
A[14]33
A[15]85

Нәтижесі:

8 10 12 15 23 24 31 33 47 58 65 66 72 74 85

Зертханалық жұмыс №9
Екі өлшемді массив

Матрицаның ең кіші элементін табу

program togzhan_1;
const N=3;M=4;
var A:array[1..N,1..M] of integer;
K,I,Min:integer;
begin for K:=1 to N do for I:=1 to M do read(A[K,I]);
Min:=A[1,1];
for K:=1 to N do
for I:=1 to M do if A[K,I]writeln('MIN=',Min);
readln; readln end

5 6 8
13 17 65
24 36 87
9 43 68

Нәтижесі: Min=5

Зертханалық жұмыс №10
Элементтері бүтін сандардан тұратын матрица қатарларын кему бойынша
реттеу және элементтерді тек жұп сандардан тұратын қатарларды көрсету
program togzhan_2;
const N=3;M=4;
var A:array[1..N,1..M] of integer; K,I,P,min, jup:integer;
begin for K:=1 to N do
for I:=1 to M do read(A[k,I]);
writeln;
for K:=1 to N do begin
for P:=1 to M-1 do
for I:=P to M do
if A[K,P]end;end;
writeln('zhana matritsa:');
for K:=1 to N do begin jup:=jup+1; end;
if jup=M then
write('zhup:',K); writeln;
end;
readln; readln End.
24 85 94
14 67 27
35 84 10
47 91 89

Нәтижесі:
Кему бойынша 94 91 89 85 84 67 47 35 27 24 14 10

Жұп сандар: 94 84 24 14 10

Зертханалық жұмыс №11
Жолдық берілгендер

Символдар қатары берілген. Қатардағы мына әріптердің ену санын табу
программасын құру керек.

Program togzhan_1;
Var d:string [20];
k,P:integer;
begin P:=0;
writeln ('Text engiz');
readln (d);
For k:=1 to length (d) do
begin
P:=pos('abc',d);
if P<>0 then P:=P+1;
writeln('P=', P);
readln;
end;
end.
Abcolute P=1

Зертханалық жұмыс №12

Символдар қатарында «+» және «*» символдары қанша рет кездесетінін
анықтау программасын құру керек.

Program togzhan_2;
Var d:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('Text engiz');
readln(d);
For k:=1 to length (d) do
begin
If (d[k]='+') or (d[k]='*') then n:=n+1;
end;
writeln ('+,* sany-',n);
readln;
end.

12+78+5*8*79=3250
+,* sany-2

Зертханалық жұмыс №13
Картотекадан қан тобы бірдей болатын 10 сынып оқушыларының тізімін шығару
программасы
type dosye=RECORD
A,C:String;
B,E:integer;
D:Char;
end;
Var X:array[1..10] of Dosye;
K,N:Byte; G:Char;
begin
For K:=1 to 3 do With X[K] do begin
Write('Familiasi:'); Readln(A);
Write('Ati:'); Readln(C);
Write('Tugan zhili:'); Readln(B);
Write('Klasi:'); Readln(E);
Write ('Kan tobi:'); Readln(D);
end; Writeln;
Write('Kandai kan tobi kerek:'); Readln(G);
N:=0; Writeln('Osi topka zhatatin okushilar tizimi:');
For K:=1 to 3 do With X[k] do begin
If (D=G) and (E=10) then Writeln(A:10, C:10)
Else N:=N+1; If N=3 Then writeln ('Ondai okushi zhok') end;
readln; end.

Aldabergenov Sarsenbaeva Kudabaev
Aset Maia Almat
1991 1989 1992
10 11 10
2 3 2

Kandai kan tobi kerek: 2
Osi topka zhatatin okushilar tizimi
Aldabergenov Aset
Kudabaev Almat
Зертханалық жұмыс №14
Бір өлшемді массив
А(10) сандық массивінің 0-дік емес элементтерінің көбейтіндісін
есептеу керек.

Program togzhan_1;
const N=10;
var A:array[1..n] of real;
S:real;K:integer;
begin
for k:=1 to N do
begin
write('A[',K,']=');
read(A[k]);
end;
begin S:=1;
for k:=1 to N do
if (k<>0) then
S:=S*A[k];
writeln('S=',S);
end;
end.

À[1]=6
A[2]=9
A[3]=12
A[4]=25
A[5]=36
A[6]=48
A[7]=28
A[8]=44
A[9]=65
A[10]=78

S=1.7485474406E+14

Зертханалық жұмыс №15

Жолдық берілгендер.

Символдар қатарында қанша бос орын бар екенін анықтау программасын
құру керек.

program togzhan_1;
var a:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('text engiz');
readln(a);
for k:=1 to length(a) do
begin
if a[k]=' 'then n:=n+1; end;
writeln('n=',n);
end.

Erty uio po n=2

Ln lg tph n=3

Exp ch true n=5

Зертханалық жұмыс №16
Кітапханаға түскен кітаптар жайлы мәліметтер берілген: Автордың аты-
жөні, баспахана аты, шыққан жылы, кітапханаға кітаптардың түскен мерзімі.
Соңғы бес жылда кітапханаға «Мир» баспаханасынан түскен кітаптар жайлы
мәліметті шығару керек.
Program Aijan;
type Dosye=record
A:string[28];
B:string[10];
C:integer;
D:integer;
end;
Var X:array[1..10] of Dosye;
K,N:Byte; G:char;
begin
For K:=1 to 3 do with X[K] do begin
writeln('FIO'); Readln(A);
Writeln('baspahana'); Readln(B);
Writeln('jyl'); Readln(C);
Writeln('tusken merzim'); Readln(D);
end; Writeln;
write('baspahana ati:'); Readln(G);
N:=0;
Writeln('osi baspahananin kitaptari:');
For K:=1 to 3 do with X[K] do begin
If B=G then writeln(A:28,C,D);
end;
readln;
end.
A.D.Masanov, Atamura, 1991, 1995
J.Dinislamov, Mir, 2004, 2005
B.Boribaev, Rauan, 1993, 1996

Зертханалық жұмыс №17
Стандартты модульдерді пайдалану

Турникке тартылып тұрған адам бейнесін салу.

Program Turnik_Aijan;
Uses Graph;
Var d1,d2:integer;
begin
d1:=Detect;
Initgraph (d1,d2, '');
line(10,20,70,20);
line(20,20,40,40);
line(60,20,40,40);
line(40,40,40,70);
line(40,70,20,90);
line(40,70,60,90);
circle(40,30,5);
Readln;
Closegraph
end.

Зертханалық жұмыс №18
Қосалқы программалар (процедура мен функция)

Процедура мен функцияны пайдалану арқылы төмендегі тапсырмаға бағдарлама
құру керек.

Z=7(3x+4y-1)5(3x+4y-1)-2sinx+10

Program AIJAN;
Var x,y,z:real;
Function fn(t,P:real):real;
begin
fn:=3*t+4*P-1;
end;
begin
writeln('x,y');
readln(x,y);
z:=7*fn(x,y)+5/fn(x,y)-2*sin(x)+10;
writeln('z=',z:4:2);
end.

X1=52 Y1=65 Z1=2913.04
X2=-81 Y2=20 Z2=-1139.29
X3=63 Y3=23 Z3=1969.68

Зертханалық жұмыс №19
Жолдық берілгендер
Символдар қатары берілген. Қатардағы мына әріптердің ену санын
табу программасын құру керек.

Program Aijan_1;
Var d:string [20];
k,P:integer;
begin P:=0;
writeln ('Text engiz');
readln (d);
For k:=1 to length (d) do
begin
P:=pos('abc',d);
if P<>0 then P:=P+1;
writeln('P=', P);
readln;
end;
end.
Abcervatoria P=1

Зертханалық жұмыс №20

Жолдық берілгендер
Символдар қатарында «+» және «*» символдары қанша рет
кездесетінін анықтау программасын құру керек.
Program Aijan_2;
Var d:string [10];
k,n:integer;
begin n:=0;
writeln('Text engiz');
readln(d);
For k:=1 to length (d) do
begin
If (d[k]='+') or (d[k]='*') then n:=n+1;
end;
writeln ('+,* sany-',n);
readln;
end.

12+78+5*8*79=3250
+,* sany-2

Зертханалық жұмыс №21

Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу
ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

Бер: y=ln5x+tgxx
Программа құру
Program Ornek;
Var x,y:real;
Begin
Readln(x);
y:=ln(5*x)+sin(exp(x*ln(x)))/cos(exp(x*ln(x)));
Write(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
5
2
9
Тексереміз
5 у=1.9975922264E+00
2 y=3.6404063754E+00
9 y=2.8812758362E+00

Зертханалық жұмыс №22

Паскаль тіліндегі программа структурасымен танысу, өрнектерді жазу
ережесін үйрену, меншіктеу, енгізу және шығару операторларын үйрену.

Бер:y=tg5/3x+ln|2x+5|+1.8.
Программа құру
Program Ornek;
Var x,y:real;
Begin
Readln(x);
y:=sin(5/3*x)/cos(5/3*x)+ln(abs(2*x*5))+1.8;
Write(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
2
6
7
Тексереміз
2. y=4.1913500833E+00
6. y=5.2815741715E+00
7. y=3.4850466589E+00

Зертханалық жұмыс №23
Шартты оператор.

Бер:
, егер -5 5x3+cosx, егер 0<=x<2

Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x>-5) and (x<0) then y:sqrt(sqr(x+abs(x)) else if(x>=0) and
(x<2) then y:=5*sqr(x)*x+cos(x);
Writeln(‘natigeci’);
Writeln(‘y=’,y);
End.
Мән береміз
1
-2
0
Нәтижесі
2. y=5.5403023059E+00
-2 y=2.4494897428E+00
0 y=9.9999999999E+00

Зертханалық жұмыс №24
Шартты оператор.

Бер: X2sinx+ , егер -1<=x<=1
Tg2x+3.5 , егер x>1
Программа құру
Program esepteu;
Var x,y:real;
Begin
Writeln(‘x engiz’);
Read(x);
If(x=-1) and (x<=1) then
y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2 else if(x>1) then
y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
Writeln(‘natigesi’);
Writeln(‘y=’,y);
End.

Мән береміз Нәтижесі

0 y=1.0954451150E+00
2 y=8.2743992040E+00
6 y=3.5846846034E+00.

Зертханалық жұмыс №25
A(10) caндық массиві берілген. Қатар тұрған элементтердің
көбейтінділерінің қосындысын есептеу керек.
Program massib;
Const N=10;
Var A:array[1..10] of integer;
i:integer; S:real;
Begin
Writeln ('berilgenderdi engiz');
for i:=1 to 10 do begin
write ('A[',i,']=');
Read (A[i]);
end;
begin S:=0;
for i:=1 to 10 do
S:=S+A[i]*A[i+1];
Writeln ('S=',S:6:3);
end;
end.

A[1]=8 А[6]=-3

A[2]=5 A[7]=4

A[3]=4 A[8]=7

A[4]=6 A[9]=6

A[5]=-2 A[10]=3 S=184.000

Зертханалық жұмыс №26

Тармақталуды ұйымдастыру. Шартты оператор.

1. xtgx-sinx, егер -1<=x<=1
Y= x3tgx , егер 1<=x<=2,5
3x3+5 , егер x>2,5

Program esepteu_1;
Var x,y:real;
begin
writeln('Vvedite x');
read(x);
If (x>=-1) and (x<=1) then y:=x*sin(x)/cos(x)-sin(x)
else
if (x>=1) and (x<=2.5) then y:=exp(3*ln(x))*sin(x)/cos(x)
else
if (x>2.5) then y:=3*exp(3*ln(x))+5;
writeln('Natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=8 Y1=1.5410000000E+03
X2=45 Y2=2.7338000000E+05
X3=21 Y3=2.7788000000E+04

Зертханалық жұмыс №27

. x2 sinx+, егер -1<=x<=1
y=
tg2x+3.5 , егер x>1

Program esepteu_2;
Var x,y:real;
begin
writeln('x engiz');
read(x);
If (x>=-1) and (x<=1) then y:=sqr(x)*sin(x)+sqrt(sqr(x)+1.2)
else
if (x>1) then y:=sqr(sin(x)/cos(x))+3.5;
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=26 Y1=4.8894599417E+00
X2=52 Y2=4.0142106525E+01
X3=61 Y3=1.7511306263E+01

Зертханалық жұмыс №28

, егер 1 y=
, егер x>3

Program esepteu_3;
Var x,y:real;
Begin2
writeln('x engiz');
read(x);
If (x>1) and (x<3) then y:=exp(1/3*ln(exp(3*ln(x)+abs(7.2-sqr(x)))))
else
if (x>3) then y:=sqrt(1.5*sqr(x)-exp(2*x));
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=2 Y1=2.7494668869E+03
X2=2.5 Y2=2.5680275333E+02
X3=2.8 Y3=2.6861721600E+02

Зертханалық жұмыс №29

lgx+ , егер x<=2
y=
lg2x- , егер x>2

Program esepteu_4;
Var x,y:real;
begin
writeln('x engiz');
read(x);
If (x<=2) then y:=ln(x)/ln(10)+sqrt(x)
else
if (x>2) then y:=ln(2*x)/ln(10)-sqrt(3*x);
writeln('natizhesi');
writeln('y=', y);
end.

X1=46 Y1=-9.7835522971E+00
X2=53 Y2=-1.0584214348E+01
X3=12 Y3=-4.6197887583E+00

Зертханалық жұмыс №30

Циклдарды ұйымдастыру.

1.

Program esep_1;
var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln('x pen n engiz');
read(x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=x+cos(n*x)/exp(n*ln(2));
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)Writeln('S=', S:7:3, 'AK=', AK:6:3);
end.

X1=7 n1=5 S1=42.248 AK1=6.994.
X2=12 n2=54 S2=144.423 AK2=12.000.
X3=4 n3=10 S3=15.682 AK3=3.940.

Зертханалық жұмыс №31

2.

Program esep_2;
Var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln('x pen n engiz');
read(x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=1/n+sqrt(abs(x));
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)Writeln('S=', S:5:3, 'AK=', AK:6:3);
end.

X1=3 n1=1 S1=4.964 AK1=2.232
X2=6 n2=2 S2=6.399 AK2=2.949
X3=1 2 n3=45 S3=12.226 AK3=3.797

Зертханалық жұмыс №32

3.
Program esep_3;
Var x,S,AK:real; n:integer;
begin
writeln ('x pen n engiz');
read (x,n);
S:=0; n:=1;
repeat
AK:=1+sqrt(abs(x))+exp(3*ln(x))/n;
S:=S+AK;
n:=n+1;
Until abs(AK)Writeln ('S=', S:5:2, 'AK=', AK:6:3);
end.
X1=8 n1=7 S1=2049.48 AK1=24.308
X2=5 n2=3 S2=439.59 AK2=12.851
X3=15 n3=23 S3=16147.14 AK3=60.201

Зертханалық жұмыс №33
Бір өлшемді массивпен жұмыс
Егер А (10) массивінде ең соңғы элементтің
квадратына тең элемент бар болса, онда онан
кейін орналасқан элементтерді квадраттаудың,
ал кері жағдайда массивті өзгеріссіз
қалдырудың программасын құру керек.
Program Aijan_1;
const N=10;
Var A:Array[1..n] of real;
S:real; k:integer;
begin
For k:=1 to N do
begin
write('A[', k, ']=');
read(A[k]);
end;
begin
For k:=1 to N do
If A[k]=sqr(A[k]) then A[k]:=sqr(A[k])
else
begin
For k:=1 to N do
S:=A[k];
writeln('S=', S);
end;
end;
end.

A[1]=12 A[2]=54 A[3]=8 A[4]=64 A[5]=21 A[6]=15 A[7]=13
A[8]=18
A[9]=7 A[10]=23
S=2.3000000000E+01

Зертханалық жұмыс №34
Бір өлшемді массивпен жұмыс

А (20) массиві берілген. Массив
мүшелерінің арифметикалық ортасын
табу керек.

Program Aijan_2;
Const N=20;
Var A:Array [1..N] of real;
S:real; k:integer;
begin
For k:=1 to N do
begin
write('A[', k, ']=');
readln(A[k]);
end;
begin
S:=0;
For k:=1 to N do
S:=(S+A[k])/N;
Writeln('S=', S);
end;
end.

A[1]=15 A[6]=25 A[11]=34 A[16]=14
A[2]=45 A[7]=96 A[12]=8 A[17]=91
A[3]=47 A[8]=31 A[13]=23 A[18]=69
A[4]=56 A[9]=63 A[14]=22 A[19]=89
A[5]=82 A[10]=20 A[15]=64 A[20]=90
S=4.7316991431E+00

Зертханалық жұмыс №35
Екі өлшемді массивтер.

1. Элементтері бүтін сандардан тұратын А квадрат матрицасында бас
диагональдан төмен орналасқан элементтерден бір өлшемді В массивін,
одан жоғары орналасқан элементтерден бір өлшемді С массивін, ал бас
диагональда орналасқан элементтерден бір өлшемді D массивін құрып
экранға шығару.
Program Aijan_massiv;
Const N=4; M=N;
Var A:array[1..N,1..M] of integer;
K,I,P,T,S:integer;
B,C,D:Array[1..N*M] of integer;
Begin For K:=1 to N do
For I:=1 to M do read(A[K,I]);
writeln;
For K:=1 to N do
For I:=1 to M do
If K>I then begin P:=P+1; B[P]:=A[K,I] end
Else if KElse Begin S:=S+1; D[S]:=A[K,I] End;
Writeln('Jana massivter:');
Write('B massivi:');
For K:=1 to P do Write(B[K]:4);
Writeln;
Write('C massivi:');
For K:=1 to T do Write (C[K]:4);
writeln;
Write('Zhana D massivi:');
For K:=1 to S do write (D[K]:4);
Readln;
Readln End.
12 45 78 65 Jana massivter:
35 10 67 24 B massivi: 35,29,22,17,96,64
29 22 20 16 C massivi: 45,78,65,67,24,16
17 96 64 33 Zhana D massivi: 12,10,20,33

Зертханалық жұмыс №36

А[3,3] массиві берілген. Кері диагональдан жоғары орналасқан
элементтердің арасынан ең үлкенін табу керек.

Program Aijan_massiv2;
Const n=3;
Const m=3;
Var A:array[1..n,1..m] of integer;
max:integer; i,j:integer;
begin
write('ilamant engiz');
for i:=1 to n do;
for j:=1 to m do
begin read(A[i,j]);
write ('A[',i,j,']=');
end;
begin
for i:=1 to n-1 do
for j:=1 to m-1 do
begin
a[1,1]:=max;
if a[i,j]>max then
max:=a[i,j];
write(A[i,j]:4);
writeln;
end;
end;
end.

12 85 95
74 57 21 A[1,2]=85
64 52 13

Зертханалық жұмыс №37

№1. Массасы 5 г дене түзу сызықты қозғалғандығы жылдамдық уақыты
берілген. Денеге әсер етуші күшті тап.
Программасы:
10. Rem
20. Read m, z1, z2, t
30. Let F=(m*(z1-z2))/t
40. Print “F=”;F
50. End
Run F5. Enter
№2. 1-ден 15-ке дейінгі барлық полиндром сандардың тізімін басып шығаратын
программа құр (полиндром сан деп кері оқығанда да сол санға тең сан, яғни
берілген есеп үшін бірінші және үшінші цифрлары тең сандар).
Программасы:
Program Polindrom;
Var a, b, c, P1: integer;
Begin
For a:=1 to 15 do
For c:=0 to 15 do
For b:=1 to 15 do
Begin
P1:=a*100+b*10+c;
If a=c then write (P1:5);
End.
№3. Массивтің элементтерінің 1-ден 7-ге дейінгі қосындысын тап:
Программасы:
Program ma;
Const n=7;
Type m1=array [1…n] of real;
Var a:m1; k: integer; S: real;
begin
for k:=1 to n do
begin read (a[1,...7]);
end;
S:=ø

for k:=1 to n do
if a[k]>0 then S:=S+a[k];
Write (S);
End.
№4 Мына өрнекті есептеп программасын құр? Q=(1+12/f*d*g).
Программасы:
10. Rem
20. Input Q, f, d, g
30. Q=(1+12/f*d*g).
40. Print “d=”;d
50. End.
№5 Тиын ақшаны n рет лақтырғанда цифр жағымен түсу жиіліктігін жуық
шамамен анықтау программасын құрыңыз?
Программасы:
Program G; uses ctr;
{жиіліктік}
Label 10;
Var n, m, k, r: integer; W: real;
Begin clrscr;
10: Write (‘n=?’); readln (n); m:=0;
For k:=1 to n do
Begin r:=round(random)
If r:=1 then m:=m+1;
end; W:=m/n;
Writeln(n; сынақта сифр көрінуі-? , m ‘, рет’);
Writeln(‘бос орын клавишын бас’);
Repeat until (key pressed); goto 10
End.
№6 S1, V1 жылдамдықпен ағып жатқан өзеннен судың ағысына қатысты V2
жылдамдықпен қарсы жағаға қайықпен ағысқа перпендикуляр бағытта жүзіп өту
үшін қанша уақыт кетеді? t=S/V өтуге кеткен уақыт формуласы.
10. Rem
20. Input S,V1,V2
30. S=80
40. If V1>V2 then 90
50. V=Sqr(V2^2-V1^2)

60. t=S/V
70. Print “t=”;t
80. Stop
90. Print “қайық қарсы жағаға өте алмайды”
100. End.
№7 Жазық бетте жатқан денеге горизонталь бағытта күш әсер етеді. Осы
күштің әсерінен t - секунтта дене қанша жол жүреді?
10. Rem
20. Input M, F, k, t
30. If F>9.8*k*M then A=(F-9.8*k*M)/M
40. S=A*(t^2)/2 else S=0
50. Print “S=”;S
60. End.
№8 25м мыс. Сымның массасы 100,7г. Сымның диаметрін табыңдар?
L=2500 m=100.7 p=8.94 v=m/p d=Sqr((4*v)/(p*L))
10. Rem
20. Input L, M, R
30. v=mirIf F>9.8*k*M then A=(F-9.8*k*M)/M
40. d=Sqr((4*v)/(p*L))
50. Print “d=”;d
60. End.
№9 Ұжымдық мекемеде дипломы бар азаматқа жұмыс ұсыну процесі жүруде.
Оған мамандарды ретімен қабылдайды. Программасын құр?
Program ds;
Var x, y, z, m: real;
Begin read(x, y, z);
If x>0 then writeln (‘m=’, жұмысқа қабылдау);
Else Writeln(‘y=’, жұмысқа қабылдамау);
If y>3.5 then writeln (‘m:=’, инженер конструктор);
Else Writeln(‘m :=’, ғылыми қызметкер);
If z>2 then writeln (‘m:=’, инженер қызметін ұсыну);
Else Writeln(‘m :=’, жұмысқа қабылдамау);
End.