Мақсат қою

Информатика пәнін деңгейлеп саралап оқыту.

Жаңа инновациялық технология білім беру саласын дамытуға , оқыту
құралы ретінде пайдалануға төмендегідей мүмкіншіліктерді, яғни оқу үрдісін
даралауда оқушыны жеке тұлға ретінде дамытуға бағғыту, оқушының өзіндік іс
әрекетін қалыптастыруға бағыттау- білім беруде жекеше оқытуды дамыту және
пәндердің бір-бірімен байланысын көздейді.
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты: әрбір оқушщы өзінің даму
деңгейінде оқу материалын меңгеруін қамтамасыз етеді.
1. Деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып
білім алуына жағдай жасап, мүмкіндік береді.
2. Деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балаларға бірдей зейін аударып,
олармен саралай жұмыс істеуга мүмкіндік береді.
3. Деңгейлеп – саралап оқыту құрылымында білімді игерудің негізгі үш
деңгейі қарастырылды: ең төменгі деңгей ( орташа жағдай), бағдарламалық
, күрделенген деңгей.
4. оқушының жеке тәжірибесіне негізделген деңгейлеп оқыту технологиясы
тиімді де нәтижелі ьолу үшін:
- жеке тұлға ерекшеліктеріне;
- психолдогиялық даму ерекшеліктеріне ( есте сақтау қабілетінің
ерекшелігі, өзінің эмоциясын басқара білуіне!;
- пән бойынша білімді игеру деңгейіне ( оқушының білімімен іс -
әрекет тәсіліне назар аударып, көңіл бөлу керек) ;
сабақ өткізу формаларын және түсіндіру әдістерінің жаңа тәсілдерін
күнделікті сабаққа қолдануға тырысамын. Сонда көбінесе мына жағдайларға
көңіл бөлінеді :
1) Сабақтың мазмұны
2) Сабақты өткізудің тәсілдері мен әдістерін таңдау.
3) Сабақтың нәтижелігі.
Жалпы, менің оқытудағы өз проблемам: Оқушыларды ЭЕМ-нің негізі
мүмкіндіктерін толық меңгерту, өз бетінше жұмыс жасауға тәрбиелеу,
үйрету, шығармашылық қабілетін дамыту.
Өзім сабақ беретін 9-шы және 11-ші сынып оқушыларын топқа бөліп оқытьу
тәжірибесін қолданып келемін. Әр топқа жетекші сайлаймын. Әр топта 4-5
оқушыдан. Бұлай оқытудың тиімділігі нашар оқушылар көпшіліктің
көлеңкесінде қалып қалмайды. Берілген тапсырманы орындағанда қысылмай
өзара ақылдасып, бірі түсінбеген тапсырманы 2-сі түсіндіруге тырысады.
Тағы да осы тапсырманы өзі орындауға мүмкіндік алады.
Сабақта академик В.М Манаховтың технологиялық картасын қолдануға
тырысамын. Технологиялық карта- болашақ оқу процесінің болжау паспорты,
бұнда оқу процесінің басты параметрлері белгіленуі керек. Осы берілген
оқыту технологиясы дұрыс жобаланған болу үшін онда міндетті түрде бес
элемент қамтылуы керек:
1. Мақсат қою.
2. болжау.
3. Оқушылардың сабақтан тыс өз бетімен компьютерде орындайтын
практикалық жұмыстары.
4. Логикалық құрлым.
5. Түзету.
Оқу үрдісінің педагогикалық тұрғысынан жобалау жекелеме тараулардың
технологиялық карталарынан құрылады. Технологиялық картаның құрамды
бөліктерін және олардың атқаратын қызыметтерін қарастырайық.

1. Технологияның негізі жоғарыда айтып өткеніміздей мақсат қоюдан
басталады, яғни тақырыпқа байланысты шағын ма қсаттарды анықтау.
2. Берілген тақырыпты мақсаттарға бөліп алғаннан кейін жұмыс осы қойылған
мақсаттарға байланысты оқушылар білімін болжау жұмысын құру. Біз
бірінші рет оқушыға жеке тұлға ретінде қарай отырып оның өз деңгейін
өз анықтауға мүмкүндік беруге тырысамыз, яғни білім мөлшеріне қарай
болжаудағы қажетті тапсырмалар мөлшерін таңдап аламыз.
3. Оқушылардың сабақтан тыс өз бетімен компьютерде орындайтын
тапсырмалар мөлшерін белгілеу бөлігі. Бұл бөліктің практикалық
мақсаты- оқушылардың ЭЕМ-ді мегеру арқылы болжау тапсырмаларына
дайындығы .
4. Мақсаттың саны мен мазмұны, онда анықталған оқушыларды дамыту
міндеттері тақырыпты оқытудың логикалық құрлымын құрайды. Мұнда әрбір
мақсатқа жетудің уақытша ұзақтығы беріліп, сабақтың негізгі және
көмекші құралдары анықталады.
5. Технологиялық картаның ең соңғы « Түзету» бөлігін қарастырайық. Бұл
бөлік сынақтан өтпеген, ЭЕМ-ді мегере алмаған, яғни білім дәрежесі
мемлекеттік стандарт деңгейінен төмен оқушыларға арналған.
Бұл бөліктегі негізгі үш жағдай қамтылады.
Бірінші – қойылған мақсатқа қатысты оқу материалын меңгеру
барысындағы мүмкін болатын қиындықтар.
Екінші- өтьілетін тақырып бойынша оқушыларда жіберілетін негізгі
қателіктер.
Үшінші- өз бетінші ЭЕМ –де орындау мүмкіндігі аз.
Төртінші – оқушы білім стандарт деңгейіне дейін көтеру үшін
қолданылатын педагогикалық және методикалық түрдегі іс – шаралар.
Технологиялық картада неше мақсат болса сонша түзету жұмыстары болады,
яғни осы аталған төрт жағдай әр мақсат үшін жеке-женке жазылады.
Технолгоиялық картаның жалпы құрлымы төмендегідей сызбада көрсетілген
|Оқу үрдісінің логикалық құрлымы |
|Мақсат қою |Болжау |Түзету |
|М 1 |Б1 | |
| | | |
|М2 |Б 2 | |
| М3 | Б3 | |
| Сыныптан тыс өз бетімен ЭЕМ –де орындалатын тапсырмалар. |
| |
|Стандарт ( қанағат) төрт |
|бес |
| |
| |
|1................ 1............... . |
|1.................... |
|2................ 2 ............... |
|2.................... |
|3................ 3................. |
|3.................... |
| |

Сызба технологиялық картаны толтыру реті Рим цифрымен көрсетілген. Енді
осы айтылғандарды 9-сыныпта Тармақталу командасы туралы тақырыпқа құрылған
технологиялық картаға назар аударайық
Тақырыбы: Тармақталу командасы 9-сынып

|Оқу процесінің | М1 Пр1 Б1 М2 Пр2 |
|логикалық құрлымы|Түзету |
| |1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 |
| |14  15 |
|Мақсат қою |күні | |Болжау |Күні |Түзету |
| М1.тармақталу | |Б1 |1. Тармақталу | |Шамалардың түрлерін |
|командасының | | |командасының | |қайталау. |
|көмегімен | | |алгоритмдік және | |Шамалардың қандай |
|алгоритм | | |Qbasic тіңлдерінде | |түрлері алгоритмдік |
|ұйғарымдарын | | |жазылу схемасын көрсет| |тілде қолданатынын |
|орындау және | | | | |қайталау. |
|тәрбиелік, | | |2. Шартқа тәуелді | |Алгоритм құру үшін |
|практикалық | | |түрде тармақталу | |орындалатын схемалар |
|жұмыстарда оңай | | |командасына енетін | |мен командаларды |
|орындалатынын, | | |командалардың екі | |көрсету керек. |
|маңызын атап | | |сериясының тек біреуі | | |
|көрсету. | | |ғана орындалатынын | | |
|Тармақталу | | |түсіндір | | |
|командасының | | |3. Егер шарт | | |
|көмегімен | | |сақталатын болса онда | | |
|математикалық | | |қызыметші сөзінен | | |
|есептерге | | |кейін жазылған | | |
|алгоритм және | | |командалар | | |
|программа құру | | |орындалтынын көрсету, | | |
|арқылы | | |пайдалану. | | |
|математикалық | | |4. Тармақталу | | |
|есепттерді шешуді| | |командасында алгоритм | | |
|үйрену | | |құрғанда шамалардың | | |
| | | |қандай түрлерін | | |
| | | |пайдаланып, алгоритм | | |
| | | |құру | |Оқушылар алгоритм |
| | | | | |құрғанда оның |
| | | | | |кірістік және |
|М2 . | | |1.Берілген шамаларды | |шығыстық деректерін |
|Тармақталу | | |пайдаланып кв | |әлі де болса ажырата |
|командасы бойынша| | |теңдеулерге алгоритм | |алмайды. |
|шамалардың | | |және программа құру | | |
|түрлерін | | |2. Квадрат теңдеулерді| | |
|алгоритмдік тілде| | |шешу алгоритмінде | | |
|және Qbasic | | |кірістік. , шығыстық ,| | |
|программаларда | | |аралық шамаларды табу| | |
|белгілеу арқылы | | | | | |
|қарапайым | | |3. алгоритм мен | | |
|программалар мен | | |программалау | | |
|алгоритмдер | | |жазбасының сәйкестігін| | |
|құруды үйрену. | | |қарастыру арқылы | | |
| | | |программалау тіліне | | |
| | | |аудару керек, содан | | |
| | | |кейін көрсетім мәні | | |
| | | |бойынша бірдей екі | | |
| | | |алгоритмді салыстыру | | |
| | | |керек. | | |

Тақырыбы: «Информатика сабағында жаңа технологиялардың мүмкіншіліктерін
пайдалану»
Қазіргі болып жатқан саяси – экономикалық, мәдени - әлеуметтік
өзгерістер халыққа білім беру жүйесінің барлық буындарында білім беру ісін
жаңа сатыға көтеруді талап етіп отыр. Осыған орай жаңа кезеңдегі озық
педагогикалық және әдістемелік идеяларды ой елегінен өткізіп, бүгінгі заман
талабына сай, біршама өзгерген және жаңа жағдайларды қолдану ерекше маңызға
ие болып отыр.
Ең алдымен біз оқушылардың психологиялық ұстанымдарын ескере келе,
сыни ойлауды дамыта отырып ақпараттық құзыреттілігін дамытуға бағытталған,
білімнің мазмұндық функцияларын, ақырғы нәтижеге бағыттай оқыту сапасын
арттыру.
Сыни ойлауды дамыту технологиясының дәстүрлі оқытудан басты
айырмашылығы білімнің дайын күйінде берілмеуі.
Сыни тұрғыдан ойлау – бұл біздің ғасырда дамуымызға мүмкіндік
беретін ерекше қабілет.
Екіншіден, ақпарат сыни тұрғыдан ойлаудың соңғы емес, жіберілетін
пункті болып табылады. Білім адамның сыни ойлауы онсыз мүмкін болмайтын
дәлелдемелерді туғызады. Терең ойлау үшін фактілер мен идеялар, мәтіндер
мен теориялар, мәліметтер мен концепциялар секілді көптеген «шикізаттарды»
ақпараттарды өңдеу керек болады.
Үшіншіден, сыни тұрғыдан ойлау сұрақтар қойып, шешімін табуды
қажет ететін мәселені анықтаудан басталады.
Төртіншіден, сыни тұрғыдан ойлау көңілге қонымды дәлелге ұмтылады.
Бесіншіден, сыни тұрғыдан ойлау әлеуметтік ойлау болып табылады.
Барлық ойлар ортаға салынғанда тексеріліп, өткірлене түседі.
Басқалармен таласып оқығанда, талқылап, қарсы пікір айтқанда немесе ой
бөліскенде біз өз көзқарасымызды дәлелдеп, оған терең бойлай түсеміз. Сонда
ғана алған ақпаратымыз сыни тұрғыдан ой елегінен өткен дәлелді, ойға
қонымды болып табылады.
Ақпараттық құзыреттіліктің келесі бағыттары бойынша білім алушының
білім беру деңгейіндегі жетістіктері:
1)Ақпараттық ізденісті жоспарлау:
• Ақпаратты белгілі мен белгісізге бөледі;
• Ұсынылған ақпараттан қойылған міндеттерді шешуге қажеттілерін бөліп
алады;
• Анықтамаларды, энциклопедияларды қолданады, кітаптардың мазмұны
бойынша және сайттағы сілтемелер бойынша бағдар жасай алады.
2)Алғашқы ақпаратты алу:
• Бақылау (қойылған міндетке сәйкес жоспар бойынша эксперимент)
жүргізіледі;
• Оқушыға сұрақ қоя отырып, ақпаратты алады;
• Ақпарат көздерінен қажеттісін бөліп алады.
3)Ақпаратты екінші қайтара алу:
• Берілген екі немесе одан да көп негіздеме бойынша ақпараттарды бөліп
алады және жүйелейді;
4)Ақпаратты алғашқы өңдеу:
· Алынған ақпаратты қарапайым берілген құрылым (1 белгі бойынша)
аясында жүйелендіреді.
5)Ақпараттарды өңдеу:
• Алынған ақпаратты дәл баяндай алады;
• Ақпараттың жеткіліксіздігін немесе өзінің түсінбегендігін ескертеді;
• Ұсынылған ақпарат көздерінен дәйектерді таба біледі және оларды
негіздей алады.
Қорытындылай келгенде, сыни тұрғыдан ойлау дегеніміз- алған білімге сын
көзбен қарау, іздену, оның ақиқатын дәлелдеу, яғни, білімді саналы түрде
алу. Бұл технологияның тиімділігі – оқушының құзыреттілігін арттырып ғана
қоймайды, сонымен қатар:
1. Жеке тұлғаның жетілуіне, дамуына бағытталады.
2. Мұғалім мен оқушылар арасында ізгілікті қарым-қатынас орнайды.
3. Оқушының өздігінен жан-жақты білім алуына жағдай жасалады.
4. Алған білімге сын көзбен қарау, білімді сапалы түрде алу.
5. Оқушыны ойын ашық айта алуға, пікір айтуға, алмасуға үйренеді.
6. Бірін –бірі сыйлауға баулуы.
7. Мәселенің ең негізгі түйінін табуға дағдыланады.
8. Оқушының шығармашылық белсенділігінің артуы.
Жұмысымның нәтижесі: Информатика пәнінен 7 сынып оқушыларына арналған жұмыс
дәптері.

-----------------------
IV

I

I

V