Сұрақтарға сабақ

«Әулиекөл ауданының Білім бөлімінің №2 Аманқарағай орта мектебі» ММ

Тақырыбы: Мөде – Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы.

Өткізген мұғалім: Исиргепов Д.Б.

2011-2012 оқу жылы
Тақырып: §19. Мөде – Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы.

Мерзімі:
Мақсаты:
Білімділік: Ғұн атауы, «халықтардың ұлы қоныс аударуындағы» ғұндардың рөлі,
ғұн мемлекеттік бірлестігінің қалыптасу тарихы, шаруашылық өмірі мен
тұрмысы туралы білім беру.
Дамытушылық: Мемлекеттердің қалыптасуының алғышартын, оның белгілерін
анықтай білу, карталарды сабақта тиімді пайдалана білуге дағдыландыру.
Тәрбиелік: Тарихи аңыз деректер негізінде балаларды ұлтжандылыққа
тәрбиелеу, Орталық Азия тарихының жалғастығын көрсету, ірі саяси тұлғаны
үлгі қылу.
Сабақтың түрі: ашық сабақ.
Көрнекілік құралдар: Оқулық, интерактивті тақта: «ғұндардың батырлығын,
жауынгер халық болғандығын дәріптейтін» суреттер, бейне материал, карта,
кітаптар көрмесі.
ЖОСПАР:
|№ |Кезең-д|Мұғалімнің іс-әрекеті |Оқушылар-дың |
| |ер | |іс-әрекеті |
|1 |Ұйымдас|Амандасу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. |Амандасу. |
| |-тырушы| | |
| |лық | | |
|2 |Үй |Слайдтағы сұрақтар, карточкалық жұмыс арқылы үй |Сұраққа жауап|
| |тапсырм|тапсырмасын пысықтау. |әдісімен, |
| |асын | |ауызша |
| |тексеру| |тақтаға шығып|
| | | |баяндау. |
|3 |Жаңа |Жоспар: |Сұрақтарға |
| |сабақ |Ғұн атауы. |орынан жауап |
| | |Ғұн мемлекетінің өрлеуі. |беріп, |
| | |Ғұндардың көршілерімен саяси байланысы. |қатысу. |
| | |Ғұндардың шаруашылық өмірі, тұрмысы. | |
| | |Ғұн мәдениеті. | |
| | | | |
| | |Ғұндар – түрік тілдес көшпелі тайпалардың арғы | |
| | |тегі. Б.з.б. І мыңжылдықтың ортасында Алтай, | |
| | |Оңтүстік Сібір мен Шығыс Қазақстан аумағында | |
| | |«ғұн» деген атпен белгілі тайпа одағы қалыптаса | |
| | |бастады. Қытайлар оларды «хунну» деп атаған. Осы | |
| | |мезгіл еуропалық тарих ғылымында «Халықтардың ұлы| |
| | |қоныс аудару» кезеңі деген атпен белгілі. | |
| | |Ғұндардың Еуразиялық тарихта жауынгерлігімен аты | |
| | |шықты. | |
| | |Ғұн мемлекетінің өрлеуі б.з.б. ІІІ ғасырда өмір | |
| | |сүрген Тұман шаньюйдің ұлы Мөденің атымен | |
| | |байланысты. Б.з.б. ІІІ ғасырда Мөде Қытаймен | |
| | |кескілескен соғыс барысында ғұн тайпаларын | |
| | |біріктіріп, ғұндардың билеушісі – шаньюй деген | |
| | |атақ алады. Ол шексіз билікке – «Аспан ұлы» деген| |
| | |атаққа ие болды. Сол кезде ғұн, үйсін, қаңлы | |
| | |елдері бір-біріне көрші, жақын елдер еді. | |
| | |Ғұндардың Хань әулеті арасындағы соғыс б.з.б. 188| |
| | |жылы Хань әскерінің жеңілісімен аяқталды. Осы | |
| | |кезде ғұн басшыларының қол астына қазіргі | |
| | |Кореядан бастап қазақ жеріне дейінгі жер | |
| | |бағынатын болды. | |
| | |Ғұн империясында б.з.б. 71 жылы дағдарыс | |
| | |басталып, ол ақыры б.з.б. 55 жылы ғұн | |
| | |мемлекетінің екіге бөлінуімен аяқталды (оңтүстік | |
| | |және солтүстік). Дағдарысқа қытайлар тікелей | |
| | |қатысы болды. Олар көрші тайпалардың арасына лаң | |
| | |салып, оларды бір-біріне қарсы қойды. Оңтүстік | |
| | |ғұндар Хань империясына (Қытай) бағынды. Ал | |
| | |Чжи-чжи шаньюй бастаған солтүстік ғұндар | |
| | |тәуелсіздігін біраз уақытқа дейін сақтап қалды. | |
| | |Ғұндардың шаруашылық негізіне, соғыс қаруын | |
| | |қолдану дәстүрі жағынан жеткен жетістіктерге | |
| | |мәлімет беру. | |
|4 |Қорытын|Бүгінгі жаңа сабаққа қысқаша түрде қорытынды | |
| |ды |жасау. | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
|5 |Үйге |§19. Мөде – Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы. |Күнделіктері-|
| |тапсырм|Оқып келу, қосымша деректер жазып келуге тапсырма|не жазып |
| |а |беру. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру. |алады. |
| | |Кестені толтыру. | |
|6 |Бекіту |Сұрақтар қою арқылы: |Сұрақтарға |
| | |Қытай деректерінде ғұндар қандай атпен белгілі |жауап береді.|
| | |болды? | |
| | |Қытай деректері бойынша ғұндардың алғашқы көсемі | |
| | |кім болған? | |
| | |Аманат дегеніміз не? | |
| | |Ғұндардың жоғарғы билеушісін қалай атады? | |
| | |Ғұн қоғамында жоғары билікке ие болған Мөде | |
| | |қандай атаққа ие болды? | |
| | |Б.з.б. 188 жылы болған қытайлықтар мен ғұндар | |
| | |арасындағы шайқас кімдердің жеңісімен аяқталды? | |
| | |Зерттеушілердің көпшілігінің пікірі бойынша | |
| | |ғұндар кімдердің арғы тегі болып есептелінеді? | |
| | |Ғұн империясы қашан екіге бөлініп, ыдырады? | |
| | |Ғұндардың баспанасы не болды? | |
|7 |Баға |Үй тапсырмасын айтқан және сабақта белсенділік |Күнделіктерін|
| | |көрсеткен балаларға тиісті бағасын қою. Қойылған |е бағаларын |
| | |бағаларға қысқаша түрде сипаттама беру болып |қойдыру. |
| | |табылады. | |