Отбасындағы рухани қарым - қатынас

Отбасындағы рухани қарым-қатынас
Адамның ең маңызды игілігі – жеке басының бостандығы мен құқықтары
болып табылады.
Қазіргі кезеңде еліміздегі мүмкіншілігі шектеулі балалар санының
көбеюі, денсаулық сақтау, білім және әлеуметтік қорғау салаларының осы
мәселеге көңіл бөлуін талап етіп отыр. Жыл санап мүмкіншілігі шектеулі
балаларға деген қоғамның көзқарасы өзгеріп, оларды қоғамның бір мүшесі
ретінде қарауға бет бұрды.
Мүмкіндігі шектеулі балалардың өмірге келуі шын мәнінде отбасын
психологиялық өзгерістерге алып келеді. Ауытқушылығы бар баланың отбасында
алғашқы күннен бастап ата-анасының ұнжырғасы түсіп, күйзеліске тап болады.
Ата-аналарының қоршаған ортамен қарым-қатынасы үзіледі, қатынас аясы тек
туыстары, дәрігер, мұғалімдермен ғана шектеледі. Баланың мінез-құлқы,
тәртібіндегі өзгерістер ата-ананың күткеніндей, ойындағындай болмай, ата-
анаға қайғы мен мазасыздық жағдайын әкеледі. Сол себепті отбасындағы өзара
қарым-қатынастар бұзылады, әрі қиындыққа тіреледі. Тіпті кей жағдайда
отбасының бұзылуына (ажырасуға дейін) әкеледі. Сондықтан мұндай балаларды
тәрбиелеуде ата-аналарға тек педагогтардың ғана емес, арнайы мамандардың да
көмегі қажет.
Тәрбиелеу барысында жас ерекшеліктерін ескере отырып, балаларды
шешім қабылдай алуға, өзін - өзі қамтамасыз етуге, еңбекке, тәртіп
мәдениетіне, ұжымда еңбек ете алатындай деңгейге бейімдеу қажет. Мұндай
балалардың тәрбиесі өзара жақсы түсіністікті қажет етеді және оларды
болашаққа сенімді көзқараспен қарауға тәрбиелеудің мәні зор. Мүгедек
балалардың жанұяда тәрбиелеудің бір -біріне қарама - қарсы екі түрі
кездеседі. Олардың бір түрі «шектетілгендер», яғни ата-анасы баланың жан-
жақты, материалдық жағынан толық қамтамасыз етеді, бірақ оның ішкі әлеміне
үңіліп рухани қажеттіліктеріне терең бойлай бермейді. Тіпті кейде баланы
жазалайды. Бұндай отбасындағы балалар іштей күйзеліске түседі, ата -
аналарының сүйіспеншілігіне, махаббатына лайық емеспіз деп ойлайды. Олардың
көңіл - күйі түсіп, өз-өзіне сенімсіздік пайда болады. Осыдан келіп
балалардың тіл дамуында, танымдық қызметінің қалыптасуында, тәрбиесінде әр
түрлі кемшіліктер пайда болып, білім деңгейі төмендейді.
Екінші бір жағдай баланы шектен тыс қамқорлыққа алу, мұндай ата-
аналар бала алдындағы «кінәсін» сезініп оны тым бос ұстап, еркелетеді. Кез-
келген өтінішін орындауға тырысады. Мұндай ортада өскен бала тұйық келеді.
Өз-өзіне сенімсіз, әлжуаз болып өседі. Мұндай балалар әлеуметтік даму
жағынан түрлі қиындықтарға тап болады.
Дамуында ауытқушылығы бар немесе мүмкіндігі шектеулі баланы
тәрбиелеуші ата-аналардың басына түскен ауыртпашылықты азайту мақсатында
үкіметіміз көп көніл бөлуде. Сондықтан мүмкіндігі шектеулі баланың
қоғамның толыққанды мүшесі ретінде сезінуін қалыптастыру жолында
психологиялық педагогикалық түзеу кабинетінің орны ерекше.
Назар аударыңыз!
1.Баланың ерекшелігін дұрыс түсініп, қабылдаңыз.
2.Балаңызға үнемі шыдамдылық пен сүйіспнешілік танытыңыз.
3.Әрқашан өз-өзіңізге сенімді болып, балаңызға ішкі жағымсыз
қобалжуларыңызды көрсете бермеңіз.
4.Үй тұрмысына байланысты жұмыстарды балаңызбен бірге атқаруға тырысыңыз.
5.Баланың өз құрдастарымен жиі қарым-қатынаста болуына ықпал жасаңыз.
Қоршаған ортамен қарым-қатынасыңызды үзбеңіз.
6.Егер балаңыздан ойыңдағыңыздай нәтиже шықпаса ренжіп, өкінбеңіз. Нәтиже
міндетті түрде болады.
7. Балаңызға көмек беретін арнайы мамандармен тығыз байланыста болыңыз.
Валиева Самал
Бакытжановна

ППТК психологы