Әншінің өрелі әншілік өнері

Атырау облысы Қызылқоға ауданы Б. Аманшин атындағы қазақ орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Сыдықова Света

Тақырыбы: Ж. Аймауытовтың «Әнші» әнгімесіндегі жазушы шеберлігі

Сыныбы: 9

Сабақтың мақсаты: білімділік - Жүсіпбек Аймауытовтың өмірбаянын шығармасына негіздей отырып талдау, сөйтіп қайталанбас суреткер екеніне көңіл бөлу, жазушының өз бейнесін көру үшін шығармасына терең үңілдіру, сол арқылы өмірі, арман - мұраты, ақын - жазушылардың өнер тақырыбын меңгеру, ән өнерінің құдіретін таныту шеберліктерін аңғарту.

Тәрбиелік - өнерді сүю, әнге құштарлық, өнер адамдарына деген көзқарасты қалыптастыру.

Дамытушылық - қаламгердің суреткер ретіндегі мүмкіншілігін таныту, идеялық, эстетикалық мәнін ашу үшін логикалық ойларын дамыту, поэзия мен прозадағы өнер тақырыбын жырлаған ақын-жазушыларды салыстыра талдай отырып өзіндік көзқарас қалыптастыру.

Сабақтың түрі:білім, білік, дағды және іскерлікті комплексті қолдану сабағы.

Сабақтың әдісі: СКТ әдістері, топтастыру, талдау әдісі, оқулықпен жұмыс, сөздік әдісі.

Сабақтың көрнекілігі: сызбалар, Ж. Аймауытовтың, Әміренің суреттері, концептуальдық кесте, тірек-сызбалар.

Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі, саз

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру

а) Оқушылармен амандасу

ә) Сынып оқушыларын түгендеу

2. Үй тапсырмасы

Ж. Аймауытовтың өмірі мен шығармашылығы

1) Өз бетімен жұмыс (жеке оқушымен жұмыс)

2) Жүсіпбек Аймауытовтың өмірі мен шығармашылығын СКТ және топтастыру әдістері арқылы жинақтау.

І. Топтастыру

ақын прозаик драматург

әнші Жүсіпбек Аймауытов сазгер

кім?

ғалым журналист - публицист психолог

ІІ Қаламгердің өмірі мен шығармашылығына сатылай кешенді талдау

Қаламгердің аты - жөні:Ж. Аймауытов

Туған жылы:1889ж

Туған жері:Павлодар облысы, Баянауыл ауданы, Қызылту атырабы

Ең алғаш алған білімі: ауыл молдасынан

Баянауылда, Павлодарда оқыған оқу орны:орыс-қазақ мектептері

Семейдегі оқу орны: мұғалімдер семинариясы

Атқарған қызметі: «Қазақ тілі» газетінің редакторы

Шоқтығы биік шығармасы: «Ақбілек» романы

Оның басты кейіпкері: Ақбілек

Тақырыбы: ХХ ғасырдың 20-жылдарындағы қазақ ауылының саяси-әлеуметтік ахуалы

Идеясы: мезгіл мінезінің сипаты

Өмірден өткен уақыты: 1931 ж

ІІІ Қаламгердің шығармаларын еске түсіру

«Елес» «Әнші» «Боранды болжаған әулие»

Қаламгердің қандай

«Бетім - ау , «Қартқожа»

құдағи ғой» шығармаларымен

таныссыңдар ?

«Ақбілек» «Күнекейдің жазығы» «Нұр күйі» поэмасы

2. Жаңа сабақ

І Ж. Аймауытовтың «Әнші» әңгімесіндегі жазушы шеберлігі

Әнші

Жетішатыр қаласы

Жетішатыр қаласы: Әншінің өрелі әншілік өнері

Жетішатыр қаласы: Наурыз мерекесінде

Жетішатыр қаласы: Әмірқан - көпшіл әнші

Жетішатыр қаласы: Ақтамақ хикаясы

Сұңқылдаған көмейі сыбызғының үніндей . . .

Сұңқылдаған көмейі сыбызғының үніндей . . .: Әмірқан әні

Сұңқылдаған көмейі сыбызғының үніндей . . .: Әншінің адамгершілік қасиеттері

Сұңқылдаған көмейі сыбызғының үніндей . . .: Сүйе де сүйсіне білетін үлкен жүрек иесі

Сұңқылдаған көмейі сыбызғының үніндей . . .: Қала тұрғындары -ның әлеуметтік айырмашылық-тары

ІІ Әміре Қашаубаев туралы деректер

1888 жылы бұрынғы Семей губерниясының Дегелең болысына қарасты Атан ауылында дүниеге келген. Әкесі Қашаубай мен анасы Тойған өмірлері кедейлікпен, жалшылықпен өткен адамдар болыпты.

Әміренің сахнада жұрт алдында шығып ән айту кезеңі 1919 - 1920 «Ес - Аймақ» қоғамының сауық кештерінен басталған.

Одан әрі Орынбор қаласына шақыртылып өнер көрсетеді. 1925 жылы Париж қаласында өнер көрсетіп, әлемге атағы әйгілі болады. Ол орындаған әндер: «Ардақ», «Ағаш аяқ», «Балқадиша», «Гауһар қыз», «Дударай», «Қорлан», «Қызыл бидай», «Үш дос». т. б

Әміре ән шырқауымен қатар спектакльге қатысып, рольдерде ойнаған. 1928 жылы қазақтың музыка театрының солисі болды. 1934 жылы дүниеден өтеді.

ІІІ СӨЗДІКПЕН ЖҰМЫС

БЕРЖАБАЙ- өзеннің бір жағынан екінші жағына бержамен (кемеге тіркелетін кең тақтай) жүк, адам тасушылар.

ҚАШАБА -тарантас, жеңіл арба

ШҮЛЕҢГІР- мырзасып деген мағынада

VI Мәтінге композициялық талдау

Оқиғаның басталуы -Жетішатыр қаласының тұрмыс-тіршілігі

Оқиғаның дамуы -Қымыз ішкен жастардың Әмірқанмен кездесуі

Шиеленісуі -Наурыз мерекесі. Әмірқан-театр сахнасында

Шарықтау шегі - Әмірқан басынан кешірген бір оқиға

Шешімі -Ән тәңірісінің құдіретті әні

VI Мәтінмен жұмыс

Мәтін

Өз пікірім

Мәтін: Әншілердің көбі түр шығарам деп, әуре болады. Жақсы әнді бұзып жібереді. Бет - аузын тыржитып, зорланып, күшеніп отырып салған ән бола ма? Әнді еркіне жіберіп, қысылмай салған ғой қызығы. Әншілердің көбі не мақтан үшін, не мал табу үшін айтады. Зорланып айтқан ән дұрыс шығама? Ән салу көңілден ғой . . . Мен өзім көңілденбесем, жақсы айта алмаймын, айтқымда келмейді.

Өз пікірім:

VII «Әнші» әңгімесіне логикалық модель

Б. 1 Тақырыбы

Б. 2 Идеясы

Б. 3. Абай өлеңдерімен үндестігі

Б. 4 Әмірқан кім? Әншілік өнерді кімдерден үйренді?

Б. 4 Әмірқан кім? Әншілік өнерді кімдерден үйренді?: Б. 5 Әмірқан әнді қалай орындайды?

Жүсіпбек Аймауытовтың «Әнші»

әңгімесіне логикалық модель

Б. 6 Ән, өнер туралы Әмірқанның өзі не ойлайды?

Б. 7 Әмірқанның бойындағы адамға тән қасиеттердің барлығын қандай штрих - деталь арқылы танимыз?

Б. 8 Жазушы ән тәңірісін әннің құдіретін қандай оқиға үстінде көрсетпек болды?