Балаларды оқытудағы ойынның ерекшелігі

Рудный қаласы әкімдігінің <<№ 10 мектеп-гимназиясы>> КММ

Әдістемелік тақырыбым:
Ойын элементтерін сабақта тиімді пайдалану арқылы коммуникативті құзіреттілікті дамыту.

Дайындаған: қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Кужамратова Жансауле Ролифовна

Жоспары:
І.Кіріспе бөлім
1. ойын туралы түсінік
ІІ. Негізгі бөлім
1) Ойын-пәнге қызығушылықты арттырудың тиімді жолы
2) Ойындардың мақсаты мен міндеттері, ерекшелігі
4) Сапалылығы
5) Түрлері және қолданылуы, теориясы
ІІІ. Қорытынды бөлім
Ойынның маңызы
IV Әдебиеттер тізімі

І.Кіріспе бөлім

Ойын өмірде пайдасыз көрінгенмен аса қажетті көрініс-құбылыс.
Сабақта тиімді қолданылған ойын түрлері -- мұғалімнің түсіндіріп отырған материалын оқушылардың аса зор ілтипатпен тыңдап, жемісті, сапалы меңгеруіне сенімді көмекші бола алады. Өйткені, кіші жастағы оқушылар жас ерекшеліктеріне байланысты ойынға өте ынталы келеді. Балалар тез сергіп, тапсырмаларды тез, әрі қызығып орындайтын болады.
Ойын балалардың оқуға, еңбекке деген белсенділігін, қызығушылығын арттырудағы басты құрал. Ойын барысында балалардың белсенділігі, шығармашылығы дамиды.
Ал мұғалімнің міндеті -- балаларды ойынға өз қызығушылығымен, ынтасымен қатысуын қамтамасыз ету.

ІІ. Негізгі бөлім
Ойын - оқу үрдісіндегі оқытудың әрі формасы, әрі әдісі.Сонымен бірге ойынды мұғалім мен оқушылардың бірлескен оқу әрекетінің өзара байланысты технологиясы ретінде қолдануға болады. Бастауыш сынып оқушыларының мектепке келгенге дейінгі негізгі әрекеті - ойын болса, оқу - тәрбие үрдісінде олар біртіндеп ойын әрекетінен оқу әрекетін орындауға бейімделуі тиіс. Ол сабақ барысында пайдаланатын түрлі ойындар арқылы жүзеге асады.
Мақсаты - Ойын арқылы оқушылардың білім-білік, сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

Оқытудағы ойынның міндеті:
* Ойын арқылы оқу мен тәрбиені ұштастыра отырып, білім деңгейімен дағдыларын жетілдіру.
* Ойната отырып, жаңа білімді меңгерту.
* Танымдық қызметі мен ой-өрісін кеңейту.
* Оқушының өзіне деген сенімін арттыру, оқуға деген қызығушылығын, белсенділігін дамыту.
* Оқушыларды адамгершілікке бір-бірін сыйлай білуге, көмектесуге үйрету.
Балаларды оқытудағы ойынның ерекшелігі:
Ойын барысында оқушының ой-өрісі дамиды, сөйлеу қабілеті жетіледі, қарым-қатынас жасауға үйренеді, көңіл-күйі көтеріледі, оқушы жалықпайды, сөздік қоры көбейеді.

Сабақ сапасы жақсарады, пәнге деген қызығушылығы артады, логикалық ойлай білуге ұмтылдырады, тәртіп сақтау қабілеті, есте сақтау қабілеті қалыптасады.

Ойындардың сапалылығы:
Ойын барысында грамматикалық анықтамаларды, тілдік нормаларды игерту мүмкіндіктері мол болады. Сабақта мұғалімнің диктаторлық рөлі жойылып, оқушылар серіктестікке, ынтымақтастыққа, бірігіп жұмыс істеуге деген қызығушылықтары артады. Ойын барысында баланың адамгершілік қасиеттері, өмірге деген көзқарасы, қызығушылығы қалыптасады. Ойын арқылы сыныптағы нашар оқитын оқушыларды да сабаққа нәтижелі тартуға болады.

Қазақ тілі сабағында әр түрлі ойын элементтерін пайдаланамын.
Қандай әріп жоқ? Сөзжұмбақ

Не артық?

Фонетика саласы бойынша: 1. (ә,ы,ө); 2. (і,ң,ғ); 3.(қ,ү,ұ). Сонда қай топ бұрын және көбірек сөз жазса, сол топ озады. Оны топтың ішінен бір-бір оқушыдан шығарып, тақтаға жаздырамын. Ойын таңдағанда тақырыпқа сай ойындар алынады.

<<Жылдың төрт мезгілі>> ойыны: Жылдың төрт мезгілі орманда кездеседі. Амандасып, бір-бірінен хал сұрасқаннан кейін олардың әрқайсысы <<Жаз>>, <<Көктем>> және <<Қыс>> сөздерінің ерекшеліктерімен мақтанады. Мысалы, қыс:
-Мен - қыспын. Ең суық, қаһарлы мезгілмін. Үш ай - желтоқсан, қаңтар, ақпан айында күнді суытып, қарды жаудырамын. Өзендерді, көлдерді қатырамын. Сол кезде қандай мереке бар екені айтылады. Жаңа жыл. Оқушылардан <<Қыс>> туралы қандай тақпақ, өлең, жұмбақ білетіндері сұралады.

<<Буын>> тақырыбына ойын былай өткізіледі: <<Ойлан, тап!>>.
Бір буынды тұйық буынға мысал келтір (ат, ет, ант, өрт).
<<та>> буынына аяқталатын екі буынды сөз ойла (баста, аяқта).
<<Т>> әрпінен басталып, <<т>> әрпіне аяқталатын бір буынды бітеу буынға мысал келтір (төрт, торт).
<<Б>> әрпінен басталатын екі буынды құс аты және аң аты (бұлбұл, бұғы)

Фонетика саласы бойынша <<Кім жылдам?>> ойыны.
1. <<А>> әрпінен басталатын қала аттарын жазыңдар. Мысалы: Алматы, Астана, Ақмола ... .(Ол қалалардың қай жерде орналасқанын картадан көрсетіп, қала туралы не білетінің сұрау).
2. Тек қана (а, е, ы, і) дауысты дыбысы бар сөздер ойлап жазыңдар. Мысалы: (а) бала, тамаша, қараша, ..., (ы) ыдыс, ыстық, қырық, мысық, сызғыш, ..., (е) ертең, керек, сен, кеше... .
3. Қай жағынан оқыса да мағынасы өзгермейтін сөздерді ойлап жазыңдар. Мысалы: Азиза, нан, қырық, қазақ, көк, ...
4. <<Адасқан әріптер>> ойыны. Дыбыстарды тіркестіріп сөз жасаңдар.
1. р, о, б (бор);
2. а, ш, а, ғ (ағаш);
3. п, е, т, м, е, к (мектеп);
4. о, ш, ы, қ, у (оқушы);
5. н, ы, п, ы, с (сынып).

Лексика саласы бойынша (Кім тапқыр?) ойыны.
Ішінде антоним сөздері бар мақал-мәтелдер тауып жазыңдар.
1.Үйдің ... - ... қыс түскенде білерсің. (ыстық-суығын)
Кімнің ... - ... екенің іс түскенде білерсің. (дос-қас)

2.Ашу - ... , ақыл - ... . (дұшпан, дос)
3. Ақылдан жақын ... жоқ. (дос)
Ашудан жаман ... жоқ. (жау)
Морфология саласы бойынша <<Кім тез тауып оқи алады?>> ойыны.
Төмендегі сөйлемде сөздердің орын тәртібі ауысып жазылған. Оны тиісті тәртібіне келтіріп, кім тез тауып оқи алады?
1. Біз сабағында математика неше түрлі есеп шығарамыз.
2. Сабағы кеше сурет болды.
3. Дене тәрбиесі спортзалда сабағы өтеді..
4. Отыр сабақта 25 оқушы.
5. Әкелдік кітап, дәптер, күнделік, қалам сабаққа біз.

Қорытынды: Қорыта келе айтарым, білім беру - оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз үрдісі болса, қазіргі кездегі білім беру - оқушының пікірін бағалау, оқушыны тыңдай білу. Ұстаз бен шәкірттің бірлесе жасаған еңбегінің нәтижесі - сапалы білім болып табылады. Белгілі педагог В.А. Сухомлинский айтқандай: <<Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, шығармашылықсыз, фонтазиясыз толық мәніндегі ақыл-ой тәрбиесі болмайды!>>. Ендеше, баланы ойынға қатыстырып үйрету арқылы ойыны қайсы, үйретуі қайсы екенін балалар айырмастай, сезбестей етіп сабақ өткізген ұтымды.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Тілдерді оқыту үрдісінде инновациялық технологияларды қолдану. Алматы 2010ж
2. Бастауыш мектеп, №3, 2003, А.Әбішева <<Ойын элементтерін пайдаланудың педагогикалық ерекшеліктері>>,
3. Қазақ тілі (дидактикалық материалдар) Алматы кітап 2010ж.
4. Бастауыш сыныпта оқыту. Алматы,2010ж.
5. Бастауыш мектеп Алматы, 2003 №9
6. Қазақстан мектебі Алматы, 2002№5