Қазақ халқының салт - дәстүрлері

Ақмола облысы
Зеренді ауданы
Симферополь орта мектебі
Қазақ тілі пәнінің мұғалімі
Омарова Г.Н.

Орыс сыныптарындағы қазақ тілі

<<ҒАЖАЙЫП АЛАҢ>> ОЙЫНЫ
Тақырыбы: Қазақ халқының салт-дәстүрлері

Ойынның мақсаты:
1) Білімділік: білім деңгейін көтеру;
2) Дамытушылық: ойлау қабілетін дамыту, ой-өрісін кеңейту;
3) Тәрбиелік: оқушыларды салт-дәстүрлерді құрметтеуге, сақтауға, инабаттылыққа, әдептілікке тәрбиелеу

Ойынның шарты:
Ойын 3 айналымнан тұрады. Әр айналымға 3 оқушы қатысады. Айналымның алдында таңдау кезеңі өткізіледі. Финалға шыққан 3 оқушы финал сұрағына жауап береді. Финалдан жеңіп шыққан 1 оқушы ақтық сынға қатысады.

Армысыздар ма, құрметті ұстаздар, оқушылар және ойынға қатысушы сайыскерлер! Бүгінгі <<Қазақ халқының салт-дәстүрлері>> тақырыбындағы <<Ғажайып алаң>> ойынына қош келіпсіздер!

Ата салтым - асыл мұрам, ардағым,
Бабалардың жалғастырар арманым.
Сан ғасырда қалпын бұзбас қадірім,
Өткенімді бүгінменен жалғадым.

Ойынның мазмұны:

1. Бірінші айналым (таңдау);
2. I айналым (ойын);
3. Екінші айналым (таңдау);
4. II айналым (ойын);
5. Үшінші айналым (таңдау);
6. III айналым (ойын);
7. Финал;
8. Ақтық ойын;

Бірінші айналым (таңдау):

І. Ұлттық тағамдарды атаңыз:
1. Сәукеле, қамзол, көйлек;
2. Асық, тоғызқұмалақ, сақина салу;
3. Бауырсақ, қазы, айран, құрт

ІІ. Ұлттық киімдерді атаңыз:
1. Сәукеле, қамзол, көйлек;
2. Асық, тоғызқұмалақ, сақина салу;
3. Бауырсақ, қазы, айран, құрт

ІІІ. Түйе сүтінен жасалған сусын:
1. Айран
2. Қымыз
3. Шұбат

I-айналым (ойын):

Қуанышты хабар жеткізуші адамға сыйлық беру дәстүрі (Сүйінші)

Екінші айналым (таңдау):

І. Мақалды толықтыр:
Ақыл - ...
Асыл - ...
1) Алтыннан, күмістен
2) Бастан, шаштан
3) Жастан, тастан

ІІ. Қазақ халқының ұлттық ойындары:
1) Ірімшік, сүзбе, жал, жая
2) Арқан тарту, бәйге, асық
3) Шапан, ішік, тақия

ІІІ. Киіз үйдің қаңқасының бөліктері:
1) Есік, терезе, қабырға
2) Аула, үй, бау-бақша
3) Кереге, уық, шаңырақ

ІI-айналым (ойын):

Басқа жерден көшіп келген көршілерді сол жерде бұрыннан тұратындар қонаққа шақыру дәстүрі (ерулік)

Үшінші айналым (таңдау):

І. Бәйге деген не?
1) Қазақ халқының ұлттық киімі
2) Қазақ халқының ұлттық ойыны
3) Ұлттық тағам

ІІ. Ұлттық музыкалық аспаптарды атаңыз:
1) Көкпар, аударыспақ, ақсүйек
2) Тымақ, жейде, кебіс
3) Асатаяқ, сырнай, дауылпаз

ІІІ. Мақалды толықтыр:
Көп сөз - ...
Аз сөз - ...
1) көмір, алтын
2) білім, ақыл
3) әдепті, әдепсіз

ІIІ-айналым (ойын):

Құрметті қонаққа немесе өздерінің жақын-туысына сақтаған кәделі ет мүшелерін қалай атайды? (сыбаға)

Финал:

Балалар ер жетіп, жеке үй болғанда ата-анасы дүние-мүлік, мал беріп, отау тігіп
жеке шығару дәстүрі (енші)

Ақтық ойын:

Көлденеңінен: Бала атқа мініп, алғаш алыс сапарға аттанарда жасалатын дәстүр
(тоқымқағар)
Тігінен: 1) Ет желініп болғаннан кейін төрде отырған ақсақал табақта қалған етті
жас балалар мен жігіттерге жегізеді. Бұл дәстүр қалай аталады? (асату)
2) Өзіне таяу сіңлісіне басындағы орамалды ұзатылған қыз береді. Бұл "енді кезек
сенікі" деген мағынаны білдіреді. (шарғы)

Жеңімпазды құттықтау, марапаттау.