Сыртқы белсенділік

Түркістан қаласы
№19 жалпы орта мектебінің
Бастауыш сынып мұғалімі
Бабаева Жұлдызай.
Бастауыш сынып оқушыларының өз бетімен
жұмыс жасау біліктіліктерін қалыптастыруда
шығармашылық қабілеттірін дамытудың жолдары.
Оқушылардың өздігінен жұмыс істеу проблемасын қарастырғанда алдымен
оқушылардың өздігінен істейтін жұмыстарының қандай психологиялық негізі бар, оның шәкірттердің шығармашылық қабілеттірін дамыту кезінде байқауға болатынын тәжірибеде дәлелденген. Әрбір оқыту әдісі оқушылардың өзіндік жұмысын қамтиды, оқыту әдісінің міндеті - оқушылардың дербестігін арттыру, өздігінен жұмыс істеуге баулу. Білім алуда оқушылардың шығармашылық қабілетін , саналылығын , білім алу дағдысын қалыптастыруды талап етуді. Адамның қандай да болмасын әрекеті белгілі қажеттерден туады. Осы қасиеттерді өтеу немесе қанағаттандыру үшін ғана адам белсенді әрекет жасайды. Оқушылардың таным әрекеті білім алу қажетімен ұштасып жатады. Оқушылардың өздігінен істейтін әрекеті шығармашылық қабілетін арттырады. Оқушылардың оқудағы белсенділігі дегеніміз - оқуға қажетті білім мен дағдыны меңгеру ғана емес оларды өмірде, практикада білуге, үйренуге, істейтін саналы әрекеті. Мысалы мұғалімнің баяндап тұрған материалын түсіну үшін оқушының ойын зейін қойып тыңдауы ал оған білімін кеңейтіп, толықтыру үшін , өздігінен кітап оқуы, бақылауы, тәжірибе жазып, сызуы сияқты жұмыстар орындау қажет. Өйткені, өтілген материалды саналы қайталау, білім алу, дағдыларын үйрену белсенділікті қажет етеді. Яғни, оқушының белсенділігі ауызша, жазбаша жұмыстарды, бақылау, анкеталар, сызбалар жүргізу барысында қалыптасады. Оқу процесінде оқушының белсенділігі екі түрлі сипатта болады
1. Сыртқы белсенділік;
2. Ішкі белсенділік;
Сыртқы көріністері. Олар мыналар: белсенді қимыл қозғалыстары, практикалық әрекеттері мұғалімге зейін қойып қарауы, мимикасы. Оқушының ішкі белсенділігіне - оның белсенді түрде ойлау әрекеті жатады. Белсенділік жеке тен, мінезді қасиеті болып саналады. Оқушы белсенділігі бір қалыпты болмайды. Оқушының жас ерекшіліктеріне және психикалық даму дәрежесіне қарай белсенділіктің бірнеше түрі қалыптасып дамиды.
1. Қимыл және сөйлеу;
2. Ойын және оқу;
3. Өзін - өзі тәрбиелеу;
Осыдан шығатын қорытынды оқушылардың өзіндік жұмысы оқыту әдісі де, оқыту принципі де емес, ол оқушының күрделі әрекеттерінің бір түрі немесе оқу жұмыстарының арнайы бір формасы болып табылады.