Программалық жабдықтама

Сабақтың тақырыбы: Программалық қамтамасыз етудің жалпы сипаттамасы және жіктелуі.
Сабақтың мақсаты : Программалық қамтамасыз етуді, программалық жабдықтаманың түрлерін түсіндіру.
Сабақтың көрнекілігі : интерактивті тақта, көрнекілік құралдар, карточкалар.
Пән аралық байланыс: математика.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ түсіндіру.
Сабақтың әдісі: сыни тұрғыдан ойлау, ақпараттық технологияны
информатика пәнін оқытуда қолдану.
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі: оқушыларды түгендеп, оқушы көңіл күйін бағыттау, сабаққа деген ынтасын ояту.
І.Қызығушылықты ояту.
И
Н
Ф
О
Р
М
А
Т
И
К
А
Б
Т
Р
Е
П
Қ
А
Т
Е
Т
А
Н
Й
Э
М
Д
М
Й
Е
Р
Е
Р
Н
У
Б
Т
У
К
Е
С
Р
Е
В
А
Б
А
Г
Е
Й
Т
С
Н
Ә
М
Н
І
Д
С
К
О
М
Ь
П
Ю
Е
Т
Р
Т
С

1. Ақпараттың ең кіші бірлігі
2. Компьютердің енгізу құралы
3. Үлкен компьютерлер
4. Алып жүретін компьютер
5. Компьютерлік желілердің орталық торабы
6. 1024 Кб
7. Ақпарат түрі
8. Ақпарат түрі
9. Ақпарат тасымалдауыш
10. Күрделі құрылығылардың жиыны
11. Ежелгі ақпарат тасымалдауыш

ІІ. Мағынаны тану.

<<ББҮ>> әдісі қолданылады. Төмендегі тақырып бөлімдерін игеруге 3 минуттан беріледі.

Білемін
Білгім келеді
Үйрендім

Компьютерде сақталатын барлық программалар оның программалық жабдықтамасын (ПЖ) құрайды.

Ш.Ой толғанысы .
Сөзжұмбақ шешеміз
Жүйелік программалық жабдықтама

Компьютер іске қосылған соң, ол жүктелгенге дейін біраз күту керек екенін білесіндер. Бұл компьютерге жүйелік программалық жабдықтаманы жүктеу үшін уақыт керек екенін білдіреді.
Жүйелік ПЖ-ға мына программалар жатады:
1. Операциялық жүйе (мысалы, Windows). Ол компьютердің қондырғылары мен программалық жабдықтамаларрының жұмысын басқарады. Операциялық жүйені өндіріс орнының директорымен салыстыруға болады.
2. Драйверлер-компьютерге қосылған түрлі құрылғылардың жұмыс істеуі үшін қажетті программалар. Мәселен,компьютерге жаңа принтер қостық делік. Операциялық жүйе осы принтермен жұмыс істеуі үшін оған программа-драйвер керек. Драйверді-құрылғының компьютермен араласу тілі десек болады. Әдетте құрылғылардың драйверлері олармен бірге дискілерге жазылып таратылады. Кең тараған құрылғылардың драйверлері операциялықжүйелердің құрамына енген.
3. Утилиталар - компьютерге мұрағаттау, дискілердегі ақпараттың бұзылмауын тексеру, қажетті файлдарды іздеу сияқты қызметтер көрсететін шағын программалар.

Қолданбалы программалық жабдықтама

Саны ең көп және алуан түрлі программалар тобы. Қолданбалы есептерді шешуге арналғандарының бәрі қолданбалы программаларға жатады. Ол мәтінен орындалатын жұмыстар (мәтіндік редактор немесе процессор), фотографияларды қарау (графикалық редакторлар), Интернет желісіндегі жұмыс (шолушы программалар-браузерлер) болуы мүмкін. Қолданбалы программаларды қосымшалар деп те атайды.
Қосымшалар өте көп, жаңалары тұрақты пайда болып отырады.
Кез келген компьютерде мәтінмен, кестелермен, тұсаукесерлермен, суретермен жұмыс істеуге қажетті офистік қосымшалар орнатылады. Мұндай қосымшалар үйде де, жұмыста да қолданылады. Интернет желісінде жұмыс істеу үшін желілік қосымшалар пайдаланылады. Оларға әртүрлі браузерлер (сайттардың мазмұнын қарайтын программалар), пошталық программалар және басқалар жатады.
Көптеген қолданбалы программалар оқытушы сипатқа ие. Мұндай қосымшалар адамдарға түрлі шет тілдерін үйренуге, тестер мен емтихандарға дайындалуға тіпті жаңа мамандық алуға көмектеседі.
Компьютердің үлкен көлемді ақпаратты сақтау мүмкіндігінің арқасында дерек қорлары, анықтамалықтар және энциклопедиялар сияқты қолданбалы программалар да орын алған.
Кейде сканердің көмегімен қағаздағы мәтінді компьютерлік программаларға көшіру қажеттілігі туындайды. Осы мәтіннің мәтіндік форматтағы нағыз құжатқа айналуына арнайы мәтіндерді тану программалары көмектеседі.

Ой толғаныс.

Топтастыру. Оқушылар көмегімен орындалады.

Жүйелік программалық жабдықтама
Қолданбалы программалық жабдықтама

Программалық жабдықтама

Компьютерде практикалық жұмыс.

А деңгейі
Адамдарға қандай программалық жабдықтама қажет екенін көрсетіңдер (тиісті бағанға <<+>> белгісін қойыңдар) (3-кесте):

3-кесте.

Жағдай
Жүйелік ПЖ
Қосымшалар
Программалау жүйелері
1-нұсқа
Сәулетші жаңа тұрғын үй кешенінің пішінін жобалайды

Банк қызметкері банк желісі үшін жаңа қосымша жазады

Фотограф қала көріністерін түсіру нәтижесінде алған суреттерді өңдейді

2-нұсқа
Тілшілер жақында өткен мереке туралы ақпарат жинайды

Жасөспірім Интернеттегі сүйікті ойынын қолдайтын сайт құрады

Бірінші сынып оқушысы әріптерді компьютерлік программа көмегімен үйренеді

3-нұсқа
Супермаркет сатушысы сатылған тауар туралы деректер енгізеді

Дәрігер электрондық деректер қорына жаңа түскен науқастың ауыру тарихын жазады

Жаңа көпір салушылар компьютерде құрылған модель көмегімен оның беріктігін зерттейді

Тапсырманы компьютерлік программаның бірінде орыңдаңдар.

В деңгейі
Windows операциялық жүйесіндегі жұмыс.
1. Жұмыс үстелінде орналасқан белгішелердің ретін өзгертіңдер. Ол үшін экранның бос жерінде тышқанның оң батырмасымен қалқыма мәзірді шақырып, Вид бұйрығы үлгілерінің бірін таңдаңдар (39-сурет).
2. Жұмыс үстеліндегі белгішелерді жасырыңдар.
3. Белгішелерді қайта шығарыңдар.
4. Жұмыс үстеліндегі белгішелерді тышқанның көмегімен жылжытыңдар.
5. Белгішелерді бастапқы қалпына келтіріңдер

39-сурет. Жұмыс үстелі түрін баптау

С деңгейі
Қандай кәсіп иелері символдық,графикалық және дыбыстық ақпаратпен жұмыс істейді?Кестені мысалдармен толтырыңдар (4-кесте). Кестені құру үшін өздеріңе қолайлы программалық жабдықтаманы қолданыңдар.

4-кесте.
Кәсіп
Қызмет нәтижесі
Программалық жабдықтама

Символдық ақпаратты өңдеу

Символдық ақпаратты өңдеу

Графикалық ақпаратты өңдеу

Графикалық ақпаратты өңдеу

Дыбыстық ақпаратты өңдеу

Карточкалар №1
1. Компьютердің программалық жабдықтамасы деген не?
2. Операциялық жүйе қашан жүктеледі?
3. Қосымшаларға қандай программалар жатады?

Карточкалар №2
1. Программалық жабдықтаманың қандай түрін өздеріңе құруға болады?
2. Программалау жүйелерінің қызметі қандай?
3. Драйвер программалық жабдықтаманың қай түріне жатады?
4. Драйвер программалар не үшін керек?

Карточкалар №2
1. Утилиталар деген не?
2. Программа-утилитаға мысал келтіріңдер.
3. Утилиталар программалық жабдықтаманың қай түріне жатады?

Қорытындылау. Бағалау.
Үйге тапсырма: Тақырыпты қайталау. Шағын сөзжұмбақ құру.