Өлең құрылысына талдау

45м
8 сынып
Сабақтың тақырыбы:
М.Жұмабаев <<Түркістан>> өлеңінің идеясы
Жалпы мақсаты:
Жазушы шығармашылығына тоқтала отырып,өлеңнің көркемдік идеясымен таныстыру тақырыбын ашу, ақын өлеңін ел тарихымен тұтастықта қарастыру . Өз ойларын айта білуге,өзіндік қортынды жасай білуге дағдыландыру,шығармашылыққа баулу.
Сілтеме
Әдебиет 95 бет
Оқушы үшін оқу нәтижелері:
Топта жұмыс жасай біледі.Өз ойларын айта білуге,өзіндік қортынды жасауға дағдыланады.
Негізгі идеялар.
Оқушыларды өз бетімен ізденуге бағыттау.Сын тұрғысынан ойлаудан ойлау қабілеттерін арттыру.
Сабақта қолдан. материалдар:
Маркер, стикер, флипчарт
Дерек көздері:
Ғаламтор
Деңгей
Берілген деңгей бойынша сұрақтар мен тапсырмалар
Білу
Әңгімені бөлімне бөліп , Джигсо І әдісі бойынша топта оқыту, постер арқылы қорғату.
Түсіну
1. <<Түркістан>> өлеңінің мазмұнына талдау жасату. А . Тұран елі, жері туралы сипаттама. Ә. Тұраннан шыққан атақты адамдар жайында пікірлер.
2. Поэмадағы түрік пен түркі сөздерінің мағынасын ашу.
Түрік-ұлт. Түркі-туыстас туысқан халықтар атауы.
Қолдану
1. Өлең тіліне талдау жасау.
Эпитет : ер түрік, асыл қан, салқын жас, ерке бұлақ, түрік көк жал, ауыр ой.
Теңеу: отты желдей, қалың өрттей, теңіздей терең, найжағайдай өте шыққан.
Метафора: аппақ шаш-қар, түрі-от.
Аллитерация: Тұранның елі шексіз,шөлі қандай,
Тұранның кемері жоқ көлі қандай?
Тұранның дария аталған өзендері
Тасыса ,шөлді басқан селі қандай!
Метонимия: Шыңғыстың қол бастаған екі көзі -- Жолбарыс Сұпытай мен көкжал Жебе
Мақалдармен үндесетін сөздер:
Шыңғыстан Шағатай, Үкітай,Жошы, Төле --
Атаға тартып туған бәрі-бөрі.

Атадан ұл туса игі,
Ата жолын қуса игі.
3. Өлең құрылысына талдау
24 шумақ, 4 тармақтан, 2 бунақты, 11 буынды, қара өлең ұйқасы.

Талдау
Поэманы оқи отырып талдау,жоспар құру, әр шумаққа ат қою

1 шумақ: <<Түркістан екі дүние бесігі ғой>>

2- шумақ: <<Тұран-ер түрік мекені>>
3,4,5,6-шумақ: <<Тұран табиғаты>>
6,7-шумақ: <<Тұранның өзен-көлдері>>
8-шумақ <<Тұран таулары>>
9-шумақ: Қазықұрт қасиетті тау болмаса,Топанда Нұқ кемесі тоқтар қалай?
10-шумақ: Сиқырлы сырға толы Тұран жері
11-шумақ: Тұранға құмар болған елдің бәрі.
12-шумақ: Ақынның мақтаныш сезімі
13,14-шумақ: Хандары-ардақты азаматтары (Шыңғыс,Шыңғыстан-Шағатай,Үгедей,Жошы,Төле)
15-шумақ: Тарағайдан тараған Темір(Қолбасшы Ақсақ Темір. ХІVғ.1395 ж.)
16,17,18-шумақ Данышпандары-Ұлықбек, Ибн-Сина, Фараби.
19-шумақ Тұран-қара шаңырақ. Қара шаңыраққа түсініктеме беру.
10,21,22-шумақ Хандары. Хандар ұстаған жол
24-шумақ Бабаң бейті -- кие, құт.
Жинақтау
<<Болмаса барсаңшы іздеп бабаң бейітін....->> пікірталас, пікір-сыр

Бағалау
1. <<Тұранның ерлеріне ер жеткен бе?
2. <<Хандар -- халық қалаулысы>>
3. <<Қожа Ахмет баба-қасиетті тұлға>> ойтолғау, шығарма жазу