Сұлу дала

Тақырыбы: <<Табиғаттың тарылтпайық тынысын, Пәк табиғат-жүректің ән-жырысың>>
мақсаты: Оқушыларды туған жер табиғатымен таныстыру,
табиғатты сүюге, оны қорғауға баулу.
көрнекілігі: табиғаттың әсем көріністерін бейнелейтін суреттер, нақыл сөздер жазылған плакаттар.
1. <<Табиғат адамзаттың өмір нәрі,
Қажетіңнің табылар содан бәрі>>
2. <<Жері байдың елі бай>>
3. <<Әкеңнен мал қалғанша, тал қалсын>>
4. <<Судың да сұрауы бар>>
5. <<Бір ағаш кессең он ағаш отырғыз>>.
Кітапханашы: Табиғит-тіршілік атаулының құтты қоныс, түлеп өсуіне қажетті нәрі, жер бетіне көрік берген сәні. Табиғат, Жер Ана, атамекен, туған жер, ауылым деген ұғымдар бір-бірімен тамырлас әрі тағдырлас.
<<Қазақстан>> деген жалғыз ауыз сөздің құдіреті мен қасиетін осы жерді туған және осы өлкеде өскен әрбір азаматтың сергек сезінуі-парыз. Бұл сөз-біздің қанымызбен жанымыздың ажырамас бір құрамды бөлігі.
Қазақ жері қазақ елі-біздіңата-бабаларымыздың кейінгі ұрпақтарға қалдырып кеткен баға жетпес байлығы және асыл мұрасы.
Қазақстан өз азаттығын ғасырлар бойы аңсаған және соның жолында ата-бабаларымыз аянбай күресіп, қасық қанын да, шыбын жанын да қиғаны - бізге тарихтың тылсым шежірелерінен жеткен шынайы шындық.
Қазақстан қазіргі таңда аты әлемге әйгілі егеменді ел екені-Қазақстан халқы үшін, әсіресе қазақ ұлты үшін зор мақтаныш, үлкен абырой!
Айналадағы өзімізді қоршап тұрған дүние, жер, күн, аспан, тау, тас, өсімдік, жан-жануар, жән дік атаулының бәрі-табиғат.
Сұрақ-жауап:
-Жылдың неше мезгілі бар?
-Жылдың төрт мезгілі бар.
-Жылдың төрт мезгілінде болатын құбылыс, өзгерістерді білесіңдер ме?
Қар, жаңбыр, бұлт, тұман, бұршақ, жел-бұлар табиғат көріністері.
Қазіргі кезде барлық адамзат алдында тұрған келелі де күрделі міндеттердің бірі-табиғатты қорғау, Оның байлықтарын ұқыпты пайдалану.
Табиғат-адамға қажет баға жетпес байлық. Ол ырыс пен мол қазынаның қайнар көзі. Сондықтан халқымыз.
<<Табиғат-адамзаттың өмір нәрі,
Қажетіңнің табылар содан бәрі>> деп дәріптеген.
Жайлауға, табиғаттың әсем көріністеріне арнап ақындарымыз өлең жазған, суретшілеріміз сурет салған, ал күйшілер күй шығарған.

Күй: <<Саржайлау>>.

-Бұл күйді тыңдай отырып жайқала өскен көк шөптерді, гүлді, даланы, сылдырап аққан бұлақ үнін, көгалды көз алдарыңа елестетіңдерші.

<<Табиғат-алтын бесік>>.
1-оқушы:
Сұлу дала! Менің сүйген еркемсің
Жаны жайсаң жаратылған өлкемсің
Қандай жақсы қазақ болып туғаным
О, туған жер, тамашасың, көркемсің.
2-оқушы:
Табиғат-адам баласын дүниеге келтіріп, адам бойына бар махаббат шуағын ұялатқан аяулы ана.
3-оқушы:
Табиғат әсемдіктің төркінісің
Ән саламын бір сенің каөркің үшін.
Жан-жануар табынып бір өзіңе
Сенен алып тұрғандай бар тынысың
4-оқушы:
Қазына қара жерде дейді халық
Күн көрген осы жерден ырзық алып
Жер Анадан үзіліп кете алмаған
Кемеңгер небір дана, небір алып.

Ән: <<Туған жер>>.

5-оқушы: Қазақстан қойнауында түрлі пайдалы қазбалар өте мол. Қазірдің өзінде оның қойнауынан пайдалы қазбалардың сан түрлері өндірілуде.
6-оқушы:
Қарасам Қазақстан картасына
Оранған бар байлықтың алқасына
Арайлы атамекен қуат берген-
Ол сенің қасиетті топырағың.
7-оқушы:
Қойнауы қазыналы асыл кендер,
Бауыры малға толы жасыл белдер
Табиғат аямаған бар байлығын
Көз тартар көркіменен айдын көлдер.
8-оқушы
: Табиғаттың бір бөлігі-құстар. Сондықтан да біздер құстарды қорғап, оларға үнемі қамқорлық жасауға тиіспіз.
9-оқушы:
Орманға бара жатқандар
Аңшылық дәмін татқандар
Өтінем түгел бәріңнен
Көктемде құсты атпаңдар.

Би: <<Аққулар>>.

10-оқушы: Дала аңдарының ішінде киіктен жүйрігі жоқ. Өздері мейлінше сұлу болады. Қой секілді олар да шөп жеп қоректенеді. Адамға ешбір залалы жоқ. Киіктің жаңа туған лағын <<құралай>> деп атайды.
11-оқушы: Төсінде аң-құстар еткен мекен,
Табиғаттың ғажабы осында екен.
Тауында аю, арқар, бұғы, барыс
Жайқалған кең даламда елік, бөкен.

Жұмбақтарды шешу:
1. Бүгін киген ақ тоным
Ертең болар қара тон
Қара тоным аздан соң
Болып кетер ала тон (Қар, жер, көгеріп көктеуі)

2. Бір зат бар дүниеде құшағы кең
Ұшқан құс, жүгірген аң, бәріне тең
Адамзат, жан-жагуар арасында
Мәңгілік өсіп-өніп өмір сүрген. (Жер)

3. Қараңыздар бәріңіз
Әне ақшыл, сары қыз
Суда тұрып билейді
Қырға шыға білмейді. (Қамыс)

Қорытынды:
Кітапханашы:Халқымыздың күнделікті тыныс-тіршілігі, дәстүрлі мәдени шаруашылығы, көңіл күйі, дүниетанымы, даралық даналығы тікелей өзі өмір сүрген өлкенің тамылжыған табиғатымен үнемі үндесіп жатады.
Табиғатты аялы алақанымен аялау, оған қамқорлық жасап отыру ананың ақ сүтімен бойымызға дарыған ерекше қасиет болатын. Оны біз халық даналығының қайнар көзі болып саналатын тыйым сөздерден, мақал-мәтелдерден, аңыз-әңгімелерден, нақыл-қағидалардан айқын байқай аламыз. Мысалы: <<Жәндікті жәбірлеме>>, <<Жалғыз ағашты кеспе>>, <<Құмырсқаның илеуін бұзба>> т.б.
Тәрбие сағатын мына өлең жолдарымен аяқтағым келеді:
Табиғаттың тарылтпайық мөлдір кәусар тынысың,
Пәк табиғат! Жүрегімнің тамылжыған жырысың
Ей, адамдар, қалай ғана қатыгездік жасайсың
Ол анаң ғой, ал сен оның ұлысың!

І.Үргенішбаев атындағы орта мектеп

<<Табиғаттың тарылтпайық тынысын, Пәк табиғат - жүректің ән жырысың>>
(Тәрбие сағаты)

Өткізген: Уснадинова А

2014-2015 оқу жылы