Дәреже ұғымы: негізі, көрсеткіші және мәнін табу әдістері

Суймухамедов Тойгали

«Сам орта мектебі» КММ математика пәні мұғалімі.

Дәреже. Дәреженің негізі. Дәреженің көрсеткіші.

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға дәреже туралы түсінік беру, санның дәрежесін көбейту амалы аркылы есептей білуге үйрету.
Дамытушылық: оқушылардың математикалық ойлау қабілетін дамыту және пәнге қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік : алған білімдеріне жауапкершілікпен қарауға, өз мүмкіндігіне сенуге, үлкен жетістікке ұмтылуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : жаңа тақырыпты қалптастыру
Сабақтың әдісі : түсіндіру, сұрақ - жауап, қызығу-шылығын ояту
Сабақтың көрнекілігі :кеспе қағаздар, интерактив тақта
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі сәлемдесу, сыныпты түгендеу, сабаққа ынталандыру, топқа бөлу

І топ: ОНДЫҚТАР, ІІ топ: ЖҮЗДІКТЕР, ІІІ топ: МЫҢДЫҚТАР

Үй жұмысын тексеру - қайталау сұрақтары

1. Қандай сандарды жұп сандар деп атайды?
2. Қандай сандарды тақ сандар деп атайды?
3. Қандай сандар 2-ге бөлінеді?
4. Қандай сандар 5-ке бөлінеді?
5. Қандай сандар 10-ға бөлінеді?
6. Қандай натурал сандар 3-ке бөлінеді?
7. Қандай натурал сандар 9-ға бөлінеді?
8. Жай сандар деп қандай сандарды айтады?
9. Құрама сандар деп қандай сандарды айтады?
10. 5•5 көбейтіндісінің мәні қандай сандарға бөлінеді?
11. 3•3•3 көбейтіндісінің мәні кандай сандарға бөлінеді?
Жаңа сабақ
Бірнеше бірдей көбейткіштердің көбейтіндісін «дәреже» деп аталатын өрнек түрінде жазуға болады.
Мысалы, 5 • 5 • 5 • 5 көбейтінді

Жазылуы: ${\ \ 5}^{4}$

Оқылуы: 5-тің төртінші дәрежесі.

Дәреженің мәнін табу көбейту амалы арқылы орындалады.
${\ \ \ 5}^{4}$ =5 • 5 • 5 • 5 = 625
${\ \ 5}^{4}$ = 625

Мұндағы 5 - дәреже негізі,
4 - дәреже көрсеткіші,
625 - дәреженің мәні.

Санның 2-ші дәрежесін сол санның квадраты деп атайды.

Мысалы, $7^{2} = 49$

Оқылуы: 7-нің квадраты 49-ға тең.
Санның 3-ші дәрежесін сол санның кубы деп атайды.

Мысалы, $6^{3} = 216$

Оқылуы: 6-ның кубы 216-ға тең
10, 100, 100, 1, . . .

Мысалы, 10= $10^{1}$
100= ${10 \bullet 10 = 10}^{2}$
1000= $10 \bullet 10\ \bullet 10{= 10}^{3}$
1= $10 \bullet 10\ \bullet \ 10 \bullet 10 = \ 10^{4}$