Белдемшені модельдеу

Қостанай облысы
Арқалық қаласы
<<Мектепаралық оқу өндірістік комбинат>>МӨОК
Елубаева Майра Какеновна

Күні-------------
Сабақ тақырыбы: № 11. Белдемшені модельдеу және конструкциялау , киім және оған қойылатын талаптар. Еңбек ресурстары.
Сабақтың мақсаты: Белдемшені модельдеу және конструкциялау , киім қойылатын талаптар.
Міндеттер
Білімдік:Белдемшені модельдеу әдістерімен таныстыру, таңдап алған жең фасонын модельдеуге үйрету; тақырып бойынша материалды меңгерулерін қамтамассыз ету.
Дамытушылық: модельдеу және конструкциялау саласында алған білімдерін дамыту, жұмыс істеу әдіс- дағдыларын дамыту; қиялындағы фасонды қағаз бетіне сурет қып түсіре білуге, қиялдай білуге үйрету.
Тәрбиелік: жұмыс тәртібін сақтау; еңбекті бағалауға үйрету; еңбек және тұрмыс гигиенасы ережелерін сақтай білуге тәрбиелеу; өзара көмек көрсетуге тәрбиелеу.
Құрал - жабдықтар мен көрнекіліктер: Әдістемелік нұсқау,оқулық, модельдеу бойынша кестелер, дәптер, белдемшенің 1:4 масштабындағы бөлшек қимаүлгілері, сызғыш, пішу үшін қажет сызба, қалам, түрлі түсті қарындашпен қағаз, қайшы.
Сабақ түрі: аралас.
Сабақ өткізу әдісі: - түсіндіру- иллюстрациялық (әңгімелесу, дидактикалық материалдармен жұмыс, көрсетілім)
-қалаптастырушылық (нұсқаулық, сарамандық жұмыс, өзіндік жұмыс)
Оқыту құралдары:
-пәндік табиғи нысаналар, көрнекілік құралдар
-іс-тәжірибелік - еңбектік қызымет.
-эмоцичлық - шығармашылық , қызығушылық.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру,
Сабақтың мақсатымен таныстыру.
ІІ. Өтілгенді қайталау: Өткен сабақтан тест сұрақ.
Машина жұмысының терминалогиясы,
Қол жұмысының терминалогиясы
Ылғалды жылулық өндеу терминалогиясы
II. Жаңа материалды баяндау.
* Белдемшені модельдеу
* Конструкциялау.
* Киім қойылатын талаптар
* Еңбек ресурстары.
Белдемше көне тас ғасырында аң терісін беліне қыстырып киген. Белдемшені тек қыздар ғана емес, оны кейбір елде Шотландияда ерлер де киген.
ХІХ ғасырда қыздардың белдемшелері кең етекті, бірнеше қабаттан, ұзын болды. Олар қымбат матадын желбір салып, гүлмен әшекейленген. Заманның өзгеруіне байланасты белдемшенің ұзындығы мен көлемі кішірейді. Өйткені қыз келіншектер көлік жүргізіп қызымен істейді.
Стиль- мәнер, сипат еркіндік. Сол дәуірдің мәдениетін сұлулық туралы түсінігін, қоршаған қарым-қатынасын көрсететін тұрақты дәуір.
Киімде бірнеше түрі стильден тұрады - классикалық, спорттық, романтикалық, фольклорлық стилдер болады.
-Классикалық стиль - киім қатал, іскер, сәнді киіну киімі.
-Фольклорлық стиль-ұлттық киім бұнда ою-өрнек, кестелер, қол жұмысы кесте әртүрлі тастармен әшекейленген.

Спорттық стиль- киімі еркіндік, демалыста, спорт айналасында, саяхатқа шыққанда киюге ыңғайлы киім болғандықтан әр түрлі жапсырма қалта тігіледі.Мыс; сыдырмалы, қақпақшалы жапсырма қалталар т.б.
-Романтикалық стиль-әдемілік, еркіндік, сүйкімді нәзіктікті әдеттегіден тыс ерекше көрсетілгендіктен қатпар, желбіршек, желбіреуіш, шілтер,бант, әртүрлі тағылым тастар болады.
Силуэт-француз сөзі- ұзындығымен ені бойынша адам мүсіні пропорциясына келсек геометриялық фигуралық тілмен (тік, төртбұрыш, трапеция, үшбұрыш, сопақ) бұл киімнің сыртқы келбеті адамның жас ерекшеліктерімен фигурасына және жарасымына қарай киінеміз.

Силуэтті сән түрінде-(тік, трапеция, қынамалы, жартылай қынамалы) болады.
Сән- өлшем, тәсіл іс-қимыл бейнесі, әлеуметтік экономикалық құбылыс костюм фасоны, түстер үйлесімділігі, матадағы сурет. Киім өндірумен өнеркәсіптің әр түрлі салалары айналысады. Ол сатумен жүйелендіріп шұғылданады. Қазіргі сәнді демократияшыл десек те болады. Ол таңдау идиясы мен еркіндігімен түрлі стильдермен, пішіндермен, үлгілермен, алуан түрлі реңділігімен ерекшеленеді.
Адамзат пайда болғаннан бері әртүрлі киім үлгілерін жасап, тігіп киіп келе жатыр. Осы үзіліссіз процеске әр ұрпақ өз үлесін қосып келеді. Бұл - көпшілікке қолжеткілімді, шексіз алуан түрлі шағармашылық процесс.
Модельдеудің көркемдік және техникалық түрлері бар.
1. Көркемдік модельдеумен суретші-модельер айналысады.
2. Техникалық модельдеу - бұл эскизден, суреттен, фота суреттерден модельдер жасау.
Техникалық модельдеу жұмысын бастау үшін:
1. Модель эскизімен мұқият танысу қажет.
2. Эскизбен сәйкес келу үшін алдыңғы және артқы бойдың қай тұстарын, сызбаның қай бөліктерін өзгерту керек екенін анықтау қажет.
3. Фасондық сызықтар енгізу
4. Пішімдерді қию керек.
Киімді модельдеудегі үш негізгі принципі.
1. Киімнің адамның сыртқы және ішкі кескініне сәйкес болуы;
2. Арнаулы киімдердің мақсатқа сай, қолдануға ыңғайлы болуы;
3. Киімнің қолданылатын аясына, түріне пайдаланылатын материалдың сәйкес болуы.
Киімді модельдеу - бұл эскиз бойынша жасалған бұйымның үлгісі. Киімді модельдеумен суретші-модельер айналысады. Модельер адамның денебітімін, оның пропорциялары мен пластикаларын, сондай-ақ костюмнің бөлек бөлшектерінің үйлесімдік заңдары мен ережелерін, пішім сызықтарын, әрлеуді білуі керек. Қосымшалар мен безендірулерді, сондай-ақ тігін ісінің технологиясын жақсы ажырата алуы қажет.
Бұйым дайындалатын үлгіні жасап шығаруды <<модельдеу>> дейді. Ертеректе модельдеуді сәнмүсінге (манекенге) немесе тұлғаға (фигураларға бөлшектерді шындау) өлшеп жасаған. Алайда мұндай модельдеуге мата көп жұмсалатындықтан ол өте тиімсіз болды. Оның үстіне адамдардың бәрінің тұлғалары бірдей емес, ауытқулар бар, сәнмүсінде ол ескерілмейді. Дегенмен сәнмүсінде модельдеу арқылы матаның адам денесіне, бет-бейнесіне қонымдылығын, үйлесімділігін алдына ала білуге болады.
Модельдегенде матаның қасиетін ескеру керек. Өйткені қатпарлау мен күлтелеудің сипаты осыған байланысты болады. Матаның қиғаш көлденең және бойлық жіптер (долевой нити) бойымен орналасуын да осылай тексереді. Модельдеу өнерінің сәндік қолданбалы өнердің басқа түрлерінен айырмашылығы оның тікелей адамдармен байланыстылығында. Костюммен адамның сыртқы келбетін өзгертуге, неғұрлым әдемірек етіп көрсетуге, кемшілік тұстарын жасыруға болады. Матаның түр түсімен көздің, шаштың, беттің әлпетін жақсартуға да болады.
Француздың белгілі суретші-модельері Пьер Карден <<Мен сәнді көшеден аламын да, оны кері қайтарамын>>, - деген екен.
Модельдеудің екі түрі болады:
1) көркемдік (шығармашылық); 2) техникалық.
Көркемдік модельдеумен сән үйлерінің, тігін фабрикалары эксперименттік лабораторияларының суретші-модельерлері айналысады. Олар сән бағыттарын, модельдің кімге арналғанын, оның қызметін, қандай матадан жасалатынын, өндеу түрлерін, модельдің түр түсін таңдауды, ұсақтүйекті (фурнитураны) аксессуарларды ескере отырып, бөлшектер коллекцияларын жасайды.

Нұсқау карта. Белдемшені модельдеу және конструкциялау.
Киім және оғын қойылатын талаптар.
Киім- адамға ең қажетті заттың бірі ол адамның 80% жауып тұрады.Киім адамды қолайсыз жағдайлардан қорғайды климаттан, физико-механикалық, химиялық т/б жағдайдан.
Киімге қойылатын талап: 1.Тұтынушылық. 2. Өндірістік.
1.Тұтынушылық талапқа:-4-ке бөлінеді
1. гигиеналық,
2. механикалық,
3. эстетикалық,
4. эксплуатациялық.
* Гигиеналық талап жылулық сақтайды, ауа өткізгіш,ылғалданғыш, су өткізбейді т/б.
* Механикалық- беріктік, бояуға пішін сақтауға, қатпар жасауға икемділік т/б.
* Эстетикалық- көркемдік безендіру түсіне фактурасына қарай таңдайды.Суретші-модельер және конструкторлар киім моделін жасағанда қажет.Киім түсі, фасоны, стилі сәнге үйлесімді болу қажет.
* Эксплуатациялық- киім жоғары сапалы, адам қозғалысына ыңғайлы болу керек.
2.Өндірістік талап;-материалдарды ұтымды пайдалануға көп еңбекті қажет етпеуге бағытталады.Тозуға төзімді, суға жууға терге , жәндіктерден залал келтірмеуден т/б.
Киім тіккенде қойылатын талаптар-түймесі, сыдырмасы, жібі матаның тусіне сәйкес болу керек және тіккен матаның қалыңдығына қарай таңдау қажет. Киімді қайда және қайжерге қандай мезгілге киеді соды біліп барып матаны таңдап тігу керек.
VІІ. Қауіпсіздік ережесі;
1. Қайшыны досыңа үшымен берме және ашық тастама.
2. Тігін құралдары арнайы каропкада тұру керек.
3. Жұмыс орнын таза ұста.
3 топқа бөлінген оқушыларылар ақ параққа өз стильімен белдемшенің суретін салып оны бояиды. Түрлі- түсті қағазбен салған белдемшенің суретін дайын күйде қағаздан жасап клеймен жабыстырып қағазға сарамандық жұмыс жасайды. .
1-ші топ. Классикалық стиль
2-ші топ. Спорттық стиль
3-ші топ. Формалық стиль
Жаңа материалды пысықтау. Сөз жұмбақ.
1-4 сұр. Модельдеудің қандай түрлерін білесіңдер?Жауабы: Модельдеудің (көркемдік және техникалық) түрлері бар.
2-сұр. Модельге түсетін сызық (конструкция)
3-сұр. Белдемшенің суретін салушыны кім дейміз.(модельдеу.)
5-8сұр.Киімге қойылатын талаптың тұтынушысы талабы 4-ке бөлінеді соның ішінде 2 ата.(1-де Л- 2-де Е әріпі бар) Жауап:-(гигиеналық, механикалық)
6сұр. Мәнер, сипат, еркіндіктің бірнеше түрі бар оны қалай атаймыз.( стиль)
7-9сұр. Киімге қойылатын талаптарды айтыңдар.(тұтынушылық, өндірістік)
Қортынды.
Өнерің болса бойыңда,
Халқыңа тиер көмегің.
-дегендей,халыққа пайдаларыңды тигізіп,мынадай сән үлгісін тігуге мүмкіндіктерің бар.
Міне қыздар бүгін сендер Белдемшені модельдеу және конструкциялау , киім және оған қойылатын талаптарды үйреніп және оның жасалу жолдарын білдіңдер. <<Көз қорқақ - қол батыр >>дегендей,зейін қойсаңдар үйренбейтін өнер жоқ.Тек сендерге терең білім,үлкен шеберлік,төзімділік,іскерлік, шыдамдылық,белсенділік керек.
ХІ. Бағалау. Қате жіберген жерлерін көрсету.
ХІІ. Үйге тапсырма. Осы тақырыпты қайталау.Тік белдемшені өзгертіп әртүрлі стильмен модельдеп және конструкциялап эскизбен сурет салып алып келеңдер.Белдемшенің сызбасын сызып,қағазға түсіріп келу.