Қуаң дала

Долата йезисиниң башланғуч синип муәллими Мансурова Саниям Дуниятонуш 4- синип
Мавзуси: Отлақ өсүмлүклири билән жаниварлири.
Дәрисниң мәхсити: 1.Дала өсүмлүклири вә жаниварларниң хилму-хиллиғи тоғрисида чүшәндүрүш.
2. Тил байлиғини ашуруш.
3. Өсүмлүкләрни топлаш, өсүрүш вә қоғдашқа
тәрбийиләш.
Дәрисниң түри: йеңи билим бериш.
Қоллинидиған усул: Билингвальлиқ оқутуш, соал-жавап, оюн.
Көрнәкликләр: Слайд, сүрәтләр, өсүмлүк коллекцияси.
Пән ара бағлиниш: қазақ тили, рус тили.
Дәрисниң бериши
І. Уюштуруш: Психологиялик тренинг.
ІІ. Өй тапшурмисини сораш:
<<Блиц соаллар>> усули арқилиқ һава тоғрилиқ умумий билимини тәкшүрәш.
ІІІ. Билимини ениқлаш:Тест соаллири
ІҮ. Мәхсәт қоюш пәйти:
Ү. Йеңи дәрис: Өсүмлүкләрниң хилму-хиллиғи.
1) Гербарийлар ярдими арқилиқ мавзуға киришмә.
2) Мавзуни оқутуш.
3)Шивақ,бедә,һал-қизил ләйлигүлләр,сериқ чечәкләр . Өсүмлүкләрниң (Сүритигә қарап уларниң хилму хиллиғини ениқлаш.)
Өсүмлүк
Өсүмлүкләр Гүли
Йопурмиғи
Дәрәқләр
3 топқа бөлиниду Чатқаллар
Чөпсиман өсүмлүкләр
4.оғилиқ өсүмлүкләр: бабунә,сарғалдақ.
5.дала жаниварлири: чашқан,давған,қошаяқ,суғур,дала бүркүти,ақ бөкән в.б.
Даланың түрлері: Шалғынды, Қуаң, Егістік
Шалғынды. Шөптекті өсімдіктер жыл бойы жайқалып өсетін ылғалы жеткілікті шалғын үлескілерді әдетте - көгал, ал аумағы жағынан үлкендерін - шалғын дейді
Егістік. Егістік дегеніміз - егін егетін алқапты айтамыз. Еліміздің солтүстік және орталық аймақтар оның топырағы ылғалды, әрі құнарлы келеді. Сондықтан арнайы суармай - ақ өсірілетін егістік алқабы. Ол жерде бидай, сұлы, арпа сияқтылар мол өнім береді.
Алғашқы егістік алқаптар:
Мексика
Қытай
Египет
Жерорта теңізі
Солтүстік Индия Еліміздің солтүстік және орталық аймақтарындағы далалардың топырағы ылғалды әрі құнарлы келеді. Сондықтан арнайы суармай - ақ өсірілетін ондай егістік жерлер бар. Онда бидай, сұлы, арпа сияқты дақылдардан мол өнім алуға болады.
Қуаң дала. Қуаң даланың сәнге де бөленетінін кезі - көктем. Топырағы көктемге қар суымен ылғалданып, шөбі көкмайса болып, көз тартады.
Бұл өсімдіктер сабағының топырақ арасындағы бөлігінде қоректік заттар жинақталған жуашықтар бар. Жер кеуіп, құрғақшылық басталған кезде өсімдіктердің жер бетіндегі мүшелері қурап қалады. Ал жуашықтары топырақ арасында құрғақ күйінде жаз, қыс бойы сақталып қалады да, көктемде тағы да көктеп гүлденді.
Осы шырынды тышқан, қосаяқ, саршұнақ сияқты кеміргіштер сүйеніп жейді.
Сортаң жерінде:
Қуаң дала өсімдіктері: Көкпек, Қара Жусан, Теріскен
Далада көп өсетін: Боз, Мыңжапырақ, Ботакөз, Қазжуа, Бетеге
Дала жануарлары: Ақбөкен, Түлкі, Суыр, Тасбақа, Тышқан, Ор қоян, Бозторғай, Бүркіт, Сарышұнақ, Қарсақ
Растения и животные степей
Тест
1. Какие из растений лугов ядовитые?
А) незабудка В) лютик С) герань
2.Какие животные обитают на лугу?
А) крот В) тигр С) белка
3.Чем измеряют температуру воздуха?
А) телескоп В) термометр С) микроскоп
4.Чем измеряют в метеостанциях осадки?
А) термометр В) микроскоп С) осадкомер
5.Как называется сгорание метеоритов в воздухе?
А) звездопад В) листопад С) снегопад
6.Какая из них является водоплавающей птицей?
А) утка В) скворец С) соловей
7. Птица, улетающая зимой.
А) ворона В) ласточка С) воробей
8. Какие праздники относятся к профессиональным?
А) день космонавтики В) 8 марта С) наурыз
9.Какие праздники относятся к общенародным?
А) день шахтёра В) день металлурга С) наурыз
10.Где выращивают хлопок?
А) Южный Казахстан В) Северный Казахстан С) Западный Казахстан
1В. 2А. 3В. 4С. 5А. 6А. 7В. 8А. 9С. 10А.
ҮІ.Дәрисни бәкитиш. Соал-жавап
-Дала дегән немә?
-Дала өсүмлүклирини атаңлар.
-Далани қоғдашниң қандақ йоллирини билисиләр?
YII.Билимини баһалаш,өйгә тапшурма бериш.
1) Оқуп сөзләш.
2) Шипалиқ өсүмлүкләр һәққидә мәлумат топлаш