Құлыншақ әлемі

Оңт.Қаз.обл, Созақ ауданы, Жартытөбе ауылы.
Қ.Кемелұлы атындағы жалпы орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі
Оспанова Гүлзат Амантайқызы
Сабақтың тақырыбы: Құлыншақ әлемі
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: оқушыларды іздендіре отырып, ақын туралы білімдерін кеңейту, толықтыру.
ә) Дамытушылық: оқушылардың ауызекі сөйлеу тілдерін дамыту, сөз қорын байыту, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
б) Тәрбиелік: оқушылардың ақынға деген сыйластық, құрмет сезімдерін тәрбиелеу
Сабақтың түрі: сайыс сабақ Сабақтың әдісі: түсіндіру, топтау, салыстыру, талдау, сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі: Құлыншақ портреті, кітаптар, рефераттар, бүктемелер,түрлі - түсті қағаздар, кеспе қағаздар , слайд. Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру
Сәлемдесу;
Сынып оқушыларын екі топқа бөлу;
Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Жаңа сабақ
1. Сабақтың тақырыбы, мақсаты, барысымен таныстыру. Құлыншақ Кемелұлы 1841 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы ,Созақ ауданының Жартытөбе деген жерінде дүниеге келген. Үш айлық ескіше шала сауатты білім алған. Құлыншақ он бес жасқа келгенде-ақ жұрт назарын өзіне аудара бастаған. Алғашында жаттаған өлеңдерін айтып, сауық кештерге қатысып жүрген. Өз бетімен ізденіп, білімді жандардың қасында жүруге тырысқан. Осылайша өзіндік ізденіспен шығыс қисса-дастандарына қол жеткізген. Құлыншақ ел ақындары дәстүрінде тәрбиеленіп, өз өлеңдерін ауызекі айтып таратады. Құлыншақ ақын тек жыршы ғана емес, көпқырлы шығармашылық иесі.Ерте кезде ел аралап, қазақ тойларында ән салып, өлең айтқан, ақындардың жыр-дастандарын жаттап өсті.
2. Бүгінгі ХХI ғасыр көшбасшысы зияткерлік сайысын бастаймыз. Сендерге үй тапсырмасына Құлыншақ Кемелұлы өмірі мен шығармашылығы бойынша дайындалып келу берілген болатын.
Құлыншақтың өмірі мен шығармашылығын терең білу үшін бүгінгі зияткерлік сайысымызды ұйымдастырып отырмыз.

I кезең <<Бәйге>>
Ойынның шартымен таныстыру. Ортақ сегіз сұрақ қойылады, бірінші болып текшені көтерген топ жауап береді. Дұрыс жауап 1 ұпаймен бағаланады.
1. Құлыншақ Кемелұлы қай жерде дүниеге келген?
2. <<Дүние - ол бір көлдің қасқалдағы>> баспасы қай жылы жарық көрді?
3.Құлыншаққа қай ақын бата берген?
4.Құлыншақ кімдермен айтысқа түскен?
5.Құлыншақтың қандай термелері бар?
6.Құлыншақтың әйелінің атын атаңдар? 7. Құлыншақ қай ғасырда өмір сүрген? 8.<<Қара дауыл Құлыншақ>> баспасы қай жылы жарық көрді?
IІ кезең <<Көкпар>>
Екі топқа тапсырмалар беріледі. Бірінші болып қол көтерген топ жауап береді. Дұрыс жауапқа 1ұпай беріледі.
" Дүние - ол бір көлдің қасқалдағы" өлеңіне талдау жасаңдар.
"Оңдыбайға" өлеңінде ақын адамдардың қандай мінездерін сынап тұр? Өлеңнен мысал келтіріп, дәлелдеңдер.
IІІ кезең. <<Жанды сұрақтар>>
Тест түрінде берілген сұрақтарға жауап береді.
Құлыншақтың кенже ұлы
Оңдыбай Жарқынбек
Исахан
Ысқақ
Құлыншақтың ұлы Ысқақ кіммен айтысқан?
Айкүміспен
Шашубаймен
Қадишамен Қызбен
Құлыншақ қандай аспаптарды пайдаланған?
Жетіген
Сыбызғы
Баян
Қобыз
Құлыншақ қай дастанды жатқа жырлаған?
"Ләйлі - Мәжнүн"
"Қыз Жібек"
"Ер Тарғын"
"Толағай"

ІУкезең. <<Жалғасын тап>>
Құлыншақтың өлеңдерінен үзінділері беріледі. Әр өлеңіндегі көп нүктенің орнына тиісті сөздерді тауып айту керек.
1.Көп көрдім жақсы қандай, жаман қандай,
Көп көрдім ------ қандай, --------қандай.
Өзіне ішіп-жеуге қимайтұғын,
-------------- көп жияды ------------ малды-ай,

2.Ер жігіт ------------- елім дейді,
Ел үшін еңбек етсе, ерінбейді.
Жамандар қыр аспайды ------------- да,
Пайдасы елге тиер көрінбейді,

V кезең <<Жорға>>
Топ ойыншылары ұяшықты таңдап, берілген сұрақтарға 1 минут ішінде жауап береді. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай беріледі.
<<Құлыншақ>> тобы
1. "Елге сәлем" өлеңі қай жерде жазылған?
2. "Құлыншақ" шығармаларын зерттеуші кімдер?
3. <<Өсиетім>> баспасы қай жылы жарық көрді?
4 Құлыншақ қандай жыр- қиссаларды жаттап өсті?
5. Кемелұлы қай облыста дүниеге келген?
6. "Тәнің де мейман жаныңа" толғауының авторы кім?
<<Майлықожа>>тобы
1. "Жүректерде сақталсын" арнау өлеңінің авторы кім?
2. . Құлыншақтың қанша әйелі болған?
3. Құлыншақ Кемелұлы деп мектепке қай жылы аты берілді?
4. Құлыншақ ақын кімдермен айтысқан?
5. Құлыншақты пір тұтқан ақын?
6. Құлыншақтың кенже ұлы?
VІ кезең. <<Шешендік сайыс>>
Соңғы шешу кезеңде топ мүшелері бірлесе отырып тақырып бойынша өз ойларын ортаға салады.
<<Болмасаң да ұқсап бақ>> тақырыбында Құлыншақ пен Майлықожа айтысын шығару
Топтастыру. Құлыншақ кім?
Қорытындылау
Әр топтың ұпай санын санап, жеңіске жеткен топты анықтау. Мадақтау, марапаттау.