Реттік нөмірі

Сабақтың тақырыбы: Алюминий және оның қосылыстары
Сабақтың мақсаты:
Екідайлы элементтер жайлы білімді сатылай кешенді талдай отырып
дамыту. Алюминиийді мысалға ала отырып жай зат ретіндегі
қасиеттерін,қосылыстары олардың қолданылуы туралы мәлімет алу.

Сабақтың міндеті: 1.Екідайлы элементтер табиғатын оқып-үйрену
2. Алюминиий оның қосылыстарымен танысу
3.Тірек-сызбаны есеп шығаруда қолдана білу

Сабақтың әдісі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: Сатылай кешенді талдау технологиясы
Көрнекілігі: Периодтық кесте, қымбат, бағалы тастар (жинақ),
тау жыныстары(жинақ),
Al сымды қыздыру(44 сурет). Алюминий (жинақ), Al
қолдану (45 сурет)

Сабақтың жүру барысы:
Болмаса да айтарлықтай салмағым
Көп металдан ардақтымын алдамын
Ұшақ болып аспанға ұшып, қалықтап,
Жердің жүзін,көк аспанды шарладым.

Дюралюмин дейтін менің қоспамды,
Әспеттейді химияның достары
Тұрмыста үстел,ыдыс-аяқ кереует,
Бағандардың бұйдаларын қостым мен

Қағаз да мен кәмпит,шайды сәндеген
Токқа балқып келіп тұрған ән де мен

Өлең жолдарына талдау жасап, мысалдар келтіру арқылы шешуін табу.

Периодтық жүйедегі орны
1.Химиялық таңбасы- Al
2.Реттік нөмірі- 13
3.Ar(Al)- 27
4.Период нөмірі- ІІІ (кіші)
5.Топ нөмірі-ІІІ (негізгі)

Атом құрылысы:
1.Ядро заряды- +13
2.Электрон саны- 13
3.Протон саны- 13
4.Нейтрон саны -14
5.Энергетикалық деңгей саны -3
6.Валенттілік электрондары- 3
7. Электрондық конфигурациясы 1s2 /2s22P6/3s2 3p1

Табиғатта кездесуі:
1.Өзгемен салыстарғанда алатын орны- І
2.Өзге элементтермен салыстарғанда алатын орны-ІІІ (O2,Si)
3.Алюмосиликаттар (Al, O2, Si, Сілті Me,Сілті.жер Me)
4.Каолинит (H2O3· 2SiO2· 2H2O) саз балшық
5.Корунд (Al2O3) өте қатты, рубин(қызыл), аметист(күлгін),сапфир (көк)
43 сурет
6. Боксит (Al2O3 · nH2O)
7.Қазақстанда кездесетін кен орындары: Қостанай,Ақтөбе облыстарында

Физикалық
m- күмістей ақ, Me, p=2.7 г/см3
Электр жылу өткізгіш(Ag,Cu);
T қайнау=6500С
Кристал торы-көлемді орталық куб.

Қасиеті

Химиялық
1.Белсенді Me (Mek акт. қатары) бірақ
алюминий ыдыс +O2; H2
2.4Al0 +3 =
Al- тотықсыздандырғыш
Al2O3 –қабықша қалыңдығы: 0,00001мм
Al2O3 –күңгірт m, жемірілуге тұрақты

3.

4.
5.

6.

7.

8.2Al+Fe2O3=Al2O3 +2Fe+3241кДж

Қосылыстары:
1. Al2O3 ф.қ. Т-ақ, Тб.= 20500С
Кристал торы-атомдық байланыс-ковалентті
(зат берік,қатты)
Al2O3- суда ерімейді, онымен әрекеттеспейді
Х.қ. Al2O3+6HCl 2AlCl3+3H2O
Al2O3 +6NaOH 2Na3AlO3+3H2O

Қолданылуы: Электролиз арқылы ме Al алу.
Жасанды кристалдар,лазер жасау
үшін
Рубин,сапфир
2. Al(OH)2 T-ақ, суда ерімейді
Алу: AlCl3+3NaOH=Al(OH)3↓ +3NaCl
Ақ ірімшік

тәрізді
сапал.
Реакция
Х.қ. 1.Al(OH)3↓+3HNO3=Al(NO3)3 +3H2O
2. Al(OH)3 ↓+NaOH= NaAlO2 +2H2O
3. 2Al(OH)3 Al2O3+3H2O
4.Al тұздары әлсіз негіз тұздары ретінде сатылап
диссоциаланады. (қышқыл орта көрсетеді)

Алынуы:

2007 ж. Павлодар электролиз зауыты

Қолданылуы:

Есептеу № 9
Мазмұны:

Белгілі: 15,2г → 9г

Белгісіз: х %

Шешуі:

Жауабы: х=15,2%

Тексеру: 59,2г-100%
9г- х%