Реттік нөмірі

Сабақтың тақырыбы: Алюминий және оның қосылыстары

Сабақтың мақсаты:

Екідайлы элементтер жайлы білімді сатылай кешенді талдай отырып дамыту. Алюминиийді мысалға ала отырып жай зат ретіндегі қасиеттерін, қосылыстары олардың қолданылуы туралы мәлімет алу.

Сабақтың міндеті: 1. Екідайлы элементтер табиғатын оқып-үйрену

2. Алюминиий оның қосылыстарымен танысу

3. Тірек-сызбаны есеп шығаруда қолдана білу

Сабақтың әдісі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: Сатылай кешенді талдау технологиясы

Көрнекілігі: Периодтық кесте, қымбат, бағалы тастар (жинақ), тау жыныстары(жинақ),

Al сымды қыздыру(44 сурет) . Алюминий (жинақ), Al қолдану (45 сурет)

Сабақтың жүру барысы:

Болмаса да айтарлықтай салмағым

Көп металдан ардақтымын алдамын

Ұшақ болып аспанға ұшып, қалықтап,

Жердің жүзін, көк аспанды шарладым.

Дюралюмин дейтін менің қоспамды,

Әспеттейді химияның достары

Тұрмыста үстел, ыдыс-аяқ кереует,

Бағандардың бұйдаларын қостым мен

Қағаз да мен кәмпит, шайды сәндеген

Токқа балқып келіп тұрған ән де мен

Өлең жолдарына талдау жасап, мысалдар келтіру арқылы шешуін табу.

Периодтық жүйедегі орны

1. Химиялық таңбасы- Al

2. Реттік нөмірі- 13

3. Ar(Al) - 27

4. Период нөмірі- ІІІ (кіші)

5. Топ нөмірі-ІІІ (негізгі)

Атом құрылысы:

1. Ядро заряды- +13

2. Электрон саны- 13

3. Протон саны- 13

4. Нейтрон саны -14

5. Энергетикалық деңгей саны -3

6. Валенттілік электрондары- 3

7. Электрондық конфигурациясы 1s ² /2s ² 2P ⁶ /3s ² 3p ¹

Табиғатта кездесуі:

1. Өзгемен салыстарғанда алатын орны- І

2. Өзге элементтермен салыстарғанда алатын орны-ІІІ (O ₂ , Si)

3. Алюмосиликаттар (Al, O ₂ , Si, Сілті Me, Сілті. жер Me)

4. Каолинит (H ₂ O ₃ · 2SiO ₂ · 2H ₂ O) саз балшық

5. Корунд (Al ₂ O ₃ ) өте қатты, рубин(қызыл), аметист(күлгін), сапфир (көк) 43 сурет

6. Боксит (Al ₂ O ₃ · nH ₂ O)

7. Қазақстанда кездесетін кен орындары: Қостанай, Ақтөбе облыстарында

Физикалық

m- күмістей ақ, Me, p=2. 7 г/см ³

Электр жылу өткізгіш(Ag, Cu) ; T қайнау=650 ⁰ С

Кристал торы-көлемді орталық куб.

Қасиеті

Химиялық

1. Белсенді Me (Me ^k акт. қатары) бірақ алюминий ыдыс +O ₂ ; H ₂

2. 4Al ⁰ +3 =

Al- тотықсыздандырғыш

Al ₂ O ₃ -қабықша қалыңдығы: 0, 1мм

Al ₂ O ₃ -күңгірт m, жемірілуге тұрақты

3.

4.

8. 2Al+Fe ₂ O ₃ =Al ₂ O ³ +2Fe+3241кДж

Қосылыстары:

Al2O3ф. қ. Т-ақ, Тб. = 20500С

Кристал торы-атомдық байланыс-ковалентті

(зат берік, қатты)

Al ₂ O ₃ - суда ерімейді, онымен әрекеттеспейді

Х. қ. Al ₂ O ₃ +6HCl 2AlCl ₃ +3H ₂ O

Al ₂ O ₃ +6NaOH 2Na ₃ AlO ₃ +3H ₂ O

Қолданылуы: Электролиз арқылы ме Al алу.

Жасанды кристалдар, лазер жасау үшін

Рубин, сапфир

2. Al(OH) ₂ T-ақ, суда ерімейді

Алу: AlCl ₃ +3NaOH=Al(OH) ₃ ↓ +3NaCl

Ақ ірімшік

тәрізді

сапал. Реакция

Х. қ. 1. Al(OH) ₃ ↓+3HNO ₃ =Al(NO ₃ ) ₃ +3H ₂ O

2. Al(OH) ₃ ↓+NaOH= NaAlO ₂ +2H ₂ O

3. 2Al(OH) ₃ Al ₂ O ₃ +3H ₂ O

4. Al тұздары әлсіз негіз тұздары ретінде сатылап диссоциаланады. (қышқыл орта көрсетеді)