Шеңберге жүргізілген жанама

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:
7.4А Шеңбер. Геометриялық салулар
Дарынды балаларға арналған мамандандырылған С.Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешені
Күні:
19.04.2018
Амантаева Динара Амантаевна
Сынып:
7 <<Б>>
Қатысқандар саны: 18
Қатыспағандар саны: 0
Сабақ тақырыбы
Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттері.
(1 сабақ)
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
7.1.2.11 - шеңберге жүргізілген жанама мен қиюшының анықтамаларын білу;
7.1.2.13 - есептер шығаруда шеңбер жанамасының қасиеттерін білу және қолдану.
Сабақтың мақсаты
шеңберге жүргізілген жанама мен қиюшы ұғымын біледі, шеңберге жанама жүргізе алады, жанаманың жанасу нүктесіне жүргізілген радиусына перпендикуляр болатынын біледі;
шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін, яғни бір нүктеден жүргізілген жанамалардың кесінділері тең және осы нүкте мен центр арқылы өтетін түзу мен жанамалар арасындағы бұрыштар тең болатынын біледі;
шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін пайдаланып, есептер шығарады.
Бағалау критерийі
Білім алушы:
шеңберге жүргізілген жанама ұғымын біледі;
шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін біледі және түсінеді;
есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады.
Тілдік мақсаттар
Оқушылар:
- шеңберге жүргізілген жанаманың жанасу нүктесіне қатысты орналасуын сипаттайды;
- есептер шығаруда шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерінің қолдануын түсіндіреді;
Пәндік лексика және терминология
Шеңбердің центрі, радиус, диаметрі, жанама, жанасу нүктесі, перпендикуляр, түзу және шеңбердің өзара орналасуы;
Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер
- егер шеңбердің центрінен түзуге дейінгі арақашықтық шеңбердің радиусынан ...
(үлкен, кіші немесе тең) болса, онда...
- шеңберге жүргізілген жанама ...
- бір нүктеден жүргізілген жанамалар кесінділері ...
Құндылықтарға баулу
<<Мәңгілік ел>> жалпы ұлттық идеясының <<қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік>>, <<құрмет, ынтымақтастық, ашықтық>>, <<еңбек және шығармашылық>> құндылықтары.
Пәнаралық байланыс
<<Қазақ әдебиеті>>, <<Сызу>> сабағы
Осыған дейін меңгерілген білім
Шеңбер, дөңгелек және олардың элементтері. Үшбұрыш түрлері, ішкі бұрыштарының қосындысы. Шеңбер мен түзудің өзара орналасуы.

Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
Дерек
көздер
Сабақтың басы
10 мин
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сыныптың сабаққа даярлығына назар аудару.
ІІ. Ынтымақтастық атмосферасын орнату.
1) Топқа бөлу
Саралау тәсілі: <<Жіктеу>> (аралас гендерлік топ)
Сыныпты <<түзу мен шеңбердің орналасуы>> бойынша 3 топқа бөлу.
Оқушыларға берілетін түрлі сызбалар:

ҚБ: <<Шапалақ>>
Қолдарын шапалақтау арқылы оқушылар тапсырманы дұрыс орындап, өз орнын тапқанын білдіреді.
2) Шаттық шеңбер
Әдіс: <<Өзіңізге тілегенді - басқаларға тілеңіз!>>
Оқушылар әр топта қол ұстасып шеңбер құрып, бір-біріне өз атының бас әрпімен басталатын тілектер айтады.
ҚБ: <<Шапалақ>>
Оқушылар өз сыныптасының жылы лебізіне алғыс білдіріп, қолдарын шапалақтайды.
ІІІ. Үй тапсырмасын тексеру
Әдіс: <<Өзара тексеріс>>
Мұғалім есептердің дұрыс жауабын көрсетеді. Оқушылар сағат тілі бағытымен өзара дәптерлерін ауыстырып, бірін-бірі тексеріп бағалайды.
ҚБ: <<Смайлик>>
Қатесіз, дұрыс, таза орындалған жұмыстары дәптерлеріне смайлик жапсырылады.
ІV. Алдыңғы білімді қайталау
Әдіс: <<Қар кесегі>>
Мұнда әрбір топ оқушылары басқа топтарға бағыттап параққа сұрақ жазып лақтырады. Сұрақтар мына тақырыптарды қамтиды:
1) Шеңбер радиусы, диаметрі, центрлік бұрыш, доға, хордасы
2) Шеңбер ұзындығы, дөңгелек ауданы
3) Шеңбер мен түзудің орналасуы
4) Екі шеңбердің орналасуы
ҚБ: <<Мадақтау>>
Жақсы жауап беріп, белсенді қатысқан оқушыларды <<Жарасың!>>, <<Керемет!>>, <<Өте жақсы>> деп мадақтау отыру.
V. Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау.
Топтық жұмыс
Саралау тәсілі: <<Диалог және қолдау көрсету>> /Оқушыларды ойланту үшін және бірқатар жауаптар алу үшін алдын ала дайындалған сұрақтарды қою. Сөзбен қолдау көрсету және ынталандыру/
Әдіс: <<Ой қозғау>>

Тақтада түзу мен шеңбердің орналасу үлгілерін көрсетіледі.

Олардың ортақ нүктелері талқыланып, оқушыларға жанама және қиюшы анықтамаларын өз бетінше тұжырымдау ұсынылады.
Оқушылар топтасып ортаға әр түрлі тұжырымдар келтіреді. Топта ортақ шешімге келеді.
Топтардың әр түрлі тұжырымдарын тыңдап, қорытындылап, презентациядағы жанаманың және қиюшының анықтамасын көрсетіп, дәптерлеріне жазуды ұсыну.
Анықтама. Шеңбермен ортақ бір нүктесі бар түзуді жанама деп атаймыз.
Анықтама. Шеңбермен ортақ екі нүктесі бар түзуді қиюшы деп атаймыз.
Оқушыларды бүгінгі сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстыру.
Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу және түсіну
Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама ұғымын біледі;
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді.
oo шеңберге жанама жүргізеді;
oo радиус пен жанама арасындағы бұрышты өлшейді;
oo қорытынды жасайды.
ҚБ: <<Смайлик>>
Әр топтағы белсенді оқушы дәптеріне смайлик жапсырылады.
Оқу құралы: Әлімов А.Қ.
<<Интербелсенді әдістерді мектепте қолдану>>

Презентация

Сабақтың
ортасы
27 мин

VІ. Жаңа тақырыпты меңгеру
Тапсырма-1
Жұптық жұмыс
Саралау тәсілі: <<Қорытынды>> /Барлық оқушылар бір тапсырманы орындаса да олардың нәтижелері әртүрлі болады/
Әдіс: <<Болжау>>
Әр жұпқа шеңбер салынған таратпа қағаздар беріледі.
1) Шеңберге жанама жүргізіңіз;
2) Жанасу нүктесін белгілеңіз;
3) Шеңбердің центрі мен жанасу нүктесін қосыңыз;
4) Салынған радиус пен жанама арасындағы бұрышты өлшеңіз.
Әр жұптың түрлі сызбасы бойынша жауаптары тыңдалады.
Сұрақ: Жанама мен осы жанасу нүктесіне жүргізілген радиус арасындағы бұрыштың градустың өлшемі неге тең?
Оқушылар осы сауал төңірегінде ойланып, өз ойларын ортаға салады. Теорема тақтада көрсетіледі.
Теорема 1. Жанама мен осы жанасу нүктесіне жүргізілген радиус өзара перпендикуляр болады.
Сұрақ: Сіздердің болжауларыңыз тура келді ме, жоқ па? Неліктен деп ойлайсыз? Оқушылар қорытынды жасайды, жауаптарын түсіндіреді.
Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу және түсіну
Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама ұғымын біледі;
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді.
oo шеңберге жанама жүргізеді;
oo радиус пен жанама арасындағы бұрышты өлшейді;
oo қорытынды жасайды.
ҚБ: <<Мадақтау>>
Жақсы жауап беріп, белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау отыру.
Тапсырма-2
Топтық жұмыс
Саралау тәсілі: <<Қорытынды>> /Барлық оқушылар бір тапсырманы орындаса да олардың нәтижелері әртүрлі болады/
Әдіс: <<Кіріспе сұрақ>>
Сұрақ: Шеңберге бір нүктеден неше жанама жүргізуге болады?
Оқушылар жұптасып салу жұмыстарын орындау арқылы жауап береді немесе ауызша жауап беріп, сызбасын көрсетеді. Барлығы бір қорытындыға келеді.
Теорема 2. Шеңберге бір нүктеден жүргізілген жанамалардың берілген нүктеден жанасу нүктесіне дейінгі кесінділері тең және осы нүкте мен центр арқылы өтетін түзу мен жанамалар арасындағы бұрыштар тең болады.
Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу және түсіну
Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама ұғымын біледі;
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді.
oo шеңберге жанамалар жүргізеді;
oo қорытынды жасайды.
ҚБ: <<Мадақтау>>
Жақсы жауап беріп, белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау отыру.
Тапсырма-2
Топтық жұмыс
Саралау тәсілдері:
<<Диалог және қолдау көрсету>> /Оқушыларды ойланту үшін және бірқатар жауаптар алу үшін алдын ала дайындалған сұрақтарды қою. Сөзбен қолдау көрсету және ынталандыру/
<<Дереккөздер>> /Кейбір оқушылар басқа сыныптастарына қарағанда анағұрлым күрделі дереккөздермен жұмыс істей алады/
Әдіс: <<Галерияны шарлау>>
Оқушыларға теореманың сызбасын дәлелдемесін топтық жұмыста көрсету ұсынылады.
Оқушылар топтасып тапсырмаларды берілген уақыт аралығында орындап, тақтаға өз постерлерін іледі. Басқа топ оқушылары пікірлерін ауызша келтіреді.
І топ: Жанама мен осы жанасу нүктесіне жүргізілген радиус өзара перпендикуляр болады.
ІІ топ: Шеңберге бір нүктеден жүргізілген жанамалардың берілген нүктеден жанасу нүктесіне дейінгі кесінділері тең болады.
ІІІ топ: Шеңберге бір нүктеден жүргізілген жанамалар мен осы нүктені центрімен қосатын түзудің арасындағы бұрыштар тең болады.
/Егер оқушылар тапсырмаларды орындау, постер қорғау кезінде өз ойларын толық жеткізе алмай жатса, дұрыс бағыт-бағдар беріп, қолдау көрсетіледі/
Ойлау дағдыларының деңгейі: Білу және түсіну
Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама ұғымын біледі;
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді.
oo сызба салады;
oo дәлелдемесін жазады;
oo сұрақтарға жауап береді.
ҚБ: <<Екі жұлдыз, бір тілек>>
Топтар бір-бірін өзара бағалайды. Екі жақсы тұсы мен бір ұсынысын айтады.
VІІ. Бекіту
Жұптық, топтық жұмыс
Саралау тәсілі: <<Тапсырма>> /Күрделілігіне қарай алға ілгерілеп отыратын тапсырмалары бар карточкаларды пайдалану/
Ойлау дағдыларының деңгейі: Қолдану
Әдіс: <<Аквариум>>
Жазбаша әр жұп өздеріне берілген тапсырмаларды орындайды.
/Әр жұптың тұсына келіп, оқушыны ойлантын бірқатар сұрақтар қою арқылы бағыт-бағдар беріп, қажет болса көмектесемін/
Топта әр жұп өз шығару жолын ұсынады. Шешу жолын талқылап, ортақ шешімге келеді. Ортақ шешімді басқа екі топ мүшелері жан-жағынан қоршап тұрып тыңдайды. Орындарына келіп, өз жұмыстарымен салыстырып, толықтырады.
Тапсырма-4

ACO = 90
AOC + OAC = 90
AOC = 90 - 28 = 62

Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді;
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттерін қолданады;
oo жауабын табады.
Тапсырма-5

OCA = 90
OA = 2OC CAO = 30
CAO = BAO = 30
BAC = 2 30 = 90

Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді;
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттерін қолданады;
oo жауабын табады.
Тапсырма-6

AB = MA + MB
CK = MC + MK
MA = MC, MK = MB
AB = CK

Бағалау критерийі
Дескриптор
oo шеңберге жүргізілген жанама қасиеттерін түсінеді;
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo кесінді ұзындығын анықтайды;
oo өрнек құрастырады;
oo жауабын табады.
ҚБ: <<Бағдаршам>>
Оқушылардың өздерінің қаншалықты түсінгенін білдіріп, бағдаршам түстерін көтереді. Сары көтерген оқушы сұрағына жауап беріледі. Жасыл көтерген оқушыларды қызыл көтеріп отырған оқушыға түсіндіру үшін жұмылдыру.
Жасыл түс - толықтай түсіндім
Сары түс - кейбір сұрақтарым бар
Қызыл түс - түсінбедім
Тапсырма-7
Жеке жұмыс
Саралау тәсілі: <<Қарқын>> /Дарынды балалармен жұмыс/
Ойлау дағдыларының деңгейі: Қолдану
1) Егер тең болса, онда ABC үшбұрышының периметрін табыңыздар.

KB = BF = 5
AE = AK = 4
CF = CE = 3
AB = AK + KB = 4 + 5 = 9
BC = BF + CF = 5 + 3 = 8
AC = AE + CE = 4 + 3 = 7
P = AB + BC + AC =
= 9 + 8 + 7 = 24

Бағалау критерийі
Дескриптор
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo кесінді ұзындығын анықтайды;
oo өрнек құрастырады;
oo жауабын табады.

2) Күнделікті өмірмен байланысты есеп құрастырыңыздар.
Бағалау критерийі
Дескриптор
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo күнделікті өмірмен байланыстырады.
ҚБ: <<Смайлик>>
Әр дұрыс орындаған тапсырмасы үшін дәптеріне смайлик жапсырылады.
Тапсырма-8
Жеке жұмыс
Қалыптастырушы жұмыс
Әр оқушыға қалыптастырушы жұмыс парағы таратылады.
Ойлау дағдыларының деңгейі: Қолдану
Сызбаны қолданып, белгісіздерді анықтаңыз:

OM = 2ON NMO = 30o
NMO = KMO
NMK = 2NMO = 2∙30o = 60o

NA = MА
OMA = MAN = 90o MOAN
NA = MO = 20
ONA = MAN = 90o NOMN
MA = NO = 20

OB = OA = R
AOB, OB = OA = AB
A = B = C = 60o
ОAC = 90o
BAC = ОAC - ОAВ =
= 90o - 60o = 30o

Бағалау критерийі
Дескриптор
oo есеп шығаруда шеңберге жүргізілген жанаманың қасиеттерін қолданады
oo жанаманың қасиетін қолданады;
oo тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттерін қолданады;
oo параллель түзулердің қасиеттерін қолданады;
oo жауабын табады.

ҚБ: <<Басбармақ>>
Толықтай түсінсе, сенімді болса
Түсінуге жақын болса
Түсінбесе, сенімсіз болса
Мұғалім есептердің дұрыс жауабын тақтаға жазғаннан кейін, оқушылар бір-бірінің жұмысын тексереді. Тексеріп болған соң мұғалім барлық жұмыстарды жинап алады.

Постер
Маркер

Қалыптастырушы жұмыс

Сабақтың соңы
3 мин

Рефлексия: Нысана
Оқушылар сабаққа қатысқанын, түсінгенін, меңгергенін, қызықты болғанын бағалайды.

5
4
1
2
3
Белсенді қатыстым
Тақырыпты жақсы меңгердім
Қызықты
болды
Түсінікті
болды
Үй тапсырмасы: 4.24, есеп құрастыру.
Оқулық:
Геометрия - 7
Шыныбеков

Саралау - Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
Бағалау - Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сынып оқушыларын саралаудың жіктеу тәсілімен аралас гендерлік топқа бөлемін.
Кейбір оқушылар басқа сыныптастарына қарағанда анағұрлым күрделі дереккөздермен жұмыс істей алатынын ескеріп, түрлі ресурстрды пайдаланамын.
Барлық оқушылар бір тапсырманы орындаса да олардың нәтижелері әртүрлі болады, сондықтан кейбір оқушыларға тапсырманы орындау барысында ойланту үшін және бірқатар жауаптар алу үшін сұрақтарды қойып, сөзбен қолдау көрсетіп және ынталандырып отырамын.
Оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып, күрделілігіне қарай алға ілгерілеп отыратын тапсырмалар және кейбір оқушылар басқаларына қарағанда жылдам жұмыс істейтін, қабілеті жоғары оқушыларға қосымша тапсырмалар беріп отырамын.
Оқушылардың өзін бағалауы мен өзара бағалауы арқылы.
Қалыптастырушы жұмыс қорытындысы мен оқушылардың тақтаға қалдырған рефлексиялары арқылы.

Оқытудың белсенді әдістері арқылы дене қимыл жаттығулары, ИТ тиімді уақытымен қолдану
Рефлексия
Сабақ мақсаттары /оқыту мақсаттары жүзеге асырымды болды ма? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Менің бөліп оқытқаным өз мәнінде жүзеге асты ма? Мен өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағалау
Ең жақсы өткен екі тапсырма (оқытуға және үйренуге қатысты)
1:
2:
Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренуге қатысты)?
1:
2:
Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпаратты білдім?