Кішкене баланы

Келлер орта мектебі

Тақырыбы: «Әдептілік – адамгершілік бастауы»

Дайындап өткізген:

бастауыш сынып мұғалімі

Боранбаева А.К.

Тақырыбы: Әдептілік - адамгершілік бастауы

Мақсаты: Бала бойында адамгершілік, патриотизм, мейірімділік, қайырымдылық
қасиеттерін дамыту. Балалардың өздерін жан-жақты, тереңірек ашуына бағыт
бағдар беру, көзқарасын қалыптастыру, қабілетін тануға көмектесу, жақсы
қасиеттерді бала бойына дарыту.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: Шаттық шеңбері, оқып үйренейік, дәйек сөз,
шығармашылық жұмыс, жүректен жүрекке, сұрақ-жауап.

Көрнекілігі: тақырыпқа байланысты слайдшоу, коллаж жасауға арналған
қима суреттер.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

а/ «Шаттық шеңбері»: 1-слайд

Қуанышқа бөленген әр күніміз,
Бақыттымыз, балалар, барлығымыз.
Өмір тым жайдары,
Қызықтың қайнары,
Бақшамыз жайнады.
Біз – Отанның инабатты қыздарымыз,
Әдептілік, батылдық – ұранымыз.

б/ Мақалдағы сөздердің орнын дұрыс орналастыру арқылы сабақтың
тақырыбымен таныстыру.
1. Әдепті елдің баласы алыстан сәлем береді.
2. Әдептілік белгісі иіліп сәлем бергені.
3. Адамның адамгершілігі жақсы ұстаздан болады./Абай/.
4. Мейірімділікті анадан үйрен, әдептілікті данадан үйрен.
5. Үлкеннің ақылын тыңдау, сөзге тоқтау, үлкен - кішіні сыйлау -
инабаттылық көрінісі.
6. Шынайы сыпайыгершілік адамдарға тілектестікпен қараудан құралады.
8. Жақсы кісі кешірімді болады.
9. Жұтпай тұрып шайнап ал, Сөйлемей тұрып, ойлап ал.
10. Қарапайымдылық - моральдық сұлулықтың басты шарты.
11. Кішіпейілділіктің жетімсіздігі – ақылдың жетімсіздігі.(слайд)
Жаңа ақпарат
Әдептілікке адамның  ізеттілігі ,сыпайылығы сияқты көркем
мінездері  мен өнегелігі,қарапайымдылығы,тәрбиелілігі,
инабаттылығы жатады.
 Әдепті болу-адамды басқалармен жақсы қарым-қатынас жасауға,олардың сөзін
тыңдай білуге ,өзара сыйластыққа қол жеткізуге жәнеүлкендерге
құрмет,кішілерге ілтипат көрсетуге негіз болады.
  Әдепті кісі өз абыройына кір келтіретін әрекеттерден аулақ
жүреді.Кездейсоқ ,білместік салдарынан бір жарамсыз іс істеп қойса 
өкініп,ұялы п,жүзі қызарып ,істеген ісіне қиналады және түзетуге тырысады.
  Адамға қойылатын  басты талап-асыл да ізгі адамгешілік қасиеттерді бойына
сіңірген,ұлағатты азамат болып шығу.Өйткені адам-өзінің  адамгершілігімен
,қайырымдылығымен ,адалдығымен және әділеттігімен ,қайырымдылығымен
,адалдығымен және әділеттілігімен ардақты.Адамгершілік –адамның рухани
арқауы
Назар аударыңдар

Әдепті адам деп  адамгершілігі жетілген адамды айтамыз.Жанның әдептілігі
–адамның әделеттілігінен, ержүректігінен , саналығынан,яғни  барлық
ізгілікке ие мінездерінен көрінеді.

Патриот – ұлтын сүйетін, өз тарихын, туған тілін құрметтейтін, ұрпақтан
ұрпаққа жалғасқан салт – дәстүрін дәріптейтін, ұлттық қадір – қасиетімізді
арттыруға үлес қосатын саналы тұлға

–  өз мемлекетінің  жерінде, елінде, тарихына ат салысатын адам екенін 
атап өту маңызды.
Патриотизм     – кіші отанына деген сүйіспеншілік;
– өз халқының мүмкіндіктері мен күштеріне сену;

– өз ұлтына тиесілі болғанына мақтаныш;

– ұлттық мәдениетке деген махаббат;

– Отанын қорғауға дайын болу;

– Отан игілігі үшін өзін-өзі құрбан ету;

– өз өміріне қауіппен Отан мүддесін қорғауға  шынымен дайындығы;

«Достарым менің, мен бір күнімді жоғалттым!». Бұл сөздерді атақты император
Тит бір күні кешке тамақ үстінде, күн бойы ешкімге жақсылық нәрсе
істемегені есіне түсіп айтқан екен.\

Адамдар өз жақындарына, туған туыстарына, қарапайым таныстарына, еліне,
жеріне деген патриоттық істері, қарапайым таныстарына тек қана сөзбен емес,
нақты істермен көрсетуі керек. Кешегі өткен күні қандай нақты қайырымды іс,
адамгершілікті істер жасағаныңызды еске түсіріңіз. Ол адам кім? Сіз ол
кезде не сезіндіңіз? Сізге ол адам қандай алғыс білдірді? Қайырымды,
адамгершілігі мол, патриоттық іс істеуге қабілеттісіз бе? Егер жоқ болса,
не кедергі етеді? Рақмет білдіруді сіз үнемі сыйлық алу деп күтесіз бе?
Немесе қайырымды, адамгершілігі мол, патриоттық іс істеуге сіздің уақытыңыз
жоқ па? Өз әдет-дағдыларыңызды талдап көріңіз.

дәйек сөзі: «Батыл болмай, батыр болмайды»
Бойында батылдығы бар адам батыр бола алады. Ал батыл болу үшін өжет,
төзімді, шыдамды, сабырлы, ата-анасын, елін, жерін сүйетін, қорқуды
білмейтін адам болу керек. Ондай адам батыр бола алады. Сондықтан да халық
«Батыл болмай, батыр болмайды» деп тегін айтпаған.

г/Сурет бойынша жұмыс: 3-слайд
-Балалар суреттерге мұқият қарап, батылдық пен орынсыз қылықты
ажыратып, айтыңдаршы. Неге олай ойладыңдар?
Д) Көрініс.
 Көрініс: «Әдептілік»
Бакыт сахналасын жазу

Ойын: «Жалғастыр...» 4 мин Не істеуге болмайды? 
Үлкендердің алдынан .... (кесіп өтуге болмайды). 
Кішкене баланы ...(жылатуға болмайды). 
Құстарды ... (атуға болмайды.) 
Қыз баланы ... (ренжітуге болмайды) 
Сабақтан ... (кешігуге болмайды) 
Сыныпта ... (айғайлауға болмайды). 
д/ Шығармашылық жұмыс:Оқушылар екі топқа бөлініп, 1-топ-батылдық бет
өжеттік туралы коллаж, ал 2-топ- орынсыз қылықтар туралы коллаж
жасайды.
е/ Жұмысты қорғау: Әр топ өзінің жасаған жұмысын ортаға шығып
қорғайды.

ІІІ.Сабақтың қорытындысы:
а/Оқушылар таратылған кішкентай жүректерге батылдық пен өжеттік
жайлы тілектерін жазады.
ә/ «Жүректен жүрекке» 4-слайд
«Батыр!» деген барша сүйген жақсы сөз,
Алтын туы сияқты ол ғасырдың.
Батыр ата: «батыр бол!»-деп ұрандар!
Естіңдер жас жеткіншек қырандар!
Батыр болып, туған жерді қорғауды-
«Шын бақыт!»- деп тілек етіп сұраңдар.

б/Оқушылар жүректерде жазылған сөздерді оқып, плакатқа жапсырады.
Батырларымыз көп болсын,
Уайым – қайғы жоқ болсын!

Баяу әуен қойылады.
          Көзімізді жұмып, еркін жайғасайық. Енді, бүгінгі өткен
сабағымыздан нені түсіндік, қандай жақсы нәрселерді үйрендік, өзімізге нені
алдық сол жөнінде ойланайық. Осының барлығын жүрегімізге салып, көкейімізге
түйіп алайық.  Жайлап, көздеріңізді ашуға
болады. Бүгінгі керемет сабақ үшін сіздерге көпрахмет!

1 топ. Оқушыларға әдеп, адамгершілікті сипаттайтын сөздер жазылған жетондар
таратылады. Оқушылар жетондағы сөздерге байланысты мақал - мәтелдер, нақыл
сөздер айтады.
Жетондағы сөздер тізбегі: Әдеп, сыпайылық, қамқорлық, үлкенді сыйлау,
кешірім, сәлем беру, сөйлеу әдебі, қарапайымдылық, кішіпейілділік.

_________________________________________________________

2 топ. «Әдептілік әліппесін»құрастырыңыздар.

_________________________________________________________

3 топ. Жағдаятты талдау. а/. Арман бір топ баламен сабақтан келе жатқаны
сол еді, аулада отырған үлкен кісілер:- Осы бала жақсы бала, түбінде жақсы
азамат болады,- деп мақтай жөнелді./Арман туралы бұл пікірдің қалыптасуының
сыры неде?/
ә/. Оқушылар екінші жағдаятты өздері құрастырады./Өмірден мысал
келтіріңдер/.

________________________________________________________

4 топ. Сахналау. Қоғамдық көлікте көптен көрмеген құрбыңызды
кездестірдіңіз. Жағдайын біліп, амандасып, сөйлескіңіз келіп тұр. Автобус
іші толы. Өзіңіз қысылып әрееең тұрсыз.
Сіздің іс –әрекетіңіз қандай болмақ? Іс жүзінде көрсетіңіз.
Сергіту сәті: “Айтуға  тәуекел  байла»
Мақсаты : Әрбір  қатысушы  өзі туралы бір  нәрсе  айтуынажағдай жасау және 
сабаққа оқушылардың  түгел араласуына көмектеседі .
Материалдары :
 Әдемі  себет  ішінде  қағаз  қиындылары. 
Ойды  аяқтай   отырып,  оқушылардың  тәуекелге  баруын  талап  етеді.
………айналысқанды  жақсы  көремін.
……..жақсы  жасай  аламын.
……..мені алаңдатады.
……, мен өте  қуанамын.
………..,маған өте  көңілсіз.
………, мен қатты  ашуланамын.
Мен ………...................деп  түсінемін.
Қазірмен….........................…..сезінемін.
Бәрінен де мен………......................…
Менің  ең  жақсы  қасиетім  — бұл…............…….
Менің ең  жаман  қасиетім – бұл………..
Жақсы дос…....................…….. ерекшеленеді.
Басқа адамдар менің….......................……..
Мен шынмәнінде……......…..болсамда,мен…......…….жалтарамын.
Мен………..көмегімен  назар  аудартамын.
…………….,адамдар  мені  сыйлайтын  сияқты  көрінеді.
…................………жасай  алғым  келеді.
Мен…….................……..қол  жеткіздім.
………айналысқанды  жақсы  көремін.
……..жақсы  жасай  аламын.
……..мені алаңдатады.
……, мен өте  қуанамын.
……….., маған өте  көңілсіз.
………, мен қатты  ашуланамын.
Мен ………...................деп  түсінемін.

Өрескел болма! Тәртіпті бол! Ибалы бол!
Кешірімді бол! Үлкенді сыйла! Кішіпейіл бол!
Үлкеннің алдын кесіп өтпе! Қатты күлме! Үйге жүгіріп кірме!
Ата-анаңды құрметте! Отаныңды құрметте!