М. Дулатов Бақытсыз Жамал романы. Идеялар тоғысы

Қысқа мерзімді сабақ жоспары № 31

Бөлім: Махаббат және абырой Мектеп:
Күні: Мұғалімнің аты-жөні:
Сынып:
Қатысқандар саны: Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы
М.Дулатов <<Бақытсыз Жамал>> романы. Идеялар тоғысы

Оқу мақсаты

Б/С1. Шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау.
Сабақ мақсаты
Оқушылар:
Шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалайды.
Бағалау критерийі
Шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалай алады.
Тілдік мақсаттар

Оқушылар қолдана алады:
Романның тақырыбы мен идеясын осы тектес шығармалармен салыстырады;
Ауызша шығарманың тарихи және көркемдік құндылығына баға береді;
Өз көзқарастарын жазылым жұмысында жеткізе алады.
Пәндік лексика мен терминология: тарихи, көркемдік құндылық, пікір, көтерілген мәселе,үндестік.
Диалог пен жазылымға арналған тілдік қолданыстар:
Менің ойымша...
Менің байқауымша...
Шығармада көтерілген мәселе жайында былай ойлаймын...
Шығарманың басқа шығармалармен үндестігін салыстыра қарайтын болсақ:
Шығарманың тарихи және көркемдік құндылығы мынада деп білемін:
Құндылықтарды дарыту

Жаңашылдық
Пәнаралық байланыс
Тапсырмаларды орындауда тарих пәнімен байланыс болады.
Бастапқы білім

Алдыңғы сабақта оқушылардың шығармашылық, сыни ойлау, креативтілік қабілеттерін қалыптастыратын тапсырмалар орындалды. Бұл сабақта оқушыларға түрлі тәсілдер арқылы алдыңғы сабақта қалыптасқан дағды мен білімдерін жетілдіруге жағдай туғызылады.

Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер
Дереккөздер
Сабақтың басы
10 минут

1.Миға шабуыл
<<Бетпе-бет>> әдісі
Сынып оқушылары сұрақтарға жауап беріп жатқанда интерактивті тақтадан <> https://www.youtube.com/watch?v=bjqO5PvSBJ4>> бейнебаянын көреді. Оқушылар тыңдағандары мен өткен сабақтарда алған білімдері бойынша бір-біріне сұрақтар қояды.
Ел аузында жүрген ақын, сөзге шешен Жамал, ақылына көркі сай сұлу Жамал неге бақытсыз болды?
Жазушы неге оны бақытсыз етіп суреттеді деп ойлайсыңдар?
Ғали сауатты бола тұра, неліктен саудамен айналысып кетті деп ойлайсыңдар?
Ғали өз бақыты үшін қаншалықты күресе алды?
Қазақ және әлем әдебиетінде осы тектес қандай шығармаларды білесің?
Міржақып Дулатовтың <<Алаш маршы>> туындысының құндылығы неде?
Махаббат жолындағы күресті әлеуметтік теңсіздік үшін күрес қарастыруға бола ма?
Талдау аяқталған соң мұғалім сабақтың тақырыбы мен мақсатын сынып оқушыларымен бірлесе отырып анықтайды. Сабақ барысында мақсатты нәтижеге жету үшін тапсырмалар бойынша бағалау критерийін жасайды.
Бағалау критерийі
Дескриптор
Шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалай алады.
1. Шығарманың басқа шығармалармен ұқсастығын/айырмашылығын табады;
2. оларды салыстырады.
3.тарихи және көркемдік құндылығын бағалайды.

Youtube 30.12.16 Еркін Шүкіман - Міржақып Дулатов <<Алаш маршы>>
https://www.youtube.com/watch?v=bjqO5PvSBJ4

Сабақтың ортасы
25 минут

2.Қызығушылығын ояту
1-тапсырма
<> әдісі

Топтарға қазақ әдебиетіндегі ұқсас шығармалардың қысқаша мазмұны жазылған қима қағаздар таратылады.
Топтағы оқушылар тапсырма түрлерін бөліп алады.
Жұмыстарын біріктіріп, кестені толтырады.
F/ Дерек/ - шығармадан тарихи деректер жинау;
I /Пікір / - тарихи кезең туралы өзінің ой-пікірі;
L /Сұрақ/ - тарихи кезеңді ашатын сұрақтар;
A /Іс-әрекет/ - автордың тарихи кезеңді суреттеудегі қолданған тәсілі .

Деректер
Ойлар
Сұрақтар
Іс-әрекет

Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романының қысқаша мазмұны
Алыстағы Алтай таулары, ақ қашып, қызыл қуып, аласапыран күрестер жүріп жатқан Азамат соғысының сұрапылы қазақ ауылдарында да жеткен, өрт шалмаған шаңырақ жоқ. Марқакөл жағасында, Терең шатты мекендеген момын шаруа Мамырбай ауылын банда шауып, әйелін өлтіріп, бойжетіп, оң жақта отырған қызы Ақбілекті солдаттар алып қашып кетеді. Сұмдық осыдан кейін басталады. Бірауыз орысша тіл білмейтін соры қайнаған жас қыздың азап-қорлыққа толы, өлім мен өмір, өң мен түс арасында былғанышты, жиіркенішті күндері басталады. Қысталаң жағдай, шекаралық ситуация, өлім мен өмірдің тайталасқан бір сәтіндегі адам психологиясына жазушы терең бойлап, жан-жақты күй шертеді. Он екіде бір гүлі ашылмаған бойжеткен қыздың шеккен қорлығы, тапталған сезімі, жер болған намысы, былғанған ары - осының бәрі реалистік дәлдікпен, бейнелі, суретті, сенімді көрсетіледі. Оқырман бауыры езіліп, жүрегі тілініп, Ақбілекпен бірге жылайды. Тұтқынға түскен сорлы қыздың не тілін, не дінін білмейтін, өмірінде бұрын көрмеген, жүріс-тұрысы, киім-киісі, тамақ ішісі бөлек, әдет-ғұрып, салт-санасы басқа - қарамұрт орыс офицеріне еріксіз қатын болу хикаясы айқын психологиялық саралаумен берілген. Өмір тепкісіне қарсы тұрар күш жоқ, көп иттің мазағына айналмай, қарамұрт қармауында қалғанының өзінен жынданып кете жаздап, қорлық күйігінен өліп қалардай күйге жеткен Ақбілектің енді кіре бастаған ес-санасы бірте-бірте маңайында не болып, не қойып жатқанын аңғарып, әр нәрсені сезіп, ой түйе бастайды. Осындай екі ұдай, естен танғандай күйдегі Ақбілек санасы алдымен қарамұрт офицердің өзіне жасаған қорлығына ғана емес, мүсіркеуін, еркелетуін сезінді; мұның үстіне тау-таста ақпен ақ болып, қашып-пысып, елден-жұрттан безіп, түн қатып, бел шешпей ұйықтап, ылғи ат үстінде күн кешіп келе жатқан түсі суық, сыры белгісіз, мақсаты тұманды топтың да аужайын аңғарады. Екінші жағынан жазушы қарамұрт офицердің өз аузымен өмір тарихын айтқызады, мұндай халге қалай түсті, ата-бабасы, шыққан тегі кім, кеңес өкіметіне неге қарсы күреседі, қырдың енді қылтиып шыққан қызғалдағын жұлып алып, табанға басқанына қиналмай ма, ары-ұяты қайда - мұндай сауалдардың баршасына психологиялық тұрғыдан нанымды жауаптар берілген. Арттан қуып жеткен қызыл әскерлер дүмпуімен безе қашқан ақтар өз бастарын қайда тығарын білмей, жан-жаққа бытырай зытып жөнелген кезде, Ақбілек бандылардың ескі жұртында керексіз бір заттай болып қалып қояды. Бұдан кейін сорлы жанның қоршаған орта, тау-таспен зар еңіреп сыңсуы, балалық, асыл қасиеттерінен айрылғанын жоқтап, терең қайғы шыңырауына батуын зор шеберлікпен бейнелейді. Қасқырға жем болып қала жаздап, арып-ашып, ажал тырнағынан әрең дегенде құтылып шығып, өліп-талып туған ауылына жеткен Ақбілекті бұрынғыдан да сорақы азап, мазақ, қорлық күтіп тұрған. Банды қолындағы зұлымдық зұлымдық па, нағыз тозақ енді басталған, өрттей қулаған өсек-аяң тірі адам бетіне қаратпай, жандырып-күйдіріп барады. Бұрын ғашық болған, сөз салып жүрген Бекболаттың өзі де тоят алған соң, сұмдық оқиғаның мәнісіне көзі жеткеннен кейін, түк көрмегендей болып, теріс айналып кете барады. Мамырбайдың төсек жаңғыртуы, Өрік тоқалдың қатігез мінездері, Ұрқия жеңгенің адамгершілігі, қарамұрт офицерден біткен жазықсыз сәби - Ескендірдің өмірге келуі - мұның бәрі сала-сала реалистік оқиғалар болып берілген. Алдымен есіркеп, мүсіркеу, аяу, артынан қорлық, мазақ, табалау атаулының тозақ отына өртенген Ақбілек бәрібір тірі қалады: заман ағысы, өмір толқыны бірте-бірте ескі жараны емдеп, тіршіліктің жаңа жапырақтары қылтиып - көгеріп өсе бастайды. Ағасы Төлегеннің соңынан іздеп барып оқуға түседі, Семей, Омбы қалаларын көреді, қырық шырақты әйел емес пе, келер күндерден үміт күтіп әрекет жасайды. Романда кейіпкер, оқиға көп емес, ықшамдылық, жинақылық, әсіресе драматизм принциптері ерекше ескерілген. Бір кәрекетке қатысып, үзіліп қалатын кейіпкерлердің өзін жазушы даралап, есте қалатындай етіп сомдап соғып береді. Кескін, сөз мақамы, қимыл-қозғалыс - бәрі образ жасауға аса қажет көркемдік құралдар, персонаждардың өзін-өзі сипаттауы Жүсіпбек Аймауытов жиі қолданатын әдеби тәсілдердің бірі. Оқиық: "Мен таңқы мұрын, бадырақ көз, шұнақ құлақтау, жарқабақтау, кірпі шаш, қарыс маңдай, қара сұр жігітпін. Жасым отыз бесте. Әкем Тойбағар, өзім Мұқаш болғалы аузым асқа, ауым атқа жарыған емес". Кедейден шыққан осы Мұқаш тап тартысының мәнін, табиғатын анық түсініп болған кісі емес, қолынан келсін-келмесін мансапқа ұмтылады, біреуге өшіксе, аянбай жауласады, сорлы қыз Ақбілекті қасқырлардың аузына тастап жіберген себебі - Мамырбаймен ескі араздығы. Екінші бір қу мүйіз, пәлеқор - Жылтыр деген көксоққан, естімейтін өсегі, білмейтін пәлесі жоқ. Кейін, ашаршылық, репрессия тұстарында осындай тас жүректер мыңдаған жазықсыз боздақтарды қан қақсатып, қынадай қыратын болады. Жазушы сорақы әлеуметтік құбылысты күн ілгері танып, нақты образдар арқылы таңбалап берген. Негізгі сюжет желісі Ақбілек тағдырын қуалап отырғанмен, автор ретті тұстарда уақыт сарынын таныту үшін әр түрлі ортаның өкілдерін көрсетіп кетеді. Ақбала, Балташ, Доға, Жорғабек, Төлеген бұлардың бас қосқан кезі, сол тұстағы мінез-құлық ерекшеліктері, кеңес өкіметінің алғашқы жылдарындағы әлеуметтік ой ағымы, зиялылар ортасындағы сан алуан дағды-салт - бұлардың баршасын жеріне жеткізбей шолу, көркем түрінде ат үсті бейнелегенмен, ықшам, дәлді суреттер, мағынасы терең монолог, диалогтар, көп көмбені ашатын кең толғаулар көп сырдан хабардар етеді. Романның алғашқы үш бөлімі тиянақты, шебер көмкерілген, үзіліп қалатын, аяғына жетпеген ситуация сирек, негізінен, Ақбілек басындағы психологиялық күйлер реалистік қуатпен сенімді, дәлді беріледі де, төртінші, соңғы бөлімде публицистикалық, очерктік сипат бел алған. Ақбілек - Кәмила арасындағы ұзақ сыр, оқудағы жәйттер, зиялылар хикаясы, Балташ - Ақбілек арнасы - бәрі де жалпылама көрсетіледі. Стильдегі көтеріңкі леп, оқырманға тікелей тіл қату романның көркемдік қуатына салқынын тигізген. Жас ғұмырында ақ жүрегіне балта тиген Ақбілек сынды әйелдің Балташ қатарлас азамат, өмірлік жар тауып, азаптан туған перзенті - Ескендірін қайта сүйіп жазушы басқа өмірдің бір белгісі, мезгіл мінезінің сипаты деген көркем ой тастайды.

Спандияр Көбеев <<Қалың мал>> романының қысқаша мазмұны
Бүгінгі оқырманға жақсы таныс "Қалың мал" романындағы қақтығыс, елге тізесін батырып отырған озбыр бай - Тұрлығұл мен кедей тобы Медеу ауылы арасындағы таптық тартыс пайда болған. Би-болыстардың жаңа заманды, заңды сезуі, халықтан қорқа бастауы аңғарылады. Ел ішінде олардың жүгенсіздігі мен әділетсіздігіне, жастарды бақытсыздыққа ұшыратушы көне салтқа деген қарсылық пісіп, жетіліп келеді. Ал Қожаштың Тұрлығұлға теңдік бермей кетуі, осы әлеуметтік жағдайдың да жемісі. Бұған қосымша романдағы кейбір әлеуметтік жағдайды да есепке алу керек. Тұрлығұл елге - зорлық жасап, қаталдық көрсететін ызғарлы байдан гөрі, бәйбішесінің өліміне қатты қайғырған дәрменсіз шал. Сондықтан да Ғайшаға жаны ашып, көмектесуші жастар Әлкен, Бірке, Жүніс, Серғазылар Тұрлығұлдың әрекетсіздігін біліп, Қожашқа Ғайшаны Көкшетауға алып қаш деп кеңес береді. Сонау Көкшетауға артынан іздеп кім барар дейсің. Еліңе бір жеткесін заңмен, болмаса қолмен бұл елінде қалады. Тұрлығұл болса шал, Итбай болса, мынау. "Итбай болса мынау" дегеннің өзінен автордың оған деген ирониясы, юморы байқалады. Сонымен қатар, Қожаштың ағайындары да Тұрлығұлдан қорқып отырған жоқ. "Жарайды, талабың қайырлы болсын, мұнда аман-есен бір жетсең, Есіл елі біздің Қыр елінен зорлағанда ғана мал алады, болмаса ол да жоқ қой". Қарап отырсақ, Тұрлығұлдан ешкім де қорқып отырған жоқ. Атқамінер, ақсақалдар мен би-болыстардан да үрейленіп отырған кісі көрінбейді. Бұл сол дәуірдегі халық көңілі мен санасындағы өзгерістердің бірін көрсететін факті ғана. ХХ ғасыр басында қазақ жастарының, әсіресе, қыздарының бостандық үшін күресінің соншалықты күшеюі де ғасырлар бойы тырп еткізбей келген салт-сананың, би-болыс, ауылнай, атқамінерлер тобының билігінің бұрыңғыдай шексіз болмай солқылдауында, олардың қаулап көтеріліп келе жатқан ел наразылығынан үрейленуінде, жоғары-төмен жалтақтауында. "Тұрлығұл ұзын бойлы, мес қарын, түксиген қалың қабақты, көп сөйлемейтін, жалпақ мұрын, қарсы келген адам қаймыққандай елге зәбірлі, көршілеріне мазақ, қатты адам еді". Ендеше осындай мінезді адамның жалшыларының еркін жүруін немен түсіндіруге болады. Көркем шындықтың өзі бірімен бірі байланысып, үндесіп жатқан бөлек әлем. Роман басындағы шаруасын істейтін жалшылардың мал мен үйге қарауды біржола қойып "қонақ үйге су-су шұлғау, байпақтарын" жайып, байдың аса қадірлі аты, үлкен торыны мініп алып қақпан құрып, тышқан аулап, шілделікте жүруі қалай болар екен? Сол тәрізді, романда Тұрлығұл үнемі Әбіштен сұрайды. Ағайындарының оның малына қол сала бастауы қалай? Әлгіндей мінезді, әрекет адамына бұл тән емес. Тұрлығұл сонша қатал-әрекет адамы болса, күйеу баласы Шалқанға қамшы жегізіп, үйінен Ғайшаны алып кеткен Қожашқа қарсы қалай болғанда да бір әрекет жасар еді. Тіпті солай болғанда да Тұрлығұлдың кейінгі әрекеттері тым жеңілдеу, автордың мінездеуіне сай емес. "Романды жазудағы тағы да бір ең басты себеп болған нәрсе қазақ әйелінің қас жауы, қазақ әйелдерін теңсіздікте, қорлық зорлықта тұтып, малға теңеген феодалдық салтқа қарсы күрес жүргізу мақсаты еді". "Қалың мал" романының алғашқы нұсқасында да автор осы мақсатын айқын жүзеге асырған. Романда түрлі әлеуметтік топ психологиясы жақсы бейнеледі. 60-тағы Тұрлығұл мен Ғайшаның арасындағы жас алшақтығы олар үшін мүлде үйреншікті нәрсе, сондықтан да оны ойлап отырған ешкім жоқ, оларды ойландыратын басқа нәрсе. "Сіз ұнатпай ма деп Итбайға ештеңе демей кеттік", - дейді, Байғазы мен Қурымбай демек, Ғайшаны Тұрлығұл ұната ма, жоқ па? Мәселе сонда. Арадағы жас алшақтығын Тұрлығұл да ойлап отырған жоқ. "Маған бермесе де малға береді" - деп, Ғайшаны малға алатынын біліп отыр. Бұл Тұрлығұл маңындағылардың ойы дейік. Енді қыз әкесі Итбай мен Ғайша ауылына келейік. Әбіш келгеннен бастап Тұрлығұл жайын бірден сезген Итбайда ес қалмайды. "Қанша мал сұрасам екен? Әлде ақшалай алсам ба екен" - деп тыным таппаса, оның жақын ағайындары Амантай мен Жамантай, Қарақұлдардың пікірін қараңыз. "Бәрі бір дауыспен, жарайды, жат жұртыққа жаралған бала ғой, қайырлы болсын, беру керек, ол дағы бір орын ғой, әйел баланың орны табылған соң не керек, мал десе малы бар, бай десе бай". 60-тағы Тұрлығұлдың Ғайшаны айттыруы олар үшін де адам таңданатын уақиға емес, қалыпты жай. Бірақ, бұл салтқа қарсылық та бар. Қыз шешесі Айсұлу Тұрлығұлдың атын естіген бойда-ақ ыршып түседі. "Мен он қырық жеті болса да баламды шалға беруге риза емеспін". Бірке, Әлкен, Жүністер Ғайша тілегін тілейді. Оны құтқарсаңшы деп Қожашқа тілек білдіреді. Ғайшаның шілдеханада айтқан өлеңін естіп, қыздар жылап алса, Серғазы да ойға қалады. "...Рас, Ғайша он бесте, Тұрлығұл алпыста, әлде одан да артық па, бір аппақ шалға барып бишара қалай адам болады. Обал! Обал!... Ешкімге жазығы жоқ қор қызық секілді байғұстың обалына бекер кіріскен екем, енді реті келсе құтылуына себепкер болсам". Серғазының Қожан Ғайшаға уақиғасына араласып, оларға тілекші болуының негізгі сыры осы. Сол тәрізді Итбайды білетін көпшілік те Ғайшаның жайын естігесін "бүйтіп алған малы құрысын" - дейді.
2-тапсырма
<<Сұрақ қою, қайта сұрақ қою>> әдісі
Сынып оқушыларына алдымен <> https://www.youtube.com/watch?v=KbF3ZnOmPBw>> бейнежазылымын көреді. Топта оқығандары және көргендері бойынша бір-біріне сұрақтар қояды және талқылайды. Оқушылар <<Ыстық орындық>> немесе <<Жарық астындағы оқушылар>> стратегиясы арқылы белгілі әдебиеттанушы рөліне ене отырып, басқа оқушылардың сұрақтарына жауап береді. Әрбір оқушының белгілі бір әдебиеттанушы ретінде өз сыныптастарының сұрақтарына жауап беруге мүмкіндіктері бар:
Кейіпкердің ойы мен сезімі
Уақыт және оның олар үшін маңыздылығы
3. Мағынаны тану
3-тапсырма
. <> әдісі
Топтағы оқушылар алдымен жұпта ұқсас шығармалардың қысқаша мазмұны бойынша берілген мәтіндерге талдау жүргізеді.
Жұптар немесе топтар арасында жұмыстар алмастырылады, танысып, қорытынды жасайды.
Кейіпкерлерге талдау жүргізе отырып, автордың жаңа идеялары мен бағыттарын көрсетеді.
Кейіпкерлер бойындағы құндылықтарды қазақ әдебиетіндегі ұқсас кейіпкерлермен салыстырады.
S - Кейіпкерлердің мықты жақтары
W - Кейіпкерлердің әлсіз жақтары
O - Кейіпкерлердің мүмкіндіктері
T - Кейіпкерлерге қатысты қауіп-қатер
Қабілеті жоғары оқушы тақырыпты талдап, салыстырады, қабілеті орта оқушы қорытынды ойды келесі топқа баяндап жеткізеді.
4. Бекіту
4-тапсырма
<<Фишбоун>> әдісі

Талдау жасау үшін балық қаңқасы салынған қағаз таратылады.
Басына шығарма көтерген мәселені, үстіңгі сүйектерге шығарманың негізгі түсініктерін,астыңғы сүйектерге шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын, құйрығына мәселенің шешімін жазады.
Оқушылар шығарманың тарихи және көркемдік құндылығын өзіндік көзқарас тұрғысынан баға береді.
шығарманың негізгі түсініктері

көтерілген мәселе мәселенің шешімі

шығарманың тарихи және көркемдік құндылығы

5.Салыстыру
5-тапсырма
Оқушылар әңгімені өздері оқыған басқа шығармамен салыстырады.
<<Бақытсыз Жамал>>
.........................................
Басты кейіпкерлер

Қарама-қайшылық әлемі

Құндылығы

Тарихилығы

Түйіні

Үндестігі

6. Бағалау
<<Менің сөзім>> әдісі
Сынып оқушылары <<М.Дулатов <<Бақытсыз Жамал>> романында үстем тап өкілдерінің мақсатын қаншалықты сенімді суреттей алды?>> тақырыбына дәлелдемелер келтіре отырып өз көзқарасын білдіріп, эссе жазады.Оқушылар жұмыстарын аяқтағаннан кейін сабақтың басында өздері бірлесіп жасаған критерий бойынша топтық бағалау жасайды.
Мұғалім қабілеті орташа оқушыларды спикер болуға бағыттайды. Қабілеті жоғары оқушылар олардың жауаптарына толықтыру енгізіп, кері байланыс беріп қорытындылайды.
Маркер, үлестірме қағаздар, интерактивті тақта, флипчарт

<> https://www.youtube.com/watch?v=KbF3ZnOmPBw>>

Сабақтың соңы
5 минут
Кері байланыс:
Оқушылар топпен жұмыстарын сынып алдында қорғағаннан кейін, жеке <<Білу қажет>> кестесін толтырып, кері байланыс береді.
Біз нені білеміз?
Бізге нені білу қажет?
Бізге не белгілі?

Кері байланыс парағы
Дифференциация - Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Бағалау - сіз оқушының материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық пен техника қауіпсіздігін сақтау

Сабақ барысында қабілеті жоғары оқушылардың топ спикері ретінде бағалау арқылы сыни ойлау, топ мүшелерінің ойын қорытындылау арқылы шығармашылық қабілетін арттыру көзделеді. Сабақтың барысындағы<<Жолдар..., Анықтау..., Талдау...,>>, <<Бірдей..., Әртүрлі?>>,<<Ыстық орындық>> әдісінде қабілеті жоғары оқушының көшбасшылық қабілетін дамыту көзделеді.
Қабілеті орташа оқушылардың сыни ойлау қабілеттерін арттыруға <<Сұрақ қою. Қайта сұрақ қою >> әдісі кезінде жағдай жасалады.
Сабақ барысында сынып оқушыларының материалды меңгеру деңгейі әр тапсырма барысында бағалау критерийі бойынша топтық, өздік бағалау ретінде жүзеге асырылады.
Оқушылардың топпен жұмыс жасауына ыңғайлы болуы үшін орындықтар мен үстелдер екі жаққа тең етіп бөлініп, қарама- қарсы қойылады.