Сабақ жоспары :: Әртүрлі
Файл қосу
Дауысты және дауыссыз дыбыстар
Бекітемін:
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 08.04.19ж
Сабақтың тақырыбы:
Дауысты және дауыссыз дыбыстар.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
1.1.7.1 Тыңдалған материалдардың мазмұны туралы өз пікірін білдіру (қызықты, қызықты емес, неліктен)
1.1.9.1 Сөздегі дыбыс түрлерін (дауысты, дауыссыз, жуан жəне жіңішке дауыстылар) ажырату жəне дұрыс дыбыстау.
Дыбыс пен әріпті тану және ажырату
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар: Тыңдалған материалдардың мазмұны туралы (нан - қасиетті тағам екені) өз пікірін білдіреді.
Сөздегі дыбыс түрлерін дауысты, дауыссызға ажыратады.
Көптеген оқушылар: Дастарқанға нанның қалай келу жолдарын толық айта алады.
Кейбір оқушылар: Нанды қадірлеу, асқа құрметпен қарау керектігін түсінеді және мақал-мәтел, тиым сөздермен дәлелдейді.
Ойлау дағдыларының деңгейі
Түсіну, қолдану, талдау
Бағалау критерийлері
1. Мәтін мазмұны бойынша өз пікірін білдіреді.
2. Дыбыстарды дауысты, дауыссызға ажыратады.
Тілдік мақсаттар
Қасиетті тағам, обал, дауысты, дауыссыз дыбыстар
Құндылықты дарыту
Жалпыға бірдей еңбек қоғамы құндылықтарын дамыту, еңбекқорлыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыстар
Дүниетану, көркем еңбек
АКТ қолдану дағдылары
https://www.youtube.com/watch?v=3PX2V7nVI1Q
(Нан туралы ертегі, 2 мин)
Бастапқы білім
Ас-адамның арқауы екенін түсінеді. Дыбыстар туралы түсініктері бар.
Сабақтың барысы:
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
1. Амандасу. Шеңбер құрып, өзінен кейінгі көршісіне жақсы тілектер айтады.
2. Нан түрлері суреттері таратылады.Бауырсақ, таба нан, тоқаш, тәтті нан. Оқушылар сурет бойынша 4 топқа бөлінеді.
3. Ұ.Ж. <<Бір үзім нан>> аудио-ертегі тыңдатылады.
Сұрақ:
- Бай мен кедей қандай жағдайға тап болды?
- Бай қолына не алды?
- Кедей не алды?
- Қайсысының алғаны пайдалы болды, неліктен?
Дескриптор:
1. Нан алтыннан да қымбат екенін түсінеді.
2. Арпа, бидай ас екенін біледі.
Қ.Б. Әр оқушының алдына және топқа ортақ ыдыс бейнесі таратылады. Жауап берген балаға нан түрлерінің суреті беріледі. Олар ыдысқа желімдеп, ұпай жинайды.
Бүгінгі тақырып не туралы болғалы тұр деп ойлайсыңдар? (нан туралы)
Біз ертегіні оқыдық па, тыңдадық па? (тыңдадық)
Біз қалай тыңдадық? (естідік)
Естіп, тыңдаған кезде құлағымызға не келеді? (дауыс, дыбыс, үн)
Бізді біреу есту үшін біз не шығарамыз? (дыбыс)
Олай болса, бүгінгі сабағымыз нан туралы және не туралы болғалы тұр? (дыбыс)
Бүгін дыбыс түрлері туралы да айтамыз.
https://www.youtube.com/watch?v=3PX2V7nVI1Q
Сабақтың ортасы
30 мин
Оқулықпен жұмыс
(Ж Ж) <<Оқы, жұптас, талқыла>> әдісі
1-тапсырма.
1) Мәтінді оқып шығыңдар.
2) Арман мен анасының сөзін жұптасып рөлге бөліп оқы.
3) Сұрақтарға жауап бер.
Ең тәтті не?
Анасы Арманға нанға бал жағып берді. Нанды тамсанып жеп отырған Арман анасына қарап:
- Анашым, нан тәтті ме, бал тәтті ме?-деп сұрады.
- Әрине, нан тәтті,- деді анасы.
- Жоқ, анашым, бал тәтті. Дәмін қараңызшы,-деді.
- Иә, балам, бал тәтті. Бірақ, нанды дайындау үшін қаншама адам еңбек етеді, маңдай терін төгеді, сондықтан нан тәтті. Нан - қасиетті тағам.
Сұрақтар: - Арман нені жеді?
- Арман анасынан не деп сұрады?
- Бал тәтті ме, нан тәтті ме екен?
- Неліктен?
- Балды күн сайын жей алар ма едің?
- Ал, нанды күнде жейсің бе?
- Сонда қай тағам қадірлі, қай тағам қасиетті?
Дескриптор:
1) мәтінді түсініп оқиды, сұрақтарға жауап береді.
2) рөлге бөліп оқуға машықтанады
Қ.Б. Сұраққа жауап берген оқушыға бауырсақ суреті беріледі.
Т.Ж. 2-тапсырма. <<Ойлан, тап>> әдісі.
1) Берілген сызба бойынша үгінгі тақырыпқа байланысты сөздер ойлап жазу.
2) Жазған сөздеріңізге дауысты, дауыссыз дыбысқа талда.
Дескриптор:
1. Әр сызбаға сәйкес тақырып бойынша сөз тауып жазады.
2. Сөздерді талдай отырып, дауысты, дауыссыз дыбыстарды атайды.
Қ.Б. Толық дұрыс жауапқа 3 печенье суреті беріледі.
2-3 қате болса 2 печенье суреті, одан көбірек қате болса 1 печенье суреті беріледі. Топтың ыдысына жапсырады
Ө.Ж. 3-тапсырма. Дәптермен жұмыс.
2-жаттығу. Сөйлемдерді қатесіз көшіріп жазу. Соңғы сөйлемге дыбыстық талдау жасау.
Нан дастарқанға көп адамның еңбегімен келеді. Нан-қасиетті тағам. Оны қадірлеу керек.
Дескриптор:
1) Сөйлемді қатесіз көшіріп жазады.
2) Сөйлемге дыбыстық талдау жасайды.
Қ.Б. Әр оқушыға бәліш суреті беріледі (2 балл)
Сергіту сәті.
Мұғалім сөздер айтып тұрады. Дауысты дыбыстан басталатын сөзге қол шапалақтайды. Дауыссыз дыбыстан басталатын сөзге аяқты соғады.
Т.Ж. 4-тапсырма. <<Эстафета>> әдісімен әр топқа жеке тапсырма беріледі. Әр топ өз түсімен орындайды.
1-топ. <<Ойлан, тап>> әдісі. Дауыссыз дыбыс әріптерін жаз.
1-топ: 7 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
2-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
3-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
4-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
Дескриптор:
1) Дауыссыз дыбыс әріптерін жазады.
2-топ. <<Ассоциативті қатар>> әдісі
Әр топ мүшесі дауысты дыбыстардан басталатын сөздер тауып жазу.
Дескриптор:
1) Дауысты дыбыстардан басталатын сөздер тауып жазады.
3-топ. <<Кім тапқыр?>> әдісі. Көп нүктенің орнына тиісті дауысты дыбыс әріптерін қой.
3-топ: Д...қан бид...й дәнін жерге себ...ді.
4-топ: Комбай...ншы б...дайды ор...ды.
1-топ: Ди...рменде бидайд...н ...н тартады.
2-топ: Науб...йханада ұнн...н нан піс...реді
Дескриптор:
Тиісті дауысты дыбыс әріптерін жазады.
4-топ. <<Адасқан сөздер>> әдісі. Орны ауысқан сөздердің орнын тауып, сөйлем құра.
4-топ: ән, нан, бар жерде, бар.
1-топ: шашпа, баспа, дәнді, нанды.
2-топ: атасы, нан, тамақтың.
3-топ: қойылады, нан, дастарқанға, алдымен.
Дескриптор:
Сөздердің орнын тауып, сөйлем құрап жазады.
Қ.Б. Әр топқа торт суреті таратылады.
Сабақтың соңы
5 мин
<<Кубизм>> әдісі
Әр қырына сұрақтар жазылады. Әр топ түскен сұраққа жауап береді.
1-қыры: Дауысты дыбыстарды ата
2-қыры: Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың қандай айырмашылығы бар?
3-қыры: Дауыссыз дыбыстарды ата
4-қыры: Ең қадірлі, қасиетті тағам не?
5-қыры: Дастарқанға қай тағамнан бастап қою керек? Неліктен?
6-қыры: Нанды дастарқанға әкелгенге дейін кімдер еңбек етеді?
Дескриптор:
1. Дауысты дыбыстарды атайды.
2. Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың айырмашылығын ажыратады.
3. Дауыссыз дыбыстарды атайды.
4. Ең қадірлі, қасиетті тағамның нан екенін біледі.
5. Дастарқанға наннан бастап қою керектігін және неліктен екенін түсіндіреді.
6. Нанды дастарқанға әкелгенге дейін еңбек ететін мамандық иелерін айтады.
Қ.Б. дұрыс жауап берген топқа тәтті нан суреті таратылады.
Сабақ соңында әр топтың және жекелей оқушылардың нан салғышында қанша нан түрі жиналғаны бойынша мадақталады.
Рефлексия:
Оқушылар аты жазылған стикерлерін тиісті суреттің астына жапсырады.
Нан дүкенін- сабақ маған өте жақсы ұнады, бәрі түсінікті;
Егіс шабу-Сабақ маған ұнады, бірақ, кейбір тұстары түсініксіз болды.
Егіс егу-сабақ маған ұнамады, түсініксіз тұстары көп болды.
Саралау
Бағалау- оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз ?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
4-тапсырма сараланып алынды. Әр топқа жеңілден ауырға қарай тапсырмалар күрделеніп берілді.
1-деңгей: дауыссыз дыбыс әріптерін жазу
2-деңгей: дауысты дыбыстан басталатын сөздер жазу
3-деңгей: Шығармашылық тапсырма- тиісті әріпті қою
4-деңгей: Шығармашылық тапсырмы-сөздердің орнын тауып сөйлем
Әр оқушының алдына және топқа ортақ ыдыс бейнесі таратылады. Жауап берген балаға нан түрлерінің суреті беріледі. Олар ыдысқа желімдеп, ұпай жинайды.
Сергіту
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсатын тақырыпқа сай нақтыладым. Ұжымдық, топтық, жұптық және өзіндік жұмыстарды бөліп жоспарладым. Саралау барысында тапсырмаларды жеңілден күрделіге қарай спиральді оқытуды басшылыққа ала отырып жинақтадым.
Әріптестерімнің <<мақсатты айқындауға көңіл бөл>> деген ұсынысын ескеріп, сабақ жоспарлаймын.
Оқытудың белсен әдіс-тәсілдердін іріктеп, сабақ жоспарлауға пайдалануды жандандырамын.
Бекітемін:
Пәні: Санау. 08.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: 12 саны және цифры.
Бекітемін:
Пәні: Өзіне-өзі қызмет көрсету. 08.04.19ж
Бекітемін:
Пәні: Бейнелеу. 05.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: Жазғы жапырақ.
Сабақтың тақырыбы: Жапырақты бейнелеу.
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: Пән бойынша білім-білік дағдыларын қалыптастыру.
Жапырақтардағы алуан түстер мен реңктерді, бояқтарды
бір-бірімен қосу арқылы бейнелей білуге дағдыландыру.
ә) Дамытушылық: Күзгі көріністердің алуан түске еніп, құлпырған
әсемдігін көріп, бақылап, қағаз бетіне түсіре алуға үйрету. Күзгі көріністердің алуан түске еніп, құлпырған жапырақтардың әсемдігін көріп, бақылап, қағаз бетіне түсіре алуға үйрету.
б) Тәрбиелілік: Сұлулық тәрбиесі, табиғат пен өнердегі сұлулықты
түсіне білу. Сұлулық тәрбиесі, табиғат пен өнердегі сұлулықты түсіне білу.
Құрал-жабдықтар, көрнекті құралдар: Плакаттар, түрлі-түсті қарындаштар, ақ қағаз, күзгі көрініс шығармалары, суретшілер шығармалары, фотосуреттер, балалар шығармалары,қағаз, қарындаш, өшіргіш, акварель бояуы, қылқалам және тағы басқа.
Сабақтың өту барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
4. Тапсырмаларды орындау.
5. Сабақты бекіту.
6. Үйге тапсырма.
Сабақтың барысы:
Міне, шебер суретші тәрізді табиғатты алуан түрлі түске бояп, күз де келіп жетті. Оқушыларға сұрақ қоямын:
- Пейзаж деген не, есіңе түсір.
* Суретші В. Поленовтың мына күзгі пейзажы сені қандай күйге бөледі?
* Күз бояулары жайлы айтып бер.
* Күзде ағаш жапырақтары, шөптер, аспан түстері қалай өзгереді?
Ағаштағы жапырақтар қызыл, жасыл, сары шамдардай жарқырайды. Ал жерге төгілген жапырақтар түрлі түсті кілем төсегендей құлпырып тұрады. Сол кілемнің алуан түстеріне назар аударып, өзіңе ұнаған жапырақтарды қолыңа ал да, оларды салыстыр.
Сен жапырақтардың бір-біріне ұқсамайтынын аңғарған боларсың. Олардың пішініне қарап ол қай ағаштың жапырағы екенін анықтауға болады.
Мысалы, талшын жапырағы жеті жапырақшадан тұрады. Олардың барлығы сағақ басындағы бір нүктеден тарайды және ортаңғы жапырақша бәрінен үлкен болады. Ал қарағайдың жапырағы көптеген ұсақ жапырақшалардан құралады. Олар ортаңғы сызықтың екі жағына бойлай орналасады.
Пейзаж деген не, есіңе түсір. Күз бояулары жайлы айтып бер. Күзде ағаш жапырақтары, шөптер, аспан түстері қалай өзгереді?
Сен жапырақтардын бір-біріне ұқсамайтынын аңғарған боларсың. Олардың пішініне қарап ол қай ағаштың жапырагы екенін анықтауға болады. Мысалы, талшын жапырағы жеті жапырақшадан тұрады. Олардың барлығы сағақ басындағы бір нүктеден тарайды және ортаңғы жапырақша бәрінен үлкен болады. Ал қарағанның жапырағы көптеген ұсақ жапырақшалардан құралады. Олар ортаңғы сызықтың екі жағына бойлай
орналасады. Барлық жапырақтар пішіні, түсі және көлемі жағынан алғанда әр түрлі. Дегенмен олардың ішкі құрылысында ортақ нышандар бар. Олар - жүйеленген талшықты жапырақша және оның сағағы. Ортаңғы талшық жапырақты тең екі бөлікке бөледі. Сол ортаңғы талшықтан екі жаққа ұсақ талшықшалар тарайды.
Осы негізгі сызықшалардың көмегімен жапырақтың суретін оңай салуға болады.
Сонымен қатар жапырақ суретін оның сыртқы жиек арқылы да салуға болады. Жапырақтың сыртқы жиегін бейнелеп, сызық жүргіз. Жүргізген сызығың әдемі және жапыраққа ұқсайтындай болуын қадағала.
Сен жапырақтармен танысып, олардың қандай ағаштардан түскенін анықтадың. Оларды бейнелеудің негізгі тәсілдерімен таныстың. Осымен жапырақтармен танысуды аяқтауға да болады...
Егер сен жақсы суретші болғың келсе, онда өзіңнің бар өнеріңді, шабытың мен шеберлігіңді көрсет.
Әр түрлі материалдармен жапырақты қалай бейнелеуге болады. Жай ғана түрлі түсті қарындаштармен де жапырақтың суретін салуға болады. Ол үшін әр түрлі штрих сызықтарды қолданасың. Бұны бірінші сыныпта оқып-үйренген болатынсың. Тек жасқанбай кіріс, ол сенің қолыңнан келеді!
Жапырақтың суретін түрлі түсті акварель қарындаштармен де салуға болады. Негіз ретінде кез келген қоңырқай немесе қара түсті қағазды пайдалан.
Әшекейлеу (декорация) туралы білетініңді есіңе түсір, қара түске салған кезде түрлі әшекейлеу тәсілдерін қолдансаң, суретің әсерлі болады. Өткен жылы нені әшекейлегеніңді есіңе түсір.
Тушь, қаламұш, фломастер сияқты графикалық құралдарды пайдаланып, жапырақты ақ-қара түспен бейнелеуге болады. Ал егер әшекейлеуді қолдансаң, суретің әсерлі болып шығады.
Жапырақтың суретін салмай-ақ, оның әдемі көшірмесін алуға болады. Ол үшін жапырақтың астыңғы жағына түсті гуашь жағып, оны абайлап қағаз бетіне жапсыр да, үстінен ақырын бастыр. Сонда өте әдемі көшірме алынады. Содан кейін сыртқы жиек сызығын сызып, басқа бөліктерін толықтыруға болады.
Жапырақ бейнесіне ұқсаған түрлі түсті акварель дақтарынан көшірме алып әсерлі монотипия жасауға болады.
Ол үшін палитрада қажетті түстер гаммасын даярла. Әйнек немесе қағаз бетіне қылқаламмен түрлі түсті бояу дақтарын жақ. Дақтар жайылған кезде оның бетіне ақ қағаз парағын жапсыр. Бұдан алынған көркем көшірмелерді қосымша сызықтармен сәл ғана толықтыр, сонда жапырақтың тағы бір ерекше түрі пайда болады.
Жапырақты аппликация тәсілінде де бейнелеуге болады. Ол үшін саған түрлі түсті қағаз немесе ескі түрлі түсті журналдар қажет.
Апаңнан ескі шілтер немесе перденің қиындысын сұрап ал. Олардан қиып алып жасаған жапырақтарды бір түсті матаға жапсырғанда өте әдемі әрі нәзік болып көрінеді. Күзгі жапырақтардан бүтін біркомпозиция жасауға болады. Ол үшін кез келген өзіңе ұнаған тәсілді таңда.
Үйге тапсырма беру: Жазғы көріністерді бейнелеу. <<Төгілген і жапырақтар>> тақырыбына сурет салу.
Бекітемін:
Пәні: Өзіне-өзі қызмет көрсету. 05.04.19ж
Сабақ тақырыбы: Қазақ халқының киіз үйдің маңызы, олардың ерекшелігі,ішкі құрылысы
Мақсаты: 1)Қазақ халқының ежелгі тұрағы киіз үй туралы мәлімет беру,киіз үй құрылысымен танысу.
2)Киіз үйдің құрылысы жайлы жұмбақтар шешіп,өлеңдер оқып жаңа сабақты меңгеру.
3)Ата дәстүрін ұмытпауға, әрқашанда қадірлеуге баулу.
Көрнекілігі: киіз үй жасаулары - суреттер, жұмбақ, киіз үй жасаулары өлеңі.
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Жаңа сабақты түсіндіру. Жұмбақ айтудан бастау.
Қаз қанатын жайды,
Үйрек мойнын созды,
Төбесіне аққу қонды /кереге, уық, шаңырақ/.
1. Бүгінгі танысатын тақырып <<Киіз үй жабдықтары>>.
2. Сұрақтар қойылады.
1. Қандай киіз үй түрлері бар? /6 қанатты, 8 қанатты т.б./
2. Қазіргі кездерде тігіліп жүрген киіз үйді көрсіңдер ме?/тойларда, наурыз мерекесінде тігіледі/
3. Киіз үй құрылысын кім айтып береді? /кереге,уық,шаңырақ, желбау, түндік, туырлық, есік, арқан, ши/
Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Шаңырақ үшін түзу және бұтақсыз ағаш алынады. Кереге - киіз үйдің қабырғасы. Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>> болып екіге бөлінеді.
Киіз үй жабдықтары.халқының сан ғасырлық ақыл-ойының, өмірлік тәжірибесінің, шынайы еңбек пен табиғатты түсіне білуінің, шеберлі пен даналық суреткерлігінің құдіретті туындысы киіз үй десек болады. Киіз үйдің күмбез тәрізді жасалуы, күн тіке түетін беттің неғұрлым аз, ішкі көлемнің көп басылуы, ақ сөңке сүйекпен борлануы, күн сәулесін өткізбеу үшін қажет. Кереге жоғары жағына қарай тартыла береді де уық арқылы күмбізге айналып кетеді. Үй басу өнері - аса іскерлік пен қыруа еңбекті, шынайы талғамды керек ететініс. Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Кейде қайыңнан жасалады. Қайыңнан жасалған үйлердің көлемі үлкен, сүйегі салмақты, берік боладыШи-екі қанаттан тұрады.Ел ішінде үй жабудың екі түрлі үлгісі қалыптасқан.Біріншісі, тұтас үш туырлықпен жабу да, екіншісі, үзектеп жабу.Киіз үйдің әрбір арқан-бауларының өзіндік атқаратын қызметтері бар.Бас арқан-құрулы кереге қанаттарының басын айналдыра тартатын арқан.Белбеу арқандар-жабулы киіз үйдің сыртын айналдыра, екі жерден тартылатын арқандар.Таңғыш-өзера қайысқан әрбір екі кереге қанатын біріктіретін, ұзындығы 3-3,5 метр шамасында болып келетін,түрлі-түсті құр.Уық бау-уық пен кереге бастарын біріктіру үшін, арнайы түрлі-түсті жіптен есілген бау.Уықтың аяқ бауы-жығылуы киіз үйдің жиналған уықтарын топтан буу үшін,уықтың ұзынбойына арнайы тағылған бау. Жел бау-шаңырақ бөгенінің екі ернеуіне үйдің екі бүйіріне түсіп тұратындай етіп тағылатын, түрлі-түсті жалпақ құр. Кіндік бау-маңдайшаға байланады, ұзындығы 2 метр, жуандығы 1,5 см шамасында есілген бау.Киіз есік-жиналғанда кіндік бау арқылы маңдайшаға байланады да,үй сыртынан жабылғанда кіндік бау бір босағада төменгі белбеу арқаннан өткізіліп,екінші босағаға байланады.Кіндік бауды негізінен ала жіптен есіп жасайды. <<Адамның ала жібін аттамау>>деген халық ұғымының бір төркіні осында болса керек.Басқұр-бас арқанның үстінен, уық шаншылып, кереге бекітілген кейін тартылатын, жалпақтығы 13-15 см шамасында 2 немесе 3 түрлі жіптен ызып тігілген жалпақ құр.Тегеріш-басқұрдың үстінен үйді айналдыра тартылатын, түрлі-түсті жіптен ою-өрнек салып тоқылған жалпақ терме бау.Киіз үйдің сүйек мүшелерін, жабының жекелеп талдап қарасақ,олардың жасалу техтологиясын, пішімдерінің өте жоғары дәрежелі ғылыми негізі бар екендігін көреміз.Үйдің сүйек мүшелерінің жоғарыдан түскен салмақты шаңырақ бөгеінен бастап
Сағақты кереге
Шаңырақ біреу,
Шаңыраққа сексен уық болар тіреу
Алты қанат боз үй дейсің мұны,
Сынамаққа сұрай қалса біреу-мінеу.
Ең алғаш күлдіреуіштен сығалар таң,
Крегенің басында адалбақан
Төрдегі текеметке малдас құрып
Көнен хикаясын шертер атаң.
Іргеден маңдай төсеп еспе желге
Қымыз іш
Сырқат қалмас еш денеңде.
Кесе қап, аяқ қап пен әбдіре, сандық
Артық мүлік болмайды көшпелі елде.
Тап-таза,
Ететұғын ауасы жас,
Киіз үйге жұрттың ынтық болғаны рас.
Жылы, жеңіл
Тігуі, жығуы оңай
Үй басуды үйренер зерделі жас.
Ү. Сабақты бекіту. Сұрақтар қойылады.
1. Киіз үй қандай бөліктерден тұрады?
2. Шаңырақ қандай бөлімдерден тұрады?
3. Кереге қандай ағаштардан жасалады?
ҮІ. Сабақты қорыту.
Міне, балалар, сабақтың байырғы бастамасы, киіз үй құрылғысымен тереңірек таныстық. Қоршаған табиғат пен ғажайып гармониялық үйлесім тапқан, негізінен төрт түлік мал өнімдері мен жергілікті табиғат байлығының бірі - талдан тұратын, жинақы да жеңіл, қарапайым да қолайлы халық баспанасы - киіз үйдің жалпы құрылысы міне, осындай.
ҮІІ. Оқушылар еңбегін бағалау.
ҮІІІ. Үйге тапсырма
Сабақ тақырыбы: Киіз үй жабдықтары.
Мақсаты: 1)Қазақ халқының ежелгі тұрағы киіз үй туралы мәлімет беру,киіз үй құрылысымен танысу.
2)Киіз үйдің құрылысы жайлы жұмбақтар шешіп,өлеңдер оқып жаңа сабақты меңгеру.
3)Ата дәстүрін ұмытпауға, әрқашанда қадірлеуге баулу.
Көрнекілігі: киіз үй жасаулары - суреттер, жұмбақ, киіз үй жасаулары өлеңі.
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Жаңа сабақты түсіндіру. Жұмбақ айтудан бастау.
Қаз қанатын жайды,
Үйрек мойнын созды,
Төбесіне аққу қонды /кереге, уық, шаңырақ/.
1. Бүгінгі танысатын тақырып <<Киіз үй жабдықтары>>.
2. Сұрақтар қойылады.
1. Қандай киіз үй түрлері бар? /6 қанатты, 8 қанатты т.б./
2. Қазіргі кездерде тігіліп жүрген киіз үйді көрсіңдер ме?/тойларда, наурыз мерекесінде тігіледі/
3. Киіз үй құрылысын кім айтып береді? /кереге,уық,шаңырақ, желбау, түндік, туырлық, есік, арқан, ши/
Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Шаңырақ үшін түзу және бұтақсыз ағаш алынады. Кереге - киіз үйдің қабырғасы. Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>> болып екіге бөлінеді.
Киіз үй жабдықтары.
Қазақ халқының сан ғасырлық ақыл-ойының, өмірлік тәжірибесінің, шынайы еңбек пен табиғатты түсіне білуінің, шеберлі пен даналық суреткерлігінің құдіретті туындысы киіз үй десек болады. Киіз үйдің күмбез тәрізді жасалуы, күн тіке түетін беттің неғұрлым аз, ішкі көлемнің көп басылуы, ақ сөңке сүйекпен борлануы, күн сәулесін өткізбеу үшін қажет. Кереге жоғары жағына қарай тартыла береді де уық арқылы күмбізге айналып кетеді. Үй басу өнері - аса іскерлік пен қыруа еңбекті, шынайы талғамды керек ететініс. Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Кейде қайыңнан жасалады. Қайыңнан жасалған үйлердің көлемі үлкен, сүйегі салмақты, берік болады.Шаңырақ үшін дайындалатын ағаш мейлінше түзу және бұтақсыз болуы керек.
Кереге-киіз үйдің қабырғасы.Ол арнайы таңдай алынған талдан иіліп, құрастырылады.Иілген керегеге мәнерлі сызықтар салынады.Бұл сызықтар <<Қобы>>деп аталады.Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>>болып екіге бөлінеді.Кереге биіктігі оның көгімен есептеледі.Көк дегеніміз-қиылысқан екі ағашты біріктіру.
Киіз үй есігі арнайы таңдап алынған ағаштан жасалады.Көшіп қонуға ыңғайлы болу үшін есіктің маңдайшасы мен табалдырығын жинамалы етіп жасайды.
Уық-шаңырақ пен кереге басын жалғастыратын, талдан ию арқылы жасалатын киіз үйдің негізгі сүйек мүшелерінің бірі:
Шаңырақ-киіз үй сүйегінің негізгі түйіні.Шаңырақ шеңбер тәрізді <<бөгеннен>>, <<күлдіреуіштен>>, <<күлдіреуіш бақалағынан>> тұрады.
Бақан-шаңырақтың қосалқы бөлшегі.
Ши-екі қанаттан тұрады.Ел ішінде үй жабудың екі түрлі үлгісі қалыптасқан.Біріншісі, тұтас үш туырлықпен жабу да, екіншісі, үзектеп жабу.Киіз үйдің әрбір арқан-бауларының өзіндік атқаратын қызметтері бар.Бас арқан-құрулы кереге қанаттарының басын айналдыра тартатын арқан.Белбеу арқандар-жабулы киіз үйдің сыртын айналдыра, екі жерден тартылатын арқандар.Таңғыш-өзера қайысқан әрбір екі кереге қанатын біріктіретін, ұзындығы 3-3,5 метр шамасында болып келетін,түрлі-түсті құр.Уық бау-уық пен кереге бастарын біріктіру үшін, арнайы түрлі-түсті жіптен есілген бау.Уықтың аяқ бауы-жығылуы киіз үйдің жиналған уықтарын топтан буу үшін,уықтың ұзынбойына арнайы тағылған бау. Жел бау-шаңырақ бөгенінің екі ернеуіне үйдің екі бүйіріне түсіп тұратындай етіп тағылатын, түрлі-түсті жалпақ құр. Кіндік бау-маңдайшаға байланады, ұзындығы 2 метр, жуандығы 1,5 см шамасында есілген бау.Киіз есік-жиналғанда кіндік бау арқылы маңдайшаға байланады да,үй сыртынан жабылғанда кіндік бау бір босағада төменгі белбеу арқаннан өткізіліп,екінші босағаға байланады.Кіндік бауды негізінен ала жіптен есіп жасайды. <<Адамның ала жібін аттамау>>деген халық ұғымының бір төркіні осында болса керек.Басқұр-бас арқанның үстінен, уық шаншылып, кереге бекітілген кейін тартылатын, жалпақтығы 13-15 см шамасында 2 немесе 3 түрлі жіптен ызып тігілген жалпақ құр.Тегеріш-басқұрдың үстінен үйді айналдыра тартылатын, түрлі-түсті жіптен ою-өрнек салып тоқылған жалпақ терме бау.Киіз үйдің сүйек мүшелерін, жабының жекелеп талдап қарасақ,олардың жасалу техтологиясын, пішімдерінің өте жоғары дәрежелі ғылыми негізі бар екендігін көреміз.Үйдің сүйек мүшелерінің жоғарыдан түскен салмақты шаңырақ бөгеінен бастап кереге аяғына дейінгі аралықта бірдей мөлшерде қабылдау, оған қоса сыртқы табиғи күштерге төтеп беруі, олардың пішімдерінің өте күрделі есептеулер нәтижесінде алынғандығының айғағы.
Суретпен жұмыс.
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау.
<<Киіз үй жасаулары>> атты өлең оқылады.
Сағақты кереге
Шаңырақ біреу,
Шаңыраққа сексен уық болар тіреу
Алты қанат боз үй дейсің мұны,
Сынамаққа сұрай қалса біреу-мінеу.
Ең алғаш күлдіреуіштен сығалар таң,
Крегенің басында адалбақан
Төрдегі текеметке малдас құрып
Көнен хикаясын шертер атаң.
Іргеден маңдай төсеп еспе желге
Қымыз іш
Сырқат қалмас еш денеңде.
Кесе қап, аяқ қап пен әбдіре, сандық
Артық мүлік болмайды көшпелі елде.
Тап-таза,
Ететұғын ауасы жас,
Киіз үйге жұрттың ынтық болғаны рас.
Жылы, жеңіл
Тігуі, жығуы оңай
Үй басуды үйренер зерделі жас.
Ү. Сабақты бекіту. Сұрақтар қойылады.
1. Киіз үй қандай бөліктерден тұрады?
2. Шаңырақ қандай бөлімдерден тұрады?
3. Кереге қандай ағаштардан жасалады?
ҮІ. Сабақты қорыту.
Міне, балалар, сабақтың байырғы бастамасы, киіз үй құрылғысымен тереңірек таныстық. Қоршаған табиғат пен ғажайып гармониялық үйлесім тапқан, негізінен төрт түлік мал өнімдері мен жергілікті табиғат байлығының бірі - талдан тұратын, жинақы да жеңіл, қарапайым да қолайлы халық баспанасы - киіз үйдің жалпы құрылысы міне, осындай.
ҮІІ. Оқушылар еңбегін бағалау.
ҮІІІ. Үйге тапсырма
‹ ›
ырыбы.
Бекітемін:
Пәні: Бейімдік дене шынықтыру. 05.04.19ж
Сабақ тақырыбы: Толтырылған салмақты доп
Қатыспағаны:
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
7.3.3.1. Қозғалыс координациясын дамытатын кешен құру.
Сабақ мақсаттары
Жеңіл атлетика шараларындағы жеке қозғалыс тәжірибелерін біледі.
Лақтыру жаттығуларының техникасын орындайды.
Спорттық жабдықтарды қолданып қозғалыс кординациясын дамытатын кешен құра алады.
Кәсіби даму мақсаты
Белсенді оқыту әдістерін қолдану арқылы оқушылардың қозғалыс әрекеттерін дамыту
Дескриптор
- денені бұрып, допты серігіне лақтырады 10-20 рет.
- 2 кг допты оң (сол) қолымен төмен ұстайды. Алдын ала отырғаннан кейін, допты бір қолмен төменнен лақтырады. Серігі допты екі қолымен қағып алып, бір қолымен лақтырады. 10-20 рет қайталай алады.
-допты бастан асырып берілген техникамен серіктесіне дұрыс лақтырады.
-ойын ережесіне сайкес ойнай алады.
Тілдік мақсаттар
жеңіл атлетикадағы қозғалыс дағдылары жайлы өз білімдерін салыстыра және көрсете алады
Пәнге тән лексика мен терминология:
қауіпсіздік, тәуекел .
Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:
* Лақтыру біздің жүректеріміздің қарқынына қалай әсер етеді?
* Қозғалыс координациясын жақсарту үшін тағы немен жұмыс істеу керек?
Құндылықтарды дарыту
Сабақ кезіндегі оқушылардың бір біріне деген сенімділігін арттыру Топта әділ жұмыс жасауға бейімдеу.
Пәнаралық байланыстар
Биология физика пәнімен байланыс.
АКТ қолдану дағдылары
Жеңіл атлетика жаттығуларындағы жүгіру техникасы. http://БББ.det.Бa.edu.au/stepsresources/detcms/navigation/fundamental-movement-skills/?oid=MultiPartArticle-id-13602092
Бастапқы білім
Жеңіл атлетика жүгіру секіру техникасын білуі.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
10 -минут
Оқушыларды сапқа тұрғызу,сәлемдесу. Сабақтың мақсатын түсіндіру .
Бір орында: Оңға,солға,кері бұрылу.
2.Жүру:Қолды жоғары көтеріп, аяқтың ұшымен жүру. Қолды жанға созып өкшемен жүру.Жартылай отырып, толық отырып жүру.
3.Жүгіру: Еркін жүгіру, тізені көтеріп жүгіру ,аяқты артқа сермеп жүгіру. Жүріске ауысып, тыныс алу жаттығуларын орындау.
Бір орында жалпы дене шынықтыру жаттығуларын орындау. Жүгіру жылдамдығын жақсарту үшін жұптасып жұмыс жасау. Жұп мүшелері бір-біріне түзету кері байланыстарын беріп, жақсы жасауға ынталадырады.
Кең, таза кеңістік әрбір әрекет үшін.
Мұғалімге ысқырық
Сабақтың ортасы
25 минут
(К,ЖЖ) Оқушылар жұп болып қозғалыс әрекеттерін орындау кезінде қол мен аяқты үйлестіру үшін жаттығулар кешенін орындайды.
1. Аяқты кеңінен алшақ қойып тұру, бір-біріне бүйірлей, оқушылардың бірінің қолында баскетбол добы. Денені бұрып, допты серігіне лақтыру. 10-20 рет қайталау.
2. Бір-біріне қарап, аяқты алшақ қойып тұру. Бірінші оқушы толтырылған допты (2 кг) оң (сол) қолымен төмен ұстайды. Алдын ала отырғаннан кейін, допты бір қолмен төменнен лақтыру. Серігі допты екі қолымен қағып алып, бір қолымен лақтырады. 10-20 рет қайталау.
3. Бір-біріне қарап, аяқты алшақ қойып отыру. Серіктестердің бірінің қолындағы толтырылған доп (салмағы 1 кг) кеуде тұсында, алақандар алға, шынтақтар жан-жаққа. Қолды жылдам түзеуге екпін жасап, допты бір-біріне лақтыру. Серіктестер арасындағы арақашықтық дайындық деңгейіне байланысты.
(Б, К, Ф) <<Лақтыр және жүгір>>. Оқушылар 2 командаға бөлінеді, олар, өз кезегінде, жартыға бөлініп, 6-8 м-де орналасқан сызықтарда бір-біріне қарама-қарсы тұрады. Бір жақтағы бірінші қатысушыларға доп беріледі. Белгі бойынша қатысушылар доп кеденнен қарғып түсіп, қарсы тұрған қатысушыға түсетіндей етіп, 3-4 м арақашықтықтағы белгіге қос қолдап басынан асыра лақтырады. Допты қағып алған қатысушы оны сол әдіспен кері лақтырады және т.с.с. Лақтырғаннан кейін оқушы келесі жаққа жүгіріп өтіп, бағанның соңына тұрады. Мұғалім техникадан ауытқу үшін айыппұл ұпайларын есептеп, лақтырулардың дұрыстығын қадағалайды. Бастапқы қалыпқа тезірек оралған және азырақ айыппұл ұпайын алған команда жеңеді.
.
Үстінен/арасынан секіру үшін қажет бірқатар жабдықтар, мысалы, конустар, бор.
Бөлім бойынша жиынтық бағалау. Өткізілетін уақыты- 40 минут
Бөлім бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары.
Тапсырма №1. Қайталап жүгіру 3 х 10 м.
Бір біріне қарама қарсы, арақашықтығы 10 метрде екі конус орнатылады. (бір конус пен екінші конус арасын қайталап жүгіріп өту )
Тапсырма 2. Орында түрып екі аяқпен ұзындыққа секіру
Оқушыларға үш рет секіруге рұқсат беріледі. (секіру әдістері бағаланады)
Тапсырма №3. Теннис добын қашықтыққа лақтыру . Оқушыларға үш рет лақтыруға рұқсат беріледі. (лақтыру әдістері бағаланады)
Дескриптор
-<<Сөреге шық!>>, <<Дайындал!>>, <<Марш!>> командалық белгісі бойынша тапсырманы орындайды;
- төменгі сөреден қандай қашықтыққа жугіру керектігін айтады;
- спорттық термин <<Спринт>> туралы түсінеді;
- секіру сызығын анықтайды;
- секіру кезеңдерін (серпілу, ұшу және қону) орындайды;
- секіру жаттығулары арқылы секіру қашықтығын анықтайды;
-секіру кезінде қолды сермеп,екі аяқпен қонады;
- кішкентай допты лақтыру техникасының элементтерін көрсетеді; (лақтыру кезінде кеуде мен қол қимылының үйлесімділігі бар)
- лақтыру жаттығуы арқылы қандай физикалық қасиеттердің қалыптасатынын түсіндіреді;
- доп лақтыру кезінде лақтыру кеңістігін сезінеді және қауіпсіздік техникасын сақтайды.
Бірқатар спорттық жабдықтар, мысалы, конустар, бор, кіші доп
Сабақтың соңы
5 минут
Жабдықты топпен ақырын орнына қою және басқа топтар бұны аяқтамағанша, орын тауып, жату және тізенің жерде жатуы үшін бұрылу. Оқушыларды қолы жерге созуды, тізелерді ақырын бір жақтан екінші жаққа бұруды және салмақты ақырын жерге түсіруді сұраңыз. Кең созылған қол берік ұстайтынын түсіндіру. Оқушыларды екінші жаққа ақырын бұрылып, тізіге отыруды сұраңыз. Қолды дененің бір жағынан екінші жағына қарай бұрап, омыртқаны ақрын созу. Иықты үш рет алға және үш рет артқа айналдыру жәе бұл кезде жақсылап тыныс алу. Көзді жұму және бүгін жақсы жасаған нәрсе туралы ойлану. Қимылдар алаңынан кеткенде бұл жағымды сезімді сақтауды сұраңыз.
Саралау - оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
* Сәл әлсіз оқушыларға көмектесу үшін жүгіру тапсырмаларының және де топ мүшелері санын азайту немесе жеңілдету.
* Бақылау, қолдануы, сұрақ қою.
Лақтыру қашықтығын жақсарту үшін жұптасып жұмыс жасау. Жұп мүшелері бір-біріне түзету кері байланыстарын беріп, жақсы жасауға ынталадырады
* Ғылыммен байланыс - денсаулық пен дене, қауіпсіздік, салмақ немесе ағын динамикасы
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1.
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1.
2.
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
1.
Бекітемін:
Пәні: Санау 04.05.19 ж.
Сабақтың тақырыбы: 12 саны және цифры
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
5.2 Математикалық тіл, модель
Сабақтың мақсаттары
1.5.1.2 сандарды салыстыру кезінде қолданылатын түсініктерді пайдалану
1.5.2.1 цифрды саннан ажырату, бір таңбалы сандарды әр түрлі тәсілдермен көрнекі бейнелеу: нүктелердің, таяқшалардың жиынтығымен, сандық сәуледе және т.б.
1.5.2.3 сандарды қосу мен азайтуды, сандарды салыстыруды (артық/кем), көрші сандарды, сандық аралықтарды және сандар тізбегін бейнелеу
Тілдік мақсаттар
Сан, цифр, салыстыру, сандық сәуле,таяқша, нүкте,сандар тізбегі.
Құндылықтарды дарыту
Өзара сыйластыққа тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыс
Қазақ тілі және әдебиет, Ғылымға кіріспе пәндерімен байланыс
Бастапқы білім
1 саны мен цифрымен танысқан.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
7 минут
(Ұ) Ертеңгі шеңбер
(Б) Оқушылар шеңберге тұрады, кезекпен саналады.Бірден аттап санайды,өздерінің нөмерлерін атайды.( шеңбердегі балалар біреуі -тұрады келесі -отырады)Тұрған балалар хормен сол сандарды қайталайды. Содан кейін келесі балалар қайталайды.
(Б) Санамақты хормен айтады.
Сабақтың ортасы
30 минут
(Ө) <<Өзім жайлы>> тақырыбы аясында: киімдегі түймелерді, үстелдегі борларды және т.б. заттарды санатыңыз.
Ұлттық киім киген адамдардың киімдеріндегі заттарды санату.
Екі затты көрсету арқылы, 2 саны және цифрымен таныстыру.
Бірден кейін тұрамын.
Сандар іші тұрағым.
Бірді, бірге қосқанда
Мен иіліп шығамын.
Екі аяқпен жүремін,
Екі көзбен көремін.
Екі қолым бар менің,
Екеу құлақ, білемін.
(Ж) Оқушыларға өзі ұнататын түсті заттардың топтамасын табуын сұрау. Оларды санату, оқушылар топқа немесе сыныпқа ұнататын түсі және сол түсті заттың қаншасын анықтағанын айтады.
(Ж,Т,Ф) Оқушыларға жұппен немесе кішірек топтарда 1-ден 10-ға дейінгі әр санға мысал келтіру ұсынамын. Мысалы: 1- бөлмедегі мұғалімнің саны болуы мүмкін, 2- оқушының көздері болуы мүмкін және т.с.с. әр санды беттегі қалдырылған орынға сурет арқылы беруге болады немесе оқушылар өз ұсыныстарын айта алады.
(Б) Мысал келтіре алмайтын сандарға оқушылардың арасында талқылау пайда болуы мүмкін (осы сандар қайдан пайда болды?). қандай сандарды натурал сандар деп атайтынын түсіндіремін.
0-ден басқа санауда қолдануға болатын заттардың барлығын НАТУРАЛ сандар дейміз.
Санау барысында аталатын сандар - натурал сандар деп аталады.
(Ж) Жұппен жұмыс
Бір - біріне қарай отырып, үстілерінде қандай заттар көріп отыр, олар нешеу екенін анықтайды.
Сергіту сәті
Сағат болайық. Тик-так, тик- так!
Құс болып ұшайық. 1-2-3-4!
Балық болып жүзейік. 1-2-3-4!
Әтеш болып жүрейік. 1-2-3-4!
Доп болып секірейік. 1-2-3-4!
Ия, ЖОҚ тапсырмасы
Сабақтың соңы
2 минут
Қорытындылау
Рефлексия
-Бүгінгі сабақ кімге қиын болды? Кім түсінбеді?
-Кімде сұрақ бар?
-Кім бәрін түсінді, алға қарай жылжып басқа білім алуға дайын?
Қосымша ақпарат
Дифференциация - оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Бекітемін:
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 05.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: Дауысты дыбыстар.
Сабақтың мақсаты:
Дауысты дыбыстардың жұп-жұбымен бірнеше топқа бөлінуін көрсету. Тілдің қатысына қарай бөлінуін аңғарту;
Оқушылардың сөздік қорын дамыту. Сауатты жазу дағдыларын қалыптастыр, оқу - білімге деген ынталарын арттыру;
Бірлікке, достыққа, ұжымшылдыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі Аралас сабақ
Әдіс - тәсілдер: түсіндіру, жаттығу, талдау, ойын, топтастыру
Пәнаралық байланыс: әдебиет, музыка
Көрнекіліктер: әліпби, сызба плакат, <<Жасырынған әріптер>>, интерактивті тақта, слайдтар, бағалау парағы.
Сабақтың барысы:
I Алғашқы ұйымдастыру бөлімі
1. Амандасу.
2. Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеру.
Слайд №1 (Тексеру үшін) Ертеде. Бір. Жалғыз. Оны. Әй. Атқа. Өзін. Мұны. Бұл.
2. Әліпбиді жатқа оқушыдан сұрау
3. <<Жасырынған әріптер>> ойыны. Әліпбидегі әріптердің ретін жатқа білуі тексерілед
:- Сонымен, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы - Дауысты дыбыстар және олардың түрлері.
Жуан және жіңішке дауыстылар
- Дәптерге күннің жадын, тақырыпты жазып қоялық.
"Фонетика" топтастыру
(Тіл дыбыстары, әліпби, тіл білімінің бір саласы, буын, әріп)
- Тіл дыбыстары қалай жасалады?
- Тіл дыбыстары сөйлеу мүшелері арқылы жасалады.
- Сөйлеу мүшелеріне не жатады?
- Өкпе, ауыз қуысы, оның ішіндегі тіл, таңдай, ерін және мұрын қуысы.
а) Мұғалімнің жаңа материалды түсіндіруі
- Ауа өкпеден еш кедергісіз шығып, үннен ғана тұратын дыбыстар дауысты дыбыстар деп аталады.
Дауысты дыбыстар саны - 12. Олар: а, ә, о, ө, ы, і, ұ, ү, е, и, э, у.
- Тілдің, жақтың, еріннің қатысына қарай дауысты дыбыстар үш топқа бөлінеді:
:: жуан және жіңішке
:: ашық және қысаң
:: еріндік және езулік
Тілдің қатысына қарай:
жуан: а, о, ы, ұ,(у)
жіңішке: ә, ө, і, ү, е, и, э, (у)
Жақтың қатысына қарай:
ашық
қысаң
Еріннің қатысына қарай:
еріндік
Езулік
М: Жуан дауыстылар тілдің кейін шегініп, үсті дөңестену арқылы жасалады.
Жіңішке дауыстылар тілдің ілгері сызылуы арқылы жасалады.
Мысалы: Астана - жуан буынды сөз.
Бәйтерек - жіңішке буынды сөз.
Кітап - аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (араб сөзі).
Телефон - аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (орыс тілінен енген сөз).
Ботагөз - аралас сөз, біріккен сөз.
Аз - кем - аралас буынды сөз, қос сөз.
У - ерекше дыбыс. Ол - бірде дауыссыз, бірде дауысты, бірде жуан, бірде жіңішке дауысты.
Мысалы: сұлу, тура (У дыбысы - жуан дыбысты дыбыс.)
куәлік, жүру (У дыбысы - жіңішке дыбысты дыбыс.)
жауын, қауын (У дыбысы - дауыссыз дыбыс.)
ә) Жаттығу жұмыстары
I тапсырма. Берілген сөзге ассоциация құру. Жіңішке буынды сөздердің астын сызу.
<<Мектеп>>
Мұғалім, ұстаз, білім, оқу, оқушы, класс, баға, тақта, дәптер, сөмке, т. б.
<<Әдебиет>>
Ақын, жазушы, өлең, әңгіме, кейіпкер, шығарма, теңеу, портрет, роман, т. б.
<<Тіл>>
Тіл әлемі, ауызша тіл, лексика, фонетика, тіл мәдениеті, қазақ тілі, ана тілі, т. б.
II тапсырма. Бейне материалмен жұмыс. Бейне материалдағы заттардың атын жазу. Жуан буынды сөздердің астын сызу. (Интерактивті тақтаның кітапханасын пайдалану)
Сиыр, қой, қаз, шошқа, торай, ешкі, лақ, әтеш, тауық.
Жылан, елік, бұзау, ит, үйрек, өрмекші, маймыл, қоңыз, балық, қарға, құс, жолбарыс, қозы, жылқы.
Бейне материалдағы сөздерге қосымша жалғап, сөйлем ойлау.
Сергіту минуты <<Кім тез табады?>>
М: Сабағымыз М. Мақатаев өлеңімен басталды. Ал, енді М. Мақатаев сөзіне жазылған әндерді тыңдап, атын табамыз.
<<Саржайлау>>, <<Сәби болғым келеді>>, <<Сен көріктісің>>
Оқулықпен жұмыс
Жұмбақты шешу. Дауысты дыбыстарды анықтау.
Қамыс құлақ, тостаған тұяқ,
Мінсең - қанат, сүті дәрі,
Еті тамақ. (Жылқы)
Әкесі - тышқан,
Шешесі - құстан. (Жарқанат)
Ішіне тамақ салынған,
Есігі тастай жабылған. (Тоңазытқыш)
Жазбаша орындалады.
Жіңішке буынды сөздерді теріп жазу. (6 сөз)
Білу, сену, беру, ілу, кезу, көну.
Жуан буынды сөздерді теріп жазу. (8 сөз)
Ашу, қазу, қу, жолығу, сызушы, жу, қану.
Берілген сөздерге қосымша жалғап жазу.
Ашулы, білуге, қазушы, сенуге, жазушы, қулық, берудің, ілуге, жолығуға, кезуші,
сызушының, жума, көнудің, қонуға
Көп нүктенің орнына дауысты дыбысты қойып көшіру.
От... н, ж... ңіс, т..., бат... р, ард... гер, ерл... к.
Оқу - білім тақырыбына
3 мақал - мәтел жазу. Дауысты дыбыстың астын сызу.
Шығармашылық жұмыс. <<Достық>> тақырыбында мәтін құрастыру немесе өлең шығару.
IV. Бекіту.
<<А>> дыбысының басталатын жуан буынды сөзге мысал келтіру.
<<О>> дыбысынан басталатын жуан буынды сөзге мысал келтір
<<Ұ>> дыбысынан басталатын жуан буынды сөзге мысал келтіру.
V. Үйге. Көп нүктенің орнына тиісті дыбысты қойып көшіру.
Ғ. Мүсіреповтің <<Жаңа достар>> әңгімесі бойынша <<Кейіпкер бейнесі>> тақырыбында ойтолғау жазу. У дыбысы бар сөздерді табу. Талдау.
VI. Бағалау. Бағалау парағы бойынша бағалау.
Бекітемін:
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 04.04.2019 ж.
Тақырыбы: <<Қазақ әліпбиі>>.
Мақсаты : Қазақ алфавитінде 42 әріп бар екендігін және алфавит туралы ұғымдарын кеңейту ;
<<Жылқы >> мәтінің түсініп оқу , мазмұны ашу
Балаларға бағыт - бағдар бере отырып , өздіктерінен жұмыс істеуге , ой - өрістерін дамытуға машықтандыру ;
Таза , әдемі жазуға, ойын толық айта білуге тәрбиелеу ;
Түрі : аралас сабақ
Әдісі сұрақ- жауап, топтық
Көрнекілігі: слайд, бейне баян , суреттер
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі : Психологиялық дайындық
Үлкенге де сіз
Кішіге де сіз
Сәлем бердік бәріңізге
Құрметпенен біз
Балалар , бізде ана тілі сабағы, керек құрал - жабдығымызды аламыз.
Біздің бұгінгі сабағымыз күнделікті жай сабақ емес, артымызда қонақтар отыр, яғни бүгін ерекше сабақ болмақшы. Сондықтан бар білгендеріңді қорықпай , жауап берулеріңді сұраймын. Сабақ тақырыбымен, мақсатымен таныстыру .
Үй тапсырмасын тексеру .
І топ. Өлеңді мәнерлеп оқу
ІІ топ. Өлеңді жатқа айту
ІІІ топ. IV топ . 2 қадамдық сұхбат
Сергіту
Ой қозғау.
Ахмет Байтұрсынов туралы айту.
Алфавитті жатқа айту.
Топтармен жұмыс:
Жіңішке д.д.
Жуан д.д.
І топ.
ІІ топ.
Қосарлы д.
Й Һ, Ң
ІІІ топ.
Жұп д.
ІV топ.
Төл д.
Жазбаша жұмыс : Көркем жазу Кк- сөз ойлау.
Кендебай , Қобыланды, Алпамыс, Ақан, Қамбар- алфавит ретімен жаз.
Сергіту.
Миға шабуыл.
2
4
3
6
7
1 +1 ═ ж
3+1═ ы
2+1═ л
5+1═ қ
6+1═ы
Видео көрсету.
Суреттер ілу . Балаларды пікірі .
Мұғалімнің оқуы, іштей оқу
Топпен жумыс: <<Кім шапшаң?>>
І-ІІ топ. Адамдардың аттарын тауып оқу .
ІІІ- ІV топ. Тұлпарлардың аттарын тауып айту .
Шығармашылық тапсырма: сәйкестендіру тест.
Кендебай Тайбурыл
Қобыланды Байшұбар
Алпамыс Қарақасқа
Ақан Керқұла
Қамбар Құлагер
Бағалау.
Үйге тапсырма: алфавит жаттау , <<Жылқы>> мәтінін оқу , мақал- мәтел жаттау.
Бекітемін:
Пәні: Айналадағы әлем 04.04.2019ж
Сабақтың тақырыбы: Көкөністердің пайдасы. Тақырыбы : <<Жемістер мен көкөністер>>.
Мақсаты: Балалардың жемістермен көкөністер, сандар, пішіндер, түстер
туралы білімдерін бекіту. Санмен затты сәйкестендіру туралы білім беруді
жалғастыру. Ұсақ қол маторикасын дамыту. Төзімділікке, ұқыптылыққа
тәрбиелеу.
Көрнекілігі : Орман, ағашта өсіп тұрған жемістер, өсіп тұрған көкөністер
Суреттері, үйшік суреті, жемістер мен көкөністердің суреттері слайдтан
Көрсетіледі: Жемістермен көкөністердің муляждары.
Балаларға алдын-ала сандар, пішіндер, қыстырғыштар, асқабақ дәндері, желім, қатты картон қағаз үлестіріліп беріледі.
Іс-әрекет
кезеңдері
Тәрбиешінің іс-әрекеті.
Балалардың іс-әрекеті.
Мотивациялық қозғаушы.
Шаттық шеңбер
Адал жақсы ниетпен,
Бар адамға бақ тілеп,
Жарып шыққан жүректен,
Сөздің бәрі ақ тілек.
Амандасу:
Қайырлы күн қонақтар,
<<Құлыншақ>> біздің бақшамыз.
Қош келдіңіз баршаңыз,
Жарқын-шаттық күн болсын,
Жақсылықты күн болсын.
Балалар шаттық шеңберіне
тұрып, өлең шумағын
айтады.
Қонақтармен амандасады.
Іздену
Ұйымдастырушы
Балалар, біздің бүгінгі оқу іс-
әрекетіміздің тақырыбы
<<Жемістермен көкөністер>>
-Қазір жылдың қай мезгілі?
-Бір жыл мезгілде неше ай бар?
Маған 3 санын көрсетіңдер.?
-Ал, бір жылда неше мезгіл бар?
-Маған 4-санын көрсетіңдер?
Осы 4 жыл мезгілін кім атап
береді?
Жыл мезгілдері туралы кім қандай тақпақ біледі?
Тәрбиеші балаларды мадақтайды.
Көктем мезгілі болғанда адамдар жер жыртады, дән
себеді. Жеміс ағаштары мен
көкөніс көшеттерін отырғыза-
ды. Өйткені жемістермен
көкөністердің адам денсаулығы үшін маңызы зор. Адамдар көптеген дәрумендерді осы жемістер мен көкөністерден алады. Ендеше мен>>Жемістер мен көкөністер>> атты ертегіні
бастайын, ал сіздер осы ертегі-
нің жақсы аяқталуына көмектесіңдер.
Келістік пе балалар!
Баяғы өткен заманда орманда түрлі өсімдіктермен бірге жемістермен көкөністерде өмір сүріпті. Орманның төбесінен жарқыраған күн ешқашан кет-
пеген. Сондықтан күз де қыста
болмаған, жемістермен көкөніс-
тер еш тоңбаған.
(слайдтан орман,өсіп тұрған
Жемістер мен көкөністерді
көрсету)
Бір күні күннің бетін
бұлт басып, айнала түнеріп,
салқындық орнайды, қатты жел
соғады. Бұрын мұндайды көрмеген жемістермен көкөністер қатты тоңып қалтырайды. Өздеріне пана іздеп
жан-жаққа кете бастайды.
1-ші алма жолға шығады.
-Балалар, алманың пішіні қандай,
Түсі қандай?
Алма келе жатса, орманның
шетінде 5
екен. (слайдтан үйшікті көрсету)
-Балалар, мына үйшік қандай пішіндерге ұқсайды?
-Қане үшбұрыш пішін көрсетіңдер?
-Енді төртбұрыш пішін көрсетің-
дер?
-Тіктөртбұрыш пішін көрсетіңдер?
-Тіктөртбұрышқа үйдің қай
бөліктері ұқсап тұр?
Үйшікті көрген алма қуанып кетеді. Үйшіктің есігін қағады,
ешкім үндемейді, ішіне кірсе еш-
кім жоқ екен. Алма үйшікті ием-
деніп, жайғасып алады.
Алма жалғызсырап отырса,есік
қағылады. Жүгіріп келіп ашса
тоңғанынан дірілдеп сәбіз тұр
екен. Алма жағдайды бірден
Бекітемін:
Пәні: Заттық тәжірибелік әрекет 04.04.19 ж
Тақырыбы: Машина,трактор жасау.
Мақсаты: Балаларды көлік түрлерімен таныстыра отырып, білімдерін толықтыру, ойлау қабілеттерін дамыту.Сөздік қорын байыту, бауырмалдылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Саусақ моторикаларын дамыту
Әдіс-тәсілі: түсіндіру, көрсету, әңгімелесу, сұрақ-жауап.
Көрнекіліктер: көлік түрлері, құрастырмалы кубиктер, машина
Сөздік жұмыс: машина,дөңгелек, рулі
- Балалар қарайықшы, жоғарыда не тұр?
- Күн тұр.
- Күн бізге жылуын беріп жылытады, біз қуанамыз, қане біз қалай қуанамыз көрсетейікші.
- Алақай, алақай!
(Осы кезде топқа машина айдаған бала келіп кіреді)
- Сәлеметсіңдер ме, балалар!
- Сәлеметсің бе, балақай, сенің атың кім?
- Менің атым Бекжан, мен өзімнің машинаммен ойнап жүрмін.
- Ой, қандай әдемі машина, балалар қараңдаршы Бекжанның машинасы үлкен екен, біздің топта машина бар ма, кім маған көрсетеді.
(Үлкен, кішіні салыстырту)
- Машинаның түсі сары, оның рулі, дөңгелектері бар екен. (Таныстыра отырып, балаларға қайталату)
- Бекжан саған машинаны кім алып берді?
- Мамам алып берді,мен жалғыз өзім ойнап жалығып кеттім, менің машинамда көптеген құрастырмалы пішіндер бар, балалармен бірге ойнасам бола ма?
- Әрине болады, балалар Бекжанмен бірге ойнаймыз ба?
- Ия, ойнаймыз.
- Ендеше бұл құрастырмалы пішіндерден машина жасайық.
Балаларға жасалу жолын көрсету, балалармен бірге жұмыс жасау, көмектесу.
Сергіту жаттығуы:
Бап, бап, бап дейді,
Жолдан былай кет дейді.
Күшікті басуға болмайды
Болмайды машина.
Бип, бип, бип дейді,
Жол шетінде күт дейді.
Көшеде асығыс жүруге
Болмайды, болмайды машина.
Балалар, машина бізді баратын жерімізге тез жеткізеді. Бірақ оның жағымсыз жері де бар, көшеде абай болмасақ, ол басып кетуі мүмкін.
Балалар, бізге көптеген ойыншық әкеліп ойнатқан Бекжанға рахмет айтайық.
- Рахмет, Бекжан! Сау бол!
Күтілетін нәтиже:
Білуі: Машинамен танысып, қайталап айтады.
Меңгеруі: Пішіндерден машина құрастырып үйренеді
Жасай алуы: Өз беттерінше жұмыс жасауға дағдыланады.
Бекітемін:
Пәні: Бейімдік дене шынықтыру. 04.04.19ж
Сабақтың тақырыбы:Үлкен доп.
Допты беру, қабылдау
Мақсаты: допты қағып алуды және беруді үйрету. Допты алып жүруді жетілдіру. Шапшаңдық, жылдамдық сапаларын дамыту.
Сабақтың міндеті: сабақтағы барлық жүктемені дұрыс орындау.
Қолданылған спорт құралдары: баскетбол доптары, уақыт өлшегіш, ысқырғыш.
№ Сабақтың мазмұны уақыты Әдістемелік нұсқаулар
І Кіріспе бөлімі
Сапқа тұрғызу.
Мәлімет қабылдау, сәлемдесу.
Сабақтың мақсатын түсіндіру.
Саптағы жаттығулар:
- Оңға, солға, кері бұрылу.
- Секіріп бұрылу.
Жүру: аяқтың ұшымен, өкшемен, аяқтың ішкі жағымен, сыртқы жағымен.
Спорттық жүріс. 10 мин
Спорттық киіміне назар аудару.
Бір адамдай істеу.
Денені түзу ұстау.
Саптан шықпай бір қалыпты жүгіру.
Жүгіру бағытындағы орындалатын жаттығулар:
- Тізені жоғары көтеріп жүгіру;
- Өкшені жамбасқа лақтыра жүгіру;
- Аяқтың басын алға сілтей жүгіру;
- Оң, сол жақ пен қолды айналдыра жүгіру;
- Артпен жүгіру;
- Жай жүгіру;
- Спорттық жүріс;
- Тыныс алу жаттығулары. 2 рет Арақашықтықты сақтау.
Алақанға тізені тигізу,
кеудені тік ұстау, қол бел тұста. Қол белде, аяқты бүкпеу, денені тік ұстау.
Алаңды толық пайдалану.
Арақашықтықты сақтау, тепе - теңдік сақтау, көзді жұмбау, толық айналдыру.
Жалпы дамытатын жаттығулар:
a) б. қ. аяқ алшақ, қол белде. 1 - 4 оңға солға, 5 - 8 солға басты айналдыру;
ә) б. қ. қол иықта 1 - 2 алға, 3 - 4 артқа айналдыру;
б) б. қ. оң қол жоғары, сол қол төменде, 1 - 2 оң қолды, 3 - 4 сол қолды көтеру;
в) б. қ. қол бүгулі кеуде тұста, 1 - 2 оң бүгулі, 3 - 4 түзу күйінде артқа көтеру;
г) б. қ. қол кеуде алдында, 1 - 2 қолды бүгіп артқа 3 - 4 оңға/солға/бұрылып сілтеу;
д) б. қ. қол белде. Белді оңға - солға айналдыру.
е) б. қ. аяқ бірге, қол алда. 1 - оң аяқты сол қолдың ұшына, 2 - сол аяқты оң қолдың ұшына тигізу;
ж) б. қ. қол белде, 1 - отыру қол алда, 2 - тұру қол белде;
з) б. қ. н. т 1 - 4 рет саны бойынша оңға, солға секіріп бұрылып.
Денені тік ұстау, толық айналдыру. Қолды бүкпеу, барынша артқа керу жылдам орындау. Барынша артқа керу шынтақты бүкпей йық көлемінде ұстау.
Қолды түзу ұстау, толық айналдыру.
ІІ Негізгі бөлім
Доппен арнайы жаттығулар.
Доп беру әдістері:
1. Допты екі қолмен кеуде тұсына беру
- Алақан мен саусақтарды допқа тигізіп беру;
- Кеуде тұстан қолды жаза сілтеп лақтырады;
- Допты екі қолмен кеудеден беру.
2. Допты екі қолмен төменнен беру
Доп берудің бұл түрін бір - біріне жақын тұрған аласа бойлы оқушылар ұзын бойлы қарсыластарына қолданады.
3. Допты бір қолмен беру
Доп берудің едәуір күрделі түрі. Допты бір қолмен иықтан беру. Оқушыларға қолдың білезігі мен саусақтардың қалай дұрыс істеуге болатынын үйрету.
4. Допты ұстау
- Допты ұсынған бетте тез әріптесіне беру;
- Допты ұстау кезінде орнықты тепе - теңдікті сақтаған қалыпта және кез - келген еркін қозғалатындай ыңғайда болуы керек;
- Допты екі қолмен ұстау кезінде қолды алға созып, алақанда ұшып келе жатқан допты қарсы бағыттау керек.
5. Үйретілген әдістер бойынша жаттығу ойыны.
Баскетбол ойыны 5*5
Сапқа тұрғызу. Денені қалыпқа келтіретін саптағы ойындар. 27 - 30 мин
Допты бір орында тұрып ұстап беру, кеудеден беру қашықтығын арттыру үшін алға қосымша қадам жасау керек.
Шеңбер немесе екі қатарда әр оқушыға кезекпен доп лақтыру.
Білезікті бос ұста, допты шеңгелдей ұстаған саусақтар оның ұшу бағытын және жылдамдығын өзгертуге көмек береді.
Кеуде аздап алға қарай еңкейген күйде болады.
Ереже бойынша ойын
Қорытынды бөлім
Сабақты қорытындылау. Оқушыларды бағалау. Үйге тапсырма. Спортзал ішінен саппен шығып кету. 5 мин
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 08.04.19ж
Сабақтың тақырыбы:
Дауысты және дауыссыз дыбыстар.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
1.1.7.1 Тыңдалған материалдардың мазмұны туралы өз пікірін білдіру (қызықты, қызықты емес, неліктен)
1.1.9.1 Сөздегі дыбыс түрлерін (дауысты, дауыссыз, жуан жəне жіңішке дауыстылар) ажырату жəне дұрыс дыбыстау.
Дыбыс пен әріпті тану және ажырату
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар: Тыңдалған материалдардың мазмұны туралы (нан - қасиетті тағам екені) өз пікірін білдіреді.
Сөздегі дыбыс түрлерін дауысты, дауыссызға ажыратады.
Көптеген оқушылар: Дастарқанға нанның қалай келу жолдарын толық айта алады.
Кейбір оқушылар: Нанды қадірлеу, асқа құрметпен қарау керектігін түсінеді және мақал-мәтел, тиым сөздермен дәлелдейді.
Ойлау дағдыларының деңгейі
Түсіну, қолдану, талдау
Бағалау критерийлері
1. Мәтін мазмұны бойынша өз пікірін білдіреді.
2. Дыбыстарды дауысты, дауыссызға ажыратады.
Тілдік мақсаттар
Қасиетті тағам, обал, дауысты, дауыссыз дыбыстар
Құндылықты дарыту
Жалпыға бірдей еңбек қоғамы құндылықтарын дамыту, еңбекқорлыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыстар
Дүниетану, көркем еңбек
АКТ қолдану дағдылары
https://www.youtube.com/watch?v=3PX2V7nVI1Q
(Нан туралы ертегі, 2 мин)
Бастапқы білім
Ас-адамның арқауы екенін түсінеді. Дыбыстар туралы түсініктері бар.
Сабақтың барысы:
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
5 мин
1. Амандасу. Шеңбер құрып, өзінен кейінгі көршісіне жақсы тілектер айтады.
2. Нан түрлері суреттері таратылады.Бауырсақ, таба нан, тоқаш, тәтті нан. Оқушылар сурет бойынша 4 топқа бөлінеді.
3. Ұ.Ж. <<Бір үзім нан>> аудио-ертегі тыңдатылады.
Сұрақ:
- Бай мен кедей қандай жағдайға тап болды?
- Бай қолына не алды?
- Кедей не алды?
- Қайсысының алғаны пайдалы болды, неліктен?
Дескриптор:
1. Нан алтыннан да қымбат екенін түсінеді.
2. Арпа, бидай ас екенін біледі.
Қ.Б. Әр оқушының алдына және топқа ортақ ыдыс бейнесі таратылады. Жауап берген балаға нан түрлерінің суреті беріледі. Олар ыдысқа желімдеп, ұпай жинайды.
Бүгінгі тақырып не туралы болғалы тұр деп ойлайсыңдар? (нан туралы)
Біз ертегіні оқыдық па, тыңдадық па? (тыңдадық)
Біз қалай тыңдадық? (естідік)
Естіп, тыңдаған кезде құлағымызға не келеді? (дауыс, дыбыс, үн)
Бізді біреу есту үшін біз не шығарамыз? (дыбыс)
Олай болса, бүгінгі сабағымыз нан туралы және не туралы болғалы тұр? (дыбыс)
Бүгін дыбыс түрлері туралы да айтамыз.
https://www.youtube.com/watch?v=3PX2V7nVI1Q
Сабақтың ортасы
30 мин
Оқулықпен жұмыс
(Ж Ж) <<Оқы, жұптас, талқыла>> әдісі
1-тапсырма.
1) Мәтінді оқып шығыңдар.
2) Арман мен анасының сөзін жұптасып рөлге бөліп оқы.
3) Сұрақтарға жауап бер.
Ең тәтті не?
Анасы Арманға нанға бал жағып берді. Нанды тамсанып жеп отырған Арман анасына қарап:
- Анашым, нан тәтті ме, бал тәтті ме?-деп сұрады.
- Әрине, нан тәтті,- деді анасы.
- Жоқ, анашым, бал тәтті. Дәмін қараңызшы,-деді.
- Иә, балам, бал тәтті. Бірақ, нанды дайындау үшін қаншама адам еңбек етеді, маңдай терін төгеді, сондықтан нан тәтті. Нан - қасиетті тағам.
Сұрақтар: - Арман нені жеді?
- Арман анасынан не деп сұрады?
- Бал тәтті ме, нан тәтті ме екен?
- Неліктен?
- Балды күн сайын жей алар ма едің?
- Ал, нанды күнде жейсің бе?
- Сонда қай тағам қадірлі, қай тағам қасиетті?
Дескриптор:
1) мәтінді түсініп оқиды, сұрақтарға жауап береді.
2) рөлге бөліп оқуға машықтанады
Қ.Б. Сұраққа жауап берген оқушыға бауырсақ суреті беріледі.
Т.Ж. 2-тапсырма. <<Ойлан, тап>> әдісі.
1) Берілген сызба бойынша үгінгі тақырыпқа байланысты сөздер ойлап жазу.
2) Жазған сөздеріңізге дауысты, дауыссыз дыбысқа талда.
Дескриптор:
1. Әр сызбаға сәйкес тақырып бойынша сөз тауып жазады.
2. Сөздерді талдай отырып, дауысты, дауыссыз дыбыстарды атайды.
Қ.Б. Толық дұрыс жауапқа 3 печенье суреті беріледі.
2-3 қате болса 2 печенье суреті, одан көбірек қате болса 1 печенье суреті беріледі. Топтың ыдысына жапсырады
Ө.Ж. 3-тапсырма. Дәптермен жұмыс.
2-жаттығу. Сөйлемдерді қатесіз көшіріп жазу. Соңғы сөйлемге дыбыстық талдау жасау.
Нан дастарқанға көп адамның еңбегімен келеді. Нан-қасиетті тағам. Оны қадірлеу керек.
Дескриптор:
1) Сөйлемді қатесіз көшіріп жазады.
2) Сөйлемге дыбыстық талдау жасайды.
Қ.Б. Әр оқушыға бәліш суреті беріледі (2 балл)
Сергіту сәті.
Мұғалім сөздер айтып тұрады. Дауысты дыбыстан басталатын сөзге қол шапалақтайды. Дауыссыз дыбыстан басталатын сөзге аяқты соғады.
Т.Ж. 4-тапсырма. <<Эстафета>> әдісімен әр топқа жеке тапсырма беріледі. Әр топ өз түсімен орындайды.
1-топ. <<Ойлан, тап>> әдісі. Дауыссыз дыбыс әріптерін жаз.
1-топ: 7 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
2-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
3-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
4-топ: 6 дауыссыз дыбыс әрпін жаз;
Дескриптор:
1) Дауыссыз дыбыс әріптерін жазады.
2-топ. <<Ассоциативті қатар>> әдісі
Әр топ мүшесі дауысты дыбыстардан басталатын сөздер тауып жазу.
Дескриптор:
1) Дауысты дыбыстардан басталатын сөздер тауып жазады.
3-топ. <<Кім тапқыр?>> әдісі. Көп нүктенің орнына тиісті дауысты дыбыс әріптерін қой.
3-топ: Д...қан бид...й дәнін жерге себ...ді.
4-топ: Комбай...ншы б...дайды ор...ды.
1-топ: Ди...рменде бидайд...н ...н тартады.
2-топ: Науб...йханада ұнн...н нан піс...реді
Дескриптор:
Тиісті дауысты дыбыс әріптерін жазады.
4-топ. <<Адасқан сөздер>> әдісі. Орны ауысқан сөздердің орнын тауып, сөйлем құра.
4-топ: ән, нан, бар жерде, бар.
1-топ: шашпа, баспа, дәнді, нанды.
2-топ: атасы, нан, тамақтың.
3-топ: қойылады, нан, дастарқанға, алдымен.
Дескриптор:
Сөздердің орнын тауып, сөйлем құрап жазады.
Қ.Б. Әр топқа торт суреті таратылады.
Сабақтың соңы
5 мин
<<Кубизм>> әдісі
Әр қырына сұрақтар жазылады. Әр топ түскен сұраққа жауап береді.
1-қыры: Дауысты дыбыстарды ата
2-қыры: Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың қандай айырмашылығы бар?
3-қыры: Дауыссыз дыбыстарды ата
4-қыры: Ең қадірлі, қасиетті тағам не?
5-қыры: Дастарқанға қай тағамнан бастап қою керек? Неліктен?
6-қыры: Нанды дастарқанға әкелгенге дейін кімдер еңбек етеді?
Дескриптор:
1. Дауысты дыбыстарды атайды.
2. Дауысты дыбыстар мен дауыссыз дыбыстардың айырмашылығын ажыратады.
3. Дауыссыз дыбыстарды атайды.
4. Ең қадірлі, қасиетті тағамның нан екенін біледі.
5. Дастарқанға наннан бастап қою керектігін және неліктен екенін түсіндіреді.
6. Нанды дастарқанға әкелгенге дейін еңбек ететін мамандық иелерін айтады.
Қ.Б. дұрыс жауап берген топқа тәтті нан суреті таратылады.
Сабақ соңында әр топтың және жекелей оқушылардың нан салғышында қанша нан түрі жиналғаны бойынша мадақталады.
Рефлексия:
Оқушылар аты жазылған стикерлерін тиісті суреттің астына жапсырады.
Нан дүкенін- сабақ маған өте жақсы ұнады, бәрі түсінікті;
Егіс шабу-Сабақ маған ұнады, бірақ, кейбір тұстары түсініксіз болды.
Егіс егу-сабақ маған ұнамады, түсініксіз тұстары көп болды.
Саралау
Бағалау- оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз ?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
4-тапсырма сараланып алынды. Әр топқа жеңілден ауырға қарай тапсырмалар күрделеніп берілді.
1-деңгей: дауыссыз дыбыс әріптерін жазу
2-деңгей: дауысты дыбыстан басталатын сөздер жазу
3-деңгей: Шығармашылық тапсырма- тиісті әріпті қою
4-деңгей: Шығармашылық тапсырмы-сөздердің орнын тауып сөйлем
Әр оқушының алдына және топқа ортақ ыдыс бейнесі таратылады. Жауап берген балаға нан түрлерінің суреті беріледі. Олар ыдысқа желімдеп, ұпай жинайды.
Сергіту
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсатын тақырыпқа сай нақтыладым. Ұжымдық, топтық, жұптық және өзіндік жұмыстарды бөліп жоспарладым. Саралау барысында тапсырмаларды жеңілден күрделіге қарай спиральді оқытуды басшылыққа ала отырып жинақтадым.
Әріптестерімнің <<мақсатты айқындауға көңіл бөл>> деген ұсынысын ескеріп, сабақ жоспарлаймын.
Оқытудың белсен әдіс-тәсілдердін іріктеп, сабақ жоспарлауға пайдалануды жандандырамын.
Бекітемін:
Пәні: Санау. 08.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: 12 саны және цифры.
Бекітемін:
Пәні: Өзіне-өзі қызмет көрсету. 08.04.19ж
Бекітемін:
Пәні: Бейнелеу. 05.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: Жазғы жапырақ.
Сабақтың тақырыбы: Жапырақты бейнелеу.
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: Пән бойынша білім-білік дағдыларын қалыптастыру.
Жапырақтардағы алуан түстер мен реңктерді, бояқтарды
бір-бірімен қосу арқылы бейнелей білуге дағдыландыру.
ә) Дамытушылық: Күзгі көріністердің алуан түске еніп, құлпырған
әсемдігін көріп, бақылап, қағаз бетіне түсіре алуға үйрету. Күзгі көріністердің алуан түске еніп, құлпырған жапырақтардың әсемдігін көріп, бақылап, қағаз бетіне түсіре алуға үйрету.
б) Тәрбиелілік: Сұлулық тәрбиесі, табиғат пен өнердегі сұлулықты
түсіне білу. Сұлулық тәрбиесі, табиғат пен өнердегі сұлулықты түсіне білу.
Құрал-жабдықтар, көрнекті құралдар: Плакаттар, түрлі-түсті қарындаштар, ақ қағаз, күзгі көрініс шығармалары, суретшілер шығармалары, фотосуреттер, балалар шығармалары,қағаз, қарындаш, өшіргіш, акварель бояуы, қылқалам және тағы басқа.
Сабақтың өту барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үйге берілген тапсырманы тексеру.
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
4. Тапсырмаларды орындау.
5. Сабақты бекіту.
6. Үйге тапсырма.
Сабақтың барысы:
Міне, шебер суретші тәрізді табиғатты алуан түрлі түске бояп, күз де келіп жетті. Оқушыларға сұрақ қоямын:
- Пейзаж деген не, есіңе түсір.
* Суретші В. Поленовтың мына күзгі пейзажы сені қандай күйге бөледі?
* Күз бояулары жайлы айтып бер.
* Күзде ағаш жапырақтары, шөптер, аспан түстері қалай өзгереді?
Ағаштағы жапырақтар қызыл, жасыл, сары шамдардай жарқырайды. Ал жерге төгілген жапырақтар түрлі түсті кілем төсегендей құлпырып тұрады. Сол кілемнің алуан түстеріне назар аударып, өзіңе ұнаған жапырақтарды қолыңа ал да, оларды салыстыр.
Сен жапырақтардың бір-біріне ұқсамайтынын аңғарған боларсың. Олардың пішініне қарап ол қай ағаштың жапырағы екенін анықтауға болады.
Мысалы, талшын жапырағы жеті жапырақшадан тұрады. Олардың барлығы сағақ басындағы бір нүктеден тарайды және ортаңғы жапырақша бәрінен үлкен болады. Ал қарағайдың жапырағы көптеген ұсақ жапырақшалардан құралады. Олар ортаңғы сызықтың екі жағына бойлай орналасады.
Пейзаж деген не, есіңе түсір. Күз бояулары жайлы айтып бер. Күзде ағаш жапырақтары, шөптер, аспан түстері қалай өзгереді?
Сен жапырақтардын бір-біріне ұқсамайтынын аңғарған боларсың. Олардың пішініне қарап ол қай ағаштың жапырагы екенін анықтауға болады. Мысалы, талшын жапырағы жеті жапырақшадан тұрады. Олардың барлығы сағақ басындағы бір нүктеден тарайды және ортаңғы жапырақша бәрінен үлкен болады. Ал қарағанның жапырағы көптеген ұсақ жапырақшалардан құралады. Олар ортаңғы сызықтың екі жағына бойлай
орналасады. Барлық жапырақтар пішіні, түсі және көлемі жағынан алғанда әр түрлі. Дегенмен олардың ішкі құрылысында ортақ нышандар бар. Олар - жүйеленген талшықты жапырақша және оның сағағы. Ортаңғы талшық жапырақты тең екі бөлікке бөледі. Сол ортаңғы талшықтан екі жаққа ұсақ талшықшалар тарайды.
Осы негізгі сызықшалардың көмегімен жапырақтың суретін оңай салуға болады.
Сонымен қатар жапырақ суретін оның сыртқы жиек арқылы да салуға болады. Жапырақтың сыртқы жиегін бейнелеп, сызық жүргіз. Жүргізген сызығың әдемі және жапыраққа ұқсайтындай болуын қадағала.
Сен жапырақтармен танысып, олардың қандай ағаштардан түскенін анықтадың. Оларды бейнелеудің негізгі тәсілдерімен таныстың. Осымен жапырақтармен танысуды аяқтауға да болады...
Егер сен жақсы суретші болғың келсе, онда өзіңнің бар өнеріңді, шабытың мен шеберлігіңді көрсет.
Әр түрлі материалдармен жапырақты қалай бейнелеуге болады. Жай ғана түрлі түсті қарындаштармен де жапырақтың суретін салуға болады. Ол үшін әр түрлі штрих сызықтарды қолданасың. Бұны бірінші сыныпта оқып-үйренген болатынсың. Тек жасқанбай кіріс, ол сенің қолыңнан келеді!
Жапырақтың суретін түрлі түсті акварель қарындаштармен де салуға болады. Негіз ретінде кез келген қоңырқай немесе қара түсті қағазды пайдалан.
Әшекейлеу (декорация) туралы білетініңді есіңе түсір, қара түске салған кезде түрлі әшекейлеу тәсілдерін қолдансаң, суретің әсерлі болады. Өткен жылы нені әшекейлегеніңді есіңе түсір.
Тушь, қаламұш, фломастер сияқты графикалық құралдарды пайдаланып, жапырақты ақ-қара түспен бейнелеуге болады. Ал егер әшекейлеуді қолдансаң, суретің әсерлі болып шығады.
Жапырақтың суретін салмай-ақ, оның әдемі көшірмесін алуға болады. Ол үшін жапырақтың астыңғы жағына түсті гуашь жағып, оны абайлап қағаз бетіне жапсыр да, үстінен ақырын бастыр. Сонда өте әдемі көшірме алынады. Содан кейін сыртқы жиек сызығын сызып, басқа бөліктерін толықтыруға болады.
Жапырақ бейнесіне ұқсаған түрлі түсті акварель дақтарынан көшірме алып әсерлі монотипия жасауға болады.
Ол үшін палитрада қажетті түстер гаммасын даярла. Әйнек немесе қағаз бетіне қылқаламмен түрлі түсті бояу дақтарын жақ. Дақтар жайылған кезде оның бетіне ақ қағаз парағын жапсыр. Бұдан алынған көркем көшірмелерді қосымша сызықтармен сәл ғана толықтыр, сонда жапырақтың тағы бір ерекше түрі пайда болады.
Жапырақты аппликация тәсілінде де бейнелеуге болады. Ол үшін саған түрлі түсті қағаз немесе ескі түрлі түсті журналдар қажет.
Апаңнан ескі шілтер немесе перденің қиындысын сұрап ал. Олардан қиып алып жасаған жапырақтарды бір түсті матаға жапсырғанда өте әдемі әрі нәзік болып көрінеді. Күзгі жапырақтардан бүтін біркомпозиция жасауға болады. Ол үшін кез келген өзіңе ұнаған тәсілді таңда.
Үйге тапсырма беру: Жазғы көріністерді бейнелеу. <<Төгілген і жапырақтар>> тақырыбына сурет салу.
Бекітемін:
Пәні: Өзіне-өзі қызмет көрсету. 05.04.19ж
Сабақ тақырыбы: Қазақ халқының киіз үйдің маңызы, олардың ерекшелігі,ішкі құрылысы
Мақсаты: 1)Қазақ халқының ежелгі тұрағы киіз үй туралы мәлімет беру,киіз үй құрылысымен танысу.
2)Киіз үйдің құрылысы жайлы жұмбақтар шешіп,өлеңдер оқып жаңа сабақты меңгеру.
3)Ата дәстүрін ұмытпауға, әрқашанда қадірлеуге баулу.
Көрнекілігі: киіз үй жасаулары - суреттер, жұмбақ, киіз үй жасаулары өлеңі.
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Жаңа сабақты түсіндіру. Жұмбақ айтудан бастау.
Қаз қанатын жайды,
Үйрек мойнын созды,
Төбесіне аққу қонды /кереге, уық, шаңырақ/.
1. Бүгінгі танысатын тақырып <<Киіз үй жабдықтары>>.
2. Сұрақтар қойылады.
1. Қандай киіз үй түрлері бар? /6 қанатты, 8 қанатты т.б./
2. Қазіргі кездерде тігіліп жүрген киіз үйді көрсіңдер ме?/тойларда, наурыз мерекесінде тігіледі/
3. Киіз үй құрылысын кім айтып береді? /кереге,уық,шаңырақ, желбау, түндік, туырлық, есік, арқан, ши/
Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Шаңырақ үшін түзу және бұтақсыз ағаш алынады. Кереге - киіз үйдің қабырғасы. Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>> болып екіге бөлінеді.
Киіз үй жабдықтары.халқының сан ғасырлық ақыл-ойының, өмірлік тәжірибесінің, шынайы еңбек пен табиғатты түсіне білуінің, шеберлі пен даналық суреткерлігінің құдіретті туындысы киіз үй десек болады. Киіз үйдің күмбез тәрізді жасалуы, күн тіке түетін беттің неғұрлым аз, ішкі көлемнің көп басылуы, ақ сөңке сүйекпен борлануы, күн сәулесін өткізбеу үшін қажет. Кереге жоғары жағына қарай тартыла береді де уық арқылы күмбізге айналып кетеді. Үй басу өнері - аса іскерлік пен қыруа еңбекті, шынайы талғамды керек ететініс. Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Кейде қайыңнан жасалады. Қайыңнан жасалған үйлердің көлемі үлкен, сүйегі салмақты, берік боладыШи-екі қанаттан тұрады.Ел ішінде үй жабудың екі түрлі үлгісі қалыптасқан.Біріншісі, тұтас үш туырлықпен жабу да, екіншісі, үзектеп жабу.Киіз үйдің әрбір арқан-бауларының өзіндік атқаратын қызметтері бар.Бас арқан-құрулы кереге қанаттарының басын айналдыра тартатын арқан.Белбеу арқандар-жабулы киіз үйдің сыртын айналдыра, екі жерден тартылатын арқандар.Таңғыш-өзера қайысқан әрбір екі кереге қанатын біріктіретін, ұзындығы 3-3,5 метр шамасында болып келетін,түрлі-түсті құр.Уық бау-уық пен кереге бастарын біріктіру үшін, арнайы түрлі-түсті жіптен есілген бау.Уықтың аяқ бауы-жығылуы киіз үйдің жиналған уықтарын топтан буу үшін,уықтың ұзынбойына арнайы тағылған бау. Жел бау-шаңырақ бөгенінің екі ернеуіне үйдің екі бүйіріне түсіп тұратындай етіп тағылатын, түрлі-түсті жалпақ құр. Кіндік бау-маңдайшаға байланады, ұзындығы 2 метр, жуандығы 1,5 см шамасында есілген бау.Киіз есік-жиналғанда кіндік бау арқылы маңдайшаға байланады да,үй сыртынан жабылғанда кіндік бау бір босағада төменгі белбеу арқаннан өткізіліп,екінші босағаға байланады.Кіндік бауды негізінен ала жіптен есіп жасайды. <<Адамның ала жібін аттамау>>деген халық ұғымының бір төркіні осында болса керек.Басқұр-бас арқанның үстінен, уық шаншылып, кереге бекітілген кейін тартылатын, жалпақтығы 13-15 см шамасында 2 немесе 3 түрлі жіптен ызып тігілген жалпақ құр.Тегеріш-басқұрдың үстінен үйді айналдыра тартылатын, түрлі-түсті жіптен ою-өрнек салып тоқылған жалпақ терме бау.Киіз үйдің сүйек мүшелерін, жабының жекелеп талдап қарасақ,олардың жасалу техтологиясын, пішімдерінің өте жоғары дәрежелі ғылыми негізі бар екендігін көреміз.Үйдің сүйек мүшелерінің жоғарыдан түскен салмақты шаңырақ бөгеінен бастап
Сағақты кереге
Шаңырақ біреу,
Шаңыраққа сексен уық болар тіреу
Алты қанат боз үй дейсің мұны,
Сынамаққа сұрай қалса біреу-мінеу.
Ең алғаш күлдіреуіштен сығалар таң,
Крегенің басында адалбақан
Төрдегі текеметке малдас құрып
Көнен хикаясын шертер атаң.
Іргеден маңдай төсеп еспе желге
Қымыз іш
Сырқат қалмас еш денеңде.
Кесе қап, аяқ қап пен әбдіре, сандық
Артық мүлік болмайды көшпелі елде.
Тап-таза,
Ететұғын ауасы жас,
Киіз үйге жұрттың ынтық болғаны рас.
Жылы, жеңіл
Тігуі, жығуы оңай
Үй басуды үйренер зерделі жас.
Ү. Сабақты бекіту. Сұрақтар қойылады.
1. Киіз үй қандай бөліктерден тұрады?
2. Шаңырақ қандай бөлімдерден тұрады?
3. Кереге қандай ағаштардан жасалады?
ҮІ. Сабақты қорыту.
Міне, балалар, сабақтың байырғы бастамасы, киіз үй құрылғысымен тереңірек таныстық. Қоршаған табиғат пен ғажайып гармониялық үйлесім тапқан, негізінен төрт түлік мал өнімдері мен жергілікті табиғат байлығының бірі - талдан тұратын, жинақы да жеңіл, қарапайым да қолайлы халық баспанасы - киіз үйдің жалпы құрылысы міне, осындай.
ҮІІ. Оқушылар еңбегін бағалау.
ҮІІІ. Үйге тапсырма
Сабақ тақырыбы: Киіз үй жабдықтары.
Мақсаты: 1)Қазақ халқының ежелгі тұрағы киіз үй туралы мәлімет беру,киіз үй құрылысымен танысу.
2)Киіз үйдің құрылысы жайлы жұмбақтар шешіп,өлеңдер оқып жаңа сабақты меңгеру.
3)Ата дәстүрін ұмытпауға, әрқашанда қадірлеуге баулу.
Көрнекілігі: киіз үй жасаулары - суреттер, жұмбақ, киіз үй жасаулары өлеңі.
Сабақтың өту барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Жаңа сабақты түсіндіру. Жұмбақ айтудан бастау.
Қаз қанатын жайды,
Үйрек мойнын созды,
Төбесіне аққу қонды /кереге, уық, шаңырақ/.
1. Бүгінгі танысатын тақырып <<Киіз үй жабдықтары>>.
2. Сұрақтар қойылады.
1. Қандай киіз үй түрлері бар? /6 қанатты, 8 қанатты т.б./
2. Қазіргі кездерде тігіліп жүрген киіз үйді көрсіңдер ме?/тойларда, наурыз мерекесінде тігіледі/
3. Киіз үй құрылысын кім айтып береді? /кереге,уық,шаңырақ, желбау, түндік, туырлық, есік, арқан, ши/
Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Шаңырақ үшін түзу және бұтақсыз ағаш алынады. Кереге - киіз үйдің қабырғасы. Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>> болып екіге бөлінеді.
Киіз үй жабдықтары.
Қазақ халқының сан ғасырлық ақыл-ойының, өмірлік тәжірибесінің, шынайы еңбек пен табиғатты түсіне білуінің, шеберлі пен даналық суреткерлігінің құдіретті туындысы киіз үй десек болады. Киіз үйдің күмбез тәрізді жасалуы, күн тіке түетін беттің неғұрлым аз, ішкі көлемнің көп басылуы, ақ сөңке сүйекпен борлануы, күн сәулесін өткізбеу үшін қажет. Кереге жоғары жағына қарай тартыла береді де уық арқылы күмбізге айналып кетеді. Үй басу өнері - аса іскерлік пен қыруа еңбекті, шынайы талғамды керек ететініс. Киіз үй сүйегі, яғни керегесі мен уықтары көбіне өзен бойындағы талдардан жасалады. Кейде қайыңнан жасалады. Қайыңнан жасалған үйлердің көлемі үлкен, сүйегі салмақты, берік болады.Шаңырақ үшін дайындалатын ағаш мейлінше түзу және бұтақсыз болуы керек.
Кереге-киіз үйдің қабырғасы.Ол арнайы таңдай алынған талдан иіліп, құрастырылады.Иілген керегеге мәнерлі сызықтар салынады.Бұл сызықтар <<Қобы>>деп аталады.Кереге көз өлшемдеріне қарай <<жел көз>>, <<тор көз>>болып екіге бөлінеді.Кереге биіктігі оның көгімен есептеледі.Көк дегеніміз-қиылысқан екі ағашты біріктіру.
Киіз үй есігі арнайы таңдап алынған ағаштан жасалады.Көшіп қонуға ыңғайлы болу үшін есіктің маңдайшасы мен табалдырығын жинамалы етіп жасайды.
Уық-шаңырақ пен кереге басын жалғастыратын, талдан ию арқылы жасалатын киіз үйдің негізгі сүйек мүшелерінің бірі:
Шаңырақ-киіз үй сүйегінің негізгі түйіні.Шаңырақ шеңбер тәрізді <<бөгеннен>>, <<күлдіреуіштен>>, <<күлдіреуіш бақалағынан>> тұрады.
Бақан-шаңырақтың қосалқы бөлшегі.
Ши-екі қанаттан тұрады.Ел ішінде үй жабудың екі түрлі үлгісі қалыптасқан.Біріншісі, тұтас үш туырлықпен жабу да, екіншісі, үзектеп жабу.Киіз үйдің әрбір арқан-бауларының өзіндік атқаратын қызметтері бар.Бас арқан-құрулы кереге қанаттарының басын айналдыра тартатын арқан.Белбеу арқандар-жабулы киіз үйдің сыртын айналдыра, екі жерден тартылатын арқандар.Таңғыш-өзера қайысқан әрбір екі кереге қанатын біріктіретін, ұзындығы 3-3,5 метр шамасында болып келетін,түрлі-түсті құр.Уық бау-уық пен кереге бастарын біріктіру үшін, арнайы түрлі-түсті жіптен есілген бау.Уықтың аяқ бауы-жығылуы киіз үйдің жиналған уықтарын топтан буу үшін,уықтың ұзынбойына арнайы тағылған бау. Жел бау-шаңырақ бөгенінің екі ернеуіне үйдің екі бүйіріне түсіп тұратындай етіп тағылатын, түрлі-түсті жалпақ құр. Кіндік бау-маңдайшаға байланады, ұзындығы 2 метр, жуандығы 1,5 см шамасында есілген бау.Киіз есік-жиналғанда кіндік бау арқылы маңдайшаға байланады да,үй сыртынан жабылғанда кіндік бау бір босағада төменгі белбеу арқаннан өткізіліп,екінші босағаға байланады.Кіндік бауды негізінен ала жіптен есіп жасайды. <<Адамның ала жібін аттамау>>деген халық ұғымының бір төркіні осында болса керек.Басқұр-бас арқанның үстінен, уық шаншылып, кереге бекітілген кейін тартылатын, жалпақтығы 13-15 см шамасында 2 немесе 3 түрлі жіптен ызып тігілген жалпақ құр.Тегеріш-басқұрдың үстінен үйді айналдыра тартылатын, түрлі-түсті жіптен ою-өрнек салып тоқылған жалпақ терме бау.Киіз үйдің сүйек мүшелерін, жабының жекелеп талдап қарасақ,олардың жасалу техтологиясын, пішімдерінің өте жоғары дәрежелі ғылыми негізі бар екендігін көреміз.Үйдің сүйек мүшелерінің жоғарыдан түскен салмақты шаңырақ бөгеінен бастап кереге аяғына дейінгі аралықта бірдей мөлшерде қабылдау, оған қоса сыртқы табиғи күштерге төтеп беруі, олардың пішімдерінің өте күрделі есептеулер нәтижесінде алынғандығының айғағы.
Суретпен жұмыс.
ІҮ. Жаңа сабақты пысықтау.
<<Киіз үй жасаулары>> атты өлең оқылады.
Сағақты кереге
Шаңырақ біреу,
Шаңыраққа сексен уық болар тіреу
Алты қанат боз үй дейсің мұны,
Сынамаққа сұрай қалса біреу-мінеу.
Ең алғаш күлдіреуіштен сығалар таң,
Крегенің басында адалбақан
Төрдегі текеметке малдас құрып
Көнен хикаясын шертер атаң.
Іргеден маңдай төсеп еспе желге
Қымыз іш
Сырқат қалмас еш денеңде.
Кесе қап, аяқ қап пен әбдіре, сандық
Артық мүлік болмайды көшпелі елде.
Тап-таза,
Ететұғын ауасы жас,
Киіз үйге жұрттың ынтық болғаны рас.
Жылы, жеңіл
Тігуі, жығуы оңай
Үй басуды үйренер зерделі жас.
Ү. Сабақты бекіту. Сұрақтар қойылады.
1. Киіз үй қандай бөліктерден тұрады?
2. Шаңырақ қандай бөлімдерден тұрады?
3. Кереге қандай ағаштардан жасалады?
ҮІ. Сабақты қорыту.
Міне, балалар, сабақтың байырғы бастамасы, киіз үй құрылғысымен тереңірек таныстық. Қоршаған табиғат пен ғажайып гармониялық үйлесім тапқан, негізінен төрт түлік мал өнімдері мен жергілікті табиғат байлығының бірі - талдан тұратын, жинақы да жеңіл, қарапайым да қолайлы халық баспанасы - киіз үйдің жалпы құрылысы міне, осындай.
ҮІІ. Оқушылар еңбегін бағалау.
ҮІІІ. Үйге тапсырма
‹ ›
ырыбы.
Бекітемін:
Пәні: Бейімдік дене шынықтыру. 05.04.19ж
Сабақ тақырыбы: Толтырылған салмақты доп
Қатыспағаны:
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
7.3.3.1. Қозғалыс координациясын дамытатын кешен құру.
Сабақ мақсаттары
Жеңіл атлетика шараларындағы жеке қозғалыс тәжірибелерін біледі.
Лақтыру жаттығуларының техникасын орындайды.
Спорттық жабдықтарды қолданып қозғалыс кординациясын дамытатын кешен құра алады.
Кәсіби даму мақсаты
Белсенді оқыту әдістерін қолдану арқылы оқушылардың қозғалыс әрекеттерін дамыту
Дескриптор
- денені бұрып, допты серігіне лақтырады 10-20 рет.
- 2 кг допты оң (сол) қолымен төмен ұстайды. Алдын ала отырғаннан кейін, допты бір қолмен төменнен лақтырады. Серігі допты екі қолымен қағып алып, бір қолымен лақтырады. 10-20 рет қайталай алады.
-допты бастан асырып берілген техникамен серіктесіне дұрыс лақтырады.
-ойын ережесіне сайкес ойнай алады.
Тілдік мақсаттар
жеңіл атлетикадағы қозғалыс дағдылары жайлы өз білімдерін салыстыра және көрсете алады
Пәнге тән лексика мен терминология:
қауіпсіздік, тәуекел .
Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:
* Лақтыру біздің жүректеріміздің қарқынына қалай әсер етеді?
* Қозғалыс координациясын жақсарту үшін тағы немен жұмыс істеу керек?
Құндылықтарды дарыту
Сабақ кезіндегі оқушылардың бір біріне деген сенімділігін арттыру Топта әділ жұмыс жасауға бейімдеу.
Пәнаралық байланыстар
Биология физика пәнімен байланыс.
АКТ қолдану дағдылары
Жеңіл атлетика жаттығуларындағы жүгіру техникасы. http://БББ.det.Бa.edu.au/stepsresources/detcms/navigation/fundamental-movement-skills/?oid=MultiPartArticle-id-13602092
Бастапқы білім
Жеңіл атлетика жүгіру секіру техникасын білуі.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
10 -минут
Оқушыларды сапқа тұрғызу,сәлемдесу. Сабақтың мақсатын түсіндіру .
Бір орында: Оңға,солға,кері бұрылу.
2.Жүру:Қолды жоғары көтеріп, аяқтың ұшымен жүру. Қолды жанға созып өкшемен жүру.Жартылай отырып, толық отырып жүру.
3.Жүгіру: Еркін жүгіру, тізені көтеріп жүгіру ,аяқты артқа сермеп жүгіру. Жүріске ауысып, тыныс алу жаттығуларын орындау.
Бір орында жалпы дене шынықтыру жаттығуларын орындау. Жүгіру жылдамдығын жақсарту үшін жұптасып жұмыс жасау. Жұп мүшелері бір-біріне түзету кері байланыстарын беріп, жақсы жасауға ынталадырады.
Кең, таза кеңістік әрбір әрекет үшін.
Мұғалімге ысқырық
Сабақтың ортасы
25 минут
(К,ЖЖ) Оқушылар жұп болып қозғалыс әрекеттерін орындау кезінде қол мен аяқты үйлестіру үшін жаттығулар кешенін орындайды.
1. Аяқты кеңінен алшақ қойып тұру, бір-біріне бүйірлей, оқушылардың бірінің қолында баскетбол добы. Денені бұрып, допты серігіне лақтыру. 10-20 рет қайталау.
2. Бір-біріне қарап, аяқты алшақ қойып тұру. Бірінші оқушы толтырылған допты (2 кг) оң (сол) қолымен төмен ұстайды. Алдын ала отырғаннан кейін, допты бір қолмен төменнен лақтыру. Серігі допты екі қолымен қағып алып, бір қолымен лақтырады. 10-20 рет қайталау.
3. Бір-біріне қарап, аяқты алшақ қойып отыру. Серіктестердің бірінің қолындағы толтырылған доп (салмағы 1 кг) кеуде тұсында, алақандар алға, шынтақтар жан-жаққа. Қолды жылдам түзеуге екпін жасап, допты бір-біріне лақтыру. Серіктестер арасындағы арақашықтық дайындық деңгейіне байланысты.
(Б, К, Ф) <<Лақтыр және жүгір>>. Оқушылар 2 командаға бөлінеді, олар, өз кезегінде, жартыға бөлініп, 6-8 м-де орналасқан сызықтарда бір-біріне қарама-қарсы тұрады. Бір жақтағы бірінші қатысушыларға доп беріледі. Белгі бойынша қатысушылар доп кеденнен қарғып түсіп, қарсы тұрған қатысушыға түсетіндей етіп, 3-4 м арақашықтықтағы белгіге қос қолдап басынан асыра лақтырады. Допты қағып алған қатысушы оны сол әдіспен кері лақтырады және т.с.с. Лақтырғаннан кейін оқушы келесі жаққа жүгіріп өтіп, бағанның соңына тұрады. Мұғалім техникадан ауытқу үшін айыппұл ұпайларын есептеп, лақтырулардың дұрыстығын қадағалайды. Бастапқы қалыпқа тезірек оралған және азырақ айыппұл ұпайын алған команда жеңеді.
.
Үстінен/арасынан секіру үшін қажет бірқатар жабдықтар, мысалы, конустар, бор.
Бөлім бойынша жиынтық бағалау. Өткізілетін уақыты- 40 минут
Бөлім бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары.
Тапсырма №1. Қайталап жүгіру 3 х 10 м.
Бір біріне қарама қарсы, арақашықтығы 10 метрде екі конус орнатылады. (бір конус пен екінші конус арасын қайталап жүгіріп өту )
Тапсырма 2. Орында түрып екі аяқпен ұзындыққа секіру
Оқушыларға үш рет секіруге рұқсат беріледі. (секіру әдістері бағаланады)
Тапсырма №3. Теннис добын қашықтыққа лақтыру . Оқушыларға үш рет лақтыруға рұқсат беріледі. (лақтыру әдістері бағаланады)
Дескриптор
-<<Сөреге шық!>>, <<Дайындал!>>, <<Марш!>> командалық белгісі бойынша тапсырманы орындайды;
- төменгі сөреден қандай қашықтыққа жугіру керектігін айтады;
- спорттық термин <<Спринт>> туралы түсінеді;
- секіру сызығын анықтайды;
- секіру кезеңдерін (серпілу, ұшу және қону) орындайды;
- секіру жаттығулары арқылы секіру қашықтығын анықтайды;
-секіру кезінде қолды сермеп,екі аяқпен қонады;
- кішкентай допты лақтыру техникасының элементтерін көрсетеді; (лақтыру кезінде кеуде мен қол қимылының үйлесімділігі бар)
- лақтыру жаттығуы арқылы қандай физикалық қасиеттердің қалыптасатынын түсіндіреді;
- доп лақтыру кезінде лақтыру кеңістігін сезінеді және қауіпсіздік техникасын сақтайды.
Бірқатар спорттық жабдықтар, мысалы, конустар, бор, кіші доп
Сабақтың соңы
5 минут
Жабдықты топпен ақырын орнына қою және басқа топтар бұны аяқтамағанша, орын тауып, жату және тізенің жерде жатуы үшін бұрылу. Оқушыларды қолы жерге созуды, тізелерді ақырын бір жақтан екінші жаққа бұруды және салмақты ақырын жерге түсіруді сұраңыз. Кең созылған қол берік ұстайтынын түсіндіру. Оқушыларды екінші жаққа ақырын бұрылып, тізіге отыруды сұраңыз. Қолды дененің бір жағынан екінші жағына қарай бұрап, омыртқаны ақрын созу. Иықты үш рет алға және үш рет артқа айналдыру жәе бұл кезде жақсылап тыныс алу. Көзді жұму және бүгін жақсы жасаған нәрсе туралы ойлану. Қимылдар алаңынан кеткенде бұл жағымды сезімді сақтауды сұраңыз.
Саралау - оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
* Сәл әлсіз оқушыларға көмектесу үшін жүгіру тапсырмаларының және де топ мүшелері санын азайту немесе жеңілдету.
* Бақылау, қолдануы, сұрақ қою.
Лақтыру қашықтығын жақсарту үшін жұптасып жұмыс жасау. Жұп мүшелері бір-біріне түзету кері байланыстарын беріп, жақсы жасауға ынталадырады
* Ғылыммен байланыс - денсаулық пен дене, қауіпсіздік, салмақ немесе ағын динамикасы
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1.
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1.
2.
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
1.
Бекітемін:
Пәні: Санау 04.05.19 ж.
Сабақтың тақырыбы: 12 саны және цифры
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
5.2 Математикалық тіл, модель
Сабақтың мақсаттары
1.5.1.2 сандарды салыстыру кезінде қолданылатын түсініктерді пайдалану
1.5.2.1 цифрды саннан ажырату, бір таңбалы сандарды әр түрлі тәсілдермен көрнекі бейнелеу: нүктелердің, таяқшалардың жиынтығымен, сандық сәуледе және т.б.
1.5.2.3 сандарды қосу мен азайтуды, сандарды салыстыруды (артық/кем), көрші сандарды, сандық аралықтарды және сандар тізбегін бейнелеу
Тілдік мақсаттар
Сан, цифр, салыстыру, сандық сәуле,таяқша, нүкте,сандар тізбегі.
Құндылықтарды дарыту
Өзара сыйластыққа тәрбиелеу.
Пәнаралық байланыс
Қазақ тілі және әдебиет, Ғылымға кіріспе пәндерімен байланыс
Бастапқы білім
1 саны мен цифрымен танысқан.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы
7 минут
(Ұ) Ертеңгі шеңбер
(Б) Оқушылар шеңберге тұрады, кезекпен саналады.Бірден аттап санайды,өздерінің нөмерлерін атайды.( шеңбердегі балалар біреуі -тұрады келесі -отырады)Тұрған балалар хормен сол сандарды қайталайды. Содан кейін келесі балалар қайталайды.
(Б) Санамақты хормен айтады.
Сабақтың ортасы
30 минут
(Ө) <<Өзім жайлы>> тақырыбы аясында: киімдегі түймелерді, үстелдегі борларды және т.б. заттарды санатыңыз.
Ұлттық киім киген адамдардың киімдеріндегі заттарды санату.
Екі затты көрсету арқылы, 2 саны және цифрымен таныстыру.
Бірден кейін тұрамын.
Сандар іші тұрағым.
Бірді, бірге қосқанда
Мен иіліп шығамын.
Екі аяқпен жүремін,
Екі көзбен көремін.
Екі қолым бар менің,
Екеу құлақ, білемін.
(Ж) Оқушыларға өзі ұнататын түсті заттардың топтамасын табуын сұрау. Оларды санату, оқушылар топқа немесе сыныпқа ұнататын түсі және сол түсті заттың қаншасын анықтағанын айтады.
(Ж,Т,Ф) Оқушыларға жұппен немесе кішірек топтарда 1-ден 10-ға дейінгі әр санға мысал келтіру ұсынамын. Мысалы: 1- бөлмедегі мұғалімнің саны болуы мүмкін, 2- оқушының көздері болуы мүмкін және т.с.с. әр санды беттегі қалдырылған орынға сурет арқылы беруге болады немесе оқушылар өз ұсыныстарын айта алады.
(Б) Мысал келтіре алмайтын сандарға оқушылардың арасында талқылау пайда болуы мүмкін (осы сандар қайдан пайда болды?). қандай сандарды натурал сандар деп атайтынын түсіндіремін.
0-ден басқа санауда қолдануға болатын заттардың барлығын НАТУРАЛ сандар дейміз.
Санау барысында аталатын сандар - натурал сандар деп аталады.
(Ж) Жұппен жұмыс
Бір - біріне қарай отырып, үстілерінде қандай заттар көріп отыр, олар нешеу екенін анықтайды.
Сергіту сәті
Сағат болайық. Тик-так, тик- так!
Құс болып ұшайық. 1-2-3-4!
Балық болып жүзейік. 1-2-3-4!
Әтеш болып жүрейік. 1-2-3-4!
Доп болып секірейік. 1-2-3-4!
Ия, ЖОҚ тапсырмасы
Сабақтың соңы
2 минут
Қорытындылау
Рефлексия
-Бүгінгі сабақ кімге қиын болды? Кім түсінбеді?
-Кімде сұрақ бар?
-Кім бәрін түсінді, алға қарай жылжып басқа білім алуға дайын?
Қосымша ақпарат
Дифференциация - оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырмалар қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін тексеру жоспарыңыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Бекітемін:
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 05.04.19ж
Сабақтың тақырыбы: Дауысты дыбыстар.
Сабақтың мақсаты:
Дауысты дыбыстардың жұп-жұбымен бірнеше топқа бөлінуін көрсету. Тілдің қатысына қарай бөлінуін аңғарту;
Оқушылардың сөздік қорын дамыту. Сауатты жазу дағдыларын қалыптастыр, оқу - білімге деген ынталарын арттыру;
Бірлікке, достыққа, ұжымшылдыққа тәрбиелеу;
Сабақтың түрі Аралас сабақ
Әдіс - тәсілдер: түсіндіру, жаттығу, талдау, ойын, топтастыру
Пәнаралық байланыс: әдебиет, музыка
Көрнекіліктер: әліпби, сызба плакат, <<Жасырынған әріптер>>, интерактивті тақта, слайдтар, бағалау парағы.
Сабақтың барысы:
I Алғашқы ұйымдастыру бөлімі
1. Амандасу.
2. Оқушылардың сабаққа қатысымын тексеру.
Слайд №1 (Тексеру үшін) Ертеде. Бір. Жалғыз. Оны. Әй. Атқа. Өзін. Мұны. Бұл.
2. Әліпбиді жатқа оқушыдан сұрау
3. <<Жасырынған әріптер>> ойыны. Әліпбидегі әріптердің ретін жатқа білуі тексерілед
:- Сонымен, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы - Дауысты дыбыстар және олардың түрлері.
Жуан және жіңішке дауыстылар
- Дәптерге күннің жадын, тақырыпты жазып қоялық.
"Фонетика" топтастыру
(Тіл дыбыстары, әліпби, тіл білімінің бір саласы, буын, әріп)
- Тіл дыбыстары қалай жасалады?
- Тіл дыбыстары сөйлеу мүшелері арқылы жасалады.
- Сөйлеу мүшелеріне не жатады?
- Өкпе, ауыз қуысы, оның ішіндегі тіл, таңдай, ерін және мұрын қуысы.
а) Мұғалімнің жаңа материалды түсіндіруі
- Ауа өкпеден еш кедергісіз шығып, үннен ғана тұратын дыбыстар дауысты дыбыстар деп аталады.
Дауысты дыбыстар саны - 12. Олар: а, ә, о, ө, ы, і, ұ, ү, е, и, э, у.
- Тілдің, жақтың, еріннің қатысына қарай дауысты дыбыстар үш топқа бөлінеді:
:: жуан және жіңішке
:: ашық және қысаң
:: еріндік және езулік
Тілдің қатысына қарай:
жуан: а, о, ы, ұ,(у)
жіңішке: ә, ө, і, ү, е, и, э, (у)
Жақтың қатысына қарай:
ашық
қысаң
Еріннің қатысына қарай:
еріндік
Езулік
М: Жуан дауыстылар тілдің кейін шегініп, үсті дөңестену арқылы жасалады.
Жіңішке дауыстылар тілдің ілгері сызылуы арқылы жасалады.
Мысалы: Астана - жуан буынды сөз.
Бәйтерек - жіңішке буынды сөз.
Кітап - аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (араб сөзі).
Телефон - аралас буынды сөз, себебі кірме сөз (орыс тілінен енген сөз).
Ботагөз - аралас сөз, біріккен сөз.
Аз - кем - аралас буынды сөз, қос сөз.
У - ерекше дыбыс. Ол - бірде дауыссыз, бірде дауысты, бірде жуан, бірде жіңішке дауысты.
Мысалы: сұлу, тура (У дыбысы - жуан дыбысты дыбыс.)
куәлік, жүру (У дыбысы - жіңішке дыбысты дыбыс.)
жауын, қауын (У дыбысы - дауыссыз дыбыс.)
ә) Жаттығу жұмыстары
I тапсырма. Берілген сөзге ассоциация құру. Жіңішке буынды сөздердің астын сызу.
<<Мектеп>>
Мұғалім, ұстаз, білім, оқу, оқушы, класс, баға, тақта, дәптер, сөмке, т. б.
<<Әдебиет>>
Ақын, жазушы, өлең, әңгіме, кейіпкер, шығарма, теңеу, портрет, роман, т. б.
<<Тіл>>
Тіл әлемі, ауызша тіл, лексика, фонетика, тіл мәдениеті, қазақ тілі, ана тілі, т. б.
II тапсырма. Бейне материалмен жұмыс. Бейне материалдағы заттардың атын жазу. Жуан буынды сөздердің астын сызу. (Интерактивті тақтаның кітапханасын пайдалану)
Сиыр, қой, қаз, шошқа, торай, ешкі, лақ, әтеш, тауық.
Жылан, елік, бұзау, ит, үйрек, өрмекші, маймыл, қоңыз, балық, қарға, құс, жолбарыс, қозы, жылқы.
Бейне материалдағы сөздерге қосымша жалғап, сөйлем ойлау.
Сергіту минуты <<Кім тез табады?>>
М: Сабағымыз М. Мақатаев өлеңімен басталды. Ал, енді М. Мақатаев сөзіне жазылған әндерді тыңдап, атын табамыз.
<<Саржайлау>>, <<Сәби болғым келеді>>, <<Сен көріктісің>>
Оқулықпен жұмыс
Жұмбақты шешу. Дауысты дыбыстарды анықтау.
Қамыс құлақ, тостаған тұяқ,
Мінсең - қанат, сүті дәрі,
Еті тамақ. (Жылқы)
Әкесі - тышқан,
Шешесі - құстан. (Жарқанат)
Ішіне тамақ салынған,
Есігі тастай жабылған. (Тоңазытқыш)
Жазбаша орындалады.
Жіңішке буынды сөздерді теріп жазу. (6 сөз)
Білу, сену, беру, ілу, кезу, көну.
Жуан буынды сөздерді теріп жазу. (8 сөз)
Ашу, қазу, қу, жолығу, сызушы, жу, қану.
Берілген сөздерге қосымша жалғап жазу.
Ашулы, білуге, қазушы, сенуге, жазушы, қулық, берудің, ілуге, жолығуға, кезуші,
сызушының, жума, көнудің, қонуға
Көп нүктенің орнына дауысты дыбысты қойып көшіру.
От... н, ж... ңіс, т..., бат... р, ард... гер, ерл... к.
Оқу - білім тақырыбына
3 мақал - мәтел жазу. Дауысты дыбыстың астын сызу.
Шығармашылық жұмыс. <<Достық>> тақырыбында мәтін құрастыру немесе өлең шығару.
IV. Бекіту.
<<А>> дыбысының басталатын жуан буынды сөзге мысал келтіру.
<<О>> дыбысынан басталатын жуан буынды сөзге мысал келтір
<<Ұ>> дыбысынан басталатын жуан буынды сөзге мысал келтіру.
V. Үйге. Көп нүктенің орнына тиісті дыбысты қойып көшіру.
Ғ. Мүсіреповтің <<Жаңа достар>> әңгімесі бойынша <<Кейіпкер бейнесі>> тақырыбында ойтолғау жазу. У дыбысы бар сөздерді табу. Талдау.
VI. Бағалау. Бағалау парағы бойынша бағалау.
Бекітемін:
Пәні: Жазу.Оқу және тіл дамыту. 04.04.2019 ж.
Тақырыбы: <<Қазақ әліпбиі>>.
Мақсаты : Қазақ алфавитінде 42 әріп бар екендігін және алфавит туралы ұғымдарын кеңейту ;
<<Жылқы >> мәтінің түсініп оқу , мазмұны ашу
Балаларға бағыт - бағдар бере отырып , өздіктерінен жұмыс істеуге , ой - өрістерін дамытуға машықтандыру ;
Таза , әдемі жазуға, ойын толық айта білуге тәрбиелеу ;
Түрі : аралас сабақ
Әдісі сұрақ- жауап, топтық
Көрнекілігі: слайд, бейне баян , суреттер
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі : Психологиялық дайындық
Үлкенге де сіз
Кішіге де сіз
Сәлем бердік бәріңізге
Құрметпенен біз
Балалар , бізде ана тілі сабағы, керек құрал - жабдығымызды аламыз.
Біздің бұгінгі сабағымыз күнделікті жай сабақ емес, артымызда қонақтар отыр, яғни бүгін ерекше сабақ болмақшы. Сондықтан бар білгендеріңді қорықпай , жауап берулеріңді сұраймын. Сабақ тақырыбымен, мақсатымен таныстыру .
Үй тапсырмасын тексеру .
І топ. Өлеңді мәнерлеп оқу
ІІ топ. Өлеңді жатқа айту
ІІІ топ. IV топ . 2 қадамдық сұхбат
Сергіту
Ой қозғау.
Ахмет Байтұрсынов туралы айту.
Алфавитті жатқа айту.
Топтармен жұмыс:
Жіңішке д.д.
Жуан д.д.
І топ.
ІІ топ.
Қосарлы д.
Й Һ, Ң
ІІІ топ.
Жұп д.
ІV топ.
Төл д.
Жазбаша жұмыс : Көркем жазу Кк- сөз ойлау.
Кендебай , Қобыланды, Алпамыс, Ақан, Қамбар- алфавит ретімен жаз.
Сергіту.
Миға шабуыл.
2
4
3
6
7
1 +1 ═ ж
3+1═ ы
2+1═ л
5+1═ қ
6+1═ы
Видео көрсету.
Суреттер ілу . Балаларды пікірі .
Мұғалімнің оқуы, іштей оқу
Топпен жумыс: <<Кім шапшаң?>>
І-ІІ топ. Адамдардың аттарын тауып оқу .
ІІІ- ІV топ. Тұлпарлардың аттарын тауып айту .
Шығармашылық тапсырма: сәйкестендіру тест.
Кендебай Тайбурыл
Қобыланды Байшұбар
Алпамыс Қарақасқа
Ақан Керқұла
Қамбар Құлагер
Бағалау.
Үйге тапсырма: алфавит жаттау , <<Жылқы>> мәтінін оқу , мақал- мәтел жаттау.
Бекітемін:
Пәні: Айналадағы әлем 04.04.2019ж
Сабақтың тақырыбы: Көкөністердің пайдасы. Тақырыбы : <<Жемістер мен көкөністер>>.
Мақсаты: Балалардың жемістермен көкөністер, сандар, пішіндер, түстер
туралы білімдерін бекіту. Санмен затты сәйкестендіру туралы білім беруді
жалғастыру. Ұсақ қол маторикасын дамыту. Төзімділікке, ұқыптылыққа
тәрбиелеу.
Көрнекілігі : Орман, ағашта өсіп тұрған жемістер, өсіп тұрған көкөністер
Суреттері, үйшік суреті, жемістер мен көкөністердің суреттері слайдтан
Көрсетіледі: Жемістермен көкөністердің муляждары.
Балаларға алдын-ала сандар, пішіндер, қыстырғыштар, асқабақ дәндері, желім, қатты картон қағаз үлестіріліп беріледі.
Іс-әрекет
кезеңдері
Тәрбиешінің іс-әрекеті.
Балалардың іс-әрекеті.
Мотивациялық қозғаушы.
Шаттық шеңбер
Адал жақсы ниетпен,
Бар адамға бақ тілеп,
Жарып шыққан жүректен,
Сөздің бәрі ақ тілек.
Амандасу:
Қайырлы күн қонақтар,
<<Құлыншақ>> біздің бақшамыз.
Қош келдіңіз баршаңыз,
Жарқын-шаттық күн болсын,
Жақсылықты күн болсын.
Балалар шаттық шеңберіне
тұрып, өлең шумағын
айтады.
Қонақтармен амандасады.
Іздену
Ұйымдастырушы
Балалар, біздің бүгінгі оқу іс-
әрекетіміздің тақырыбы
<<Жемістермен көкөністер>>
-Қазір жылдың қай мезгілі?
-Бір жыл мезгілде неше ай бар?
Маған 3 санын көрсетіңдер.?
-Ал, бір жылда неше мезгіл бар?
-Маған 4-санын көрсетіңдер?
Осы 4 жыл мезгілін кім атап
береді?
Жыл мезгілдері туралы кім қандай тақпақ біледі?
Тәрбиеші балаларды мадақтайды.
Көктем мезгілі болғанда адамдар жер жыртады, дән
себеді. Жеміс ағаштары мен
көкөніс көшеттерін отырғыза-
ды. Өйткені жемістермен
көкөністердің адам денсаулығы үшін маңызы зор. Адамдар көптеген дәрумендерді осы жемістер мен көкөністерден алады. Ендеше мен>>Жемістер мен көкөністер>> атты ертегіні
бастайын, ал сіздер осы ертегі-
нің жақсы аяқталуына көмектесіңдер.
Келістік пе балалар!
Баяғы өткен заманда орманда түрлі өсімдіктермен бірге жемістермен көкөністерде өмір сүріпті. Орманның төбесінен жарқыраған күн ешқашан кет-
пеген. Сондықтан күз де қыста
болмаған, жемістермен көкөніс-
тер еш тоңбаған.
(слайдтан орман,өсіп тұрған
Жемістер мен көкөністерді
көрсету)
Бір күні күннің бетін
бұлт басып, айнала түнеріп,
салқындық орнайды, қатты жел
соғады. Бұрын мұндайды көрмеген жемістермен көкөністер қатты тоңып қалтырайды. Өздеріне пана іздеп
жан-жаққа кете бастайды.
1-ші алма жолға шығады.
-Балалар, алманың пішіні қандай,
Түсі қандай?
Алма келе жатса, орманның
шетінде 5
екен. (слайдтан үйшікті көрсету)
-Балалар, мына үйшік қандай пішіндерге ұқсайды?
-Қане үшбұрыш пішін көрсетіңдер?
-Енді төртбұрыш пішін көрсетің-
дер?
-Тіктөртбұрыш пішін көрсетіңдер?
-Тіктөртбұрышқа үйдің қай
бөліктері ұқсап тұр?
Үйшікті көрген алма қуанып кетеді. Үйшіктің есігін қағады,
ешкім үндемейді, ішіне кірсе еш-
кім жоқ екен. Алма үйшікті ием-
деніп, жайғасып алады.
Алма жалғызсырап отырса,есік
қағылады. Жүгіріп келіп ашса
тоңғанынан дірілдеп сәбіз тұр
екен. Алма жағдайды бірден
Бекітемін:
Пәні: Заттық тәжірибелік әрекет 04.04.19 ж
Тақырыбы: Машина,трактор жасау.
Мақсаты: Балаларды көлік түрлерімен таныстыра отырып, білімдерін толықтыру, ойлау қабілеттерін дамыту.Сөздік қорын байыту, бауырмалдылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Саусақ моторикаларын дамыту
Әдіс-тәсілі: түсіндіру, көрсету, әңгімелесу, сұрақ-жауап.
Көрнекіліктер: көлік түрлері, құрастырмалы кубиктер, машина
Сөздік жұмыс: машина,дөңгелек, рулі
- Балалар қарайықшы, жоғарыда не тұр?
- Күн тұр.
- Күн бізге жылуын беріп жылытады, біз қуанамыз, қане біз қалай қуанамыз көрсетейікші.
- Алақай, алақай!
(Осы кезде топқа машина айдаған бала келіп кіреді)
- Сәлеметсіңдер ме, балалар!
- Сәлеметсің бе, балақай, сенің атың кім?
- Менің атым Бекжан, мен өзімнің машинаммен ойнап жүрмін.
- Ой, қандай әдемі машина, балалар қараңдаршы Бекжанның машинасы үлкен екен, біздің топта машина бар ма, кім маған көрсетеді.
(Үлкен, кішіні салыстырту)
- Машинаның түсі сары, оның рулі, дөңгелектері бар екен. (Таныстыра отырып, балаларға қайталату)
- Бекжан саған машинаны кім алып берді?
- Мамам алып берді,мен жалғыз өзім ойнап жалығып кеттім, менің машинамда көптеген құрастырмалы пішіндер бар, балалармен бірге ойнасам бола ма?
- Әрине болады, балалар Бекжанмен бірге ойнаймыз ба?
- Ия, ойнаймыз.
- Ендеше бұл құрастырмалы пішіндерден машина жасайық.
Балаларға жасалу жолын көрсету, балалармен бірге жұмыс жасау, көмектесу.
Сергіту жаттығуы:
Бап, бап, бап дейді,
Жолдан былай кет дейді.
Күшікті басуға болмайды
Болмайды машина.
Бип, бип, бип дейді,
Жол шетінде күт дейді.
Көшеде асығыс жүруге
Болмайды, болмайды машина.
Балалар, машина бізді баратын жерімізге тез жеткізеді. Бірақ оның жағымсыз жері де бар, көшеде абай болмасақ, ол басып кетуі мүмкін.
Балалар, бізге көптеген ойыншық әкеліп ойнатқан Бекжанға рахмет айтайық.
- Рахмет, Бекжан! Сау бол!
Күтілетін нәтиже:
Білуі: Машинамен танысып, қайталап айтады.
Меңгеруі: Пішіндерден машина құрастырып үйренеді
Жасай алуы: Өз беттерінше жұмыс жасауға дағдыланады.
Бекітемін:
Пәні: Бейімдік дене шынықтыру. 04.04.19ж
Сабақтың тақырыбы:Үлкен доп.
Допты беру, қабылдау
Мақсаты: допты қағып алуды және беруді үйрету. Допты алып жүруді жетілдіру. Шапшаңдық, жылдамдық сапаларын дамыту.
Сабақтың міндеті: сабақтағы барлық жүктемені дұрыс орындау.
Қолданылған спорт құралдары: баскетбол доптары, уақыт өлшегіш, ысқырғыш.
№ Сабақтың мазмұны уақыты Әдістемелік нұсқаулар
І Кіріспе бөлімі
Сапқа тұрғызу.
Мәлімет қабылдау, сәлемдесу.
Сабақтың мақсатын түсіндіру.
Саптағы жаттығулар:
- Оңға, солға, кері бұрылу.
- Секіріп бұрылу.
Жүру: аяқтың ұшымен, өкшемен, аяқтың ішкі жағымен, сыртқы жағымен.
Спорттық жүріс. 10 мин
Спорттық киіміне назар аудару.
Бір адамдай істеу.
Денені түзу ұстау.
Саптан шықпай бір қалыпты жүгіру.
Жүгіру бағытындағы орындалатын жаттығулар:
- Тізені жоғары көтеріп жүгіру;
- Өкшені жамбасқа лақтыра жүгіру;
- Аяқтың басын алға сілтей жүгіру;
- Оң, сол жақ пен қолды айналдыра жүгіру;
- Артпен жүгіру;
- Жай жүгіру;
- Спорттық жүріс;
- Тыныс алу жаттығулары. 2 рет Арақашықтықты сақтау.
Алақанға тізені тигізу,
кеудені тік ұстау, қол бел тұста. Қол белде, аяқты бүкпеу, денені тік ұстау.
Алаңды толық пайдалану.
Арақашықтықты сақтау, тепе - теңдік сақтау, көзді жұмбау, толық айналдыру.
Жалпы дамытатын жаттығулар:
a) б. қ. аяқ алшақ, қол белде. 1 - 4 оңға солға, 5 - 8 солға басты айналдыру;
ә) б. қ. қол иықта 1 - 2 алға, 3 - 4 артқа айналдыру;
б) б. қ. оң қол жоғары, сол қол төменде, 1 - 2 оң қолды, 3 - 4 сол қолды көтеру;
в) б. қ. қол бүгулі кеуде тұста, 1 - 2 оң бүгулі, 3 - 4 түзу күйінде артқа көтеру;
г) б. қ. қол кеуде алдында, 1 - 2 қолды бүгіп артқа 3 - 4 оңға/солға/бұрылып сілтеу;
д) б. қ. қол белде. Белді оңға - солға айналдыру.
е) б. қ. аяқ бірге, қол алда. 1 - оң аяқты сол қолдың ұшына, 2 - сол аяқты оң қолдың ұшына тигізу;
ж) б. қ. қол белде, 1 - отыру қол алда, 2 - тұру қол белде;
з) б. қ. н. т 1 - 4 рет саны бойынша оңға, солға секіріп бұрылып.
Денені тік ұстау, толық айналдыру. Қолды бүкпеу, барынша артқа керу жылдам орындау. Барынша артқа керу шынтақты бүкпей йық көлемінде ұстау.
Қолды түзу ұстау, толық айналдыру.
ІІ Негізгі бөлім
Доппен арнайы жаттығулар.
Доп беру әдістері:
1. Допты екі қолмен кеуде тұсына беру
- Алақан мен саусақтарды допқа тигізіп беру;
- Кеуде тұстан қолды жаза сілтеп лақтырады;
- Допты екі қолмен кеудеден беру.
2. Допты екі қолмен төменнен беру
Доп берудің бұл түрін бір - біріне жақын тұрған аласа бойлы оқушылар ұзын бойлы қарсыластарына қолданады.
3. Допты бір қолмен беру
Доп берудің едәуір күрделі түрі. Допты бір қолмен иықтан беру. Оқушыларға қолдың білезігі мен саусақтардың қалай дұрыс істеуге болатынын үйрету.
4. Допты ұстау
- Допты ұсынған бетте тез әріптесіне беру;
- Допты ұстау кезінде орнықты тепе - теңдікті сақтаған қалыпта және кез - келген еркін қозғалатындай ыңғайда болуы керек;
- Допты екі қолмен ұстау кезінде қолды алға созып, алақанда ұшып келе жатқан допты қарсы бағыттау керек.
5. Үйретілген әдістер бойынша жаттығу ойыны.
Баскетбол ойыны 5*5
Сапқа тұрғызу. Денені қалыпқа келтіретін саптағы ойындар. 27 - 30 мин
Допты бір орында тұрып ұстап беру, кеудеден беру қашықтығын арттыру үшін алға қосымша қадам жасау керек.
Шеңбер немесе екі қатарда әр оқушыға кезекпен доп лақтыру.
Білезікті бос ұста, допты шеңгелдей ұстаған саусақтар оның ұшу бағытын және жылдамдығын өзгертуге көмек береді.
Кеуде аздап алға қарай еңкейген күйде болады.
Ереже бойынша ойын
Қорытынды бөлім
Сабақты қорытындылау. Оқушыларды бағалау. Үйге тапсырма. Спортзал ішінен саппен шығып кету. 5 мин
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz