Жарық энергиясы

Физика пәні бойынша
Мазмұны
Материя және оның қозғалыс түрлері. Физика - қозғалыстың қарапайым түрлерінің жалпы заңдары туралы ғылым. Кеңістік және уақыт туралы қазіргі заман көзқарастары. Табиғатта негізгі әсерлесулердің түрлері. Материя және оның қозғалыс формалары. Физика пәні және оның басқа ғылымдармен байланысы. Механика есептері. Физикалық шамаларды өлшеу. Өлшем бірліктері. Физикалық шамалардың өлшемділігі. Физикалық заңдар және шамалардың өлшемділігі. Кеңістік пен уақыт туралы қазіргі заманғы көзқарастар. [1-3]
Санақ жүйелері. Материалдық нүкте кинематикасы. Үдеудің тангенциал және нормал құраушылары. Галилей түрлендірулері. Жылдамдықтарды қосудың классикалық заңы. Кеңістік-уақыттық санақ жүйелері. Нүктенің элементар орын ауыстыруы. Жылдамдық. Үдеу және оның құраушылары. Бұрыштық жылдамдық және бұрыштық үдеу. Қатты дененің орын ауыстыруы. Қозғалмайтын ось маңында қатты дененің айналуы. Бұрыштық жылдамдық және бұрыштық үдеу векторлары. Қатты дененің <<күрделі қозғалысының>> кейбір жағдайлары. [1-3, 6]
Инерциалдық санақ жүйелері. Ньютон заңдары және оның қолданылу шегі. Классикалық механикадағы себептілік принципі. Санақ жүйесін таңдау. Күштер. Ньютонның бірінші заңы. Күшті өлшеу. Күш пен үдеу арасындағы байланыс. Үлкен жылдамдық кезіндегі күш пен үдеу арасындағы байланыс. Масса. Импульс. Ньютонның екінші заңы. Үлкен жылдамдық кезіндегі Ньютонның екінші заңы. Ньютонның үшінші заңы. Инерциалдық санақ жүйелері. Ньютон заңдарының қолданылу шегі. Классикалық механикадағы себептілік принципі. [1,2,6]
Галилейдің салыстырмалылық принципі. Галилей түрлендірулері. Жылдамдықтарды қосудың классикалық заңы. Галилейдің салыстырмалылық принципі. Галилейдің салыстырмалылық принципі және сақталу заңдары. Галилейдің салыстырмалылық принципі және шапшаң қозғалыстар. Галилей түрлендірулері. Механикадағы салыстырмалылық принципі. Жылдамдықтарды қосудың классикалық заңы. [1,2,6]
Бөлшектер жүйесі. Ішкі және сыртқы күштер. Инерция центрі. Импульстің сақталу заңы және оның кеңістіктің біртектілігімен байланысы. Бөлшектер жүйесі. Тұйық (оқшауланған) жүйе. Ішкі күштер. Сыртқы күштер. Импульстің сақталу заңы және оның кеңістіктің біртектілігімен байланысы. Масса центрі немесе инерция центрі. Масса центрінің қозғалыс заңы. [1,3,39]
Инерциалдық емес санақ жүйелері. Инерция күштері. Инерттік және гравитациялық масса. Эквиваленттік принципі туралы ұғым. Санақ жүйесінің екі класы. Инерция күшін есептеу. Инерциалды және инерциалды емес санақ жүйелеріндегі инерция күштері. Екінші ретті санақ жүйелері. Ілгерілемелі қозғалыстағы санақ жүйесіндегі инерция күштері. Айналмалы қозғалыстағы санақ жүйесіндегі инерция күштері. Жер бетіндегі қозғалыстар. Инерциалды емес санақ жүйелері және сақталу заңдары. Инерция күштері және салыстырмалылықтың жалпы принципі. Инертті және гравитациялық масса. Эквиваленттік принципі туралы ұғым. [1,3,6]
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы. Кавендиш тәжірибесі. Жердің салмағын өлшеу. Гравитациялық өріс. Ғарыштық жылдамдықтар. Кеплер заңдары. Бүкіләлемдік тартылыс заңы. Гравитациялық тұрақты. Кавендиш тәжірибелері. Денелерді өлшеу. Ауырлық күші және салмақ. Тартылу күштері және деформациялар. Салмақсыздық. Тартылу өрісі және оның кернеулігі. Тартылу өрісіндегі жұмыс. Тартылу өрісінің потенциалы. Бірінші, екінші және үшінші ғарыштық жылдамдықтар. Жасанды серіктер. [1-3,6]
Үйкеліс болған жағдайдағы қозғалыс. Құрғақ үйкеліс заңдары. Тыныштық және сырғанау үйкелісі. Тұтқыр ортадағы қозғалыс. Стокс формуласы. Үйкеліс күшінің табиғаттағы, техникадағы ролі. Үйкеліс күші қатысуымен болатын қозғалыс. Үйкеліс күштері. Құрғақ және сұйық үйкеліс. Сұйық үйкеліс күшінің жылдамдыққа тәуелділігі. Тұтқыр ортада денелердің құлауы. Парашютпен секіру. Тыныштық үйкеліс. Сырғанау үйкелісі. Стокс формуласы. Құрғақ үйкеліс ролі. [1-3,6]
Бекітілген оське қатысты қатты дененің айналмалы қозғалысы. Инерция моменті. Штейнер теоремасы. Айналмалы қозғалыстың негізгі теңдеуі. Айналмалы қозғалыстағы дененің кинетикалық энергиясы. Қатты дене - материалдық нүктенің жүйесі ретінде. Қатты дененің ауырлық центрінің қозғалысы. Оське бекітілген дененің қозғалысы. Инерция моменті. Физикалық маятник. Ауырлық күштерін өлшеу. Қатты дененің қозғалыс теңдеуі. Қатты дененің тепе-теңдігі. Рычагты таразылар. Қатты дененің жазық қозғалысы. Денелер жүйесі үшін инерция моментінің сақталу заңы. Қатты денелердің соқтығысуы. Өздігінен қозғалатын экипаждар. Еркін осьтер. Импульс моменті бағытының өзгерісі. Бір нүктеге бекітілген дене қозғалысы. Шапшаң айналатын денеге сыртқы күштердің әсері. Гироскоптар. Гироскоптардың қолданылуы. [1-3,6]
Идеал сұйық. Бернулли теңдеуі. Үздіксіздік теңдеуі. Ағынның денені орап өтуі. Көтергіш күш. Сұйықтың стационар ағыны. Бернулли заңы. Импульстің сақталу заңы және импульс моменті. Реактивті қозғалыс. Тұтқырлық ролі. Денелердің сұйықтар мен газдардағы қозғалысы. Көтергіш күш және маңдайлық кедергі. Магнус эффектісі. Циркуляция. Ұшатын аппараттар. Газда сығу импульсінің таралуы. [4-7]
Сұйықтар және газдардағы қысым. Қысымды өлшеу. Паскаль заңы. Архимед күші. Денелердің жүзу шарттары. Сұйықтар мен газдардың ортақ қасиеттері. Сұйықтар мен газдардағы қысым. Паскаль заңы. Архимед күші. Сұйықтар мен газдардың сығылғыштығы. Көтергіш күш. Денелердің жүзуі. Биіктік артуымен қысымды өлшеу. Барометрлік формула. [1-3,6]
Күш жұмысы. Консервативті күштер. Потенциалдық энергия. Кинетикалық энергия. Механикалық энергияның сақталу заңы және оның уақыт біртектілігімен байланысы. Энергия, жұмыс, қуат. Кинетикалық және потенциалдық энергиялар. Масса және энергия. Энергияның сақталу заңы. Энергияны графикпен бейнелеу. Абсолют серпімсіз соққы. Жұмыстың берілуі. Механикалық энергияның сақталу заңы және оның уақыттың біртектілігімен байланысы. [1-3,6]
Импульс моменті. Бөлшектер жүйесі импульс моментінің өзгерісі. Импульс моментінің сақталу заңы, оның кеңістік изотроптылығымен байланысы. Күш моменті және импульс моменті. Моменттер теңдеуі. Математикалық маятник. Материалдық нүктелер жүйесі үшін импульс моментінің сақталу заңы. Моменттің сақталу заңы және оның кеңістік біртектілігімен байланысы. Циклдік үдеткіш бөлшектері үшін моменттер теңдеуі. [1-3,6]
Арнайы салыстырмалылық теориясының (АСТ) эксперименталдық негіздері. АСТ-ғы санақ жүйелері. Эйнштейн постулаттары. Жарық жылдамдығының ролі. Ремер әдісі. Брадлей әдісі. Майкельсон-Морли тәжірибесі. Арнайы салыстырмалылық теориясындағы санақ жүйелері. Эйнштейн постулаттары: салыстырмалылық принципі, жарық жылдамдығының инварианттық принципі. [1-3,6]
Лоренц түрлендірулері және олардың кинематикалық салдарлары. Жылдамдықтарды қосудың релятивтік заңы. Лоренц түрлендірулері. Сәйкестік принципі. Түрлі санақ жүйелерінде оқиғаның бірмезгілділігі. Түрлі санақ жүйелеріндегі оқиғалардың ұзақтығы. Түрлі санақ жүйелеріндегі дененің ұзындығы. Ұзындықтың Лоренцтік қысқаруы. Салыстырмалылық теориясының кинематикасы. Жылдамдықтарды қосудың релятивистік заңы. Оқиғалар арасындағы ара қашықтық. [1-3,6]
Релятивистік импульс. АСТ-ғы Ньютонның ІІ-заңы. Релятивистік энергия. Тыныштық энергиясы. Импульс және энергия арасындағы байланыс. Массасы нольге тең бөлшектер. АСТ-ғы энергияның және импульстың сақталу заңы. Тыныштық массасы. Релятивистік импульс. Релятивистік динамиканың негізгі заңы. Релятивистік импульстің сақталу заңы. Масса мен энергияның байланыс (пропорционалдық) заңы. Тыныштық энергиясы. Энергияның сақталу заңы. Жүйелердің байланыс энергиясы. Салыстырмалылық теориясы механикасындағы күштер. Механика заңдарының инварианттылығы. [38,39]
Термодинамикалық және статистикалық әдістер. Термодинамикалық параметрлер. Температура. Идеал газдың күй теңдеуі. Қысым. Көлем. Температура. Менделеев-Клапейрон теңдеуі. Универсал газ тұрақтысы. Зат мөлшері. Авогадро саны. [4,5]
Термодинамиканың бірінші бастамасы және оны идеал газдардағы изопроцестерге қолдану. Молекулалардың еркіндік дәрежесінің саны. Энергияның еркіндік дәрежесі бойынша бірқалыпты таралу заңы. Жылудың механикалық эквиваленті. Термодинамиканың бірінші бастамасы. Газ көлемі өзгергенде жасалатын жұмыс. Жылу сыйымдылық. Термодинамиканың бірінші бастамасын изобаралық, изохоралық және изотермиялық процестерге қолдану. Адиабаталық процесс. Политроптық процесс. Газдың бостыққа ұлғаюы. Жылу мөлшері мен жылу сыйымдылықты өлшеу. [6,7]
Жылулық машиналар. Карно циклі және оның ПӘК-і. Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропия. Қайтымды және қайтымсыз процестер. Дөңгелек процесс (цикл). Қайтымды және қайтымсыз процестер. Энтропия, оны статистикалық талдау және термодинамикалық ықтималдылықпен байланысы. Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропияның физикалық мағынасы. Жылу двигательдері және мұздатқыш машиналар. Идеал газ үшін Карно циклі және оның ПӘК-і. Карно теоремасын дәлелдеу. [39,48]
Көп бөлшектер жүйесін статистикалық суреттеу. Канондық таралу. Динамикалық, статистикалық және термодинамикалық әдістер. Статистикалық ансамбль. Статистикалық ансамбльдер әдісі. Консервативті жүйелер динамикасы. Гиббстің канондық ансамблі. Гиббстің канондық таралуы. [47,49]
Барометрлік формула. Больцман статистикасы. Күштік потенциалдық өрісте идеал газ молекулаларының координаталар және жылдамдықтар бойынша таралу заңы. Екі нүкте арасындағы биіктіктер айырымын анықтау әдісі. Альтиметрлер. Бозе-Эйнштейн және Ферми-Дирак статистикалары. Статистикалық салмақ. [49,50]
Жылдамдықтар бойынша Максвелл таралуы. Молекулалардың орташа арифметикалық, орташа квадраттық және ең ықтимал жылдамдықтары. Максвелл таралуы. Импульс векторы бойынша таралу. Жылдамдық векторы бойынша таралу. Импульстің абсолют шамасы бойынша таралуы. Энергия бойынша таралу. Жылдамдық проекциялары бойынша таралу. Жылдамдық модульдері бойынша таралу. Сипаттамалық жылдамдық. Ең ықтимал жылдамдық. Орташа жылдамдық. Орташа квадраттық жылдамдық. Максвелл таралуын қорытып шығару. Қолданылу шекарасы. Классикалық тұрғыдан қарау шарттары. [49,50]
Энергияның еркіндік дәрежесінің саны бойынша таралуы. Газдардың және қатты денелердің жылу сыйымдылығының классикалық теориясы. Негізгі идея мен қарапайым мысалдар. Идеал газ бөлшектерінің ілгерілемелі қозғалыс энергиясы. Айналмалы қозғалыс энергиясы. Потенциалды энергия және гармоникалық осцилляторлар. Қатты денелердің жылу сыйымдылығы. Бөлшектер седиментациясы. Бірқалыпты таралу теоремасының жалпы формулировкасы. Вириальды теоремамен байланыс. Идеал газдың күй теңдеуі. Екіатомды газдар. Ультрарелятивисттік идеал газдар. Идеал емес газдар. Ангармоникалық осцилляторлар. Броундық қозғалыс. Жұлдыздар физикасы. [51,52]
Заттардың қатты, сұйық және газ тәрізді күйлері. Нақты газдың күй теңдеуі. Фазалық ауысулар. Заттардың агрегаттық күйлері. Ван-дер-Ваальс теңдеуі. Ван-дер-Ваальс изотермалары. I- және II-текті фазалық ауысулар. [53,39]
Ерікті және еріксіз сәуле шығару. Лазер туралы түсінік. Спонтанды және индукцияланған сәуле шығару. Оптикалық кванттық генераторлар. Қатты денелі, газды, жартылай өткізгішті және сұйық лазерлер. Мазер. Лазерлік сәуленің қасиеттері. Оптикалық резонатор. [28,59]
Электр заряды. Зарядтың дискреттілігі. Элементар зарядты өлшеу. Бөлшектің меншікті зарядын өлшеу. Зарядтың сақталу заңы (үздіксіздік теңдеуі). Милликен және Иоффе тәжірибелері. Томсон тәжірибесі. [8-10,13]
Тыныштықтағы зарядтардың өзара әсерлесуі. Кулон заңы. Вакуумдегі электр өрісі үшін Максвелл теңдеулері. Остроградский-Гаусс теоремасы және оны өрістерді есептеуге қолдану. Нүктелік заряд. Кулон күші. Пропорционалдық коэффициент. Электрлік тұрақты. Бірқалыпты зарядталған шексіз жазықтықтың электростатикалық өрісі. Бірқалыпты зарядталған шексіз жазық-параллель пластинканың өрісі. Шексіз түзу сызықтың және шексіз ұзын цилиндрдің өрісі. Екі параллель әр түрлі және бірқалыпты зарядталған жазықтықтың өрісі. Гаусс теоремасының дифференциалды түрі. [8-10,13]
Электростатитикалық өрістің потенциалдығы. Зарядтар жүйелерінің өзара әсерлесу энергиясы. Электростатикалық өріс энергиясы. Потенциалды және консервативті өрістер. Потенциал. Кейбір электростатикалық өрістердің потенциалы. Эквипотенциалдық беттер. Потенциал градиенті және оның өріс кернеулігімен байланысы. Жылжымайтын нүктелі зарядтар жүйесінің энергиясы. Зарядталған өткізгіштің және зарядталған конденсатордың энергиясы. Электрстатикалық өрістің энергиясы мен энергия тығыздығы. [8-10,13]
Заттағы электростатикалық өріс үшін Максвелл теңдеулері. Өткізгіштер болған жағдайдағы электростатикалық өріс. Электр сыйымдылық. Конденсаторлар. Зарядтардың өткізгіште орналасуы. Өткізгіштің бетіндегі электр өрісі және оның зарядтардың беттік тығыздығымен байланысы. Әсерлесу арқылы электрлену. Өткізгіштердің электр сыйымдылығы. Жазық, сфералық және цилиндр тәрідес конденсаторлар. Конденсаторлардың өзара байланысуы. [8-10,13]
Электромагниттік өріс. Электр өрісі және өріс кернеулігі. Магнит өрісі және оның индукциясы. Суперпозиция принципі. Лоренц күші. Электр және магнит өрісі ұғымдарының салыстырмалылығы. Өріс кернеулігін кернеулік сызықтары арқылы бейнелеу. Жақыннан және алыстан әсер ету. Электрстатикалық өрістің суперпозиция принципі. Электрлік диполь. Диполь иіні. Магниттік индукция векторы. Магнит икдукциясының сызықтары. Био-Савар-Лаплас заңы. Магнит өрісінің суперпозиция принципі. Магнит индукциясының және магнит өрісі кернеулігінің өлшем бірліктері. Магниттік тұрақты. [8,11-13]
Полярлық және полярлық емес диэлектриктер. Диэлектриктің поляризациясы, поляризация векторы. Электрлік индукция векторы, диэлектриктік өтімділік. Электрондық немесе деформациялық поляризация. Бағытталған немесе дипольды поляризация. Иондық поляризация. [8,11-13]
Металдардағы тұрақты ток. Ом заңы. Кирхгоф ережелері. Джоуль-Ленц заңы. Тұрақты токтың қуаты. Электр тогы, ток күші және ток тығыздығы. Металдардағы тұрақты ток. Бөгде күштер. ЭҚК және кернеу. Ом заңы. Өткізгіштер кедергісі. Түйін. Тармақталған тізбек үшін Кирхгоф ережелері. Уитстон көпірі. Уитстонның реохордты көпірі. Джоуль-Ленц заңы. Тұрақты токтың қуаты және жұмысы. Рикке тәжірибесі. Видеман-Франц заңы. Кедергінің температураға тәуелділігі. [8-10,13]
Газдар, сұйықтар және қатты денелердің электр өткізгіштігі. Вакуумдегі ток. Қатты денелердің электрлік қасиеттеріне байланысты классификациясы. Металдардағы ток табиғаты. Толмен және Стьюарт тәжірибелері. Металдардың өткізгіштігінің классикалық теориясы. Жартылай өткізгіштердің меншікті өткізгіштігі. Қоспалы өткізгіштік. Донорлар мен акцепторлар. Жартылай өткізгіштердің өткізгіштігінің температураға тәуелділігі. Электрлік диссоциация. Электролиттердің өткізгіштігі. Электролиз. Фарадей заңдары. Газдардың ионизациялануы және рекомбинациялануы. Газдардағы ток табиғаты. Газдардағы еріксіз разряд. Газдағы ерікті разряд. Ұшқынды және тәжді разряд. Солғын разряд. Доғалық разряд. Плазма туралы түсінік. [8,11-13]
Токтардың өзара әсерлесуі, Ампер тәжірибелері. Вакуумдағы тұрақты электр өрісі үшін Максвелл теңдеулері. Остроградский-Гаусс теоремасы және оны өрісті есептеу үшін қолдану. Сол қол ережесі. Ампер заңы. Бір бағыттағы екі параллель токтың өзара әсерлесуі. Қарама-қарсы бағытталған екі параллель токтың өзара әәерлесуі. [8,11-13]
Токтардың өзара әсерлесуі, өзара әсерлесу энергиясы. Индукция коэффициенттері. Өздік индукция. Магнит өрісінің энергиясы. Сол қол ережесі. Бір бағыттағы екі параллель токтың өзара әсерлесуі. Қарама-қарсы бағытталған екі параллель токтың өзара әәерлесуі. Индукция коэффициенттері. Өздік индукция. Магнит өрісінің энергиясы. [8,11-13]
Фарадей тәжірибелері. Электромагниттік индукция заңы. Ығысу тогы. Электромагниттік индукция құбылысы. Индукциялық ток. Фарадейдің бірінші тәжірибесі. Фарадейдің екінші тәжірибесі. Электромагниттік индукцияның ЭҚК-і. Фарадейдің электромагниттік индукция заңы. Ленц ережесі. [9,39]
Вакуумдағы электромагниттік өріс үшін Максвелл теңдеулерінің толық жүйесінің интегралды және дифференциалды формалары. Максвелл теңдеулерінің физикалық мағынасы. Құйынды электр өрісі. Ығысу тогы. Ығысу тогының тығыздығы. Вакуумдағы ығысу тогының тығыздығы. Поляризация тогының тығыздығы. Толық ток тығыздығы. Н векторының циркуляциясы туралы жалпыланған теорема. Вакуумдағы электромагниттік өріс үшін Максвелл теңдеулерінің толық жүйесінің интегралды және дифференциалды формалары. Максвелл теңдеулерінің физикалық мағынасы. [40-46]
Өрістің скалярлық және векторлық потенциалдары. Лоренц шарты. Потенциалдар теңдеулері. Өрістің скалярлық және векторлық потенциалдары. Лоренц шарты. Потенциалдар теңдеулері. [40-46]
Электромагниттік өріс энергия тығыздығы және энергия тығыздығының ағыны. Өріс импульсі туралы түсінік. Электромагниттік өріс энергия тығыздығы және энергия тығыздығының ағыны. Өріс импульсі туралы түсінік. [11-13]
Максвелл-Лоренц теңдеулерін макроскопиялық орташалау туралы ұғым. Заттағы Максвелл теңдеулерінің жүйелері. Материялық теңдеулер. Шеқаралық шарттар. Максвелл-Лоренц теңдеулерін макроскопиялық орташалау туралы ұғым. Заттағы Максвелл теңдеулерінің жүйелері. Материялық теңдеулер. Шеқаралық шарттар.[40-46]
Квазистационарлық шарты. Айнымалы ток. Айнымалы ток тізбегіндегі индуктивтілік, сыйымдылық және кедергі. Айнымалы ток жұмысы және қуаты. Кедергісі R резистор арқылы өтетін айнымалы ток. Индуктивтілігі L катушка арқылы өтетін айнымалы ток. Индуктивті кедергі. Сыйымдылығы С конденсатор арқылы өтетін айнымалы ток. Сыйымдылық кедергі. Тізбектей қосылған резистор, катушка және конденсатордан тұратын айнымалы ток тізбегі. Тізбектің толық кедергісі. Реактивті кедергі. Айнымалы ток қуатының лездік мәні. Ток пен кернеудің әсерлік мәні. Қуат коэффициенті. [8,11-13]
Магнит өрісінің индукциясы мен кернеулігі. Магниттік өтімділік. Диа-, парамагнетиктер. Ферромагнетизм туралы ұғым. Заттағы тұрақты магнит өрісі үшін Максвелл теңдеулері. Магнетиктер. Магнетиктердің магнит өрісі. Магниттік өтімділік. Ортаның магнит өтімділігі. Диа- және парамагнетизмнің табиғаты. Ферромагнетиктердің табиғаты. Магниттік гистерезис. Гистерезис жылуы. Кюри температурасы немесе Кюри нүктесі. [8,11-13]
Тербелмелі контур. Еркін және еріксіз тербелістер. Резонанс. Электрлік тербелістер. Оларды бақылау әдістері. Тербелмелі контур. Механикалық тербелістермен аналогиясы. Томсон формуласы. Электрлік резонанс. Өшпейтін тербелістер. Автотербелмелі жүйе. Электр тербелісінің шамды генераторы. Тербелістер туралы мағлұматтар. [8-10,13]
Максвелл теңдеулері және толқындық теңдеу. Жазық монохроматтық электромагниттік толқын. Электромагниттік толқындардың тарау жылдамдығы. Электромагниттік толқындардың шкаласы. Түрлі толқын ұзындықтағы электромагниттік толқындарды зерттеу тәсілдері. Инфрақызыл және ультракүлгін сәулелер. Рентген сәулелерінің ашылуы. Ретген сәулелерінің табиғаты. [40-46]
Жарық табиғаты туралы көзқарастардың дамуы. Жарық көздері мен қабылдағыштары. Негізгі фотометриялық шамалар. Жарық әсерінің алуан түрлілігі. Оптика тарихынан қысқаша мағлұмат. Жарық көздері және қабылдағыштары. Жарық энергиясы. Жарық ағыны. Нүктелік жарық көздері. Жарық күші және жарықталу. Жарықталу заңдары. Жарық шамаларын өлшеу бірліктері. Жарық көздерінің жарықтылығы. Шағылдыратын және шашырататын денелер. Жарықталған беттердің жарықтылығы. Жарық өлшемдері және өлшегіш аспаптар. [14-17]
Геометриялық оптика. Жарықтың шағылуы және сынуы. Айналар, линзалар, призмалар, оптикалық құралдар. Ферми принципі. Сыну және шағылу заңы. Жарықтың сфералық бетте сынуы (және шағылуы). Сфералық беттердің фокусы. Кішкентай денелердің сфералық беттен сыну кезіндегі бейнесі. Ұлғайту. Лагранж-Гельмгольц теоремасы. Оптикалық центрленген жүйе. Жарықтың линзадан сынуы. Линзаның жалпы формуласы. Жұқа линзаның фокустық қашықтығы. Жұқа линзадағы бейне. Идеал оптикалық жүйелер. Оптикалық жүйелердің аберрациялары. [14-17]
Фраунгофер дифракциясы. Дифракциялық тор. Тордың ажырату қабідеті. Голография. Саңылаудағы Фраунгофер дифракциясы. Саңылау енінің дифракциялық картинаға әсері. Жарық көзі өлшемінің әсері. Төртбұрышты және дөңгелек саңылаудағы дифракция. Екі саңылаудағы дифракция. Жұлдыздардың бұрыштық диаметрін өлшеу. Дифракциялық тор. Жарықтың торға көлбей түсуі. Фазалық торлар. Майкельсон эшелоны. Спектрлік аппараттардың сипаттамасы және оларды өзара салыстыру. Жарық импульсін талдаудағы спектрлік аппараттың ролі. Тордың ажырату қабілеті. Голография. [14-17]
Жарық интерференциясы. Когеренттік. Жұқа қабыршақтағы интерференция. Интерферометрлер. Монохромат толқындар. Толқындық цуг. Когеренттік уақыты. Когеренттілік ұзындығы. Оптикалық жол ұзындығы. Оптикалық жол айырымы. Интерференцияның максимум және минимум шарттары. Бірдей қалыңдық жолақтары. Бірдей көлбеулік жолақтары. Ньютон сақинасы. Ньютон сақинасының қараңғы және жарық сақинасының радиусын анықтау. Майкельсон интерферометрі. Фабри-Перо интерферометрі. Жамен интерферометрі. [14-17]
Жарық дифракциясы. Гюйгенс-Френель принципі. Френель зоналары. Жарықтың түзу сызықты таралуын түсіндіру. Зоналық пластинка. Френель және Фраунгофер дифракциясы. Дифракцияның максимум және минимум шарттары. Дифракциялық тор. Тор тұрақтысы. [14-17]
Жарық дисперсиясы. Спектрлік анализ. Жарықтың жұтылуы. Бугер заңы. Жұтылу спектрі. Денелердің боялуы туралы сұрақтың Ньютонға дейінгі жағдайы. Ньютонның негізгі ашылулары. Ньютон бақылауларын талдау. Түрлі материалдардың сыну көрсеткішінің дисперсиясы. Қосымша түстер. Түрлі жарық көздерінің спектрлік құрамы. Жарық және денелер түстері. Шағылу, сыну және өту коэффициенттері. Ақ жарықпен жарықталынған түсті денелер. Түсті жарықпен жарықталынған түсті денелер. Маскировка және демаскировка. Түстердің қанығуы. Аспанның және таңның түсі. [14-17]
Табиғи және поляризацияланған жарық. Жарықтың қосарланып сынуы. Поляризаторлар және анализаторлар. Малюс заңы. Поляризация жазықтығы. Эллипстік поляризацияланған жарық. Жазық поляризацияланған жарық. Поляризация дәрежесі. Поляризаторлар. Анализаторлар. Брюстер бұрышы. Кәдімгі және кәдімгі емес сәулелер. Біросьті және екіосьті кристалдар. Оң және теріс кристалдар. [14-17]
Жарықтың шашырауы. Релей заңы. Молекулалық шашырау. Жарықтың комбинациялық шашырауы. Жарықтың оптикалық біртексіз ортадан өтуі. Тиндаль құбылысы. Жарықтың молекулалық шашырауы. Критикалық опалесценция. Жарықтың сұйық бетінен шашырауы. Жарықтың таза затта молекулалық шашырауы. Шашыраған жарықтың интенсивтілігі. Шашыраған жарықтың толқын ұзындығына тәуелділігі. Шашырау кезіндегі жарық поляризациясы. Рэлей заңы. Жарықтың комбинациялық шашырауы. [14-17]
Толқындық қозғалыс. Толқындардың интерференциясы және дифракциясы. Қума және тұрғын толқындар. Толқын энергиясы. Дыбыс толқындары. Допплер эффектісі. Толқындық процестер. Көлденең және бойлық толқындар. Қума толқын теңдеуі. Фазалық жылдамдық. Толқындық теңдеу. Суперпозиция принципі. Топтық жылдамдық. Толқындар интерференциясы. Тұрғын толқындар. Дыбыс толқындарының сипаттамасы. Акустикадағы Допплер эффектісі. Ультрадыбыс және оның қолданылуы. [18]
Гармониялық тербелістер. Квазисерпімді күштер. Сызықтық гармониялық осцилятордың үйкеліс бар және жоқ болғандағы еркін және еріксіз тербелістері. Резонанс. Автотербелістер Гармониялық тербелістер және оның сипаттамасы. Механикалық гармониялық тербелістер. Гармониялық осциллятор. Серіппелі, физикалық және математикалық маятниктер. Тербелмелі контурдағы еркін гармониялық тербелістер. Бір бағыттағы және бірдей жиіліктегі гармониялық тербелістерді қосу. Соғу. Өзара перпендикуляр тербелістерді қосу. Еркін өшетін тербелістің (механикалық және электромагниттік) дифференциалдық теңдеуі және оның шешімі. Автотербелістер. Еріксіз тербелістердің (механикалық және электромагниттік) дифференциалдық теңдеуі және оның шешімі. Айнымалы ток. Кернеу резонансы. Ток резонансы. Айнымалы ток тізбегінен бөлінетін қуат. [18]
Резерфорд тәжірибесі, атом құрылығының планетарлық моделі. Ядроның құрамы, изотоптар және изобарлар. Ядроның заряды, массасы. Байланыс энергиясы және масса ақауы. Ядро радиусы. Резерфорд тәжірибесі. Атомның ядролық моделі. Электр заряды және ядро массасы. Ядро өлшемдері. Ядроның құрамы. Массалық және зарядтық сандар. Изотоптар, изобарлар. Масса ақауы. Байланыс энергиясы және ядроның тұрақтылығы. Ядроның байланыс энергиясының жартылай эмпирикалық теңдеуі [19-23]
Ядролық күштер қасиеттері. Ядролық күштердің мезондық теориясы туралы ұғым. Ядроның тамшылық және қабықшалы моделі туралы ұғым, магиялық сандар. Электр өрісі және ядролық күштер. Ядролық күштердің сипаттамалары. Алмасу күштері. Ядролық күштердің мезондық теориясы. Ядроның тамшылық және альфа-бөлшектік модельдері. Ферми-газ моделі. Ядроның қабықшалы моделі. Ядроның жалпыланған моделі. Ядроның оптикалық моделі. Магиялық сандар [21-24]
Радиоактивтік, жартылай ыдырау периоды, ядроның орташа өмір сүру уақыты. Радиоактивті қатар туралы түсінік. Трансуран элементтер. Радиоактивтілік және радиоактивті ыдырау заңдылықтары. Тізбектей түрлену теориясы. Ығысу ережесі және радиоактивті үйірлер. Жасанды радиоактивтілік. Трансуранды элементтер. Радиоактивтілік бірліктері және дозиметрия ұғымдары [19-23]
Альфа, бета және гамма түрленулердің табиғаты. Нейтрино. Мессбауэр эффектісі. α-ыдырау. α-ыдырау теориясы. β -- ыдырау. Нейтрино. γ-сәулелену және оның қасиеттері. Электрондардың ішкі конвекциясы. Жұптардың тууы. γ-сәулеленудің резонанстық жұтылуы. Позитрон. β[+]-ыдырау. Электрондық қармалу. [19-23]
Бөлшектерді тіркеу әдістері. Зарядталған бөлшектер көздері, үдеткіштер. Зарядталған бөлшектердің заттармен әсерлесуі. Гамма-сәуленің заттан өтуі. Тіркеуші аспаптар. Иондаушы камера және зарядталған бөлшектерді санауыштар. Бөлшектерді тіркеуге арналған трек аспаптар. Зарядталған бөлшектердің массасын анықтау. Масс-спектрографтар. Нейтронның массасын анықтау. Зарядталған бөлшектердің үдеткіштері. Космостық сәулелер - энергиясы жоғары бөлшектер көзі. [19-23]
Ядролық реакциялар. Бөліну және бірігу реакциялары. Ядролық энергетика. Ядролық реакциялар, олардың белгіленуі және классификациясы. Ядролық реакциялардың жалпы заңдылықтары. Эффективті қима және ядролық реакциялардың шығуы. Құрама ядро. Ядролық реакцияларды термодинамикалық талдау. Нейтрондар. Нейтрондар әсерінен болатын ядролық реакциялар. Протондар әсерінен болатын ядролық реакциялар. Дейтрондар әсерінен болатын ядролық реакциялар, жұлынып шығу реакциясы. Ауыр атом ядроларының бөлінуінің ашылуы. Ядролардың бөлінуі. Нейтронды қармау кезіндегі ядроның бөлінуі. Бөліну кезінде бөлінетін энергия және бөліну өнімдері. Тізбекті ядролық реакция. Ядролық реакторлар. Ядролық энергия - болашақ энергетикасының негізі. Термоядролық реакциялар. Күн және жұлдыздар энергиясының термоядролық көздері. [19-23]
Демонстрациялық тәжірибе, оның мағынасы және оған қойылатын әдістемелік талаптар. Оқушылардың түсінуіне тиімді демонстрациялар, оқу материалымен байланыс. Еңбекті ғылыми ұйымдастыру талаптары. Тәжірибені жүргізу темпі. [31,34-36]
Орта мектептегі физика курсының мазмұны мен жүйесі. Мектеп физика курсының құрылымына әсер етуші негізгі әдістемелік ойлар. Орта мектептегі физикалық білімнің концепциялары. Физиканы оқытудың мақсаты мен міндеттері. Оқытудың білімділік мақсаты, дүниетанымдық мақсаты, тәрбиелік мақсаты, дамытушылық мақсаты, практикалық мақсаты. Қазіргі физика курсында теорияның алатын орны. Оқыту процесінің құрылымы мен этаптары. Оқу материалын меңгеру дейгейлері. Физикадан дәріс-семинарлық сабақ формасы және оған қойылатын дидактикалық талаптар. Физиканы оқытуды компьютерлендіру мәселелері. [30-32]
9 сыныптағы <<Толқындар>> тақырыбын оқытудың әдістемелік ерекшеліктері. Толқындық қозғалыс. Механикалық толқын. Көлденең толқын. Толқын ұзындығы. Толқын жылдамдығы. Бойлық толқын. Сиреулер. Дыбыс толқындары. Акустикалық толқындар. Музыкалық дыбыстар. Тербеліс амплитудасы. Тембр. Шу. Акустикалық резонанс. Унисонда. Резонатрлар. Дыбыстың шағылуы. Жаңғырық. Реверберация. Ультрадыбыс. Эхолокация. Электромагниттік толқындар. Электромагниттік өріс. Электромагниттік толқынның таралу жылдамдығы. Радиобайланыс. Тербелмелі контур. Ашық және жабық тербелмелі контурлар. Пульсарлар. Квазарлар. [30,31,34]
9 сыныптағы <<Аспан сферасы және аспан координатасы>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Шоқжұлдыз. Погсон формуласы. Аспан сферасы. Зенит. Надир. Дүние полюстері. Эклиптика. Жазғы және қысқы күннің тоқырау нүктесі. Координатаның көкжиектік жүйесі және экваторлық жүйесі. Жұлдызды аспанның жылжымалы картасы. Шырақтардың шарықтауы. Тәуліктік қозғалыс кезінде шырақтардың көкжиектік координаталарының өзгеруі. Жер бетінде географиялық координаталарды анықтау. Жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт. Жұлдыздық уақыт. Күнтізбе. Кеплер заңдары. Астрономиялық қашықтықты анықтаудың кейбір әдістері.. [30,31,34]
Орта мектептердегі физика курсында <<Жұмыс>>, <<Энергия>> түсініктеріне ғылыми-әдістемелік талдау жасау. Энергия ұғымының жұмыс ұғымымен байланысы. Қозғалыстағы шариктің ағашты орын ауыстыруы тәжірибесін демонстрациялау. Энергияның қозғалыстағы дененің массасына тәуелділігі. Кинетикалық энергияны қолдану. Механикалық энергияның бір түрден екіншіге ауысуы. Тәжірибелерді демонстрациялау: жіпке ілінген шариктің тербелісі; түсірілген жүк әсерінен арбаның қозғалысы; серіппеге ілінген жүктің тербелісі. [30-32,37]
7 сыныптағы <<Заттардың құрылымы>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Атомдар мен молекулалар. Заттардың молекулалық құрылымы. Молекулалардың қозғалысы. Диффузия. Дене температурасының молекулалар жылдамдығына тәуелділігі. Заттардың күйі және оларды молекула-кинетикалық тұрғы негізінде түсіндіру. [31-33,36]
7 сыныптағы <<Қатты денелердегі, сұйықтар мен газдардағы қысым>> тақырыбын оқыту әдістемесі және оған ғылыми-әдістемелік талдау жасау. Қысым. Қатты денеде, газдарда және сұйықтарда қысымның берілуі. Паскаль заңы. Гидравликалық машиналар. Ауырлық күші әсерінен болатын сұйықтар мен газдардағы қысым. Қатынас ыдыстар. Су құбыры. Атмосфералық қысым. Барометр. Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеруі. Манометрлер. Сорғылар. Архимед күші. Денелердің жүзу шарттары. Ареометрлер. Су транспорты. Ауада ұшу. Беттік керілу. Жұғу. Капиллярлық құбылыстар. [31-33,36]
7 сыныптағы <<Қозғалыс>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Механикалық қозғалыс. Санақ денесі. Салыстырмалы қозғалыс. Ғаламшарлар қозғалысы. Күннің жылдық козғалысы. Коперниктің гелиоцентрлік қозғалысы. Материалдық нүкте. Қозғалыс траекториясы. Жол және орын ауыстыру. Бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыс. Жылдамдық. Бірқалыпсыз қозғалыс кезіндегі орташа жылдамдық. Инерция. Кеңістік және уақыт. [31-33,36]
8 сыныптағы <<Жылу құбылыстары>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Ішкі энергия. Жылулық қозғалыс. Броундық қозғалыс. Диффузия. Температура. Жылу берілу тәсілдері. Конвекция. Сәуле шығару. Жылу мөлшері. Заттардың меншікті жылу сыйымдылығы. Денені қыздыруға қажетті немесе оларды салқындату кезінде бөлінетін жылу мөлшерін есептеу. Отын энергиясы. Отынның меншікті жану жылуы. Механикалық және жылулық процестердегі энергияның сақталу және айналу заңы. Заттардың агрегаттық күйлерінің өзгеруі. Қатты денелердің балқуы және қатаюы. Меншікті балқу жылуы. Булану және конденсация. Қаныққан және қанықпаған булар. Ауаның ылғалдылығы. Қайнау. Меншікті булану жылуы. Жылулық машиналар. Термодинамиканың бірінші заңы. Газдың немесе будың ұлғаю кезіндегі жұмысы. Жылулық процестердің қайтымсыздығы. Термодинамиканың екінші заңы. Жылу двигательдері. Іштен жану двигательдері. Бу және газ турбиналары. Реактивті қозғалыстар. Мұздатқыш машиналар. Жылу двигательдерінің пайдалы әсер коэффициенті. [31-33,37]
8 сыныптағы <<Электромагниттік құбылыстар>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Тұрақты магниттер. Жердің магниттік өрісі. Аспан денелерінің магнит өрісі. Түзу токтың магнит өрісі. Тогы бар катушканың магнит өрісі. Магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсері. Электрөлшегіш аспаптар. Заттардың магниттік қасиеттері. Электромагниттік индукция. Генераторлар. Трансформаторлар. [31-33,37]
8 сыныптағы <<Жарық құбылыстары>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Жарық. Жарық жылдамдығы. Жарықтың таралуы. Жарықтың шағылуы. Жазық айна. Сфералық айна. Жарықтың сынуы. Жарықтың толық ішкі шағылуы. Ақ жарықтың спектрге жіктелуі. Линзалар. Линзадан кескін алу. Жұқа линза формуласы. Линзаның үлкейтуі. Оптикалық аспаптар. Көз - оптикалық жүйе ретінде. [31-33,37]
8 сыныптағы <<Электрлік құбылыстар>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Электростатикалық өріс. Денелердің электрленуі. Электрлік заряд. Электр зарядының сақталу заңы. Электроскоп. Өткізгіштер мен электр тогын өткізбейтіндер. Атом құрылысы. Элементар электр заряды. Электр зарядтарының өзара әсерлесуі. Кулон заңы. Электр өрісі. Электр өрісінің кернеулігі. Потенциал және потенциалдар айырымы. Конденсаторлар. Электр тогы. Ток күші. Электр кернеулігі. Тізбек бөлігі үшін Ом заңы. Меншікті кедергі. Электр тізбегі. Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау. Ток жұмысы мен қуаты. Джоуль-Ленц заңы. Электр қыздырғыш аспаптар. Металдардағы электр тогы. Электролит ерітінділеріндегі электр тогы. Электролиз заңы. Газдардағы электр тогы. Вакуумдағы электр тогы. Жартылай өткізгіштердегі электр тогы. [31-33,37]
9 сыныптағы <<Қозғалыс және денелердің өзара әсерлесуі>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Механикалық қозғалыс. Векторлар және оларға амалдар қолдану. Вектордың координат осьтеріндегі проекциялары. Проекцияларға амалдар қолдану. Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс. Үдеу. Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және орын ауыстыру. Дененің еркін түсуі. Еркін түсу үдеуі. Қисықсызықты қозғалыс. Материялық нүктенің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысы. Сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар. Центрге тартқыш үдеу. [31-34]
9 сыныптағы <<Тербелістер>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Тербелмелі қозғалыс. Тербелістер. Ығысу. Гармоникалық тербелістер. Тербеліс периоды. Тербеліс жиілігі. Амплитуда. Механикалық тербеліс кезіндегі энергияның түрленуі. Өшетін тербелістер. Математикалық маятник және тербеліс периоды. Серіппелі маятник және оның тербеліс периоды. Еркін және еріксіз тербелістер. Резонанс. Электромагниттік тербелістер. Тербелмелі контур. Томсон формуласы. [31-34]
9 сыныптағы <<Атом және атомдық ядро>> тақырыбын оқыту әдістемесі. Ядролық әрекеттесулер. Ядролық күш және оның қасиеттері. Массаның атомдық бірлігі. Масса ақауы. Ядроның байланыс энергиясы. Меншікті байланыс энергиясы. Термоядролық синтез. Радиоактивті сәулелердің пайда болу табиғаты. Позитрондық ыдырау. Радиоактивті ыдырау заңы. Ауыр ядролардың бөлінуі. Тізбекті ядролық реакция. Жартылай ыдырау периоды. Ядроларды бөлу. Тежегіштер. Атомдық реакторлар немесе атомдық бомбалар. Сындық масса. Термоядролық реакциялар. Күн мен жұлдыздардың энергиясы. Радиоактивті изотоптар және оларды қолдану. Радиоактивті сәулелерден қорғану мәселелері. Элементар бөлшектер мен ғарыш сәулелері туралы түсінік. Әлем дамуы туралы. Нейтрондық жұлдыз. [31-34]
11 сыныптағы электродинамиканың негізгі түсініктері тақырыбын оқыту әдістемесі. Токтардың өзара әсерлесуі. Магниттік индукция векторы. Ампер күші. Электрөлшегіш аспаптар. Лоренц күші. Заттардың магниттік қасиеттері. Электромагниттік индукцияның ашылуы. Магниттік ағын. Ленц ережесі. Электромагниттік индукция заңы. Құйынды электр өрісі. Өздік индукция. Индуктивтілік. Токтың магнит өрісінің энергиясы. Электромагниттік өріс. [31-33,37]
Мектептегі 11 сыныптағы кванттық физиканы оқыту әдістемесі. Фотоэффект. Фотоэффект теориясы. Фотондар. Фотоэффектінің қолданылуы. Жарық қысымы. Жарықтың химиялық әсері. Фотография. [31-33,37]
Физикадан өзіндік жұмыс түрлері мен мәні. Оны ұйымдастыру мен өткізу. Оқушылардың өзіндік жұмыс түрлері: оқулықпен жұмыс, фронталь эксперимент, есептер шығару, графиктер тұрғызу т.б. Оқушының оқу құралымен өзіндік жұмысы. Оқушылардың үйден орындайтын өзіндік жұмыстары. [30,31,35,37]
Физикадағы зертханалық жұмыстар. Оларды ұйымдастыру және өткізу әдістемесі. Зертханалық жұмыстың қойылу уақыты, оның оқу процесіндегі орны. Типтік зертханалық құрал-жабдықтар. Фронталь зертханалық жұмыстарды өткізу схемасы: кіріспе әңгімелесу; оқушылармен экспериментті орындау және өлшеу нәтижелерін өңдеу; жұмыстың қорытындысын жасау. [30,31,32,36]
Бақылау түрлері, оқушылардың іскерлігі және білімдерін бағалау (физикалық диктант, тесттер, бақылау жұмыстары). Оқушылардың оқу үлгерімін бақылаудың жүйелік мәні. Білім, іскерлік және дағдыны тексерудің негізгі әдістері мен формалары. Білімді тексерудің ауызша әдісі. Жеке сұрау. Фронтальды сұрау. Білімді тексерудің жазбаша әдісі. Қысқа мерзімді жазбаша жұмыстар. Білімді тексерудің жаңа тәсілдері. [30-32,34]
Физика курсының химия, биология, математика пәндерімен байланысы. Бұл пәнаралық байланыстың әдістемелік және дидактикалық кештері. Пәнаралық байланысты жүзеге асырудың негізгі бағыттары мен тәсілдері. [30-33]
Физиканы оқытудағы жаңа технологиялар. Ақпараттық-компьютерлік технологиялар: интерактивті тақта, проектор, презентациялар, виртуалды лабораториялық жұмыстар, физикалық процестерді компьютерлік модельдеу. Модульдік оқыту технологиясы. Интерактивті оқыту технологиясы. Жобалар әдісі. [31,32,34,35]
Физикадан сыныптан тыс жұмыс және олардың түрлері мен әдістері . Физикалық және тақырыптық үйірмелер, мектеп олимпиадалары мен физикалық кештер. Сыныптан тыс жұмыстардың негізгі формалары мен мәні. Сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру принциптері. Үйірме - сыныптан тыс жұмыстың негізгі түрі. Үйірме сабақтарын ұйымдастыру. Физикалық құралдарды конструкциялау мен дайындауға арналған үйірмелер. Зерттеушілік үйірмелер. Физикалық кештер және олардың түрлері. Баяндамалар. Викториналар. Физикалық кештерді дайындау. Физикалық КТК: командалар сайысы, капитандар сайысы, көрермендер сайысы. Шығармашылық конкурстар. [31-33,35]
Физикалық есептерді шығару. Физикалық есептердің классификациясы мен оларды шешуді оқытудың әдістемесі. Физикадан есеп шығарудың мәні. Есеп түрлері және оларды шешу тәсілдері. Сандық есептер. Сапалық есептер және оларды шешу әдістемесі. Эксперименттік есептер және оның түрлері. Эксперименттік есептерді шығару әдістері. Графиктік есептер. Шығармашылық есептер. Есеп шығарудың аналитикалық және синтетикалық әдістері. [31,32,34,35]
Мұғалімнің жұмыс жоспары; жылдық жоспар, күнтізбелік жоспар, тақырыптық жоспар, сабақ жоспары. Оқу жұмысын жоспарлау. Тақырыптық жоспар. Сабақ жоспары. Мұғалімнің сабаққа дайындығы. [30,31,32]
Оқытудың техникалық құралы. Физиканы оқыту кезіндегі олардың қолданылуы. Проекторлар. Оқу кинолары. Теледидар. Видеожазба. Оқу процесінде микрокалькуляторды пайдалану. Компьютерді пайдалану. Интерактивті тақтаны қолдану. [31-34]
Физика бойынша саяхаттар, олардың міндеттері мен түрлері: экскурсияны жоспарлау, экскурсияны ұйымдастыру және өткізу әдістемесі. Экскурсия мәні және түрлері. Экскурсияны жоспарлау. Экскурсияны ұйымдастыру және орындау. Экскурсия материалдарын пайдалану және өңдеу. [31-33,35]
Физика сабағында сынып тақтасында суреттер мен сызбалардың, плакаттардың, сызбанұсқалардың әртүрлі материалдардың қолданылуы. Нақты нәрселер мен құбылыстардың жалпыланған бейнесі. Уақытты үнемдеу, көрнекілік, материалдың түсінуге жеңілдетілуі. Суреттер мен схеамаларды орындау ережелері. Суретер мен схемалардың тақтада орналасуы. [31-33,37].
Физиканы оқыту әдістемесі педагогикалық ғылым ретінде зерттеу сұрақтары және әдістері. Орта мектептің жаңа даму кезеңіндегі проблемалық байланыс және физиканы оқыту әдістемесінің міндеті. Мектепте физиканы оқыту әдістемесінің мәні мен міндеттері. Пән аралық байланыс формалары, мәні мен міндеттері. Мектептегі пәнаралық байланыс құрылымы. [31-33,37]
Материалдың ауызша баяндалу түрлері және олардың ерекшеліктері: әңгіме. кеңес, түсіндірулер, дәріс. Физикалық заңдарды оқу кезінде ауызша жеткізу әдісін қолдану. Ұғымдарды қалыптастыру кезінде, өтілген материалды қайталау кезінде физикалық құбылыстардың мағынасын ашу. Мұғалімнің логика заңын сақтауы. Әрбір сұрақтың дұрыс қойылуы. Дәлелдеулерді қатаң түрде логикалық тізбектеп баяндау. [31,32,34,37]