Этилен қатарындағы көмірсутектердің құрылысы мен номенклатурасы - топтық сайыс сабағы

М. Жұмабаев атындағы

№15 көп салалы мектеп-гимназия

Топтық сайыс сабағы

Түркістан қаласы

Сабақтың тақырыбы: § 11. Этилен қатарындағы көмірсутектердің құрылысы

мен номенклатурасы.

Сабақтың түрі: Топтық сайыс сабағы.

Пән аралық байланыс: физика, математика.

Сабақтың көрнекілігі: Кодоскоп, этилен және этан молекуласы

құрылысының схемасы.

Сабақтың мақсаты: A) Білім беру: Оқушыларға органикалық заттардың, оның ішінде қанықпаған

көмірсутектердің этилен мысалы негізінде

құрылысын талдап түсіндіру.

Б) Дамыту: Қанықпаған көмірсутектердің номенклатурасын талдап, жаттығулар,

есептеулер жүргізу;

B) Тәрбиелік: Этилен көмірсутектерінің экологиялық маңызын түсіндіру;

Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушыларды сабаққа дайындау, сәлемдесу, жоқ оқушыларды белгілеп, кітап-дәптерлерін реттеу, сынып топтарынан лидерлер сайлау.

б) Үй тапсырмасын сұрау.

А) Топтастыру.

Қоршаған орта тірі табиғат:

Органикалық дүние

Органикалық заттар

С; О; Н; N; Р

Көмірсутектер Көмірсулар
С ; Н; С; Н; О;

Көмірсутектер

Б) Венн диаграммасы

Қаныққан көмірсутектер Қанықпаған көмірсутектер

Ұқсастығы

В) Сұрақ қою.

А және В тобы өздері дайындаған сұрақтарын бір-біріне қойып, жауап береді.

в) Жаңа сабақ

Жоспары:

Этилен көмірсутектерінің құрылысы.
Номенклатурасы.

Мәтіні:

1. Этилен көмірсутектерінің жалпы формуласы C _n H _2n болғандықтан қаныққан көмірсутектерге қарағанда 2 суттегі атомы кем. Соған байланысты зат атына жалғанған. «ан» жалғауы «илен» немесе «ен» жалғауына айналады және зат құрамындағы көміртегі араларында қос байланыс пайда болады. Қос байланыс 1σ және 1π байланыс, ал сутегі мен көміртегі аралық байланыстың барлығы σ байланыс.

Электрондар арасындағы байланыс бұрышы 120° тең.

Кодоскоптан қаныққан көмірсутектермен қанықпаған көмірсутектердің молекула құрылысын салыстыра отырып түсіндіру.

Қанықпаған көмірсутектер де қаныққан көмірсутектер де табиғи газ құрамында кездеседі. Табиғи газ отын ретінде пайдаланылатындықтан қоршаған ортаны ластамайды, түтін, қож бөлмейді, жұмыс күшін артық қажет етпейді, тасымалдау ісі жеңіл болады.

2. Қанықпаған көмірсутектер номенклатурасындағы заңдылықтар қаныққан

көмірсутектер номенклатурасындағы заңдылықтарға ұқсайды, тек қана нөмірлеу

ережесі басқаша.

Мысалы: қаныққан көмірсутек. С ⁶ Н ₃ - С ⁵ Н ₂ - С ⁴ Н ₂ - С ³ Н ₂ - С ² Н- С ¹ Н ₃