Органикалық қосылыстардың жіктелуі

АҚТӨБЕ ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ
АКТЮБИНСКИЙ ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЙ КОЛЛЕДЖ

Сабағының технологиялық картасы
Технологическая карта учебного занятия

Мерзімі / Дата _________________Топ / Группа ____________________
Пән /Дисциплина Химия
Сабақтың № / Урок №
Тақырыбы / Тема занятия Органикалық қосылыстардың жіктелуі мен номенклатурасы, изомерия
Сабақтың мақсаты / Цель занятия білімдік / образовательная Оқушылардың органикалық химия пәні туралы білімдерін жетілдіру, органикалық заттардың ерекшеліктерімен таныстыру, органикалық химияның ғылым ретінде пайда болуы, органикалық химияның қазіргі замандағы маңызы, химия ғылымының дамуындағы адамзаттың рөлі және органикалық заттардың көп түрлілігімен таныстыру.
дамытушылық / развивающая талдай білу,түсіндіру,жіктей білу,қосылыс формуласының атын атау,аты бойынша құрылыс формуласын құрастыру,есеп шығара білу біліктілігі мен дағдыларын жетілдіру, көңіл аудару ,еске сақтау қабілеттерін дамыту;
тәрбиелік / воспитательная сабақ уақытын бағалауға үйрету,еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақтың қамтамасыздандырылуы /Обеспечение учебного занятия
а) оқу-көрнекілік құралдар/ учебно-наглядные пособия оқулық, дәптер, тапсырмалар, презентация
б) Құрылғылар, құрал-саймандар, қажетті материалдар/оборудование, инструменты, материалы
Пәнаралық байланыс / Межпредметная связь ____ биология, физика
Қолданатын әдебиет /Литература к занятию
Негізгі /Основная Химия: Н.Н. Нурахметов, К.Б. Бекишева, Н.А. Заграничная для 11 кл.жаратылыстану-математика бағыты Алматы: <<Мектеп>>, 2015
Сабақтың өту барысы / Ход занятия
Ұйымдастыру кезеңі / Организационный момент ______ оқушылармен сәлемдесу, түгендеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеру/Проверка знаний и умений обучающихся
Сұрақтар:
Органикалық химия пәні-
Органикалық заттардың шығу тегі-
Ковалентті байланыс негізгі сипаттамалары-
Химиялық байланыстың неше түрі бар?
Органикалық химияға үлес қосқан ғалымдарды атаңыз
Cөзжұмбақ
1. Заттар құрамына байланысты бейорганикалық және __________болып бөлінеді.
2. Организмнен алынатын заттарды органикалық зат деп атаған швед химигі ?
3. Органикалық химия өндірістерінің негізгі саласы?
4. Органикалық заттардың күрделі қоспасы
5. Химиялық байланыстың бір түрі
6. Пішіндері әртүрлі, энергиялары шамалас орбитальдардың араласып жаңа орбиталь түзуі
7. Органикалық қосылыстардың барлығының құрамында қандай атом бар
8. Көміртек, сутек, оттектен басқа қандай элемент атомы бар
9. Көміртек атомы қандай байланыстар арқылы байланысады
10. Органикалық қосылыстарға коваленттік ....................... тән
11. Химиялық байланыстың бір түрі
12. Заттың физикалық қасиетінен бөлек, тағы қандай қасиеті болады?
13. Жеміс-жидектерді ашытып не алады?
14. Химиялық байланыстың бір түрі
15. Жұптаспаған электрондары бар бөлшектер
16. Біз өтіп жатқан пән атауы
О
Р
Г
А
Н
И
К
А
Л
Ы
Қ
Б
Е
Р
Ц
Е
Л
И
У
С
Г
А
З
М
Ұ
Н
А
Й
К
О
В
А
Л
Е
Н
Т
Т
І
К
Г
И
Б
Р
И
Д
Т
Е
Н
У
К
Ө
М
І
Р
Т
Е
К
А
З
О
Т
Е
С
Е
Л
І
Б
А
Й
Л
А
Н
Ы
С
И
О
Н
Д
Ы
Қ
*
Х
И
М
И
Я
С
П
И
Р
Т
М
Е
Т
А
Л
Д
Ы
Қ
Р
А
Д
И
К
А
Л
Д
А
Р
Х
И
М
И
Я

Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі
Содержание и последовательность изложения новой темы
Органикалық қосылыстардың жіктелуі
Органикалық қосылыстарды құрылысына және құрамына байланысты жіктейді. Көміртек тізбегінің құрылысы бойынша органикалық қосылыстарды ашық тізбекті алифатты (немесе ациклді деп аталады) және тұйық тізбекті циклді деп екі үлкен топқа бөледі.
Егер тұйықталған тізбекте тек көміртек атомдары болса, ондай қосылыстарды карбоциклді қосылыстар деп атайды. Бірақ кей жағдайларда бір немесе бірнеше көміртек атомының орнын азот, күкірт,оттек басады. Оларды гетероатомдар,қосылысты гетероциклді қосылыстар деп атайды.
Карбоциклді қосылыстар тобында,тізбекте бір және қос байланыс ерекше орналасқан <<жеке>> заттар тобы бар. Бензол, және оның жақын гомологтарын ароматты заттар, қалғандарын - ациклді заттар деп атайды.
Құрамына байланысты органикалық қосылыстар әртүрлі кластарға бөлінеді. Бірақ барлық органикалық қосылыстардың бастауы көмірсутектер болып табылады. Көмірсутектер - құрамына тек қана екі элемент: көміртек пен сутек атомдары кіретін органикалық қосылыстар. Алифатты қаныққан және қанықпаған көмірсутектердің құрамындағы көміртек атомдары өзара тізбектеліп, сызықты немесе тармақталып жалғасады. Ал қаныққан алициклді циклоалкандар мен ароматты көмірсутектердің молекулаларында көміртек атомдары тұйық цикл түзе байланысады.
Көміртек атомдарының арасындағы байланыстардың түріне қарай көмірсутектер қаныққан,қанықпаған және ароматты болып үш топқа бөлінеді. Қаныққан көмірсутектердің құрамындағы көміртек атомдары өзара тек дара байланыстар арқылы жалғасады. Қанықпаған көмірсутектер молекулаларында көміртек атомдарының арасында еселі байланыстар болады. Алкендердің құрамында бір қос байланыс, алкадиендерде екі қос байланыс, ал алкиндерде бір үш байланыс болады.
* <<Номенклатурасы>>
Бұл - ғылымдағы қолданылатын атаулар жүйесі.Органикалық химияда ертеде табиғи заттар аз болған. Ғалымдар әрбір затқа жеке атау ойлап шығарды.Мысалы, <<этиленді>> екі көміртектілеу сутек т.б. Бұндай атаулар көбінесе заттың шығу тегіне байланысты болды (мысалы: құмырсқа -формальдегиді, латынның-формика). Олар тривиалды деп аталады және химияда өте кең қолданылады. Химиктер қазір ацетиленді этин деп өте сирек атайды.
Эксперименттік материалдардың жинақталуымен көптеген заттардың қасиеттерінің ұқсас,яғни бір топқа жататын қосылыстар екендігі анықталды. Сол топқа жататын барлық заттарға алғашқы ашылған заттың атымен атау кеңінен тарала бастады. Осылай кластар пайда болды.Заттардың туыстық байланыстарын ашып көрсету үшін
рационалды номенклатураны қолдана бастады.
Органикалық қосылыстардың саны геометриялық прогрессия заңдылығымен өсті. Әр елдің химиктеріне өзара тәжірибе алмасу қиынға соқты ,себебі бір ғана заттың бірнеше атауы болды, ал күрделі заттар үшін одан да күрделі қиындықтар туындады.
Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру
Закрепление нового материала, формирование умений и навыков
Терминдермен жұмыс
Пиридин-
Тиофен-
Қаныққан көмірсутектер-
Қанықпаған көмірсутектер-
Алкандар формуласы-
Алкендер формуласы-
Алкадиендер-
Алкиндер-
Циклоалкандар-
Ароматты арендер-
Функционалдық топ-
Радикалдар-
№1. есеп
80 %көміртектен, 20 % сутектен тұратынкөмірсутек формуласын табыңдар? Заттың сутек бойынша тығыздығы-15.
Берілгені: W(С)=80 %:
W(Н)=20 %
Д =15
Анықта. : Сх Ну
шешуі:
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Жауабы: зат формуласы: С2 Н6 - этан

Оқушылардың жұмыс орнын тексеру/Целевой обход рабочих мест обучающихся _____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Сабақтың қорытындысы/ Подведение итогов урока
Қорытынды нұсқау/Заключительный инструктаж ________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
Рефлексия ____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Бағалау / Оценка ______________________________________________________________________
Үй тапсырмасы/ Домашнее задание
Оқытушының қолы/
Подпись преподавателя ____________________________И.О.Фамилия
(подпись)