Жылу мөлшері. Сабақтың мақсаты

Өткізілетін күні
30.01.2017 ж
Сыныбы
8Б сыныбы
Пән мұғалімі
Физика пәнінің мұғалімі,Әпсежанова Ақбота Құдайбергенқызы
Сабақтың тақырыбы
Жылу құблыстары тарауына есеп шығару
Сабақтың мақсаты
Жылу құблыстары тарауы бойынша білімдерін қорытындылау
Сабақ түрі
Практикалық сабақ
Сабақта күтілетін нәтиже
Оқушылар жылу құблыстар тақырыбына есептер шығара алады.Теорияны толық меңгерумен қатар,формуласын қорытып күрделі есептерді шығаруда қолдана алады. шығара алады.
Сабақтың әдістері :
Сұрақ - жауап, топтық жұмыс, жеке жұмыс.

Көрнекілігі:
Құрал-жабдықтар
Таратпа қағаздар,видео жазба,бағалау парағы,интерактивті такта.

Уақыт
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі (5 мин)

Үй тапсырмасын қайталау
(8 мин)
Сәлемдесу,оқушыларды түгелдеу;
Оқушылардың назарын сабаққа аудару;
Сабақтың мақсатымен таныстыру.
Топқа бөлу: оқушыларды үлестірме қағаздар арқылы топқа бөлу
1топ:<<Жылусыйймдылық>>
2 топ: <<Жану жылуы>>
3топ:<<Меншікті балқу жылуы>>
4топ:<<Меншікті булану жылуы>>
Топ басшысын сайлайды.
1.<<Сұрақ-жауап>> арқылы үй тапсырмасын қайталау
Оқушыларға интерактивті тақтада сұрақтар жасыру топ бойынша.
Сұрақтар:
1.Жылулық қозғалыс.Броундық қозғалыс.
2.Температура.Температураның өлшеу тәсілдері?
3. Ішкі энергия дегеніміз не?Ішкі энергияның өзгерту тәсілдері?.
4.Жылу берілудің түрлері? Жылуөткізгіштік.Сәуле шығару.Конвекия.
5. Жылу мөлшері.Жылу мөлшерін анықтайтын өлшем бірліктер?
6.Термодинамика 1 заңы.Термодинамиканың 2 заңы?.
7.Газ бен будың ұлғайғандағы жұмысы?
8. Жылу машиналары?

Оқушылар сабақтың мақсатымен таныс болып,
алған қағаз қиындыларын таңдай отырып,алған физикалық құралдар бойынша топ құрады.

Топ басшысы сайланады.
Әр топ өз тақырыптарын бойынша өз топтарын қорғайды (Анықтамасын айтады)

1.<<Сұрақ-жауап>> арқылы үй тапсырмасын қайталау (интерактивті тақтада пайда болған сұрақтарға жауап береді.)
Жауабы: 1.Молекулалардың ретсіз қозғалысы.Броундық қозғалыс дегеніміз-үлкен және кіші бөлшектерге ,сансыз көп молекулаларға ,жеке молекулалар мен атомдарға тән қозғалыстар.
2.Газ молекулаларының қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының өлшемі температураның физикалық мәні .
3. Денені құрайтын бөлшектердің ретсіз қозғалысының энергиясы мен олардың өзара әрекеттесу энергиясын айтады.Екі.1-қоршаған денелермен жылу алмасу ;2- механикалық жұмыс істеу(үйкеліс,соққы,сығу).
4. Қатты қызған денемен жанасқанда, дененің ішкі энергиясының
артатынына біз көптеген мысалдар келтіре аламыз. Жылу берілудің үш түрі бар: жылуөткізгіштік, конвекция және сәуле шығар
Сәуле шығару (сәулелік жылу алмасу) деп электрмагниттік толқындар көмегімен бір денеден екінші денеге энергияның берілу процесін айтамыз.
5. Жылу мөлшері жылу берілу кезінде дененің алатын немесе шығаратын энергиясы болғандықтан, жылу мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде кез келген энергия сияқты 1 джоуль (1 Дж) және 1 килоджоуль (1 кДж) алынады.

1 г суды 1 0 С - қа қыздыру үшін берілетін жылу мөлшерін калория деп атайды.Калория - калор - <<жылу>>, <<қызу>> деген латын сөзінен шыққан.
1 кал = 4, 19 Дж ≈ 4, 2 Дж.1 ккал = 1000 кал.1 ккал = 4200 Дж ≈ 4, 2 кДж.
Массасы 1 кг заттың температурасын 1 0 С - қа өзгерту үшін қажет жылу мөлшерін көрсететін физикалық шаманы заттың меншікті жылусыйымдылығы деп атайды.
Заттың меншікті жылусыйымдылығы с әріпімен белгіленеді.
6.Термодинамиканың бірінші заңы-термодинамикалық жүйелер үшін керек энергияның сақталу заңы; бұл заң бойынша жүйеге берілетін жылу оның ішкі энергиясын өзгертуге және жүйенің сыртқы күштерге қарсы жұмысына жұмсалады
Термодинамиканың екінші заңы-бір дененің салқындауңының есебінн ғана жұмыс істейтін мәшинені жасау мүмкіндігіне тыйым салады.
7.Кез келген мәшинен тек сырттан алған жылу немесе ішкі энргияның кемуі есебінен сыртқы денелерге қарсы жұмы істей алады.
8.Жылу машиналары деп жүйенің ішкі энергиясының бір бөлігін механикалық энергияға айналдыратын және соның есебінен жұмыс істейтін құрылғыларды айтады.
Мағынаны ашу
15 мин

<<Кім жүйрік>>
Әр топқа есептер таратады. (деңгейлік тапсырма)
Тапсырманың орындалу ретін түсіндіреді.есептер А,В,С деңгейінің есептері болады.
<<Кім жүйрік>>
Топта есептер шығарып,әр топтан бірінші орындап болған оқушыларесептерін тақтаға орындайды,қорғайды.
Сергіту сәті
5 минут
Жылу мөлешрін анықтауға арналған зертханалық жұмысты бейне жазба арқылы көрсету.
Бейне жазбада көрген зертханалық жұмысты топ ішінде талқылап, ортада талқылап болған бірінші топ ортаға шығып сыныппен талқылайды. Келесі кезең С тобының есебін сол көрген бейне жазбаға байланыстырып логикалық ойлау қабілетін дамытып есеп шығаруда қолданады.
Сабақты бекіту
7 мин
Курделі Стобының есебін беру

Оқушылар жылу құблыстары тарауына бойынша ең күрделі есептерді топ бойынша талкылап бір оқушы тақтаға шығып орындайды.
Бағалау
3 мин

Сабақ өту барысы бойынша мұғалім бағалайды.
Сабақ өту барысы бойынша топ басшылары өз бағалауларын <<бағалау парағына қояды>>.
<<Кері байланыс>>
1 мин

Оқушыларға кері байланыс смайлктерін тарату
Өткізілген сабақ бойынша смайликтер арқылы сабақты бағалайды.

Үйге тапсырмасы

Қорытынды
1 мин

Есептер жинағындағы 17-18 есептерді шығару

Бір сөйлеммен оқушылар сабақты қорытындылайды,дәптерге жазады.



<<Мағынаны ашу>> Кім жүйрік бөліміендегі есептер
<<1 топ>>
1.Температурасы 20 С болатын 39 кг суға температурасы 60 С-қатең 20 кг суды араластырғанда шыққан қоспаның температурасы қандай?
2.500 м биіктіктен құлаған болат сынығының жер бетіндегі жылдамдығы 50 м/с.Ауа кедергісінің жұмысы толығымен болат сынығын қыздыру үшін жұмсалса,ол неше градусқа дейін қызады?
3.Көлемі 110 л, температурасы 36 С су дайындауүшін алынған температурсы 11 С суық су мен 66 С ыстық судың әрқайсысының мөлшері қандай?Ыдыстан алған жылуды ескермейміз.
4.-10 С температурадағы 200 кг қарды 20 С температурадағы суға айналдыру үшін ПӘК-і 40% пешке қанша ағаш жағу керек? t0=0 C.ℵ=340*103.cсу=4200,q=10*106.
5.Температурасы 20 С ,көлемі 2,8 л суы бар ыдысқа массасы 3 кг,температурасы 460 С болаттың кесегі салынды.Бұдан кейін су 60 С-қа дейін ысыды,ал оның бір бөлігі буға айналады. Буға айналған судың массасын табыңдар.cсу=4200,cб=460,rсу=2.3*106.
6.100 кВт қуат өндіретін турбиналар жұмыс істеу үшін бір тәулік ішінде бу қазандары оттығында 960 т таскөмір жағылады.Осы бу турбиналық қондырғының ПӘК анықтаңдар? q=30*106.
<<4 топ>>
1.Температурасы 20 С болатын 39 кг суға температурасы 60 С-қатең 20 кг суды араластырғанда шыққан қоспаның температурасы қандай?
2.500 м биіктіктен құлаған болат сынығының жер бетіндегі жылдамдығы 50 м/с.Ауа кедергісінің жұмысы толығымен болат сынығын қыздыру үшін жұмсалса,ол неше градусқа дейін қызады?
3.Көлемі 110 л, температурасы 36 С су дайындауүшін алынған температурсы 11 С суық су мен 66 С ыстық судың әрқайсысының мөлшері қандай?Ыдыстан алған жылуды ескермейміз.
4.-10 С температурадағы 200 кг қарды 20 С температурадағы суға айналдыру үшін ПӘК-і 40% пешке қанша ағаш жағу керек? t0=0 C.ℵ=340*103.cсу=4200,q=10*106.
5.Температурасы 20 С ,көлемі 2,8 л суы бар ыдысқа массасы 3 кг,температурасы 460 С болаттың кесегі салынды.Бұдан кейін су 60 С-қа дейін ысыды,ал оның бір бөлігі буға айналады. Буға айналған судың массасын табыңдар.cсу=4200,cб=460,rсу=2.3*106.
6.100 кВт қуат өндіретін турбиналар жұмыс істеу үшін бір тәулік ішінде бу қазандары оттығында 960 т таскөмір жағылады.Осы бу турбиналық қондырғының ПӘК анықтаңдар? q=30*106.
<<2 топ>>
1.Бала шомылдыруға арналған ваннадағы судың температурасы 36 С-қа тең болуы үшін оған температурасы 96 С көлемі 0,84 л су құйылды.ваннадағы судың массасы 16 кг болса,оның бастапқы температурасықандай болған?
2.-10 С температурадағы 2 кг мұзды толығымен буға айналдыру үшін қанша жылу мөлшері жұмсалады? t0=0 C.ℵ=340*103.cсу=4200,cсу=2100,t2=100 C,r=2.3*106.
3.Массасы 0,12 кг шыны ыдыстың температурасы t2=15 С.Осы ыдысқа массасы 0,2 кг,ал температурасы t2=100 C, су құйылғанда, оның температурасы қндай болады? cшыны=0,8*103,cсу=4200.
4.Қорғасын оқ бөгетке келіп тигенде жартысы балқып кетуі үшін оның жылдамдығы қандай болуы керек?Кинетикалық энергияның 60 %-ы қорғасыны қыздыруға кетеді.Қорғасынның меншікті жылусыйымдылығы 130 Дж/кг*С,меншікті балқу жылуы 2,5*104Дж/кг,балқу температурасы 327 С
5.-20 С температурадағы массасы 20 кг мұзды температурасы 70 С,көлемі 40 л суға салған кезде ол толық ериді.Пайда болған қоспаныңтемпературасы кандай?
6.Өлшемі 2х5х10см қорғасын пластинкасы балқу температурасынан 27 С-қа дейін суыған кезде канша энергия бөлінеді? Қорғасынның жылусыйымдылығы 140 Дж/кгС,ρ=11,3*103кг/м3,ℵ=2,5*104Джкг, балқу температурасы 327 С
<<3 топ>>
1.Бала шомылдыруға арналған ваннадағы судың температурасы 36 С-қа тең болуы үшін оған температурасы 96 С көлемі 0,84 л су құйылды.ваннадағы судың массасы 16 кг болса,оның бастапқы температурасықандай болған?
2.-10 С температурадағы 2 кг мұзды толығымен буға айналдыру үшін қанша жылу мөлшері жұмсалады? t0=0 C.ℵ=340*103.cсу=4200,cсу=2100,t2=100 C,r=2.3*106.
3.Массасы 0,12 кг шыны ыдыстың температурасы t2=15 С.Осы ыдысқа массасы 0,2 кг,ал температурасы t2=100 C, су құйылғанда, оның температурасы қндай болады? cшыны=0,8*103,cсу=4200.
4.Қорғасын оқ бөгетке келіп тигенде жартысы балқып кетуі үшін оның жылдамдығы қандай болуы керек?Кинетикалық энергияның 60 %-ы қорғасыны қыздыруға кетеді.Қорғасынның меншікті жылусыйымдылығы 130 Дж/кг*С,меншікті балқу жылуы 2,5*104Дж/кг,балқу температурасы 327 С
5.-20 С температурадағы массасы 20 кг мұзды температурасы 70 С,көлемі 40 л суға салған кезде ол толық ериді.Пайда болған қоспаныңтемпературасы кандай?
6.Өлшемі 2х5х10см қорғасын пластинкасы балқу температурасынан 27 С-қа дейін суыған кезде канша энергия бөлінеді? Қорғасынның жылусыйымдылығы 140 Дж/кгС,ρ=11,3*103кг/м3,ℵ=2,5*104Джкг, балқу температурасы 327 С

4 ТОПҚА БЕРІЛЕТІН С ТОБЫНЫҢ ЕСЕПТЕРІ
<<1 ТОП>>
Алюминий және қорғасын кесектрі бірдей биіктіктен түсті.Қайсысының температурасы артық және канша есе артық?Энергия шығынын ескермендер.

<<2 топ>>
Автокөлік 300 км жолды 72 км/сағ орташа жылдамдықпен жүрген кезде 70 л бензин жұмсады.Егер машинаныңПӘК-і 25 % болчса,онда машиненің осчы жолдағы орташа қуаты қандай?
<<3 топ>>
2 т таскөмір жанғанда бөлінген жылу мөлшеріне температурасы 20 С болатын қанша болат балқытуға болады?Пештің ПӘК-і 50% . ? t0=0 C.ℵ=82*103.cтк=460,cсу=2100,t0=1400 C,q=29*106.
<<4 топ>>
Кірпіш пен темір кесектрі бірдей биіктіктен түсті.Қайсысының температурасы артық және канша есе артық?Энергия шығынын ескермендер.

БАҒАЛАУ ПАРАҒЫ
Оқушы аты-жөні
бекіту ушін жалпы кайталау тапсырмалары бойынша
ұпай
баға
(Топ басшысының бағасы)
Мұғалімнің бағасы

Үй жұмысы
1-5 ұпай
Есеп шығару
1-5 ұпай
Эксперемен-
талды есеп
1-5 ұпай

ТОПКА БӨЛІНЕТІН ПАРАКШАЛАР
С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

С = Qm∆t
ℵ=Qm
q=Qm

r=Qm

Сабаққа рефлексия.
Сабағымды психологиялық хал ахуал туғызу процессінен бастадым , оқушылар бүгінгі сабақ сәтті , қызықты және жаңа мәліметтер алайық деп тілектерін білдірді. Стол бетіндегі суырма қағаздарды алу арқылы топқа бөлініп , топтарын тауып жайғасып отырды.
Сабақты бастамас бұрын оқушыларға сұрақтар қойдым , миға шабуыл ұйымдастырдым.
Келесі кезеңдегі менің мақсатым жаңа сабақты визуалды қабылдау арқылы ойлау қабілеттерін дамыту үшін Жылу құбылыстары тарауы туралы бейне жазба көрсеттім ,аяқтағаннан кейін оқушылар бейнежазбаны талдап, тәжірибенің негізін түйіндеді. Сұрақ-жауап тереңдету арқылы оқушылар үй тапсырмасын қайталап,еске түсіріп ашып берді. Жаңа тақырыпты АКТ арқылы меңгеру болды. Формулаларды қайталау мақсатында сұрақ-жауап ретінде қойылған теорияларға орай есептер шығарттым.Есепті жекелей,топпен түсіндірді . Топ бойынша таратылған есептерді алдымен тақтаға жарыса шығары, содан кейін дәптерлеріне жазып алды. Тақырыпты түсінгендерін тексеру мақсатында топтарға тәжірибелік жұмыс тапсырмаларын бердім . Әр топ мүшелері тапсырманы қызыға орындауға кірісті.Топ мүшелері алдынғы сабақтардан қарағанда белсендіктерін танытып , схемалар бойынша электр тізбектерін мұқият құрастырып шықты.Байқағаным сабақ басында сұрақтарға қиналып жауап берген оқушылар жұмысқа өз үлестерін қосып жатты. Оқушылар топқа берген тапсырманы өзара бөліп орындап жатты. Аңсабаев А., Омарбекова Г., Бақытбекова Н., атты оқушылар топпен бірлесе шешкен есептерін тақтаға орындап қорғап шықты. Есептері басқа оқушыларды қызықтырды. Үшінші топ оқушылары қосымша қарсылас топтарға есептер дайындап , дұрыс жауаптарға балы жазылған үлестірме қағаздар бердім .Оқушылар алған білімдерін қолдана алатынын тексеру үшін оларға есептер бердім. Есепті қайталауда, киындық туып шығаруға қиыншылық туған оқушылар болды . Олар Айнабеков Е.,Мұхаметбекова М., Есепті жауаптары тақтада талқыланды , тексерілді.Топ басшысы алған бағаларын бағалау парағына белгілеп отырды.Дарынды және талантты балаларды оқыту модулін қолдану мақсатында оқушыларға сабақ соныңда оқушылардың алған білімдерін жинақтау мақсатында оларға сұрақтар қойылды , жауаптары талқыланды.Сабақ аяқталғанда рефлексияларын жазып кетті.Сабақ ұнады , өте қызықты өтті , электр тогы туралы білімдерін нығайтып тереңдете білгендерін жайлы мәліметтер алдым ,топтық жұмыс ұнады , есептер шығаруды үйрендім дегенде болды .Топ басшысы топтарды және топ мүшелерінің бағаларын шығарды .
Сабақ барысындағы суреттер

КММШҚО Дарынды балаларға арналған облыстық мамандандырылған мектеп-лицей-интернаты
Физика пәнінен
ШҚО бойынша физика математика бағытындағы магниттік мектептерге арналған семинар сабақ

Пән мұғалімі: Әпсежанова Ақбота Құдайбергенқызы

Өскемен 2017 ж