Жаңа сабақты топқа тапсырмалар беру арқылы постер қорғау арқылы өздері түсінген жақсы

С есебі рефлексия және даму.
<<Мектептегі мұғалім көшбасшылығы>> бағдарламасынан күтілетін нәтижелер мұғалімдерді оқушыларға қалай оқу керектігін үйреніп, соның нәтижесінде еркін, өзіндік дәлел уәждерін нанымды жеткізе білетін, ынталы, сенімді, сыни пікір көзқарастары жүйелі дамыған, сандық технологияларда құзырлылық танытатын оқушы қалыптастыруға даярлау болып табылатындығын(МАН,7б.) анықтағаннан кейін менің ойым мен тұжырымым түбегейлі өзгерді , яғни мен өзімнің сабақ беру үрдісіме көптеген өзгерістер енгізу қажет екенін түсіндім.
Орта мерзімді жоспарды 7 сыныптың <<химия>> пәні бойынша 4 тізбектелген тақырыбына құрaстырдым. Әрбір сабақта мәліметтерді оқушыларға дұрыс, әрі ыңғaйлы жеткізу үшін сабақ жоспарлау барысында бағдарламаның жеті модулінің ішінен АКТ , "Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер", "Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау", "Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету" ,"Оқытуды басқару және көшбасшылық" модульдерін алдым. Сабақта <<миға шабуыл>>, <<сұрақ ілмегі>>, <<бір минуттық әңгіме>> әдістерін қолдандым.
<<Миға шабуыл>> , практикалық жұмыс, сөздік бағалау, <<Тазалық>> ойыны, <<Басбармақ>> тапсырмасында оқушылар бір-біріне сұрақтар қойып, тағам құрамындағы қоректік заттарды зерттей отырып оларды түсінді. Тағам өнімдерінің бір қатарын: көмірсулар (крахмал), нәруыз, майларды біліп және анықтады. Сыныпты <<мозайка әдісі>> арқылы топқа бөліп, <<миға шабуыл>> әдісімен үй тапсырмасын тексере отырып , қосымша сұрақтар қою арқылы жаңа тақырыппен байланыстыра ыстық орындық әдісін қолдандым. Бағалауда <<көршіңе СМС жаз>> әдісі арқылы бағаладым. <<Нысана>>, <> тест арқылы кері байланыс жасадым.Енді осы модульдерді таңдау себебімді айта кететін болсам бағдарламалардың түйінді идеяларының бірі. <<Сыни тұрғысынан ойлау мәнмәтінді есепке ала отырып, бақылау мен тыңдау арқылы дәлелдер жинастыру және шешім қабылдау үшін талапқа сай өлшемдерді қолдану сияқты дағдыларды дамытуды қарастырады>> (МАН 44 бет).Танымдық даму- баланың оқу және проблемаларды шешу қабілеті.Дәлірек айтқанда, танымдық даму оқуға деген қабілеттілік, сондай-ақ зейін, сөз сөйлеу дағдылары, ойлау, негіздеу және шығармашылық зияткерлік сияқты қабілеттерді дамытуға және тұрақтандыруға қатысты болғандақтан оқушылардың жас ерекшелігін ескеріп <<Каhoot>> адісін пайдаландым (МАН 57бет)
<<Шабадан, еттартқыш, қоқыс жәшігі>> әдісін қолдану арқылы оқушы өткен сабақтан қандай білім алғанын білдім.
Оқушылар өзгелердің пікірлерін тыңдай отырып өз ойларын салыстырып, жинақтап, қорытынды жасады. Сыни ойлау қабілеті дамып, ЖИГСО әдісі арқылы түсінігі, зейіні, ойлау қабілеті артты. Әр жұп түсінбеген немесе қиындық тудырған сұрақтарын бір біріне қою арқылы жұптасып жауап іздейді, талқылайды жаңа тақырыпты бір біріне түсіндіреді Сабақ барысында оқушылар өзін-өзі бағалайды , оған бағалау парақшасын және оның шкаласын дайындап аламын, ал топ өздері бағалайды. Оқушылар АКТ тиімді қолдана алады.
Сабақ жоспарлауда әр тапсырманы саралап, оқушыға жеңіл жеткізіп беруді ойлап, іске асырдым, <<Жауабың дұрыс емес>> деген сөздің орнына <<Тапсырманы тағы қарап шық, әлі де ойлан>> деген сөзбен ауыстырып, оқушыға дұрыс кері байланыс беру керектігін түсіндім. Қабілеті әр түрлі оқушыларға деңгейлік тапсырмалар бердім. С деңгейіндегі оқушылар <<Түрткі сұрақтар>> әдісімен суретте бейнеленген тағам құрамындағы қоректер заттарды анықтап атап берді. В деңгейдегі оқушылар <<Түртіп алу>> әдісі арқылы адам ағзасындағы химиялық элементтерді тауып кестені толықтырды.
Бағдарламамен таныса отырып ,тізбектелген сабақтар топтамасына бағдарламаның бaрлық жеті модулі кірiктірлуі тиіс екенін білдім. Бірінші <<Бетпе - бетте>> ұққaным, ең aлдымeн, бағдарламаның түйінді идеясын жан - жақты оқып, түсініп ұғыну қажет. Орта мерзімді жоспарлауда оқушыларға нені үйрету керек екенін және оқытудың әдіс тәсiлдері мен қандай түрлерін қалай пайдалану қажет екенін ескере отырып, орта мерзімді жоспарлауда бағдарламаның түйінді идеяларының қаншалықты ықпалдасқаны, мақсаттары айқын болғаны тізбектелген төрт сабақтың мазмұнын жүйелі құруға көмегін тигізтінін анықтадым. ОМЖ құру кезінде мен тізбектелген сабақты қалай құру керек екенін түсіндім.Осы ОМЖ-дан ҚМЖ-ны құру керек екенін ұқтым. Бірінші сабағымда сыныпты смарт бейджик арқылы топқа бөлу тиімді әдіс-тәсіл екенін түсіндім. Миға шабуыл әдісімен үй тапсырмасын сұрау арқылы әр топты диалогқа түсірдім. Яғни жеке-жеке сабақ сұрағаннан топтастырып сабақ сұраған тиімді екен.Жаңа сабақты бастамас үшін <<Сұрақ ілмегі>> әдісімен тақырыпты ашып алдым.Жаңа сабақты топқа тапсырмалар беру арқылы постер қорғау арқылы өздері түсінген жақсы. Семантикалық картаны толтыру арқылы сабақты жинақтадым. Топтар бағалау бетшесі арқы өзара бағалап өтті. Яғни топбасшының қойған бағасымен келісіп осы оқушыларға смайликтер беріп отырдым. Бірінші сабағымнын тиімділігі оқушылар өзара қарым-қатынас орнатып, диалогқа түсетінін байқадым. Бұрын аз сөйлейтін оқушылар диалогқа қатысып өздерін жаңа қырынан көрсетті.
Геологиялық химиялық қосылыстар тақырыбы жаратылыстану,география пәндерімен байланысты болғандықтан оқушыларға қиындық туғызбады. Мозайка әдісімен топқа бөлгенімнің тиімділігі өтетін сабағыма байланысты болды. Сабағымда АКТ-ны пайдалану тиімді. <> сайытынан <<Шөгінді жыныстар>> бейне көрсетілімін көрсеттім. Бейне көрсетілімнің тиімділігі ауызбен айтқаннан көзбен көрген тиімді.Есте сақтау қабілеті дамиды. Мәтінді <<зиг заг>> әдісі арқылы талдап, постер қоғайды.Оқушылар топта бағдаршам әдісі арқылы өзара бағалайды. Осы әдістердің арқасында оқушылар жан- жақты дамып, ой-өрісі өседі. Деңгейлік тапсырмалардың оқушыларға тиімділігі ізденімпаздыққа бағытталады. 7-сыныптың соңғы тақырыптары есепке қатысы болмағандықтан оқушыларға қиындық туғызбайды. Жаңа бағдарламаның тиімді тұстары барлық оқушылар сабаққа қатысып отырады. <> әдісі оқушыларды АКТ-ны тиімді қолдануға, оқушыларға қызықты болуына байланысты ұйымдастырды. <<Келесіде тағы <>-пен тест тапсырайықшы>>- деп оқушылар қызығушылық танытып жүр. Сәйкестендіру тестін де қызыға орындайды. Бағалауда <<көршіңе СМС жаз>> әдісі арқылы бірін-бірі бағалайды. Яғни бұл сабақта АКТ-ны тиімді қолдану арқылы оқушыларды сабаққа қызығушылығын ояттым. Нысана әдісі арқылы оқушылар өздерінің қандай деңгейде тұрғанын көрсетті. Мұғалімнің бағалауы мен өздерінің деңгейі сәйкес келеме екені қызықты болатыны анық.
Болашақта:
1. Жоспарлауда білім алушылардың қажеттіліктерін ескере отырып сабақты тиімді өткізуді көздеймін деп ойлаймын.
2. Сөйлеу дағдыларын арттыруда, өзара ынтымақтастықты қалыптастырамын.
3. Сабақта интербелсенді әдістерді тиімді қолданамын, АКТ-ның жаңа әдістерін көбірек қолдануға тырысамын.
Жеті модульдің бірі <<Оқу үшін бағалау және оқуды бағалау>> барлық сабақтарымда сәтті пайдалануға тырыстым. Балаларды бағалауда бір-бірін бағалау, өзін-өзі бағалау, топ ішінде бағалау әдістерін қолданып отырдым. Маған сабағымда дәстүрлі бағалау емес жаңадан бағалау жүйесі тиімді болды. Себебі жаңа бағалау бойынша критериймен, дескриптор арқылы бағалау жеңіл. Әр тапсырма сайын оқушыларды мадақтап отырдым. Мадақтау оқушыларға алға ұмтылуға, бәсекелестікке қабілеттілігін арттыруға зор ықпал ететінін байқадым.
Ойымды жинақтай келе, осы жеті модульді ықпалдастыру арқылы келешекте сабақтарда оқушының сабаққа деген белсенділігін дамыту, қызығушылығын дамыту үшін әлі де жұмыс жасаймын деген ойдамын. Өйткені бұрынғы әдістер, яғни дәстүрлі сабақ арқылы оқушының қабілетін ояту жүзеге асырылмайды. Ал жаңа бағдарлама арқылы топпен ұйымдасқан түрде жұмыс жасап, бір-біріне көмек беруді үйренеді, соған дағдыланады. Мен үшін осы оқу бағдарламасы арқылы алдағы сабақтарымда көп өзгерістер болады деп болжаймын. Келешекте сабақта оқушының өзін еркін ұстануына, сыни ойлау дағдысын қалыптастыруға, кері байланыс орнату арқылы ойын жеткізуге бағыттап отырамын. Әріптестеріммен жеті модуль бойынша әлі де коучинг ұйымдастырып, ынтымақтастықта жұмыс жасаймын деп ойлаймын. Тәлімгерлік ету арқылы тәлім алушының кәсіби түрде дамуына ықпал етемін деген ойдамын.

Тәлімгерлік жоспарымды бекітпес бұрын, тәлім алушыны анықтау мақсатында жас мамандар бірлестік мұғалімдерінің арасында дөңгелек үстел өткіздім. Дөңгелек үстелде курста оқып келгеніммен бөлісу мақсатында бағдарламаның 7 модулімен таныстырдым. Әріптестерден жоспарланған сауалнама алдым. Дөңгелек үстелден соң қазақ тілі пәні мұғалімі А есімді жас маман оқып келгеніммен бөлісіп, жаңа әдіс-тәсілдерді үйретуімді өтінді. А есімді жас маманмен тәлімгерлік жоспарына сай жұмысқа кірісіп кеттім. Ең алдымен тәлім алушының сабақ жоспарлау әдісін білу үшін бейресми сұхбат жүргіздім. Бейресми отырып сұхбаттасу арқылы мұғалімнің сабақты қалай жоспарлайтыны, қандай тәсілдер қолданатынын, оның қолданудағы мақсаты мен нәтижесін сұрадым. Тәлім алушымның 5 <<ә>> сыныбындағы сабағына қатыстым. Сабақтың тақырыбы : <<Анасын сағынған бала>>. Мақсаты: анасын сағынған баланың бейнесін түсіну. Жас маман Н.А. есімді сабағына қатысқаннан жақсы әсер алдым. Жалпы сабақта тақырыпты өте жақсы ашып көрсетті. Үй жұмысын <<ия,жоқ>> әдісімен сұрады. Балалар жақсы жауап беріп отырды. Жаңа сабақты 4 тапсырма беру арқылы оқытып, кейіпкерлерді бөліп беріп сахналық көрініс құрды. Көбіне сыни тұрғыдан ойлау модулін пайдаланды. 4 сөйлем әдісімен сабақты жинақтады. Сабақты қорытындылағанда <<менің ойымша>>, <<мысал>> келтіру әдісін қолданды. Рефлекцияға <<қиын>>, <<құнды>>, <<қызық>> деген әдісті қолдану барысында Оқушылар өздерінің әртүрлі ойларын жеткізіп айтты. Әр оқушы әр түрлі ойларын айтып таң қалдырды. Бір-бірінен ерекше ойлар айтты.Сабақты жақсы алып шықты ,бірақ кемшілік тұстары да кездесті. Сабақ барысында тек қана 5-6 оқушы ғана сабаққа белсенді қатысып отырды. Ал қалған оқушылар сабаққа қосыла алмай отырды. Мен тәлім алушыға өз ұсыныстарымды айттым. Сабақта АКТ-ны , дарынды және талантты балаларды оқыту, оқу үшін бағалау және оқуды бағалау, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу модульдерін қолдануды ұсындым. Бұрынғы сабаққа белсенді қатысып отырған оқушылардан басқа оқушыларды сабаққа тарту керек екенін ескерттім. Мұғалімге арналған нұсқаулықпен таныстырып, әдіс-тәсілдерді түсіндіріп келесі сабағында қолдануға ұсыныс білдірдім. Менің сабағыма қатысуы керек екенін айттып тәлім алушының өзіне рефлексивті есеп жазғызып алдым.
Басқаларды үйрете жүріп, біз өзіміз үйренеміз. Сенека Луций. Сәтсіз жақтары ,сәтті жақтары ,болашаққа болжам жасау.Оқушылар жаңа әдіс-тәсілдерге бірден төселіп кете алмай, кейбір оқушылардың жұмыс үстінде белсенділік таныта алмағандығы; Уақытты тиімді пайдалана алмауы. Болашақта кем дегенде аптасына бір рет сабағына қатысып тұру; Тәлім алушыммен бірігіп ашық есік күнін ұйымдастыру; Тәлім алушымның осы бағдарламаны оқуына ықпал ету; Онымен бірігіп коучингтер өткізу. Топта бірлесіп жұмыс жасаудың арқасында көптеген оқушылары өз-өздерін реттеуге төселді,сыни ойлау дағдылары қалыптасты,ал ең бастысы оқушылар өз ойларын ұялмай, еркін жеткізуді үйренді.
Бірлесе отырып жаңаша оқыту сабақ жоспарын құрдық. . <<Оқушылардың әлеуетін дамыту мақсатында терең зерттеулер жүргізу үшін олар жобаларға тартылып немесе зияткерлік тапсырмалар берілуі керек>> (МАН 54 бет). ҚМЖ-ны құру арқылы сабағында жаңа әдіс-тәсілдерді қолданып сабағын жақсы ойдағыдай өткізді.Тәлім алушының өзгертілген сабақ жоспарында АКТ-ны және басқа модульдерді қолданды. Тағы бір қолданған модульдерінің бірі <<Оқу үшін бағалау және оқудағы бағалау>>. Бұл модульдің ерекшелігі оқушыны дәстүрлі сабақтағы сияқты күнделікті нормативті бағалау емес, қалыптастырушы және жиынтық бағалау арқылы бағаланатын болады. Қалыптастырушы бағалау , оқу үшін бағалау болса, жиынтық бағалау оқуды бағалайды. Балалар сабақта белсенді қатысып отырғанын аңғаруға болады. Оқушылар АКТ тиімді қолдана алады.
Коучинг әдетте коуч пен үйренушінің коучинг сабақ түріндегі тұрақты кездесулері арқылы жүзеге асырылады, дегенмен, кейде тәлімалушының тәжрибесімен тікелей сабақтастықта жүргізілуі мүмкін: белгілі бір мәселелерге қатысты кеңесу, маңызды шешімдерді дайындау және қабылдау барысында ақыл-кеңес беру, көмекшімен жұмыс жүргізу және т.б.(Вильямс,2007) (МАН-103 бет).
Коучинг құруда аздаған өзгерістер енгіздім. Енгізу себебім білікті мамандардан кеңес алып өткендегі жоспарыма наурыз тақырыбында болып еді. Тақырыбым <<Оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданудың тиімділігі.>> болғандықтан наурызға қатысты тапсырмаларымды АКТ тақырыбына байланыстырдым. Мақсатым оқыту мен оқуда АКТ-ның тиімді қолдану, мұғалімдерге барлық мүмкіндіктерін іс-тәжірибесінде пайдалануға бағыттау болды. Нәтижесінде мұғалімдер өз іс-тәжрибесінде қолданатынын айтты. Ең алдымен коучингті мұғалімдерді ортаға шеңберге тұрғызып бір-бірін таныстыру мақсатында психологиялық ахуал туғызып алдым. Мұғалімдерге жапырақ стикеріне (күн,жаз,гүл,сәттілік,денсаулық т.б) жазып таратып бердім, жапыраққа әр мұғалім өз тілектерін жазып тілек ағашына жабыстырып ағашты жандандырды. Топқа бөлуге смарт бейджик арқылы 3 топқа бөлдім. Миға шабуыл жасау арқылы 3 топқа сұрақ қойдым. Топтан барабан әдісі арқылы бір мұғалім ортаға шығып постер қорғады. АКТ-ның тиімді,тиімсіз тұстарын жетелеуші сұрақ қою арқылы талқыланды. МАН-нан АКТ-ны не үшін пайдалануға болатынын мәтін арқылы түсініп топпен талқылады. АКТ-ны қолдануда <<Мен АКТ-ны қалай пайдаланамын? (жарнама жасау және қорғау)>> 1-топқа <<Документ Microsoft Wort>> , 2-топқа << Презентация Microsoft Power Point>>, 3-топқа <<Лист Microsoft Excel>> мұғалімдер берілген тақырып бойынша телефон,интернет желісін, ноутбукті қолдану арқылы АКТ-ға жарнама жасап, қорғады..
Өзара бағалауда <<екі жұлдыз бір тілек>> әдісі арқылы бағалау парағын толтырып өз ойларын жеткізді. Рефлекция жасауда мен SMS жазу әдісі арқылы коучингті аяқтадым. Рефлексияда мұғалімдердің басым көпшілігі коучингтің жақсы өткенін жазыпты. Шеңбер құрып аттарын айтқызып жаттау қабілетін тексеріп және бір-бірін тану қабілетін дамытты. Себебі бастауыш пән мұғалімдері жоғары буын мұғалімдерін танымау мақсатында бір-бірін таныстырдым. Коучинкте 3 топқа бөлдім. Әр топта 4-5 мұғалімнен болды. Мұғалімнің аз болу себебі сабақ барысында өткендіктен мұғалім аз болды. Осы менің сабағымның басты кедергісі. Бірақ оған қарамастан коучингті жақсы дәрежеде өткіздім. Рефлексияда кейбір мұғалімдер басқа тақырыпта өту керек екенін жазыпты. Ал тағы бір мұғалімдер почтаны түсүндіруді жазыпты. Ең алдымен коучингті мұғалімдерді ортаға шеңберге тұрғызып бір-бірін таныстыру мақсатында психологиялық ахуал туғызып алдым. Мұғалімдерге жапырақ стикеріне (күн,жаз,гүл,сәттілік,денсаулық т.б) жазып таратып бердім, жапыраққа әр мұғалім өз тілектерін жазып тілек ағашына жабыстырып ағашты жандандырды. Топқа бөлуге смарт бейджик арқылы 3 топқа бөлдім. Миға шабуыл жасау арқылы 3 топқа сұрақ қойдым. Топтан барабан әдісі арқылы бір мұғалім ортаға шығып постер қорғады. АКТ-ның тиімді,тиімсіз тұстарын жетелеуші сұрақ қою арқылы талқыладық. МАН-нан АКТ-ны не үшін пайдалануға болатынын мәтін арқылы түсініп топпен талқылады. АКТ-ны қолдануда <<Мен АКТ-ны қалай пайдаланамын? (жарнама жасау және қорғау)>> 1-топқа <<Документ Microsoft Wort>> , 2-топқа << Презентация Microsoft Power Point>>, 3-топқа <<Лист Microsoft Excel>> мұғалімдер берілген тақырып бойынша телефон,интернет желісін, ноутбукті қолдану арқылы АКТ-ға жарнама жасайды және қорғайды.
Өзара бағалауда <<екі жұлдыз бір тілек>> әдісі арқылы бағалау парағын толтырып өз ойларын жеткізді. Рефлекция жасауда мен SMS жазу әдісі арқылы коучингті аяқтадым.
Болашақта:
1. Коучингті ұйымдастыруда мұғалімдердің қажеттіліктеріне сай жоспарлауды көздеймін.
2. Жоспарға сәйкес тиімді стратегияларды таңдап,жаңа әдіс-тәсілдерді қолданамын..
3. Коучингте мұғалімдерге кері байланыс бере отырып, сұрақтар құрастыру арқылы терең ойландыруға жұмыс жасаймын.
4. Мұғалімдердің қажеттілігіне сай тақырыптарды таңдап, өзекті коучинг ұйымдастырамын деп алға мақсат қойдым.
Мен бұл курсты таңдаған себебім мектептегі әріптестерім сияқты зияткерлік қатарына қосылып кәсіби шеберлігімді шыңдағым келді. Жаңа білім мазмұнымен танысып, 7 модульді терең түсініп, жан-жақты мұғалім атанғым келеді. Өз білгендерімді әріптестерімен бөлісіп, мықты коуч атансам деген арманым бар.Осы арманымды осы оқуды аяқтағасын міндетті түрде орындаймын. Жай мұғалім хабарлайды. Жақсы мұғалім түсіндіреді, Керемет мұғалім көрсетеді.Ұлы мұғалім шабыттандырады. Уильям Уорд

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. <<Мектептегі мұғалім көшбасшылығы>> ҚР педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бағдарламасы.Мұғалімге арналған нұсқаулық.
2. 7 сынып химия оқулығы