Шаталов әдістемесінің және технологиясының мәні

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Кәсіби білім беру және педагогика кафедрасы

МАГИСТРАНТТЫҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫС

Қабылдаған: Нурмаганбетова М.С.
Орындаған: Нұрман А.С.
ГДЗМ19-1

Қарағанды 2019жыл

1. Шаталов әдістемесінің және технологиясының мәні?
2. Шаталов әдістемесі қазіргі таңда неге қарастырылмайды? ЖОО-ның практикасында бұл технологияны қолдану неге қиындық тудырады?

1.В. Ф. Шаталов (1929 жылы туған) - украин педагогы. В.Ф.Шаталов тәжірибесінің бірінші ерекшелігі - оқу үдерісіндегі оқушылардың іс-әрекетін, танымдық жұмыстарын кезеңдерге бөліп, мұғалімнің қатаң түрде басқаруы. В. Ф. Шаталов мынадай кезеңдерге бөліп көрсетті.
1-кезеңде тақырыпты жан-жақты түсіндіруі,
2-кезеңде тірек плақаттарын колданып, қысқаша түсіндіріп,
3-кезеңде оқушыларға тірек сигналдары (тірек плақаттарының кішірейтілген түрі) беріліп, оларды балалар өз альбомдарына желімдеп,
4-кезеңде оқушылар оқулықпен және тірек сигналдарымен үйде жұмыс істейді,
5-кезеңде сабақ үстінде тірек сигналдарын естеріне түсіріп, дәптертеріне жазып алады.
6-кезеңде оқушылар мүғалімге тақырып бойынша ауызша жауаптар береді.
<<Тірек сигналдары арқышы оқыту>> технологиясының негізгі мақсаты:
- оқушыларда мүғалімнің қажетті нұсқаулары бойынша білім, білік, дағды калыптастыру;
- жеке мәліметгеріне қарамастан, барлық баланы оқыту; жеделдете оқыту.
<<Тірек сигналдары арқылы оқыту>> технологиясынын приициптері:
- үздіксіз кайғалау, міндетті кезеңдік бақылау, ірі блоктар бойынша оқыту, тірек сигналдарын пайдалану;
- жекелей әрекет жасау;
- ізгіліктік (барлық балалар дарынды);
- мәжбүрсіз оқыту;
- түзетуге, өсуге, жетістікке жетелеу, жетістігін жариялау, шиелініссіз оқыту;
- тәрбие мен оқытуды байланыстыру.
<<Тірек сигналдары арқылы оқыту>> технологиясының мазмұндық ерекшелігі:
- оқу материалы ірілендіріп беріледі;
- блоктық түрде беріледі;
- оқу материалы тірек үлгі-конспекті түрінде беріледі.
Тірек сигналы - мән-мағынаны (белгі, сөз, үлгі, сурет және т.б.), білдіретін құрамды бейне.
Тірек конспекті - кысқа конспект түрінде берілетін тірек сигнал жүйесі (оқу материалы сигнал, көрнекі сұлба ретінде беріледі).
Жаңашыл ұстазәдістемесінің негізгі әлементтерінің бірі - тірек сигналдары. Бұл - игерілуге тиіс білімнін мазмұны кодталған көрнекі схема. Көрнекілікке негізделген тірек сигналының жаңа сабақты түсінуді және оны есте сақтауды жеңілдететіні белгілі болды.
Әдетте сурет, сызба, схемалар мектепте игерілетін білім сипатына сәйкес эпизодты колданылады.
Шаталовтың көрнекі схемаларды колданудағы жаңалығы оларға оқу үдерісінде берілетін ерекше рөлінде.
Көрнекілік құралдарды колданудың әр түрлілігі, тірек сигналдары мазмұнының абетрактылы және нактылы компоненттерінің ұштасуы, оның маңыздылығы бойынша классификациялануы - ІІІаталов үсынған көрнекі схемаларының ең маңызды ерекшелігі.
2.Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани азаматтық және де басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді, өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Бір технологияның өзі атқарушылардың шеберлігіне байланысты әр қилы жүзеге асырылуы мүмкін.Белгілі психолог Выгодский <<Дұрыс ұйымдастырылған оқыту процесі ғана баланың жеке басының дамуын ілестіре алады>>,- дейді.
Қазіргі технологияны қолдану дегеніміз-келешек ұрпақтың еркін дамуына, жан-жақты білім алуына, белсенді шығармашыл болуына жағдай жасау. Педагогикалық технология оқу үрдісінің, яғни мұғалім мен оқушының іс-әрекетімен тығыз байланысты. Шаталов технологиясы теорияны оқытуда көп уақытты ұтымды пайдалануға мүмкіндік беретін дидактикалық ұстаным болып табылады.Осының арқасында практикалық сабақтарға, жаттығуларға, оқытудың шығармашыл түрлеріне көбірек уақыт бөлінеді. Ең басты нәтиже-артық жұмысты азайту, оқу мерзімін қысқарту.
Шаталов технолоиясы жоғары өнегелі тұлға қалыптастырудың негізі болатын ізгілік ұстанымына құрылған.Ол мынадай қағидалардан көрінеді: әр оқушының жетістіктерін жариялап отыру, бағаны түзетуге мүмкіндіктер беру, оқу-оқыту жағдайында келісіп, кекілжіңсіз жұмыс істеу.Оқушының алған әр бағасы білімге есепке алудың ашық парағына тіркеледі.Бұл парақ оқушы жетістіктерінің есебі қызметін атқарады да, ал бағалар шифрмен жазылған мінездеме іспеттес болады. Мұндай мінездеме жариялығының үлкен тәрбиелік мәні бар. Бұл мінездеменің бір маңызды көтере алатындығы, яғни ашық перспектива ұстанымы қолданылады. Шаталовтың ойынша әр баға оқушыны ынталандырып, жағымды әсер беруі тиіс.