Бактерия атауы суреті

Б.С. Кузенбаева
Бірлестік орта мектебінің
биология пәнінің мұғалімі,
СҚО, Айыртау ауданы

Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
7.4.3.1.Бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар: Бактериялардың әртүрлі формаларын сипаттай алады.

Көптеген оқушылар: Бактериялардың әртүрлі формаларын сипаттап, ажырата алады.

Кейбір оқушылар: Бактериялардың формаларының әртүрлілігін сипаттап, таралу жолдарын анықтай алады.
Бағалау критерийлері:

Бактериялардың құрылыс ерекшеліктерін танып сипаттайды;
Бактериялардың әртүрлі формаларын ажыратады;
Тілдік мақсаттар

Арнайы пәндік лексика және терминология: Бактериялар; Споралар;
Жасуша колониялары; коккалар;
спириллалар; вибриондар; бациллалар;
Диалогқа/ жазуға қажетті сөз тіркестері: шартәрізді бактериялар; таяқшатәрізді бактериялар; ирек бактериялар; үтір пішінді бактериялар;
Құндылықтарды дарыту

Зайырлы қоғам және жоғары руханиятты білім беру, денсаулық сақтау жүйесін табысты дамытуға баулу.
Пәнаралық байланыстар

География пәнімен бактериялардың таралу аймақтары, химия және физика пәндерімен бактерияның химиялық заттар мен температураға төзімділігі туралы білім арқылы байланысады.
Бастапқы білім

5.6.2.1. ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу.
5.6.2.2. біржасушалы және көпжасушалы ағзаларды сипаттау.

Сабақ барысы:

Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған
іс-әрекет
Ресурстар

Сабақтың басы

13 мин

Мақсаты: бактерия жасушасының құрылыс ерекшеліктерін танып білу және сипаттау.
Ұйымдастыру кезеңі. Ынтымақтастық атмосферасын орнату. Сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстыру. Оқушыларды <<Ұқсас бактерияларды тап>> ойыны бойынша жұптарға бөлу.

Оқулықпен жұмыс. Жұптар тақырыппен оқып танысады.
<<Ойлан, жұптас, бөліс>> әдісі арқылы жұпта талқылайды. Жұптарға 1-тапсырма:
Суретті қараңдар. Бактерия бөліктерінің атауын жазыңдар.

Дескрипторлар: - Бактерия жасушасының құрылыс ерекшелігін анықтайды.
- Бактерия бөліктерінің атауын ажыратып жазады және сипаттайды.
Жұптар бірін-бірі <<Бағдаршам>> әдісі арқылы (<<Жасыл>> -бәрі дұрыс, <<Сары>> - жартылай дұрыс, <<Қызыл>> - дұрыс емес) бағалайды.

Суреттер, оқулық, бағдаршам түстері
Сабақтың ортасы

20 мин

Мақсаты: бактериялардың пішіндеріне қарай түрлерін ажырата білу, таралу жолдарын анықтау.
<<Ойлан, жұптас, бөліс>> әдісі негізінде жұптарға
2-тапсырма:
Суретті қараңдар. Көрсетілген бактерияларды түрлерге бөліңдер және олардың атауларын, пішінін, суретін кестеге жазып көрсетіңдер.

Бактерия атауы
суреті
Бактерия пішіні

Дескрипторлар: - Суретте көрсетілген бактериялардың түрлерін анықтайды.
Олардың атауларын, суретін, пішінін кестеге жазып көрсетеді.
Дұрыс жауабы:

Жұптар бірін-бірі <<Бағдаршам>> әдісі арқылы бағалайды.
Зертханалық жұмыс. <<Пішен таяқшасын микроскоппен қарау>>
Мақсаты: таяқша тәрізді бактерия <<пішен таяқшасының пішінін зерттеу>>
Жұмыс барысы:
1. Бір-екі апта бұрын өсірілген пішен таяқшасы.
2. Заттық шыныға 1 тамшы су тамызыңдар.
3. Пішен таяқшасының бетінен кілегейден сапты инемен бір тамшы алыңыз.
4. Бактериясы бар тамшыны заттық шыны үстіне жағыңыз.
5. Жабын әйнегімен жабыңыз.
6. Микроскопта жарықты баптап уақытша препаратты қараңыз.
7. Өзіңіздің көрген пішен таяқшасын сипаттап, дәптерге суретін салыңыз.
Дескрипторлар: - қауіпсіздік ережесін сақтайды.
Микроскопты жұмыс барысына дайындайды.
Микропрепаратты дайындайды.
Бактерия жасушасының құрылысын микроскоппен қарай отыра сипаттап суретін салады.
Бактерияның таралу жолдарын анықтайды.
Жұптар <<Бағдаршам>> әдісі арқылы бірін-бірі бағалайды.
Суреттер, кесте, микроскоп, заттық шыны, жабын әйнек, су, пипетка, пішен таяқшасы бактериясы,
зертхана
лық жұмыс дәптері, түсті қағаздар.
Сабақтың соңы

9 мин

Мақсаты: тақырып бойынша алған білімдерін жинақтау.
<<Өрмекшінің торы>> әдісі. Оқушылар бір топқа жиналады. Тақырып бойынша бір-біріне сұрақ қоя отырып, өрмекшінің торын құрайды.
Дескрипторлар: - Сұрақ тақырып бойынша қойылады;
Сұрақ нақты түсінікті болу керек;
Оқушылар <<Бағдаршам>> әдісі арқылы бірін-бірі бағалайды.
Жіп, түсті қағаздар.
Сабақ бойынша рефлексия
3 мин
<<ЖҚКӨ>> әдісі
Ж - жақсы
Қ - қызықты
К - кедергі
Ө - өзіме алдым
Саралау - оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
Қабілеті жоғары оқушылар:
Жұпта ұйымдастыру жұмыстарын жүргізеді;
Сабақ үрдісінде берілген тапсырмаларға ой қозғайды және дамытады.
Зертханалық жұмысты талдау жасай отыра орындайды.
Қабілеті орташа оқушылар:
Тақырып бойынша берілген тапсырмалар осы деңгейдегі оқушыларға қолдау береді;
Орта деңгейдегі зертханалық жұмыс парағы ұсынылады. (Тапсырма мазмұны бір, орындау уақытына қарай ықшамдалған, бірақ оқушының таңдау құқығы бар)
Қабілеті төмен оқушылар:
Мұғалімнің қолдауымен тапсырмаларды орындайды;
Орта деңгейдегі зертханалық парақ ұсынылады.
Ынталандыру, қолдау көрсету;
Оқушылар өзара бірін-бірі бағалайды;
Жұппен бағалау жүргізеді;
Зертханалық жұмыс қалыптастырушы бағалау ретінде жүзеге асады;

Оқушылар зертханалық жұмыста туындайтын қауіпсіздік ережелерін белгілейді және сақтайды.
Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді
ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарында қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Оқу мақсаттары дұрыс қойылған.
Барлық оқушылар оқу мақсаттарына қол жеткізді, дегенмен төменгі деңгейдегі оқушылар сұрақтарды толық орындауға уақыттары жетпей қалды.
Екі оқушыдан басқалары жоғарғы деңгейдің тапсырмаларын орындады. Тапсырмалар оқушылардың сұраныстарын қанағаттандырды.
Уақыттың тапшылығы білінді. Оқушыларға жұмысты толық уақытымен аяқтау үшін жылдам жұмыс жасауға тура келді.
Жалпы баға: Сабақта қойылған сабақ мақсаты мен оқу мақсаттарына жеттім.
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Зертханалық жұмыс оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттырды. Оқушылардың микропрепарат дайындап көргендерін суреттеу ұтымды болды. Теория мен практиканың арасындағы сәйкестікті өз жұмыстарынан анықтады.
Оқушыларға зертханалық жұмысты талдап саралауға мүмкіндік берілді.
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
Оқушылардың тапсырмаларды орындау барысында дескрипторлар беруді жалғастыру.
Тапсырмаларды орындауда түсті суреттерді қолдану тиімдірек болды. Төмен деңгейдегі оқушыларға жұппен жұмыс жасау оқу мақсатына жету үшін тиімді болды.
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
А және М есімді оқушыларына зертханалық жұмысқа таңдау бергенім қатты ұнады. Ойлағанымдай екі оқушыға көмек қажет болды. А оқушыны талдау жасауға дағдыландыру керек.