Қазақ қыздары

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
Күні: 01.02.2021
--------------------------------------------------------------------------------
Сынып:
--------------------------------------------------------------------------------
Сабақтың түрі:тәрбие сағаты
--------------------------------------------------------------------------------
Тақырыбы: Қазақ қыздарына тән қасиеттер
--------------------------------------------------------------------------------
Мақсаты: қазақ қызының бойындағы ұлттық дәстүрімізге сай әдептілік, көріктілік, ептілік, инабаттылық, кішіпейілділік, сұлулық т.б жан-жақты ұлттық қасиеттерін таныта білу;
--------------------------------------------------------------------------------
Көрнекілігі: Суреттер, нақыл сөздер, мақал-мәтелдер.Интерактивті тақта
--------------------------------------------------------------------------------
-Барысы
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қазақ халқы <<Қыз>> деген сөздің өзін әдеміліктің, инабаттылықтың, сұлулықтың белгісі деп таныған. Халқымыздың халық ауыз әдебиетінде көптеген ақындарымыз қызға көптеген керемет суреттемелер берген.Сондай-ақ қыз баланың ұқыптылығын, шеберлігін, сүйкімділігін, жанының нәзіктігін, өнер, білімге бейім тұратынын жоғары бағалап, оның ол қасиеттерін бейнелі сөздер арқылы ерекше көрсеткен. Мысалы: <<Қыздың жиған жүгіндей>>, <<Қыздың тіккен кестесіндей>>, <<Қыз - елдің көркі, гүл жердің көркі>>, <<Жақсы қыз - жағадағы құндыз>>, <<Қызы бар үйдің қызығы бар>> т.б
--------------------------------------------------------------------------------
Мақалды тап
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қыз емес, қыздың аты - қызыл алтын,
--------------------------------------------------------------------------------
Көрінер туған айдай жүзі жарқын.
--------------------------------------------------------------------------------
Үлкеннің алдын кесіп сөз сөйлемес,
--------------------------------------------------------------------------------
Халқының сақтай білген ізгі салтын.
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қыз бала - бойжеткен, келін, ана,
--------------------------------------------------------------------------------
Бәрі де дер кезінде дара тұлға.
--------------------------------------------------------------------------------
Ұрпағыңның ойласаң болашағын,
--------------------------------------------------------------------------------
Қызды сыйла, жамағат, қызды сыйла.
--------------------------------------------------------------------------------
Караоке: Қазақ қыздары
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Біз қыз баланың бойынан нені көргіміз келеді: нәзіктік пен сұлулықты, ұяңдық пен инабаттылықты, сыпайылықты, әдемілік пен ұялшақтықты, өнерлік пен іскерлікті, шеберлік пен ақ ниеттілікті, ақкөңіл қасиеттерді
--------------------------------------------------------------------------------
Пікірлерің сұрау
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қазақ халқында <<Қыз - елдің көркі, гүл жердің көркі>> деген мақал бар. Мақалдың мәні қыз баланың нәзіктігін, сүйкімділігін, салтқа беріктігін көрсетеді.
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қазақта ұл балаға ауыр жұмыстарды, яғни сырттағы жұмыстарды жүктеген.
--------------------------------------------------------------------------------
Ал қыз балаға ше?
--------------------------------------------------------------------------------
Оқушылардан жауап
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Ал қыз балаға төсек жинау, үй жинау, ас әзірлеу, шай құю - жалпы үйдің ішіндегі жұмыстарды жүктеген.Осы істердің барлығын қыз балаға ерте жастан үйретіп отырған.
--------------------------------------------------------------------------------
Ендігі кезекте шағын сауалнамаға берейік
--------------------------------------------------------------------------------
"Сыныптың қыздары қандай екен?"
--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қазақ отбасында қыз баланы қалай тәрбиелеген екен, соған тоқталайық.
--------------------------------------------------------------------------------
Слайд: Қазақ отбасының маңызды қызметтерінің бірі - тәрбие. Ата-ананың міндеті - жас ұрпаққа аға ұрпақтың әдет-ғұрпын, адамшылық, адамгершілік, инабаттылық, сыйлау қасиеттерін сіңіру. Әсіресе қазақ отбасында басқа ұлттарға қарағанда қыз бала тәрбиесі ерекше орын алады. Қазақ халқы қыз баланы ардақтап ұстаған, оның көңілін қалдырмаған, оған қарсы сөйлемеген, оны мәпелеп өсірген және де қатал ұстап, оның тәрбиесіне ерекше көңіл бөліп қараған.
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қыз баланы келешек ана, бала тәрбиешісі, жанұя ұйтқысы деп түсінген халқымыз оның еңбексүйгіш, өнерлі болып өсуімен қатар көрікті болып өсуіне де ерекше көңіл бөлген.
Жүргізуші: Қыздар, <<Қазақта қызға қырық үйден тыйым>> деген сөз бар.
Түске дейін ұйықтауға тыйым.
Бұраңдап қылымсуға тыйым
Тамақты обырлана асауға тыйым
Ұрлық - қарлыққа тыйым
Салт - дәстүрден аттауға тыйым.
Ұрыс - керіске тыйым.
Қыздар осы тыйым сөздерді әр уақытта естен шығармаңдар.
--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
Халық арасында бойжеткен қызды ажарына қарай жетіге бөлген:
--------------------------------------------------------------------------------
Әдемі қыз баппен сөйлеп, биязы күліп, жақсы - жаманның жөнін біліп тұратын
--------------------------------------------------------------------------------
Көрікті қыз істі үйіріп, сөйлесе бұйырып, баурап алатын, бірден көзге түсе қоймайтын
--------------------------------------------------------------------------------
Шырайлы қыз көз жанары өткір, бет - әлпеті бал - бұл жанған, тәні шымыр.
--------------------------------------------------------------------------------
Сұлу қыз сөзі өткір, өзі пысық, өрескелдікті сүймейтін, болмашыға пісіп - күймейтін, келбетті.
--------------------------------------------------------------------------------
Ару қыз бет пішіні, дене мүсіні келіскен, сөзі сыпайы, өзі әдепті, сұңғақ бойлы, терең ойлы
--------------------------------------------------------------------------------
Ажарлы қыз дене бітімі жинақы, тығыршық, сөзі салмақты, ісі тиянақты
--------------------------------------------------------------------------------
Әсем қыз жүзі жылы, өзі ұяң, тәні нәзік
--------------------------------------------------------------------------------
Ендеше сауалнама қорытындысын шығарайық.Сыныптың арулары қандай екен?
--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші:Қыз сұлу көрінеді қылығымен
--------------------------------------------------------------------------------
Жарыса төгілген қос бұрымымен
--------------------------------------------------------------------------------
Бұл күнде сұлулықтың үлкені осы -
--------------------------------------------------------------------------------
Қыз сұлу көрінеді білімімен
--------------------------------------------------------------------------------
Қыз сұлу көрінеді шашыменен,
--------------------------------------------------------------------------------
Ай қабақ, қиғаш қара қасымен
--------------------------------------------------------------------------------
Қыз сұлу көрінеді толған айдай
--------------------------------------------------------------------------------
Он бес пен он сегізде жасыменен
--------------------------------------------------------------------------------
Жүргізуші: Қыз баланың жақсы болып өсуіне оның өскен ортасының, бірге жүрген құрбы - құрдастарының, дос - жарандарының да әсері күшті. Қазақтың <<Қызың өссе, қызы жақсымен ауылдас бол>>, <<Қызға қырық үйден тыйым>> деген нақыл сөздері сол өмір тәжірибесінен алынған. Сонымен қазіргі заманғы қыздардың бойынан ақылдылық, инабаттылық, сымбаттылық, көріктілік және де іскерлік қасиеттері де табылуға тиіс. Халық <<Өнерсіз қыздан без, өнегесіз ұлдан без>> деген. Ұлы Абай атамыз <<Ары бар, ақылы бар, ұяты бар ата - ананың қызынан қапы қалма>> деген екен.
--------------------------------------------------------------------------------
Сонымен қазақ отбасында тәрбиенің негізі - ұлттық салт - дәстүрлер.
--------------------------------------------------------------------------------
Тәрбие отбасынан басталады. Қазақ отбасындағы қыз бала тәрбиесі оң жолға қойылуы керек. Келешекте ұлттық салт - дәстүрлермен тәрбиеленген қыздар ел қорғайтын ұлтжанды жас ұрпақты тәрбиелей алатынына мен сенімдімін.
--------------------------------------------------------------------------------

Білектей арқасында өрген бұрым
Шолпысы сылдыр қағып жүрсе ақырын
Кәмшат бөрік, ақ тамақ, қара қасты
Сұлу қыздың көріп пе ең мұндай түрін-деп қазақ қыздарын сипаттай отырып,бүгінгі тәрбие сағатымыз осыменен аяқталды. Қош сау болыңыздар.