Мыстың қорытпалары

АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ
АЛМАТЫ ЭЛЕКТРМЕХАНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖ

Келісілген
ОӘЖ Әдіскер
_________Ордагулов И.Б
<<_____>> _________2016 ж.
Бекітемін
Директордың оқу жұмысы
жөніндегі орынбасары
_______Байдилдаева А.Ш
<<_____>> _________2016 ж.


Ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы: Мыс және оның қорытпалары
Пән: Материалтану

Кафедра жетекшісі: Асгат Р.____________
Пән оқытушысы: Нуртазаева А.А._______

Алматы-2016
Сабақтың технологиялық картасы
Пән: Материалтану.
Мерзімі Топ 15-16
Сабақ №
Тақырыбы: Мыс және оның қорытпалары
Сабақтың мақсаты
1. Білімділік: Білім алушыларға мыс және оның қорытпалары, олардың түрлері, қасиеттері туралы толық мағлұмат бере отырып түсіндіру.
2. Дамытушылық: Мыс және оның қорытпалары туралы оқыта келе, студенттердің бойында логикалық ойлау, тез шешім қабылдау, шығармашылық мүмкіндігін, іздемпаздық қабілеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік: Студенттердің бойында өз бетімен жұмыс істеп, өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету. Әрбір заттарды ұқыптылықпен қолдануға, өздігінен талпынып, жауапкершілікті сезінетін саналы, өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақтың қамтамасыздандырылуы
a) Оқу - көрнекілік құралдар: Автомеханиктерге арналған материалтану негіздері (С.Скрынник, Т.Рахманов) Астана 2010ж.
b) Үлестірмелі материалдар: сызбалар, лекциялар, текшелер.
c) ТОҚ: слайдтар, интерактивті тақта, видео материал.
Пәнаралық байланыстар: Химия, физика, тарих, география.
Өзбетінше жұмыс: тақырып бойынша конспект, оқулықпен, текшелермен, сызбалармен жұмыс.
Сабақтың өту барысы
1. Ұйымдастыру кезеңі (2 минут )
а) сабаққа қатысуын тексеру
б) сабаққа дайындығын тексеру
Топты төрт топқа бөлемін. Ол үшін топтың аты жазылған қағазды таудау керек. Әрбір дұрыс жауапқа студенттерге Алматы қаласының символына айналған <<алма>> беріледі. Ойын соңында әр топқа ағаштың бейнесі салынған А2 форматты ватмон таратылады. Ағаштың үстіне жинаған алмаларын жабыстырыды. Қай топта көп алма жиналса, сол топ жеңімпаз болып есептеледі.
2. Үй тапсырмасын сұрау
3. Студенттердің біліктілігі мен дағдысын тексеру (10 минут)
Үй жұмысын сұрау үшін өткен тақырып бойынша сегіз конвертке салынған қиылған сегіз сурет дайындалады. Әр топтан топ басшылары шығып екі конверттен таңдайды. Әр конверттің ішіндегі суретті тез-тез құрастырып, ненің бейнеленгенін және оның қандай ой туғызатыны туралы жауап берулері тиіс.

Химиялық - термиялық өңдеу;
Цементациялық пеш;

Азоттану;

Диффузиялық металдану;

Алитирлеу;

Хромдау;

Силицирлау;

Борлау;

4. Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі (10 минут)
Бугінгі күннің жаңа сөздерімен таныс болайық. Жаңа сөздердің қазақша, орысша және ағылшынша аудармасын бірге қайталайық.
р/с
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
1
Мыс
Медь
Сuprum
2
Жез
Латунь
Brass
3
Қола
Бронза
Bronze
4
Никель
Никель
Nickel
5
Алюминий
Алюминий
Aluminum
6
Темір
Железо
Iron
7
Қалайы
Олово
Tin
8
Қорғасын
Свинец
Plumbum
9
Радиатор
Радиатор
Radiator
10
Карбюратор
Карбюратор
Carburetor
11
Мырыш
Цинк
Zinc

Жаңа тақырыпты түсіндіру үшін интерактикті подиумның көмегімен мысты өндіру туралы видео материал көрсетіледі.
Мыс - бұл алқызыл түсті тұтқыр металл, тығыздығы - 8960 кг/м3, балқу температурасы - 1085ºС. Мыстың жылу және электрөткізгіштігі жақсы, ауада тоттануға ұшырайды. Мысты колчеданнан алады (CuFeS2). Мыс кенін Орталық Қазақстанда өндіреді. Балқаш және Жезқазған комбинаттарында қорытады.
Таза мыс өте жұмсақ. Таза мыс тақталар, сымдар жолағы түрінде, электротехникалық мақсаттар үшін пайдаланылады. Мыстың қорытпалары: жездер, қолалар және мыстың никельмен қорытпасы кеңінен пайдаланылады. Жез - бұл құрамында 50%-ға дейін мырыш және басқа құраушылары бар мыстың мырышпен қорытпасы. Жездің беріктілігі, тоттануға төзімділігі жеткілікті түрде. Ол қысыммен жақсы өңделеді (штампыланады).
ЛАЖМц 66-6-3-2 - бұл алюминий-темір-марганецті жез. Оның құрамы - 66% мыс, 6% алюминий, 3% темір, 2% марганец және 23% мырыш.
Жезді радиаторлардың, крандардың бөлшектерін жасау үшін пайдаланылады. Жезден контакторлар түйіспелерін, блоктаушы синхронизаторлардың сақинасын, нығыздаушы төсемдер, бөлу бөлшектерін, карбюраторлар мен жиклерлардың тығындарын жасайды. Рөлдік ілмек білігінің төлкесін, кіргізу клапандарының тарелкаларын жасайды. Шойын бөлшектердің газды дәнекерлері үшін шыбықтар мен сымдар даярлайды.
Қола - оның мыстан басқа да элементтері.
Қалайы - қалайылы қола. Қалайылы қола жақсы пісіріледі, дәнекерленеді.
Алюминий - алюминийлі қола.
Қорғасын - қорғасынды қола.
БРОФ10-1 қоланың құрамында 10% қалайы, 1% фосфор болады, қалғаны мыс. Қола жоғары тоттануға қарсы және антифрикциялық қасиетке ие болады.
Қоладан отын беруші аппараттардың бөлшектері, бұлғақтардың төлкелері, тісті бұрандалы тістегершіктер, көтергіштердің сомындары, бұрандалары, сырғыма мойын тіректер, саңылаусыздыққа арналған төзімді тығырықтар, қозғалтқыш бұрғының төлкелері жасалады. Берилді қоладан отындық сорғы клапандарының серіппелері, бензиндатчиктің серіппелі бөлшектері, әйнек тазалағыш реленің тоқ апарғыш серіппелері жасалады.
5. Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру (15минут)
<<Ақиқат/Жалған>> атты ойын арқылы ағылшынша жазылған сөздердің аудармасының ақиқат не жалған екенін табу керек.
Мыс
Nickel
Жез
Сuprum
Қола
Radiator
Никель
Brass
Алюминий
Plumbum
Темір
Iron
Қалайы
Carburetor
Қорғасын
Aluminum
Радиатор
Bronze
Карбюратор
Zinc
Мырыш
Tin

Жаңа сабақты <<Тәуелсіз Қазақстан>> атты пазл ойынымен бекітіледі. Ол үшін Қазақстан картасы пайдаланылады. Он төрт облыстың әрқайсысында сұрақтар жасырылған, сол сұрақтарға дұрыс жауап беру арқылы Қазақстан картасы құрастырылады. Әр облыстың сұрағына дұрыс жауап бере отырып, студент сол облыстың өзіне тән ерекшеліктерін атап өтуі тиіс.
1. Мыс қандай металл?
2. Мыстың тығыздығы?
3. Мысты неден алады?
4. Мысты Қазақстанның қай өңірінде өндіреді?
5. Мыстың қорытпалары?
6. Жез дегеніміз не?
7. ЛАЖМц 66-6-3-2 маркасының мағынасы?
8. Жезді қандай бөлшектерді жасау үшін пайдаланады?
9. Қоладан не жасалады?
10. Мыстың балқу температурасы?
11. БРОФ 10 - 1 маркасының мағынасы?
12.Қазіргі таңда Қазақстанда мыс өндіретін қандай компанияларды білесің?
13. Таза мысты қандай мақсаттар үшін пайдаланады?

6. Рефлексия: Өтілген жаңа тақырыпты қорытындылай келе, әр топ бүгінгі сабақ бойынша жинаған алмаларын ағаштарына жабыстырып, әр алманың үстіне бүгінгі сабақ туралы өз пікірлерін жазады. (5минут)
7. Бағалау: Берілген тапсырма бойынша студенттердің білім, білік, дағдысын бағалау (2минут)
8. Үй тапсырмасы: Эссе жазып келу (1минут)