Компьютердің пайдасы мен зияны

Т.Жүргенов атындағы №136 мектеп-лицейі

Тәрбие сағат: Компьютердің пайдасы мен зияны
Орындаған: Дербисали Қарақат
Қабылдаған: Құттымұрат Динара
Сыныбы: 5 <<Г>>

2020-2021ж.ж
Күні: 27.04.2021ж
Сыныбы: 5 <<г>>
Тақырыбы: Компьютердің пайдасы мен зияны
Мақсаты: Компьютердің зиянды жақтары мен, пайдасын айту. Компьютер пайдалану қауіпсіздігімен таныстыру. Өмірде қолдануды қалыптастыру. Еркін сөйлеп, өз ойын басқаға жеткізуге дағдыландыру. Шығармашылыққа баулу. Компьютерлік сауаттылықтан ақпараттық мәдениеттілікке тәрбиелеу.
Білімділік: білімгерлерді ізденімпаздыққа, тапқырлыққа, шыдамдылыққа және өз ойын мәдени түрде жеткізе білуге үйрету.
Дамытушылық: білімгерлердің зердесін көтеріп, ақыл - ойын дамыту.
Тәрбиелілік: білімгерлерді алғырлыққа, тапқырлыққа, шапшаңдыққа ұстамдылыққа, мәдениетті сөйлеуге тәрбиелеу.
Түрі: өнеге сағат, дебат, пікір талас.
Көрнекілігі: презентация, суреттер, видеолар.
Пәндермен байланысы: информатика, валиология
Сабақтың барысы.
Кіріспе сөз
Қазіргі өмірде адам баласын информатика ғылымынсыз елестету қиын. Өйткені, информатиканың ұдайы дамуы алдымызда тізіліп өткен поезд вагондары секілді. Мұндай өзгеріске тез үйреніп кеттік. Бірақ күнделікті қолданып жүрген қарапайым дербес компьютерді, бәріміз жақсы үйреніп алдық. Енді осының зияны мен пайдасын білеміз бе? Қауіпсіздік ережесін жетік меңгердік пе? Балаларды баурап алаған компьютерлік ойындар несімен пайдалы? деген сұрақтан санамызға маза бермейтіні рас. Міне, осы сұрақтарға бүгінгі ұйымдастырып отырған <<Компьютердің пайдасы мен зияны>> атты тәрбие сағатымыздан жауап таба аламыз деген үміттеміз.
Қош келдіңіздер! Бұл топ сағатында қозғалатын мәселе. Қазіргі ХХ1 - ғасыр техниканың даму ғасыры болып саналады. Өмірімізге тез енген компьютердің пайдасын, осыған қоса зиянын білеміз бе? деген сауалға жауап іздейміз. Компьютердің жетістіктерін бізге Төлегенова Бибігүл айтып береді.
Бәріне белгілі болғандай қазіргі замандық ғылыми - техникалық революция микрокомпьютерлер мен дербес компьютердің пайда болуынан басталды. Олар барлық жерде қолданылады. Ғалымдар лабораториясында, мекемелерде, оқу орындарында, дүкендерде, және т. б. Дербес компьютер адамзатқа телевизор және теледидар сияқты өте қажет.
Компьютердің көмегімен бірнеше минуттың ішінде керекті мәліметті алуға, қиын чертежді немесе есеп - қисапты жасауға береді.
Дербес компьютерлерді бірнеше миллион адамдардың еңбектерін жеңілдетті, шығармашылық емес жұмыстардан босатты. Олар адамға жұмыста да, үйде де компьютерлердің жарыққа шығуы, кітаптардың жарыққа шығуы сияқты үлкен мәнге ие болды.
Компьютермен күнде жұмыс істейтін адамдар, басқа адамдармен аз уақыт қарым - қатынаста болады.
Социологтар бір топ программисттерге зерттеу жүргізе отырып, олардың көбі көңілді, мейрімді, өнер және әдебиеттермен әуестенетіндерін анықтаған. Осындай адамдардың техникамен жұмыс жасағаны жақсы екенінде анықтап айтқан.
Мұғалім: Келесі кезекті сауалнамаға берелік. Бұл сауалнама сіздердің компьютердің пайдалану ережесін, қауіпсіздігін, әкелетін зияны туралы білімдеріңізді тексереді. Бүгінгі тәрбие сағатымыз осы тақырыпта болғандықтан сабағымызды жалғастыруға көмектеседі.
Сауалнама сұрақтары қойылады: .....
Мұғалім: Енді компьютердің келтірер зияны мен оны алдын алу жолдарымен таныстыралық.
Әкелетін зияны: <<Дені саудың, жаны сау>> дегендей денсаулығымызды дұрыс күтуге тырысайық.
Бірінші кезекте Техникалық қауіпсіздікті білеміз бе? деген сұраққа жауап береді.
Техникалық қауіпсіздік ережесі:
1. Компьютерді пайдаланушының көз мен монитор дисплейінің арақашықтығы 60 - 70 см болуы қажет.
2. компьютерді пайдалану кезінде оқыс қозғалмаңыз, айналаңыздағы құралдарды бүлдіруіңіз мүмкін. Оның нәтижесі өртке әкеліп соқтыруы мүмкін.
3. тоқ кезінде ДК пайдаланудан аулақ болуыңыз.
4. Компьютер құрылғыларың аптасына екі рет тазартып тұрыңыз. Компьютер орналасқан бөлмені желдетуді ұмытпаңыз.
5. Компьютер кабинетінде ДК - нің алдында отырып Тыстан келген адамға тұрып амандаспаңыз.
6. Компьютер тұрған кабинетке (оқу ғимараттарында) мұғалімнің рұқсатынсыз кірмеңіз.
7. Жүйелік блок қосылып тұрғанда ішін ашып көруге болмайды. Ток соғуы мүмкін!
8. Жас ерекшеліктеріне қарай дербес компьютердің алдына отыру ұзақтығына көңіл бөлу керек.
7 - 10 жас арасы - 10 минутқа дейін
11 - 25 жас арасы - 15 - 20 минут
26 дан жоғары - күніне 5 сағат отыру керек, бірақ арасына үзіліс жасау міндетті.
9. Компьютер алдына отырғанда Денеңізді тік ұстап, еркін отырыңыз. Және мониторға жоғарыдан төмен қараңыз.
Пайдалы кеңестер:
1. Егер өзіңізде компьютер болса, онда оның алдына ұзақ уақыт отырмауға тырысыңыз. Ұзақ уақыт отырсаңыз, монитор дисплейінен бөлінетін ультра күлгін сәулесі сіздің денсаулығыңызға зақым келтіруі мүмкін. Мысалы: көз ауруларына, жүйке жүйесіне т. б. органдарға
2. Компьютердің алдында ұзақ отырып қалсаңыз, 5 - 10 минут таза ауада демалыңыз.(серуендеп, дене жаттығуларымен шұғылданыңыз)
3. Компьютерде ұзақ уақыт отырып, желкеңіз, көзіңіз талса, арнайы жасалатын жаттығуларды жасаңыз.
4. монитор дисплейіне үңілуден сақтаныңыз, дисплейдегі объекті кіші болып көрінбесе, бағдарламадағы арнайы үлкейтетін батырмаларды пайдаланыңыз.
5. Дербес компьютермен жұмысыңызды аяқтасаңыз, 5 минуттан кейін дәрумендерді бар тағамдарды пайдаланыңыз. Сіздің жіберген энергияңызды толықтыруға көмектеседі.
Көз және желке шаршағанда жасалатын жаттығулар:
1. көзіңізді 5 рет қатты жұмып ашыңыз.
2. Көзіңіздің қарашығын сағат тілінің бағытымен 10 рет, сағат тілінің бағытына қарсы 10 рет айналдырыңыз.
3. Оң қолыңыздың сұқ саусағын екі көздің ортасына қойып барынша қолыңызды созыңыз, сұқ саусағыңыздың басына қарай отырып, саусағыңызды екі көздің ортасына апарыңыз. Бұл жаттығуды 10 рет қайталаңыз.
4. басыңызды сағат тілінің бағытымен 10 рет, сағат тілінің бағытына қарсы 10 рет айналдырыңыз.
5. басыңызды оңға бір, солға бір бұрыңыз. Бұл жаттығуды бірнеше рет қайталаңыз.
6. Басыңызды оңға бір, солға бір қисайтыңыз, 10 рет қайталаңыз.
7. екі аяғыңызды иығыңызбен бірдей қойыңыз. Екі қолыңызды иығыңызға қойып, артқа 5 рет, алға 5 рет айналдырыңыз.
Осындай жаттығулардан кейін сіздің шаршағаныңыз басылып компьютер алдында отыруды жалғастырасыз. Іске сәт!
Ендеше, оқушыларымыздың осы тақырып жайлы ойларын тыңдап көрейік!
Видео материал көрсетіледі.
Мұғалім: Қазіргі кезде дәрігерлік сараптауларға сүйенсек компьютерден көзі көрмеу, жүйкесінің жұқару деген аурулар көбейіп келеді. Бұның басты себебі, ол компьютерді дұрыс пайдаланбау, техникалық қауіпсіздікті көбіміз аңғармай қаламыз. Біреуіміздің ініміз, қарындастарымыз, сіңліміз бар, соларды көбіне компьютерді тез меңгерсін деп ата - аналарыңыз компьютер алдына көп отырғызады бұл дегеніңіз қате. Оған тосқауыл қоюдың қажеті жоқ. Тек жоғарыда айтылған ережелерді, пайдалы кеңестерді, жаттығуларды орындап тұрса айтылған ауруларға төтеп бере аламыз. Сондықтан әр уақытта техникалық қауіпсіздікті дұрыс пайдалансақ, деніміз сау болады.
Мұғалім: Сұрақ - жауап айдары
1.Қағаз бетінен алады,
Бірден компьютерге салады.
(сканер, мәтіналғы. Scanner)

2.Компьютермен енеді,
Қағазға басып береді.
(принтер, басып шығарғыш, printer)

3.Төрт бұрышты әйнек,
Тұнып тұрған әлек.
(Монитор, монитор, screen)

4.Бес атаның балалары
Қыдырмашы біреуі.
Бір күн бар да, бір күн жоқ.
Соны есепке алсақ,
Ұзын саны жүз жеті.
(Пернетақта, клавиатура, keyboаrd)

5.Өзі темір, жаны жоқ.
Ақпаратты сақтап таратқан,
Жұртты өзіне қаратқан.
(процессор, жүйелік блок, System unit
Мұғалім(қорытынды сөз)
https://youtu.be/WcKaG3ziaRo сілттемесіндегі видеороликті көрсетемін.
Бұл видеороликтен біздер нені байқадық? Міне, оқушылар кітап оқыған әр уақытта пайдалы, Білім бабамыз айтқандай кітапты оқымай компьютерді меңгеру қиын. Бәрімізде кітапты ұмытуымызға болмайды. әр уақытта кітап оқып өз санамызды дұрыстауға тырысайық. Әдеби кітаптармен қоса ғылыми кітаптарды оқып өз білімдеріңізді көтеріп жүріңіздер
Бүгінгі сабақтан не түйдіңіздер? Ойларыңызды айтсаңыздар.
Оқушылар өз ойларын айтады...
Мұғалім:
Компьютердің пайдасынан зияны, денсаулыққа әкелер кесірі көп, бірақ жоғарыда айтқандай компьютерді тиімді пайдалана білген адамға көп зияны болмайтыны белгілі.
Сабағыма қатысқандарыңызға рахмет. Сау болыңыздар!