Жүйелер мен механизмдер

Сабақтың тақырыбы: Қозғалтқыш ақауының белгілерін анықтау.
Топтар
Асл 9-181

Сабақ өтетін күн
14.12.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Агымды жөндеу (АЖ) қалай жүргізіледі?
Агымды жөндеу жұмыстарына қандай қызметтер жатады?
Күрделі жөндеу (КЖ) қалай жүргізіледі?
Қалпына келтіру (ҚК) дегеніміз не ?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Күрделі және ағымды жөндеу.
Қозағлтқыш - ең күрделі және маңызды агрегат, оның жағдайына автомобиль жұмысының көптеген техникалық және экономикалық көрсеткіштері байланысты. Қозғалтқыштарды пайдалану кезінде ақаулардың көптеген түрлері кездеседі. Ең көп таралған трлеріне күштіліктің төмендеуі, жанармай мен майдың шығынының көбеюі, соққылар мен ірілдердің пайда болуы жатады.
Егер қозғалтқыш толық күш бермесе, онда бұл цилиндрлердегі компрессияның жеткіліксіздігін, қуат көзі немесе оталдыру жүйесінің аспаптарында зақымданудың болуын, қозғалтқыштың шектен тыс қызып немесе салқындап кетуін білдіреді. Анықталған ақаулар цилиндрлі-поршеньді топтың (ЦПТ) тозған тетіктерін ауыстыру немесе реттеу, клапандарды сүрту және реттеу, қуат көзі және оталдыру жүйесінің жекелеген тораптарын (тетіктерін) ауыстыру, белдіктердің тартылуын реттеу, термостатты ауыстыру және радиаторды жөндеу арқылы жасалады.
Жанармайдың шектен тыс шығыны поршеньдік сақиналардың, поршеньдердің және цилиндерлердің тозуы, қуат көзі және оталдыру жүйесі аспаптарының зақымдануы, қуат көзі жүйесінде шайыр тектес түзілімдер түзілуі және қозғалтқыш тетіктерінде күйе пайда болуы, газ тарату механизмінде (ГТМ) саңылаулардың реттелуінің бұзылуы және т.б. жағдайда орын алады.
Қозғалтқыштағы соққылар негізгі және бұлғақты мойынтіректің, поршень сұққысы мен төлкелердің тозуы, клапандар мен итергіштер арасында саңылаудың үлкеюі, дүмпі соққылары кезінде клапандар серіппелерінің бұзылуы жағдайында естіледі. Қаут көзі немесе оталдыру жүйесінде ақаулар болған немесе реттеулер бұзылған жағдайда іске қозғалтқыш іске қосылмайды. Қалпына келтіру (ҚК) жөндеуі күрделі жөндеудің шарттарына жатпайтын жылжымалы құрамдардың функциональдық ақауларын қалпына келтіру мақсатында жасалады.
13.1 кесте. Пайдалану кезінде пайда болатын қозғалтқыш бойынша тоқтап қалуды бөлу
Жүйелер мен механизмдер
Ақауларды бөлу, %
Қосиінді-бұлғақты механизм
13
Газ тарату механизмі
12
Оталдыру жүйесі
7
электржабдықтары жүйелері
45
Қуат көзі жүйесі
18
Алқындату жүйесі
4
Майлау жүйесі
1
13.1 кестеден қозғалтқыштың тоқтап қалуының жалпы санынан көпшілігі оталдыру және электржабдықтары жүйесіне, қуат көзі жүйесіне, ЦПГ, қосиінді-бұлғақты механизмге (ҚБМ), ГТМ келетіні байқалады.
Қозғалтқыштың техникалық жағдайын бағалау оның механизмдерінің, жүйелері мен тораптарының жұмысқа жарамдылығын диагностикалаумен жүргізіледі. Диагностикалауд жүргізудің тәртібі мен толықтығы жөндеу және ТҚК жұмыстарын орындау қажеттігімен анықталуы мүмкін.
Заманауи автомобильдердің қозғалтқыштарының техникалық жағдайын анықтауда негізгі функционалдық топтар бойынша жұмыстар қарастырылған: ҚБМ, ГТМ, салқындату жүйелері, майлау, бензин және дизльді қозғалтқыштарды қуаттау, оталдыру, электр жабдықтары (аккумулятор батареялары, генератор, стартер), механизмдер, тораптар мен қозғалтқыштар жүйесінің жұмысын қамтамасыз ететін борттық компьютерлік жүйелер.
Автомобильдің техникалық жағдайын толық бағалауға диагностикалау және келесі ТҚК (ТЖ) кіреді: трансмиссия агрегаттары мен механизмдері (ажыратқыш, беріліс қорабы, алдыңғы дөңгелек жетегі, кардандық беріліс, артқы жетекші белдік); жүріс бөлігі мен автомобиль шиналары; басқару механизмдері; шанақтардың, кабиналардың және платформалардың; механизмдер, тораптар мен қозғалтқыштар жүйесінің жұмысын қамтамасыз ететін борттық компьютерлік жүйелердің элементтері.
Заманауи автомобильдер паркіне жұмысқа жарамдылығын бағалау, газмоторлы жанармай жұмыс жасайтын автомобильдерге ТҚК және ТЖ жеке бағыт болып саналуы мүмкін.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Цилиндрлі-поршеньді топтың (ЦПТ) тозған тетіктерін ауыстыру немесе реттеу қалай жүргізіледі?
Пайдалану кезінде пайда болатын қозғалтқыш бойынша тоқтап қалуды бөлу қалай жүргізіледі?
Автомобильдің техникалық жағдайын толық бағалауға нелеркіреді?
Қалпына келтіру (ҚК) дегеніміз не ?

В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.