Зақымдалған шанақты жөндеу

Сабақтың тақырыбы: Шанақ пен жүрістік бөлік ақауларын анықтау және жөндеу
Топтар
Асл 9-181

Сабақ өтетін күн
28.12.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Тежегіш жүйенің гидрожетегінен ауаны жою қалай жүргізіледі?
Тежегіш сұйықтығын қалай диагностикалауға болады?
Жұмысшы және аялдау тежегіш жүйелерінің механизмдерін жөндеу қалай жүргізіледі?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Зақымдалған шанақты жөндеу
Зақымдалған шанақты жөндеу. Автокөлік бойынша жөндеу жұмыстарының маңызды бөлігі шанақты жөндеуге кетеді (оның үстіне оқуға түсушілерге кейін жол-көлік оқиғаларынан кейін). Шанақты жөндеуге əр түрлі жұмыстардың түрі кіреді: стапельде автоккөліктің сынған шанағын созып жəне түзетіп шағын бөлігіндегі майысқан немесе сызат түскен жерлерін нүктелікке дейін жөндеу. Көп жағдайда жөндеу кезінде, ережеге сəйкес дайындаушы - заводпен ұсынылған бекітілген түйіндер нүктесінің гометриясын жəне автокөлік шассиінің агрегатын тексеру талап етіледі. Автокөлік шанағының зақымдалуы əртүрлі болуы мүмкін. Сондықтан да жөндеу ережесі əр жағдайда өзінікі болуы тиіс, осындай бұзушылықта, зақымдалған панельдерді түзетуді пайдалану мүмкіндігі барынша пайдаланылады. Мүмкіншілік болғанда заводттың дəнекерлегенін бұзбау үшін жəне шанақтың тотықпауы үшін, металға термиялық ықпалды пайдаланбаған дұрыс. Шанақтың алдыңғы жағын ең соңғы жағдайда ғана, зақымдалған жерін анықтауда жəне шанақты жөндеу үшін ғана алу керек. Шанақта айтарлықтай зақым болған кезде, өлшеуді, бақылауды жəне гидравликалық жəне бұрайтын домкраттарды орнатудағы жұмысты жеңілдету үшін барлық ішкі қапталған бөлшектерін алу ұсынылады. Түзеуде бастапқы сызықтық өлшемдер мен күштік агрегаттардың орналасқан жерін, желдеткіштердің, капоттың, артқы есіктердің мөлшерін қалпына келтіру қажет. Көрші панельдердің алдыңғы бетінің жəне алмалысалмалы бөлшектердің шығуы оларды қиыстыра келтіріп жəне реттеумен жойылады. Шанақ қатты зақымданған кезде оны орнына қайта келтіру, арнайы тартқыштардың көмегімен арнайы құралдармен (шанақ стапелі) жəне басқа да құралдар арқылы заманауи автосервистерде ғана іске асырылады. Шанақ стапелі бір, екі немесе одан да көп тіректерден анкер бағандарынан жəне құрылғылардың жиынынан тұратын платформа. Автокөлікті стапельге орнату үшін ол бір жағымен еденге қисаяды, содан кейін автокөлік екі рампасымен платформаға шығарылады жəне əмбебап бекіткішпен орнатылады. Тік тұрғызатын тіреулер стапельдің шет жағынан еркін қозғалады, бұл қандай бағытқа болсын күшпен тартуға мүмкіндік береді. Тіреулерде гидравликалық жетектер қолданылады. Бекітілген түйіндер нүктесінің гометриясын жəне автокөлік шассиінің агрегатын тексеру үшін қазіргі уақытта электрондық жүйе қолданылады. Зақымдалмаған төрт нүктенің негізінде (кем дегенде үшеу) компьютер оның түбінің жазықтығын, қатарын анықтайды. Қалған барлық өлшемдер осы жазықтыққа қатысты жүргізіледі. Өлшем жүйесі нақты жəне тез - бір уақытта 6 жəне 8 нүктемен - бақылау нүктелері бойынша, автокөлікті дайындаушы - заводтың хабарлауы бойынша шанақ түбінің геометриясын өлшейді. Жүйенің жұмысының қағидасы: жылжымалы күймеше орталық мəткеде қозғалады, олардың төртеуі база нүктесі бойынша (зақымдалмаған) қорытындыланады жəне жазықтықпен шанақ түбінің қатарын құрайды. Екі немесе төрт күймеше зақымдалған бөлігінің бақылау нүктесін өлшеуге қызмет көрсетеді. Өлшем үш өлшемде бір уақытта жүргізіледі. Кейіннен шанақтың зақымдалған бөлшектері сору, тегістеу, металдың шөгуіне байланысты жөндеу, жөндеуге келмейтін бөлікті кесу, шанақтың зақымдалған бөлшектерінен жөндеу үстемесін жəне оған форма беріп металл беттерін дайындау арқылы жүргізіледі. Панельдің зақымдалған жерлері, арнайы құралдар жəне аспаптар (металл, пластмасса, ағаш балғалар жəне əртүрлі жиектемелер) арқылы қолмен түзетіледі.
Кейінгі кезде вакумдық жабдықтардың негізіндегі арнайы құрал-саймандар мен құрылғылар кеңінен таралған, жаншылған жерін қоршаған ортадан тұмшалау үшін жəне оның орналасқан жерінің ауасын сығып шығару əрекеті нəтижесінде ол айтарлықтай дұрысталып жəне қажетті пішінді қабылдайды.
Қыздырып жөндеуді тақта беті қатты созылған кезде орнына келтіру үшін пайдаланады. Тақта бетінің механикалық қасиеттері күрт ісінуі жəне нашарлауын болдырмау үшін тақтаны 600...650°С (шие түстес қызыл түсті) дейін қыздырады. Қыздырылған дақтардың диаметрі 20.30 мм. аспауы тиіс. Орнына келтіру келесі түрде орындалады. Металл көмір электродты жартылай автоматты дəнекерлеу немесе газ жанарғысымен, тегістікті немесе төсті пайдалана отырып, ақауы бар жердің шетінен ортасына дейін қыздырады жəне балғамен немесе ағаш балғамен ұрып қыздырылған орынды тоқтатады (8.3 сур.). Содан кейін тақтаның қажетті бетін алу үшін қыздыру жəне орнына келтіру операцияларын қайталайды. Тақтаның тегіссіздігін полиэфирлі тегістеушімен, термопластикпен, суықпен қатыратын эпоксидті мастикпен жəне дəнекермендің көмегімен тегістеуге болады. <<Хемпропол-П>> немесе ПЭ-0085 түріндегі полиэфирлі тегістеушілер металлға дейін қорғалып, тақтамен берік бекітіледі. Олар қос сыңарлы материалдан: қанықпаған полиэфирлі шайырдан жəне қоспаны тез қатайтатын катализатор қатайтқышан тұрады. Жұмыс бөлмесің температурасы 18 °С төмен болмауы тиіс. Дайындалған полиэфирлі тегістегішті 10 минуттан артық емес уақытта пайдалану қажет. Ол жаққаннан кейін 60 минуттан кейін қатаяды. Тығыздағыштар қабатының қалыңдығы 2 мм аспауы тиіс. Термопластик ұнтақ түрінде шығарылады. Металлдан жасалған тақтай бетіне жағылатын созылмалы қасиетті ол 150.160 °С температурада алады. Толтырылуға тиіс орын тоттан, қабыршақтан, ескі бояу жəне басқа да ластанулдан мұқият тазартылуы тиіс. Термопластиктің жабысу қасиеті металлдың кедір-бұдыр бетінде артады. Тегістеуге жататын термопластика учаскесіне ұнтақты жағу үшін 170... 180°С дейін қыздырады, содан кейін ұнтақтың бірінші қабаты жағылып, металл катокпен тегістейді. Одан кейін екінші қабатын жағады жəне кедір-бұдырды кетіру үшін қабаттарды тағы жағады. Әрбір қабат пластикалық массаның монолиттік қабатын алуға дейін тегістеледі. Қабат қатқаннан кейін əдеттегі əдістермен өңдейді. ПОССу 18-2 немесе ПОССу 25-2 үлгідегі дəнекерлер, бұрын дəнекермен толтырылған толтырылған учаскелерді тегістеу, бөлшектердің қырын шығару жəне саңылауларды жою үшін пайдаланылады. Тақталар айтарлықтай зақымдалған кезде қорғаныш газдармен электр дəнекрлеушіні пайдаланып жаңамен алмастырады. Шанақ стапелін, гидросозуды жəне басқа да аспаптарды пайдаланып, кез - келген сынған жəне майысқан автокөліктерді жылдам жəне сапалы түрде бастапқы қлпына келтіруге болады.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Зақымдалған шанақты жөндеу қалай жүргізіледі?
Шанақты жөндеуге қандай жұмыстардың түрі кіреді?
ПОССу 18-2 немесе ПОССу 25-2 үлгідегі дəнекерлердің қызметі қандай?
Жұмысшы және аялдау тежегіш жүйелерінің механизмдерін жөндеу қалай жүргізіледі?

В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.