Автокөліктің қосымша жабдығын орнату

Сабақтың тақырыбы: Автокөліктің қосымша жабдығын орнату
Топтар
Асл 9-181

Сабақ өтетін күн
30.12.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Механикалық тозу неден келіп шығады?
Коррозия машина бөлшектерінде қай кездерде пайда болады?
Бөлшектердiң тозуы қалай сипатталады ?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Қосымша жабдықтардың электрондық жүйелері Қазіргі заманғы көліктерде негізгі конфигурацияда әр түрлі электронды жүйелер бар, бірақ ғылыми-техникалық прогрестің дамуымен автомобильдерге қосымша электрондық жабдықты орнату қажет болуы мүмкін. Қосымша электрондық аспаптарды орнату принциптерін қарастырыңыз. Автомобильді ең аз конфигурациялау кезінде қосымша жабдықты орнату қажет болады. Автомобиль магнитоласы, ресивер немесе мультимедиялық жүйеден басқа, автомобиль салонына күшейткішті, сабвуферды, акустикалық және видеожүйені, тоңазытқыш қондырғысын, ауа ионизаторын, анти-радарды, бейнетіркегішті, автомобиль қорабының түсіне сезгілертерді бояй отырып, тұрақ жүйесін (тұрақты сезгілертері), теледидарды, артқы көрініс камерасын, қозғалтқышты іске қосу қауіпсіздік жүйесін, тұманға қарсы шамдарды, автомобиль дабылды, күндізгі жүріс шамдарын drl, стандартты оптикадағы ксенон линзаларын, ксенонды, акустикалық және видео жүйелерді, қосымша мониторларды, пневматикалық сигналды, жылытылатын айнаны, жылытылатын орындықтарды (алдыңғы және артқы), жаңбыр мен жарық сезгілертерін, жартылай немесе толық шуды оқшаулау мен діріл оқшаулануын, доңғалақтағы қысымды бақылау жүйелерін, жолаушылар отыратын және түсетін жерлерге қосымша жарықтандыруды, қосымша ішкі жарықтандыруды, ақылды іске қосу жүйелерін (кілттің орнына <> батырмасын орнатумен), фара жуғышты, автомобиль немесе аспаптық панельдің ерекше жарықтануын және басқа да пайдалы қосымша электр жабдығын орнатуға болады.
Автокөліктің қауіпсіз қозғалысына әсер ететін автомобильдің электржабдығының тораптарына жарық сигнализациясынан басқа терезе тазартқыштар, терезе жуғыштар, дыбыстық сигнал, желдету әйнегін үрлеу және қыздыру қондырғысы, ұрлап кетуге қарсы қондырғы, тахометр және сымдар жатады.
Дыбыстық сигнализацияға дыбыстық сигналдар жатады, олар қажет болуына қарай жаяу жүргіншілерді және көлік құралының жүргізушісіне автомобильдің жақындаған туралы хабардар береді. Автомобильдерде электр дірілді тональды және шулы дыбыс сигналдары қолданылады (1.17-сурет).

1.17-сурет. Дыбыстық сигнал 1 -- мембрана; 2 -- түйіспелер; 3 -- диффузор; 4 -- сақина; 5 -- пластина; 6 -- қаңқа; 7 -- өзек; 8 -- орам; 9 -- зәкір
Жеңіл автомобильдерде әдетте екі дыбыстық сигнал қолданылады: жоғары және төмен тонды. Сигналдар үйлесімді аккордқа бапталған және бір уақытта әрекет етеді. Сигнал орамы бойымен өтетін тоқ өзекті магниттейді, ол зәкірді тартады және қаңқа мен сақина арасында бекітілген серіппелі болат мембранының иілуін туғызады Сонымен қатар зәкір серіппелі пластинаға әсер етеді және түйіспелерді ағытады.
Орамдағы тоқ үзіледі және өзек магнитсіздендіріледі. Мембрана бастапқы қалпына келеді және түйіспелер тұйықталады. Сигнал жұмысы түйіспелердің 400... 500 Гц жиілігімен қайталанады. Мембранамен туындаған ауаның ауытқуы дыбыс шығарады, ал диффузор (резонатор) әуенді дыбыс береді. Дыбыстың тиісті тоны мен тембры мембрананың қалыңдығы мен диаметріне, сондай-ақ резонатор диаметріне тәуелді. Жоғары тонды сигналда мембрана төмен тон сигналына қарағанда жіңішке. Дыбыс сигналының екеуінде де рупорлар жоқ және олар шулы типті дыбыстық сигналдар болып табылады.
Бақылау-өлшеу аспаптары автомобильдің жекелеген жүйелері мен механизмдерінің жағдайы мен әрекет етуін бақылауға арналған, олар отын багындағы отынның деңгейін, салқындату жүйесіндегі салқындату сұйықтығының температурасын және қозғалтқыштың жағу жүйесіндегі майдың қысымын көрсететін көрсеткіштерден тұрады. Одан басқа, бірқатар бақылау шамдары бар: отын резерві, май қысымы, аккумуляторлық батарея заряды, карбюратордың ауа қақпағы, сыртқы жарықтандыру, бұрылыс көрсеткіштері, фара жарығының ұзаққа түсу көрсеткіші, таратқыш қораптың диффиренциалын бұғаттау, тежегіш сұйықтығының деңгейі, тұрақ тежегіш, артқы терезе әйнегін жылыту, тұманға қарсы артқы жарық, авариялық сигнализация. Бақылау-өлшеу аспаптарына сондай-ақ вольтметр, спидометр, электронды тахометр және
эконометр жатады.
Вольтметр қозғалтқыш жұмыс істемей тұрған кезде аккумуляторлық баратея кернеуін, ал қозғалтқыш жұмыс істегенде генератордың кернеуін көрсетеді.
Спидометр автомобильдің қозғалыс жылдамдығын және жүріп өтілген жолдың (тәуліктік және жалпы ең алғашқы пайдаланудан бастап) ұзақтығын өлшейді. Ол арнайы жетектен иілгіш білікпен іске қосылады.
Тахометр қозғалтқыштың иінді білігінің айналу жиілігін қадағалайды.
Эконометр (вакуумметр) қозғалтқыштың шығару құбырындағы разрядтануды өлшейді және автомобильдің қозғалысы кезінде отынды анағұрлым үнемді жұмсау тәртібін таңдауға мүмкіндік береді.
Бақылау-өлшеу аспаптары мен бақылау шамдары автомобильде аспаптардың қалқандарында орналастырылады. Жеңіл автомобильдерде әдетте барлық бақылау-өлшеу аспаптары бақылау шамдарымен бірге аспаптар панелінде біріктірілген.

IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Энергияны цилиндрлар бойынша тарату тәсіліне байланысты оталдыру жүйелерінің түрлерін сипаттаңыз.
Қозғалтқышты электрлік қосу жүйесі қандай бӛлшектерден тұрады?
Басқарудың электрондық жүйелері қандай құрылымдық элементтерден тұрады?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.