Майлау жүйесінің диагностикалау

Сабақтың тақырыбы: Майлау жүйесінің диагностикалау
Топтар
Асл 9-181

Сабақ өтетін күн
12.03.2021

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Жөндеу жұмыстарын талап ететін салқындату жүйесінің кемістіктері қандай?
Қозғалтқыштын қызып кетуі келесі себептері неде болуы мүмкін?
Автомобильдердің салкындату жүйесінің немен тексеріледі?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Майлау жүйесінің диагностикалау технологиясы.
Қозғалтқыштың майлау жүйесінің дұрыс жұмысы оның сенімді, істен шықпай, ұзақ уақыт бойы үнемді жұмыс жасауына кепілдік береді. Майлау жүйесінде майдың қысымы жүйе элементтерінің жай-күйін және майдың сапасын (тұтқырлығын) сипаттайтын маңызды параметр болып табылады, сондай-ақ қосиін-шатундық механизмнің күйін сипаттайды.
Майлау жүйесінің диагностикасы KИ-5472 (KИ-4940) мод. құрылғы арқылы жүзеге асырылады. Бұл құрылғы магистральдағы майдың қысымын және қалқанды манометр көрсеткіштерінің дұрыстығын тексереді.
Майлаушы жүйені диагностикалау магистральдағы майдың қысымын және монометрдің дұрыстығын тексеретін арнайы құралдың көмегімен іске асырылады. Құрал эталонды
монометрден, ұштығы бар үшайырдан және икемді май түтікшесінен тұрады. Үшайырдың және май түтікшесінің көмегімен құралды қозғалтқыштың май магистралін қалқан монометріне параллель қосады. Бақылаушы және қалқанды монометрлермен өлшенетін қыздырылған қозғалтқыштағы май қысымының шамасы қозғалтқыштың сәйкес жұмыс тәртіптері үшін анықталған мәндерге сәйкес болуы керек.

Магистральдағы май қысымын ұштығы бар иілгіш май түтікше мен монометрден тұратын КИ-4940 құралымен тексереді. Өлшеу құралын жағармай магистраліне жалғайды (18-сурет).

18-сурет. КИ-4940 құралы:1 - монометр, 2 - май түтігі, 3 - түтік ұштыгы

Қозғалтқышты қалыпты жылулық күйіне дейін қыздырып, сонан соң магистральдағы май қысымын тексереді.
Центрифуга роторының айналу жиілігін, аспалы тілше мен корпустан тқратын КИ-1308В вибротахометрдің көмегімен анықтайды. Вибротахометр корпусы ротор осіне бұрап кигізіледі. Айналу жиілігін өлшер алдында қозғалтқышты от алдырып, жағармай температурасын 75-85 °С-қа дейін қыздырады. Тілшені барынша ұзартып, сонан соң корпустың қозғалмалы бөлігін бұрай отырып, тілшенің жоғары шекті тербелісіне қол жеткізеді. Осы кезде бағыттама көрсетеді (айн./мин.) (19-сурет).

19-сурет. КИ-1308В Вибротахометрі: -- жылжымалы диск; 2 - тілше, 3 -- тұрық

Центрифуга роторындағы шөгінділер шамасын КИ-9912 құралымен анықтайды. Ол үшін ценрифуга қақпағын ашып, өлшеу құралының корпусынан ақырындап бұрап шығару арқылы роторды еркін жүріс шегіне аздап көтереді. Ротордың салмақ күші қысқыш арқылы мембранаға беріліп, оның деформациялану шамасы индикаторда көрінеді (20-сурет).
Жағармай сапасын анықтау. Жағармай сапасын вискозиметр сын тамшы әдісімен анықтауға болады. Дегенмен май сапасы жөніндегі толық мәліметтерді зертханалық тексерулер нәтижесінде алуға болады.
Майдың түсі мен мөлдірлігіне қарап сапасын анықтау, тек қоспасы жоқ майлар үшін ғана қолданылады. Қоспасы бар май түсінің күңгірт тартуы, оның сапалық төмендеуінің елеулі белгісі болып табылмайды.
Жағармай сапасын анықтау үшін қозғалтқышты +80 °С-тан артық температураға дейін қыздырады. Қозғалтқыш картерінен сүңгіні суырып алып, ақ сүзгіш қағаз бетіне бірнеше тамшы май тамызады. Орта шені (ядросы) қара қоңыр, ал жиегінде ашығырақ түсті дақтар пайда болады. Майда ерімейтін бөлшектер ядрода шөгіп қалады
20-сурет. КИ-9912 өлшеу құралы:1 - индикатор; 2 -- тұрық; 3 -- төлке
Ядроның түсі (ерімейтін бөлшектердің мөлшеріне байланысты) ашық сұр, ашық қоңырдан қараға дейін әр түрлі түсті болуы мүмкін. Сондай-ақ, тотығу өнімдері де май дақтарының жиегін сары түстен қара қошқылға дейін өзгертеді.
Майлы дақтың түсіне қарап, оның тазалығын, тотығу дәрежесін жуғыштық қасиетін жорамалдайды.
Егер ядро қара қошқыл қара (май дағының жиегі қоңыр қара қошқыл) түсті болса, онда жағармайды ауыстыру керек.
Жағармайдың жуғыштың қасиетін бағалау үшін май дағының әр түсті сақиналардың орташа диаметрлерін анықтау керек.
Май құрамындағы жуғыш қоспалардың мөлшерін сипаттайтын коэффиңиентті мына формуламен анықтайды: мұндағы: Б - май дағының сыртқы диаметрі, мм; сыртқы сақинаның ішкі диаметрі, мм.
Жағармайдың жуғыштың қасиеті жоғары болса, көрсетілген қатынас сәл үлкен болады. Коэффиңиент шамасындағы мәнінің арта түсуі, майдың жуғыштың қасиетінің төмендегенінің белгісі. Қатынас шамасы 1,3-ке тең асқан жағармайды ауыстыру керек.
Әр түрлі механикалық қоспалардың мөлшерін сипаттайтын коэффиңиент төмендегі өрнекпен анықталады: мұндағы: сі2~ май дағындағы ядро диаметрі, мм.
Коэффиңиент шамасы 1,4-тен кем болмауға тиіс. Кем болған жағдайда, май қышқылдылығы мен оның құрамындағы механикалық қоспалардың жоғарылығын көрсетеді.
Жағармай құрамындағы жанармайдың бар-жоқтығын, оны 1000°С-қа дейін қыздыру арқылы тексеруге болады. Егер майға от жақындатқанда ол жана бастаса, онда оның құрамында жанармай бар болғаны.
Май құрамында судың барлығын, оны 2-3 сағат бойы тұндырып байқауға болады. Майды құйып жатқанда су эмульсиясының өзіндік белгілері байқалады. Сондай-ақ оны анықтаудың басқа да тәсілдері бар. Майды шыны түтікке құйып, от жалынына ұстайды. Егер май құрамында су болған болса, оның беті көбіршіктеніп, өзіне тән шытырлаған дыбыс естіледі.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Майлау жүйесінің диагностикасы қандацй құралмен тексеріледі?
Центрифуга роторының айналу жиілігін гегің көмегімен анықтайды?
КИ-9912 өлшеу құралының құрылысы қандай?

В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.