Мойынтірек стақанынан жетекші тегершіктің фланецін шығару

Пән аты: Өндірістік оқыту
Топ 9-173 Мамандығы: <<Автомобиль көлігіне қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану>>
Квалификациясы : <<Автокөлікті жөндеуші слесарь>>
- - - - - - - 28.05 2020 ж

№47 ОҚЫТУ САБАҚ ЖОСПАРЫ
1. Сабақтың тақырыбы: Беріліс қорабының бөлшектерін тексеру.
2. Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімділік қабілетін арттыру
3. Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Мамандыққа, пәнге деген қызығушылығын арттыру
4. Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау логикалық қабілетін дамыту

САБАҚ БАРЫСЫ
Тақырып: Автомобильде жетекші тегершіктің мойынтірегін алдын ала тартуды реттеу.
Автомобильде жетекші тегершіктің мойынтірегін алдын ала тартуды реттеу. Негізгі берілісті реттеуді немесе жөндеуді автомобильдің артқы белдігін шешпей жүргізуге болады. Негізгі берілістің мойынтірегін алдын ала тарту, іліністегі бүйір саңылау мен түйіспе дағы зауытта реттеледі, жəне пайдалануда кейінгі реттеуді қажет етпейді. Белдікті қайта жинағаннан жəне бөлшектерді ауыстырғаннан кейін, соынмен қатар мойынтірек қатты тозғанда оларды реттеу керек. Негізгі берілістің тістердің тозуынан ұлғайған іліністегі бүйір саңылау реттеумен кішірейтпейді, себебі бұл іліністің бұзылуына əкеліп, тістерінің қатты тозуына, жоғары шуылға немесе тістердің сынуына соқтырады.
Мойынтіректегі ұлғайған саңылауларды тегершіктердің өзара орналасуын бұзбай жояды. Мойынтіректі реттеу қажеттігін жетекші тегершіктің осьтік жылжуынан анықтауға болады - бұл мойынтіректе саңылауды пайда болғанын білдіреді. Саңылауды кардандық білік ажыратылғанда, индикатормен фланец осьтік бағытта орын ауыстырғанда 0,01 мм артық емес бөлу бағасымен анықтайды. Индикатордың аяқшасы жетекші тегершік осіне параллельді фланец бүйіріне тірелуі тиіс. Мойынтіректе саңылауға жол берілмейді. Саңылау болса, мойынтіректі реттемес бұрын, 400...550 Н :: м айналу сəтімен жетекші тегершіктің фланецін бекітетін сомынның тартылуын тексеру қажет, себебі саңылау тартылуы босап кеткенде пайда болуы мүмкін. Сомынды контрлап керек емес, себебі жаншу сомынды бұрағанда кесіліп қалады. Егер тартқаннан кейін саңылау жойылса, сомынды оның ернеуін тегершік білігіндегі жікке жаншу (жарылыссыз) арқылы сомынды контрлау қажет. Егер бұрылыс шағын болса жəне сомынның деформацияланған бөлігі біліктің жігіне тура келсе, сомынды жаңаға немесе басқасынан шешілгенмен ауыстыру қажет. Егер тартумен саңылау кетпесе, онда оның көлемін жазып алып, моынтіректі алдын ала тартуды реттеу керек.
Жетекші тегершіктің конустық роликті мойынтірегін екеу болуы тиіс реттегіш шайбаларды сұрыптау жолымен алдын ала тартумен реттейді. Зауыт қалыңдығы 2,65.3,15 мм, қалыңдық айырмашылығы 0,1 мм шайбалар жинағын шығарады. Мойынтіректердің тартылысы 0,1 мм артық болмауы тиіс. Реттеуді келесі түрде орындау қажет:
■ Жетекші тегершіктің сомынын оны контрламай бұрап алу. Мұны бұранданы зақымдамай ұқыпты жасау керек. Бұранданы маймен сылаған дұрыс. Әуелі сомынды сомындағы жаншуды кесіп, сомынды қайта орнына келтіретіндей етіп, шағын бұрышқа бұрау, сосын толығымен бұрап алу керек. Мойынтірек стақанынбекітетін бұрандамаларды белдіктің картеріне бұрау жəне оны картерден реттегіш төсемшелермен қоса шығарып алу;
■ Пресс төсемшелеріне мойынтірек стақанын орнатып, жетекші тегершікті мойынтіректің ішкі сақинасымен, реттегіш шайбаларымен жəне кергі төлкесімен сығып алу. Пресс болмаса, сол операцияны жұмсақ жақтаудың көмегімен балғамен орындауға болады. Мойынтірек стақанынан жетекші тегершіктің фланецін шығару;
■ мойынтірек стақанын аудару, алдынғы мойынтіректің ішкі құрсауына орнатылатын жақтаумен одан құрсауды манжетамен қоса басып шығарып алу (6.23-сур.). шешілген бөлшектерді қарап шығу, қажет болса, ақаулысын ауыстыру.
Қайта орнатылатын реттегіш шайбалардың пакетінің қалыңдығы саңылау көлемінен кішірек болуы керек (қалған бөлшектері ауыспаған жағдайда), бұл ретте саңылаудың көлемі үлкен мəнге қарай миллиметрдің ондық үлесіне дейін дөңгелектейді Шайбалардың дұрыс сұрыпталғанын тексеру үшін стақанды бірізді кері бағытта, манжетаның құрсауын орнатпай жəне кір жалтыратқышсыз технологиялық фланецті орнатып жинау қажет. Жетектегі тегершікті жұмсақ металлдан жасалған төсемшелермен басқыштарда қысып, фланец сомынын 400... 550 Н :: м сəтімен тарту, бұл кезде мойынтірек стақанын роликтер дұрыс күйге келетіндей етіп бұру.
Мойынтіректі алдын ала тартудың дұрыстығын манжетасыз жəне кір жалтыратқышсыз жетекші тегершікті бұру үшін қажетті айналу сəтінің (6.24-сур.) шамасы бойынша тексерді. Бұл шама 2,5.4 Н-м құрайды. Айналатын сəттің өлшемін тегершіктер үздіксіз бір жаққа айналып тұрғанда кем дегенде біліктің бес толық айналымнан кейін жүргізу керек. Мойынтіректер негізгі беріліске қолданылатын маймен сылау керек.
Егер бөлшектер ауыстырылмаса, сынап жинағаннан кейін кішігірім саңылау болатындай етіп тəжірибелік жолмен екі шайбаны сұрыптауға болады, оны индикатормен өлшейді, сосын шайбаларды алдында айтылғандай сұрыптайды. Мойынтіректі түпкілікті реттегеннен кейін, алдын ала консистенттік жағармайды манжетаның жұмысшы ернеулері арасына салып, стақанға манжета корпусын манжетамен қоса тығыздау. Егер манжета корпустан шығарылған болса, онда корпусқа орнатар алдында оның қондыру бетін моторлы маймен сылау ұсынылады. Жетекші тегершіктің фланецін бекітетін сомынды тарту жəне оның ернеуін тегершік білігіндегі жікке басу арқылы контрлау қажет. Сомынды тартқанда моынтіректің роликтері дұрыс күйге келуі үшін жетекші тегершікті немесе мойынтірек стақанын бұруды ұмытпау керек. Картерге мойынтірек стақанын орнатпас бұрын реттегіш болат төсемшелерді АУ немесе Индустриалды И-30 ұршық майымен сылануы тиіс, ал жұқа тсемшелерді төсмешелер жинағының екі жағынан орнатқан жөн. Жетекші тегершіктің мойынтірек стақанын бекітетін бұрандамалар 70... 100 Н :: м айналу сəтімен тартылуы тиіс, ал жетекші тегершік бірқалыпты, қажалусыз айналуы тиіс.

Үй тапсырмасы.
1. Жетекші тегершікті реттеу қалай жүргізіледі?
2. Автомобильде жетекші тегершіктің мойынтірегін алдын ала тартуды реттеу қалай реттеледі.?
Автомобильдің құрылысы және пайдаланылуы П.Жүнісбеков.