Тырма жақтауын теңестіру механизмі

САБАҚ ЖОСПАРЫ № ____

Сабақтың тақырыбы: Лущилниктер ЛДГ-5; ЛДГ-10 мен Тырмалар БЗСТ-1,0
Топтар
ТР 9-192

Сабақ өтетін күн
24.09.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
1. Сыдыра жыртқыш неге арналған?
2. Сыдыра жыртуда қандай сыдыра жыртқыштар қолданылады.?
3. Сыдыра жыртқышты қай тракторларымен агрегаттайды?
4. Сыдыра жыртқыштардың маркасы қалай оқылады?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)

ЛДГ-10А дән аршығыштары. Дән аршығыштардың жіктемесі төмендегідей. Дикілі және тісті дән аршығыштар деп бөледі. Дискілі де, тісті де дән аршығыштар аспалы және тіркемелі болуы мүмкін. Ең көп тараған дән аршығыштар - ЛДГ-10А және ППЛ-10-25.
Дән аршығыштар маркаларының толық жазылуы мынадай: Л - лущильщик (дән аршығыш), Д - дисковый (дискілі), Н - навесной (аспалы), ПЛ - соқа-дән аршығыш. Дискілі дән аршығыштарда цифрлар машинаның қамту енін метрмен, тістілерде бірінші цифр корпустар санын, екіншісі - әрбір корпустың қамту енін сантиметрмен көрсетеді.
Машиналарға қойылатын агротехникалық талаптар мынадай. Олар топырақты біркелкі қопсытуы (берілген тереңдіктен ауытқу +-1 см аспайды); көлемі 5 мм дейінгі бөлшектер басым топырақтың ұсақ кесекті қабатын құруы; егістіктің үстін тегістеуі; терең атыздарға, жалдарға, бос жердің қалуына (атжалдарға) жол бермеуі; ақ сабақтар мен арамшөптерді толық аударуы тиіс.
ЛДГ-10А дискілі гидрофицирленген дән аршығыш астық дақылдарын жинағаннан кейін ақ сабақтарды аршуға арналған. Оны парларды өңдеу және топырақты жырту алдында өңдеу, қыртыстарды өңдеу және жыртудан кейін үйінділерді ұсақтау үшін қолданады.
ЛДГ-10А дән аршығыштары - бұл дискілі жұмыс органдары екі жақта орналасқан тіркемелі машина. Оны ДТ-75Н және Т-153 тракторларымен агрегаттайды. Машина жақтаудан, екі дөңгелектен, білеулі секциялардан, күймешелерден, екі тартпадан, гидробасқару механизмінен, дискілі секциялардан және тегістеуіштен тұрады. Жақтау дәнекерленген сницадан және тағаннан жасалған. Бүйірдегі швеллерлерге құлыптың блоктары дәнекерленген, оларға қармауыштар бекітілген.
БЗТС-1,0 тырмасы. Тісті ауыр БЗТС-1,0 жылдам тырмасы егістік бетін тегістеуге, топырақты қопсытуға, арамшөптің көктеуін жоюға және кесектерді бұзуға пайдаланылады. Тырманы 21 буын қосылатын СГ-21А тіркеуіші арқылы Т-4А тракторымен агрегаттайды.
Тырманың жақтауы параллелограмм түрінде орналасқан тегіс тілкемдерден жиналған. Жұмыс органдары - дөңгелек қималы тістер.
Тісті орташа БЗСС-1,0 жылдам тырмасы топырақты қосыту және егістік бетін тегістеу, арамшөптердің көктеуін жою, сондай-ақ дәнді және техникалық дақылдардың көктеуін тырмалау үшін қолданылады. Тырманы тіреуіштердің көмегімен МТЗ-80 және Т-4А тракторларымен агрегаттайды. Тырманың жақтауы конструкциясы бойынша БЗТС-1,0 тырмасының жақтауымен бірдей. Жұмыс органдары пышақ тәрізді формадағы тістер.
Дискілі ауыр БДТ-3,0 тырмасы бұта-саз соқаларымен жыртылған қыртыстарды қопсыту, минералды-шымтезекті топырақтарда; оталған ірі сабақты дақылдарды жинаудан кейін аңызақ жерді сыдыра жырту, шабындықтар мен жайылымдарды күтуге, сондай-ақ топырақты жалпы мақсаттағы соқалармен жыртудан кейін үйінділерді өңдеу кезінде пайдаланылады. Тырмалар ДТ-75Н тракторымен агрегатталады.
Тырмалар жақтаудан, тіркемеден, дискілі батареялардан, тырманың жақтауын тегістеу механизмінен, көлік дөңгелектерінен тұрады.
Машинаның бөлшектері мен механизмдерінің бірлесіп жұмыс істеуі үшін оларды орнатуға арналған жақтау тырманың негізі болып табылады. Жақтау шаршы қималы төрт бойлық және үш көлденең білеуден балқытып жапсырылған. Алдыңғы көлденең білеу жақтауды тіркемемен және және тырма жақтауының тегістеу механизмімен қосуға арналған құлақшалармен жарақталған.
Ортаңғы көлденең білеу гидроцилиндрді қосуға арналған құлақшамен жабдықталған. Жақтаудың бойлық білеулерінің тырманың дискілі батареяларын монтаждайға арналған кронштейндері бар. Алдыңғы білеуде батареялар кілтінің ұзартқышын және батареялар өсінің ұстағышын бекітуге арналған қысқыштар орналасқан.
Тырма жақтауын теңестіру механизмі. Бұл механизммен батареялардың тереңдеуін (артқылардың алдыңғыларға қатысты) реттеуді және ол пайдаланылатын қашықтық көлік
Бұл механизмге реттегіш бұранды, жақ, сол жақ сомын, контрсомын, өстер және арнайы болт кіреді.
Тырма жақтауын теңестіру механизмі дөңгелектердің өсімен, жақтаумен және тіркемемен қосылған.
Дискілі батареялардың әсер ету бұрышын реттеуді 6-дан 180қа дейінгі шекте жүргізуге болады. Дискілі батареялардың әсер ету бұрышын өзгерту кезінде трактордың маневлерін пайдаланады.
Әсер ету бұрышының шамасын жұмыс жағдайларын есепке ала отырып таңдайды. Әсер ету бұрышы үлкен болған кезде топырақ терең өңделеді және өсімдік қалдықтары жақсы ойылады.
Жұмысқа дайындық. Бөлшектер мен жинақтау бірліктерінің болуын және олардың дұрыстығын, бекіту бөлшектерінің тартылуын тексереді. Берілген әсер ету бұрышына дискілі батареяларды орнатады. Тракторды тырмаға жалғайды, трактор мен тырманың гидрожүйесін қосады.
Тырманы алысқа тасымалдауға дайындау кезінде тырманың көтеру гидроцилиндрін кергішпен белгілейді және фиксаторды гидроцилиндрдің штогына төменгі шеткі жағдайға орнатып, оны мықтылап бекітеді.
Кең қамтитын тіркемелі ротациялық МРШ-16 кетпені топырақты үстірт қопсыту және арамшөптерді жою мақсатында егістік дақылдарын егістерін көктеуге дейін және кейін тырмалауға арналған. Оны сүдіргер мен парларды ерте көктемгі тырмалау үшін пайдаланады.
Өзара топсалы түрде қосылған орталық және екі бүйірлік білеулерден тұратын негізгі білеу кетпеннің негізін құрайды. Білеулерде жұмыс органдарының секциялары монтаждалған. Орталық білеу қосақталған дөңгелектерге сүйенетін сымшабақпен жарақталған. Сымшабаққа негізгі білеуді 900-қа бұратын екі гидроцилиндр қосылған. Жұмыс жағдайында бүйірлік білеулер тірек дөңгелектерге сүйенеді, ал көлік жағдайында білеулерге бұрыштап орнатылған көліктік дөңгелектерге сүйенеді.
Секцияларға қос-қостан мүшеленген инешікті дискілер кетпеннің жұмыс органдары болып табылады. Дискілердің секциялары (5 данадан) кетпеннің білеулеріне бекітілген блоктарға жиналған.
Жұмыс процесі мынадай: кетпеннің қозғалысы кезінде инешікті дискілер айнала отырып, тереңдейдіде, топырақ қабыршағын бұзады, топырақтың үстіңгі қабатын қопсытады, соның нәтижесінде жіп тәріздес арамшөптерді жояды. Кетпен ДТ-75Н және ДТ-75С тракторларымен агрегатталады

IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
1. Машиналарға қойылатын агротехникалық талаптар қандай?
2. ЛДГ-10А дән аршығыштарының қызметі қандай?
3. БЗТС-1,0 тырмасы қандай жұмыстарда пайдаланылады ?
4. БЗТС-1,0 тырмасын жұмысқа дайындық қалай жүргізіледі?

В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
1. Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
2. Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.