Картоп отырғызғыштардың жіктелуі және агротехникалық талаптары

Сабақтың тақырыбы: Картопты жетілдіру және жинау машиналары . СН-4Б картоп отырғызғыштар.
Топтар
ТР 9-192

Сабақ өтетін күн
03.02.2021
04.02.2021

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
ККП-3 комбайны қандай бөліктерден құралған?
ККП-3 комбайнының егін оратын бөлігіне не кіреді?
ККП-3 комбайнының собықаршығыш бөлігіне не кіреді?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Картоп отырғызғыштардың жіктелуі және агротехникалық талаптары.
Жіктелу. Технологиялық процесске сәйкес, картоп отырғызғыш машиналарың өндірілмеген түйнектерді отырғызу және бапталған түйнектерді отырғызу машиналары деп бөледі.
Трактормен агрегаттау әдістерін, картоп отырғызғыштарын аспалылар және жартылай аспалы болып ажыратылады.
Агротехникалық талаптары. Картоп отырғызғыштар картоп түйнектерін қарапайым тәсілмен ені 60 және 70 см қатараралығымен тереңдікте 20 - 40 см ара қашықтықта отырғызылуы қажет: жоғарғы жалға жағынан 8 - 16 см отырғызу; жазық үстінде 6 - 12 см тегіс күйде отырғызу керек. Түйнектердің бітелуін көрсетілген тереңдіктен ауытқуы 2 см-ден артық болмауы қажет.
Отырғызу кезінде, жолдардың түзу салынуын және осы берілген жол аралықтарына сәйкес болу қажет. 70 см аралығындағы жалпы интервалдың енінің ауытқуы +- 2 см-ден аспауы керек, ал түйістіруі +- 10 см болу қажет.
Пайдалы картоп түйнектерің агротехникалық мерзімінде дәл осы жерге отырғызудың ең қолайлысы оның тұқымдарын іріктеп алу қажет.
Отырғызуға 50 - 80 г салмақтағы түйнектерді пайдалануға ұсынылады, 30 - 50 г массасы ұсақ түйіндер мен 80 - 120 г массасы ірі түйнектерді, сондай-ақ әртүрлі түйнектерді отырғызуға болады. Отырғызу шамасы 1 гектарға 2 - 3 т.
Отырғызу аппараттары картоп түйнектерін бүлдіріп алмауы тиіс, ал өндірілмеген түйнектермен жұмыс істеу кезінде ұзындығы 1-1,5 см бүршіктерің сыңдырып алмауға тиіс.
Картоп отырғызғыштар, картопты отырғызған кезде олардың 100 - 500 кг/га түйіршіктелген минералды тыңайтқыштарды топрақтың қабатына түйнектердің арасына еңгізуі тиіс.
Картоп отырғызғыш СН-4Б.
СН-4Б аспалы картоп отырғызғышты екі модификацияда жасалайды: CH-4Б1 және CH-4Б2. CH-4Б1-ге қарағанда СН-4Б2 тастармен бітелген топырақта жұмыс істеу үшін сақтандырғыш тістерімен жабдықталған.
СН-4Б картоп отырғызғыштары минералды тыңайтқыштарды бір уақытта бір мезгілде атыздың төменгі бөлігіне түйнек деңгейінен төмен бөлек қолдану арқылы өндірілмеген картоп түйнектерін тегістеу және біркелкі отырғызу үшін қолданылады. Отырғызуды 60 және 70 см аралықпен жүргізеді. Қатаршадағы түйнектердің арасындағы қашықтықты 20-дан 40 см-ге дейін өзгертуге болады.
ҚАБ трактордың артынан қуаттылығы бар МТЗ-80 және МТЗ-82 дөңгелекті тракторларымен отырғызғышты агрегаттау арқылы бірге жұмыс істейтін тәуелсіз жетектеріне қосады. Ауыр топырақтарда жұ - мыс істегенде, отырғызғыштарды T-4A, ДT-75Н жыланбауыр трак - торларымен агрегаттап жұмыс істейді.

Жоларалық енің 60 см-ге (тасты топырақтарға арналған соқаның тістері бар картоп отырғызғыштар) өзгертеді және далалық жағдайда синхронды ҚАБ-нен тәуелсіз ауыстырады.
Түрендері жеке минералды тыңайтқыштарды түйнектерді томенгі топырақ қабатымен дала жұмыстарына арналған түрендерін қолдану отырғызғыштары болады.
Картопты отырғызғыш қорабына тиеуді механикаландыру үшін, ЗКС-0,2 тиегіші қолданылады.
Картоп отырғызғышы рамадан, 1 - бункері екеу (5.1 сурет) 4 - құнарлы шөміштен, төрт сызба аппараттарынан, 8 - екі тыңай - тқыш сепкіш аппаратарынан, 13 - төрт түрендерінен, 16 - көшіру дөңгелектерінен, 11 - атыз жабу дискілерінен, 12 - тырмала - рынан, беріліс механизімі, екі тірек дөңгелектерінен, 15 - екі ізқопсытқышынан, екіжақты электірлі дабылдан тұрады. Отырғы - зғыштын бүйірінде ұстағыштар мен қорғаныш қалқаншалар бар тақталары орнатылған.
Бункер. Бункердің төменгі жағы жапырақты темірден жасалып, құнарлы шөміштің жағына қарай еңкейген және сілкіңу жармала - рымен қамтылған. Бункердің артқы қабырғасы тереземен жасалған. Терезе реттелмелі жабқышпен жабдықталған.
Құнарлы шөміш бункер түбінің жалғасы болып және отырғы - зу құрылғыларының үзіліссіз жұмысы үшін қажетті картоп түй - нектерінің қорын құруға қызмет етеді. Құнарлы шөміштің артқы жағында төменгі жағы радиусы бойымен қисық, сарқып алу қа - сықтар аппаратына кіру үшін жеңді қалыптастырады. Құнарлы шөміштің бүйір қабырғалары бункерге қосылған. Олар қасықтар мен сарқып алу дискі аппараттарының арасындағы саңылауларға кіреді. Ортаңғы жағында түбі бұрыштық бөлігін құрайды, түйне - ктерді бөліп түсіру аппаратарына бағытталған, екі бірдей ағынға жібереді. Құнарлы шөмішпен қасықтардың түйнектердің үздіксіз беруді қамтамасыз ету үшін, 3 - қопсытқыштар және 5 - иірмектер қамтылған.
Сарқып алу аппараттары. Осьтерде жұптасып, сарқып алу ап - параттары орналасқан. Олар бір-бірімен жұдырықты жалғасты - рғышпен қосылған. Құрылғының оң жағында қауіпсіздік жалғасты - рғышы орнатылған.
Әрбір сарқып алу аппараты - он екі қасықты диск. Түйне - ктерді сақтау үшін, қасықтар серіппелі қыстырғыштармен жаб - дықталған (7).
Тыңайтқыштарды жеке енгізуге арналған түрен. Түрендер корпу - стан, оның үстіне оқтай тұмсық және бүйірлік қалқандар орнатылған. Корпустың алдыңғы бөлігінде өткізгіш арна қарастырылған.
Тасты топырақ үшін арналған түрен. Түрен бұл көшірме та - стықайтарғыш орнатылатын корпус.
Әрбір түрен басты діңгек отырғызғыш параллеограмм меха - низіміне орнатылған. Бұл механизм түрен тобына кіреді.
Түрендік топ. Топтың негізгі құрастыру қондырғылары: 1-крон - штейн (5.2 сурет), 2-қысу жалғастырғышы, 3- түрен, 4-басу қарнағы, 5- иімек, 6-атыз жабу дискілері, 7- рамка, 8-көшіру дөңгелегі, 9- қы - стырма күші, 10-диагональды күші.
Түрен кронштейні отырғызғыш білеуне екі қапсырмамен бекітіледі. Алдыңғы бөлігінде түрен корпусына, 8-көшіру сүйеніш дөңгелегімен орнатылған.

Дөңгелекті корпусқа бекіту топырақтың бетіне қатысты жақтау - дың биіктігін өзгертуге арналған құрылғымен жабдықталған.
Отырғызғышты ауыстыру кезінде көліктің жағдайы артқы күшінің тіреүішіне, әрбір түрендіні түсіру ушін шектеледі. Крон - штейн тіреүішінің алдында бұранда орнатылады. Бұл бұранда көлік - тік жағдайда түрендіні көтергенде тіреуіш күшке тиеді.
Параллельограммада 10 - күш ескерілген, оның бір ұшы түренге топсалы тура бекітіліп, ал екіншісі бұранда және сомын бұралымы алдыңғы 1 - кронштейннің саңылауынан өткізіледі. Жұмысты қосу кезінде түрен корпусына құнарлы шөміштің түбіне жетуге күш жол бермейді.
Артқы бөліктегі аралық қабырғаның бүйір қабырғаларына бірік - тірілген, тығыздалған жұмыс құралдары 7- рама, 6 - екі дискті және 5 - тырма қосылады. Дискінің жартылай қималарының кронштейндері топсалы 4 - қарнаққа бекітілген. Тырмалар кронштейнде жылжуға қабілеті бар, отырғызғыштың рамамен қатты қосылғанда.
Z = 22 жұлдызшасы синхронды ҚАБ-ен жұмыс істеген кезде же - тек отырғызғыш жұмыс құралдарын жүргізуге, сондай-ақ Z = 40 жұл - дызшаларын тәуелсіз ҚАБ-н жұмыс құралдарының жетекшілеріне қызмет етеді. Жетекті жұлдызша Z = 12 контржетек білігінен қозғалы - сты жұлдызшаға жібереді, сарқып алу аппараттары білігі оңға береді Z = 36. Түсірілу аппараттардың сол білігі оң жақ білікке жұдырықты жалғастырғышпен қосылып және одан бұрылыс алады. Түсірілу ап - паратының біліктерінен тізбекті ауыстыру арқылы бұрылыс құнарлы шөміш иірмегіне, қопсытқыш және тыңыйтқышсепкі беріледі.
Дөңгелектер. Отырғызғыштың тірегі болып дөңгелектер қызмет атқарады, раманың алдыңғы діңгек жақтауына қосылған. Дөңгелек - тер көтеру және түсіруге арналған құрылғылармен жабдықталған. Дөңгелектердің серіппелі рамасында босатылған табан тәрізді ізқопсытқы орнатылған. МГ-1 гидрофильді маркерлер. Маркерлер рамадан тұрады, өздерің пісірілген кеңістіктік қаңылтыр болып табы - лады. Раманы тіреуіш кронштейндерің көмегімен радиатор алдында тракторға қыстырады. Рамаға телескопты қарнағын дисктерімен қо - сады, бағдарламалы құрылыс, гидроцилиндірлі және жоғарғы қысым жеңімен қосылады.

IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар

Картоп отырғызғыштар қалай жіктеледі?
Картоп отырғызғыштар қандай агротехникалық талаптарды қамтамасыз етуі тиіс?
Картоп отырғызғыштар қандай жинақтық бірліктерден тұрады?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.