Жетекші белдікті сынау

Сабақтың тақырыбы: Жетекші білдік құрылғыларына диагностика жасау технологиясы.
Топтар
Асл 9-182

Сабақ өтетін күн
20.04.2021

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Қосиін-шатун механизмінің күйін диагностикалаудың ең қарапайым және қолжетімді тәсілі қандай?
Қосиінді - бұлғақты және газ таратушы механизмдердің техникалық жағдайы стетоскоптың көмегімен өалай анықтайды
<<Экранас>> стетоскопы қызметі қандай?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео):

Артқы белдікке тежегіштер мен доңғалақ күпшектерін орнату. Мойынтіректің сыртқы сақиналары өзара алмаспайтынын есте сақтау қажет, себебі қажет болған жағдайда əр мойынтіректі жинақпен бірге ауыстыруға тура келеді.
Доңғалақ күпшегін оорнату жəне доңғалақ мойынтірегіндегі саңылауды келесідей реттеу керек:
■ мойынтіректегі роликтерді дұрыс орнату үшін күпшекті екі бағытта бұрай отырып, реттегіш сомынды тарту (айналу сəті -- 60...80 Н :: м). Осьтік саңылауға жол берілмейді, күпшек тартылған соң айналмауы тиіс;
■ реттегіш сомынды шамамен 45° сыртқа бұрау. Құлыпты шайбаны орнату. Егер құлыпты шайбадағы тесік реттегіш сомындағы сіргеге келмесе, шайбаны 180° аударып көруге болады, сомынды кез келген жаққа сəл бұрауға да болады. Контрсомынды 250.300 Н :: м сəтімен тарту. Тұтыну кезінде, индикаторлық бастиекпен осьтік саңылаудың өлшемін тексеру барысында, саңылау 0,125.0,25 мм шамасында болуы тиіс.
Реттеудің дұрыстығын 8.10 км жүріп өткеннен кейін күпшенің қызуы бойынша тексереді. Жаңа мойынтіректер үшін ғана күпшектердің аздап қызуына болады. Елеулі ысыған жағдайда, қайта реттеу қажет. Тексеру барысында тежегіштерді қолданбаңыз, себебі олардың ықпалынан айтарлықтай қызуы мүмкін. Белдікті маркалауды зауытта белдік картерінің оң қабының артқы бөлігінде соққылау əдісімен жүргізеді. Ол негізгі берілістің беріліс саны, шығарылған күні жəне жиналған күйдегі белдіктің каталогтық нөмірі туралы ақпараттан тұрады.
Жетекші белдікті сынау. Жиналған артқы белдік стендте немесе автомобиль жүрісімен тексерілуі тиіс. Бұл ретте негізгі беріліс тегершігінің айқын білінетін шуылына, сондай-ақ бір тежелген барабан жағдайында дифференциалдағы қағыстар мен айқын бөлінетін шуылға жол берілмейді; картер мен картер қақпағындағы жетекші тегершік мойынтіректерін жəне дифференциалды орнату орындары, сонымен қатар доңғалақ күпшегінің мойынтіректерін орнату орындары суық немесе жылы, бірақ 50 °С аспауы тиіс; тежегіш барабанының ысуына 50 °С артық емес (қолмен ұстап көру арқылы тексеруге болады) рұқсат етіледі; манжеталар арқылы жəне қосылыстарда май ақпауы керек.
Автомобильде жетекші тегершіктің мойынтірегін алдын ала тартуды реттеу. Негізгі берілісті реттеуді немесе жөндеуді автомобильдің артқы белдігін шешпей жүргізуге болады. Негізгі берілістің мойынтірегін алдын ала тарту, іліністегі бүйір саңылау мен түйіспе дағы зауытта реттеледі, жəне пайдалануда кейінгі реттеуді қажет етпейді. Белдікті қайта жинағаннан жəне бөлшектерді ауыстырғаннан кейін, соынмен қатар мойынтірек қатты тозғанда оларды реттеу керек. Негізгі берілістің тістердің тозуынан ұлғайған іліністегі бүйір саңылау реттеумен кішірейтпейді, себебі бұл іліністің бұзылуына əкеліп, тістерінің қатты тозуына, жоғары шуылға немесе тістердің сынуына соқтырады.
Мойынтіректегі ұлғайған саңылауларды тегершіктердің өзара орналасуын бұзбай жояды. Мойынтіректі реттеу қажеттігін жетекші тегершіктің осьтік жылжуынан анықтауға болады - бұл мойынтіректе саңылауды пайда болғанын білдіреді. Саңылауды кардандық білік ажыратылғанда, индикатормен фланец осьтік бағытта орын ауыстырғанда 0,01 мм артық емес бөлу бағасымен анықтайды. Индикатордың аяқшасы жетекші тегершік осіне параллельді фланец бүйіріне тірелуі тиіс. Мойынтіректе саңылауға жол берілмейді. Саңылау болса, мойынтіректі реттемес бұрын, 400...550 Н :: м айналу сəтімен жетекші тегершіктің фланецін бекітетін сомынның тартылуын тексеру қажет, себебі саңылау тартылуы босап кеткенде пайда болуы мүмкін. Сомынды контрлап керек емес, себебі жаншу сомынды бұрағанда кесіліп қалады. Егер тартқаннан кейін саңылау жойылса, сомынды оның ернеуін тегершік білігіндегі жікке жаншу (жарылыссыз) арқылы сомынды контрлау қажет. Егер бұрылыс шағын болса жəне сомынның деформацияланған бөлігі біліктің жігіне тура келсе, сомынды жаңаға немесе басқасынан шешілгенмен ауыстыру қажет. Егер тартумен саңылау кетпесе, онда оның көлемін жазып алып, моынтіректі алдын ала тартуды реттеу керек.
Жетекші тегершіктің конустық роликті мойынтірегін екеу болуы тиіс реттегіш шайбаларды сұрыптау жолымен алдын ала тартумен реттейді. Зауыт қалыңдығы 2,65.3,15 мм, қалыңдық айырмашылығы 0,1 мм шайбалар жинағын шығарады. Мойынтіректердің тартылысы 0,1 мм артық болмауы тиіс. Реттеуді келесі түрде орындау қажет:
■ Жетекші тегершіктің сомынын оны контрламай бұрап алу. Мұны бұранданы зақымдамай ұқыпты жасау керек. Бұранданы маймен сылаған дұрыс. Әуелі сомынды сомындағы жаншуды кесіп, сомынды қайта орнына келтіретіндей етіп, шағын бұрышқа бұрау, сосын толығымен бұрап алу керек. Мойынтірек стақанынбекітетін бұрандамаларды белдіктің картеріне бұрау жəне оны картерден реттегіш төсемшелермен қоса шығарып алу;
■ Пресс төсемшелеріне мойынтірек стақанын орнатып, жетекші тегершікті мойынтіректің ішкі сақинасымен, реттегіш шайбаларымен жəне кергі төлкесімен сығып алу. Пресс болмаса, сол операцияны жұмсақ жақтаудың көмегімен балғамен орындауға болады. Мойынтірек стақанынан жетекші тегершіктің фланецін шығару;
■ мойынтірек стақанын аудару, алдынғы мойынтіректің ішкі құрсауына орнатылатын жақтаумен одан құрсауды манжетамен қоса басып шығарып алу (6.23-сур.). шешілген бөлшектерді қарап шығу, қажет болса, ақаулысын ауыстыру.
Қайта орнатылатын реттегіш шайбалардың пакетінің қалыңдығы саңылау көлемінен кішірек болуы керек (қалған бөлшектері ауыспаған жағдайда), бұл ретте саңылаудың көлемі үлкен мəнге қарай миллиметрдің ондық үлесіне дейін дөңгелектейді Шайбалардың дұрыс сұрыпталғанын тексеру үшін стақанды бірізді кері бағытта, манжетаның құрсауын орнатпай жəне кір жалтыратқышсыз технологиялық фланецті орнатып жинау қажет. Жетектегі тегершікті жұмсақ металлдан жасалған төсемшелермен басқыштарда қысып, фланец сомынын 400... 550 Н :: м сəтімен тарту, бұл кезде мойынтірек стақанын роликтер дұрыс күйге келетіндей етіп бұру.
Мойынтіректі алдын ала тартудың дұрыстығын манжетасыз жəне кір жалтыратқышсыз жетекші тегершікті бұру үшін қажетті айналу сəтінің (6.24-сур.) шамасы бойынша тексерді. Бұл шама 2,5.4 Н-м құрайды. Айналатын сəттің өлшемін тегершіктер үздіксіз бір жаққа айналып тұрғанда кем дегенде біліктің бес толық айналымнан кейін жүргізу керек. Мойынтіректер негізгі беріліске қолданылатын маймен сылау керек.
Егер бөлшектер ауыстырылмаса, сынап жинағаннан кейін кішігірім саңылау болатындай етіп тəжірибелік жолмен екі шайбаны сұрыптауға болады, оны индикатормен өлшейді, сосын шайбаларды алдында айтылғандай сұрыптайды. Мойынтіректі түпкілікті реттегеннен кейін, алдын ала консистенттік жағармайды манжетаның жұмысшы ернеулері арасына салып, стақанға манжета корпусын манжетамен қоса тығыздау. Егер манжета корпустан шығарылған болса, онда корпусқа орнатар алдында оның қондыру бетін моторлы маймен сылау ұсынылады. Жетекші тегершіктің фланецін бекітетін сомынды тарту жəне оның ернеуін тегершік білігіндегі жікке басу арқылы контрлау қажет. Сомынды тартқанда моынтіректің роликтері дұрыс күйге келуі үшін жетекші тегершікті немесе мойынтірек стақанын бұруды ұмытпау керек. Картерге мойынтірек стақанын орнатпас бұрын реттегіш болат төсемшелерді АУ немесе Индустриалды И-30 ұршық майымен сылануы тиіс, ал жұқа тсемшелерді төсмешелер жинағының екі жағынан орнатқан жөн. Жетекші тегершіктің мойынтірек стақанын бекітетін бұрандамалар 70... 100 Н :: м айналу сəтімен тартылуы тиіс, ал жетекші тегершік бірқалыпты, қажалусыз айналуы тиіс.

IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Доңғалақ күпшегін оорнату жəне доңғалақ мойынтірегіндегі саңылауды қалай реттеу керек?
Жетекші белдікті қалай тексерілуі тиіс?
Автомобильде жетекші тегершіктің мойынтірегін алдын ала тартуды реттеу қалай жүргізіледі?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.