Алдынғы доңғалақтардың құлау бұрышы

Сабақтың тақырыбы: Іс-тәжрибе: Доңғалақты динамикалық теңдестіруге арналған құрылғы
Топтар
Асл 9-182

Сабақ өтетін күн
08.05.2021

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Доңғалақты теңгерімсіздіктерден қандай ақаулар пайда болады?
Доңғалақтарды теңгерімдеуде қандай стендтер қоланылады?
Доңғалақты теңдестіру технологиясы қалай жүргізіледі?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео):
Доңғалақ орнату бұрыштары өндіруші зауыттың ұсынымдарына сəйкес келуі тиіс. Доңғалақ орнату бұрыштарын тексеру аспа бөлшектерін ауыстыру не жөндеуден кейін міндетті, бұл доңғалақ орнату бұрыштарының өзгеруіне алып келуі мүмкін. Автосервисте доңғалақтарлы тексеруді жəне реттеуді арнайы стендте жүргізеді (7.3-сур.), ол арбадан, компьютерден, интерфейстік схемадан жəне қуаттану көзінен тұратын жұмыс платформасын білдіреді. Компьютерлік блок жұмысшы компьютерден, монитордан, пернетактадан, тышқаннан жəне принтерден тұрады. Монитор, пернетақта мен тышқан арбаның үстіңгі бөлігінде орналасқан; принтер орта бөлімшесінде орналасқан, ал жүйелік блок арбаның арнайы бөлімшесінде жайғасқан. Стендтің мамандандырылған бағдарламалық қамтамасыз етуі қажетті параметрлерді жылдам əрі сапалы өлшеуге мүмкіндік береді.
Стенд блоктарының өзара əрекеттесуі 7.4-сур.көрсетілген. Стендтің барлық құрылғысы деректер таңдау жүесіне жəне деректерді өңдеу жүйесіне кіреді. Деректер таңдау жүйесі инфрақызыл қадағалардың төрт сенсорлық бастиегін қамтиды. Әр бастиекте ҚБА (қуаттану байланысы бар аспап) екі қадағасы бар, оның бірі құрылғының ағында, басқасы ортасында орналасқан. Сонымен қатар алдынан, артынан, сол жəне оң жақтан көлбеу бұрыштарды өлшеу үшін ауытқулардың екі осьтік қадағасы бар. ҚБА қадағалары бейнелерді жібереді жəне қабылдайды, сондай-ақ бағдарланатын бақылаушымен өңделген жəне əрі қара өңдеуге радиожиілікті таратқыш (bluetooth) арқылы компьютерлік жүйеге жіберілетін деректерді өлшейді. Қадағадағы бейне қадаға жəне қарама-қарсы орналасқан инфрақызыл түтік арасындағы қатынасты көрсетеді.

Бастиектер арнайы қысқыштармен доңғалақ жиектеріне бекітіледі. Доңғалақ жиеңктері бойынша өзара орналасу сегіз қадағадан берілген суреттер бойынша анықталады, сосын доңғалақты реттеу параметрлері анықталады. Сегіз камера төрт тік бұрышы бар төртбұоышты қалыптастырады жне доңғалақтарды реттеу параметрлерін өлшейді.
Деректерді өңдеу жүйесі стендьің негізгі бөлігін білдіреді. Ол компьютерден, қуаттану көзі мен интерфейстерден тұрады. Жүйенің міндеті операциялық командаларды орындауда, деректерді өңдеуде жəне автомобиль өндірушілердің ақпараты мен реттеу параметрлерін ұсынуда.
Осылайша, жүйе автомобильді реттеу жөнінде нұсқау береді жəне тиісті есеп шығарады. Стендтің деректер базасы автомобиль өндірушілерден доңғалақтар орнатудың реттеу параметрлері туралы ақпарат ауқымынан тұрады. Стенд деректерді өлшеу барысында өндірушілерден алған деректермен салыстырады жəне оларды реттеу бойынша сəйкес ақпарат береді. Пайдаланушы кез келген уақытта деректер базасына жаңа автомобиль доңғалақтарын реттеу жөніндегі мəліметті қоса алады.
Доңғалақтар орнату бұрыштарын реттемес бұрын шиналардағы ауа қысымын; жоңғалақ дискктерінің радиалдық жəне осьтік ауытқымасын (осьтік үшін 1 мм, радиалдық - 0,7 мм аспауы тиіс); рөлдік доңғалақтың еркін жүрісін; алдынғы доңғалақ күпшелерінің мойынтірегіндегі еркін жүрісті (люфтті); аспаның бөлшектері мен тораптарының (резеңке металлды топсаларда деформация, бұзылу жəне тозу болмау керек) техникалық жағдайын тексеру керек. Байқалған ақауларды жою қажет.
Автомобильді стендке орнатқан соң, бұрыштарын тура тексерер алдында үстінен астына қарай 392...490 Н күшімен 2-3 рет автомобильдің аспасын <<басып шығыңыз>>, алдымен артқы бамперді, сосын - алдынғысын. Бұл ретте автомобильдің доңғалақтары оның бойлық осіне параллель орналасуы тиіс. Доңғалақ орнату бұрыштарын реттеуде жəне бақылауда əуелі бұрылыс осінің бойлық көлбеуінің бұрышын тексеріп реттейді, сосын - доңғалақтардың құлау бұрышын, соңында - доңғалақтардың қосылуын.

Егер бұрылыс осінің бойлық көлбеуінің бұрышының көлемі пайдалану жөніндегі басшылықтың деректеріне сəйкес келмесе, аспа кергісінің екі ұшынан орнатылған реттегіш шайбалар санын өзгерту керек. Бұрылыс осінің бойлық көлбеуінің бұрышын ұлғайту үшін оның алдынғы не артқы бөлігіндегі шайбалар санын азайту қажет. Жəне керсінше бұрышты кішірейту үшін шайбалар санын өсіру керек. Шайбалар санын өзгерткенде шайбадағы жүздер кергінің бүйіріне тіреліп қарап тұруын қадағалау қажет. Түгел реттегіш шайбалар алынғанда, резеңке металл топсасының ішкі тіреу шайбасын орнатуда осы ережені ұстанады. Талаптарды ұстанбағанда кергілерді бекіту сомындары босап кетуі мүмкін. Реттегіш шайбалар саныкергіде алдынан - екі данадан артық емес, ал артынан - төртеу.

Аспаның тетігіне қатысты кергінің орналасуы өзгермес үшін, бұрылыс осінің бойлық көлбеуін реттегенде кергіні тетікке қатысты бекітетін арнаы құрылғыны пайдаланған жөн - ол кергіні сомынға бекітетін сомынды бұрағандағы күштің əсерінен кергінің бұрылып кетуін болдырмады. Кергінің аяқтары тірелетін резеңке металлды топса мен резеңке жастықшалардың уақыттан бұрын тозуын блдырмас үшін осы талапты ұстану керек. Реттегіш шайбалардың бірін орнатуда не алып тастауда бұрылыс осінің бойлық көлбеу бұрышы 19°-қа өзгереді.

Алдынғы доңғалақтардың құлау бұрышы. Егер құдау бұрышы нормадан ерекшеленсе, оны ретке келтіру керек. Бұл үшін жоғарғы реттегіш бұрандаманы бұрап, үстінгі жəне астынғы бұрандамалардың сомындарын босату, жоңғалақтардың қажетті құлау бұрышын орнату қажет. Реттеп болған соң, сомындарды 88,2 Н :: м сəтімен тарту керек.
Алдынғы доңғалақтардың қосылуы. Егер қосылу көлемі нормаға келмесе, арнайы кілтпен рөлдік тартылыс ұштарының тарпалы бұрандамаларды босату, тартылысты айналдырып, қажетті қосылуды орнату қажет. Сосын шарлы топсаның жазықтығы бұрылыс тетігінің тіреуіш бетінің жазықтығына параллельді, сосын рөлдік тартылыс ұштарының бұрандамаларын 19,1... 30,9 Н :: м сəтімен тарту керек.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Доңғалақтарды тексеруді жəне реттеуде қандай стендттерде жүргізеді?
Доңғалақтарды теңгерімдеуде қандай стендтер қоланылады?
Доңғалақты теңдестіру технологиясы қалай жүргізіледі?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.