Қауіпті жүктерді сыныптау

Сабақтың тақырыбы: Автокөлік жүргізушінің жүктерті артып түсіруде қауіпсіздік ережелері.
Топтар
Аэл 9-181

Сабақ өтетін күн
25.12.2020
26.12.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Қандай тауарлар қауіпті деп жіктеледі?
Қауіпті жүктер қалй жіктеледі?
Автокөлікпен қауіпті жүк қалау тасымалданады?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Автокөлік жүргізушінің жүктерті артып түсіруде қауіпсіздік ережелері.
Жүктерді тасымалдау қауіпсіздігіне қойылатын талаптар. Жүктерді тасымалдау тек өз құрылысы, мақсаты және техникалық жай-күйі бойынша қауіпсіз және нақты жүкті сақтаулы тасымалдау үшін арналған жылжымалы құраммен жүзеге асырылады.
Ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүк (орау және бекітуді ескергенде) тиеу габариті шегінде орналасуы тиіс.
Станциялар шегінде габариттік емес жүктері бар поездар арнайы бөлінген және техникалық басқару актілерінде көрсетілген жолдар бойынша ғана өткізілуі тиіс.
Бұл жолдардың осьтері арасындағы қашықтық кемінде 4800 мм болуы тиіс. Осы жолдардың бойында биік платформалар болмауы тиіс, ал барлық қалған құрылыстар мен құрылғылар белгіленген габаритке сәйкес келуі тиіс.
Габариттік емес жүктері бар вагондар тіркелген поездың номері жүктің габариттік емес аймағы және дәрежесін сипаттайтын индекспен толықтырылады. Тасымалдау құжаттарына поезда габариттік емес жүгі бар вагондардың болуы туралы белгі қойылады.
Жүк жөнелтуші жүктің деңгейі мен қауіптілігіне қарай Техникалық регламентке қосымшаға сәйкес қауіпті жүктерді белгілі сыныпқа, кіші сыныпқа, санатқа және топқа жатқызады.
Жүк жөнелтушілер жүктерді, сондай-ақ қауіпті жүктерді ыдыста және орамда тасымалдауға ұсынуы тиіс. Қауіпті жүктерді бүлінген немесе тығындары ашық (жапқыш, люктер) ыдыста тасымалдауға тыйым салынады.

Қауіпті жүктерді апару, тиеу, түсіру (жүк түсіру) сақтау және тасымалдау қауіпсіздігі авариялық жағдайлар және олардың зардаптарын жоюға темір жол бөлімшелерінің қажетті құралдар мен мобильдік бөлімшелердің болуымен қамтамасыз етіледі.
Қауіпті жүктерді тасымалдау процесі кезінде авариялық жағдай туындаған кезде тасымалдау процесіне қатысушылар көрсетілген бөлімшелердің авария болған орнына дер кезінде жіберілуін қамтамасыз етеді.
Қағазды, пергаментті, тольді және басқа да тез жанғыш материалдарды қолданумен оралған қауіпті жүктерді ашық жылжымалы құраммен тасымалдауға тыйым салынады. Мұндай материалдарды механикалық бүлінуден және атмосфералық жауын-шашыннан қорғау ретінде қолдану қажеттілігі болған жағдайда, жүк көп қабатты фанерадан немесе бір-бірімен тығыз жанасқан сүрленген ағаштардан жасалған тығыз жәшіктерге салынуы тиіс.
Бақылау рамасымен келе жатқан жүкті тиісті біліктілігі бар жол қашықтығының тәжірибелі жұмыскері алып жүруі тиіс.
Арнайы температуралық режимі сақталатын жүктер тек рефрижераторлық вагондармен тасымалдануы тиіс.
Бұрын қауіпті жүктер тасымалданған көлік құралдарымен тағам өнімдерін тасымалдауға жол берілмейді.
Тағам өнімдерін тағамдық емес өнімдермен бірге тасымалдауға тыйым салынады. Бір вагонда, контейнерде тағам өнімдерінің әрбір түрлерін бірге тасымалдау, оларды тасымалдауға бірдей шарттары мен қызмет көрсету әдісі бар темір жол көлігіндегі мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен келісім бойынша азық-түліктердің иісін бөлмейтін және қабылдамайтын тағамдарға ғана қатысты рұқсат етіледі.
Темір жолдар бойынша ерекше талаптармен вагон-цистерналарға және бункерлік жартылай вагондарға құйылған сұйық жүктерді, оңай жанғыш жүктерді және басқаларды тасымалдауға жол беріледі.
Жүктерді ерекше талаптармен тасымалдауды ресімдеу тәртібі Қазақстан Республикасының темір жол көлігі саласындағы заңнамасында белгіленген сәйкес цистерна-вагондарда және бункерлік жартылай вагондарға құйылған сұйық жүктерді тасымалдау ережесімен, оңай жанғыш жүктерді тасымалдау ережесімен белгіленеді.
Қауіпті жүктерден басқа сұйық жүктерді алғашқы сынбайтын ыдыстағы контейнерлерде (күбілер, бидондар, канистралар, пластик ыдыстар), сондай-ақ көлемі 3 л аспайтын ұсақ шыны ыдыстарға бөліп, қораптарға, орамдық торға және басқа да жеңіл орамға салып тасымалдауға жол беріледі. Ыдыс көрсетілген сұйық жүкті тасымалдауға арналған болуы тиіс.
Ашық жылжымалы құрамда жүктерді орналастыру және бекіту тасымалдау кезінде жүктердің жылжып кетуін және бүлінуін болдырмауы тиіс.
Вагондарда жүктерді орналастыру шарттары: бекіту деректемелерін есепке алғандағы жүктің массасы вагонның трафареттік жүк көтергіштігінен аспауы тиіс. Жүк ауырлығының жалпы ортасынан вагонның көлденең және тік осьтеріне қатысты ауытқуы, сондай-ақ вагон шанағының элементтеріне жүктемесі рұқсат етілген мәндерден аспауы тиіс.
Сыртқы орамы қағаздан, пергаминнен және басқа да оңай жанғыш материалдардан болатын жүктерді ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға жол берілмейді.

Контейнерлерде иісі нашар, контейнердің ішкі бетін былғайтын жүктерді, тасымалданғаннан кейін контейнерді жуу және дезинфекциялау талап етілетін жүктерді тасымалдауға жол берілмейді.
Радиациялық фактор бойынша нормаланатын жүктерді тасымалдағаннан кейін барлық көлік құралдары олардың одан кейінгі пайдалануға қарамастан радиациялық бақылаудан өтуі тиіс.
Жүктерді және контейнерлерді вагондарға тиеумен және олардан түсірумен байланысты операцияларды орындау үшін жалпы пайдалануға арналған орындарда вагондарды, контейнерлерді үздіксіз, сақтай отырып өңдеуге, жүктердің сақталуын қамтамасыз етуге арналған тиісті түрде жабдықталған құрылыстар мен қондырғылар болуы тиіс, сондай-ақ олар қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнаманың талаптарына жауап беруі тиіс. Бұл операцияларды тиеп-түсіру машиналары және жабдықтары жүзеге асырады.
Қауіпті жүктерді сыныптау:
1-сынып - жарылғыш материалдар (ЖМ);
2-сынып - сығымдалған, сұйытылған және қысыммен ерітілген газдар;
3-сынып - тезтұтанғыш сұйықтықтар (ТТС);
4-сынып - тезтұтанғыш қатты заттар (ТҚЗ);өздігінен тұтанғыш заттар (ӨТ);сумен өзара әрекет кезінде тұтанғыш заттар бөліп шығаратын заттар;
5-сынып - тотықтырғыш заттар (ТЗ) және органикалық пероксидтер (ОП);
6-сынып - улы заттар (УЗ) және инфекциялық заттар (ИЗ);
7-сынып - радиоактивті материалдар (РМ);
8-сынып - жебір және (немесе) коррозиялық заттар (КЗ);
9-сынып - басқа да қауіпті заттар.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Жүктерді тасымалдау қауіпсіздігіне қандый талаптар қойылады?
Қауіпті жүктер қалай артып түсіріледі?
Автокөлікпен қауіпті жүкті артып түсіруді қандай қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.