Жай күйін анықтау үдерісі мен тәсілдері

Сабақтың тақырыбы: Іс-тәжірибе: Жай күйін анықтау үдерісі мен тәсілдері
Топтар
Аэл 9-181

Сабақ өтетін күн
10.11.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Жай-күй анықтау құралдарына нелер жатады?
Жай-күй анықтау құралдары қандай қызмет атқарады?
Автомобильдің жай-күйін анықтаудың қандай тәсілдері бар?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Іс-тәжірибе: Жай күйін анықтау үдерісі мен тәсілдері
Қандай да бір нысанның техникалық жағдайын бағалау үшін, қүрылғының дәл осы сәттегі мэндерін нормативтік көрсеткіштермен салыстыру қажет. Дегенмен көп жағдайда құрылымдық өлшемдер бөлшектеусіз өлшенбейді және де ол орынсыз, бөлшектеп бұзу-жинау бөлшектердің жұмыс істеу қорын 30...40% қысқартады. Ол үшін жай-күйін анықтағанда құрылғыны бөлшектеп-жинамайақ жанама мәліметтерге сүйене отырып, бергіштердің көрсеткіштерін салыстыру қажет.
Жай-күй анықтау тәсілдері автомобильдердің, оның құрылғыларының, жүйелерінің параметрлерін өлшеу тэсілімен атқарылады. Қазіргі кезде күй анықтау параметрлерінің түрлері бойынша техникалық өлшеу құралдары үш топқа бөлінеді . Бірінші топтагы жабдықтар жылдамдық жэне күш түсіріп жұмыс істеу тэртібіне ұқсастыру арқылы есептеуге негізделген. Бұл үшін айналатын барабанды стенд немесе параметрлері жұмыс барысында желіде анықталатын аспап қолданылады.
Екінші топта келесі тәсіл қолданылады: қозғалтқыштың цилиндрлі-поршеньді топтарының тозу дәрежесін; тежеу жүйесінің жұмысқа жарамдылығын; клапандардың тығыз орналасуын анықтау үшін тексерілетін нысандарға сығымдалған ауа немесе вакуум орнату аркылы оның көрсеткішінің өзгеру қаркындылығын өлшеу арқылы бағалау.
Үшінші топ -- тетіктердің геометриялық параметрлерін эділетті бағалауға бағытталған тәсіл.
Жай-күй анықтау техникалық қызмет көрсету немесе ағымды жөндеуге дейін кейде осылардан кейін де атқарылады. Бірінші жағдайда жасырын ақаулар түрлері анықталатын болса, екінші жағдайда орындалған жұмыстың сапасы анықталады.
Техникалық қызмет көрсету және жөндеу барысында:
-- жалпы (кешенді) күй анықтау (Д 1);
-- тереңдетілген күй анықтау (Д 2);
-- жөндеу алдындағы күй анықтау (Др), қарастырылады.
Жай-күй анықтау жабдықтары сыртқы және бірге орнатылған болуы мүмкін. Бірге орнатылған жабдық автомобильдің бір бөлігі болып есептеледі де, аспаптар панеліне орнатылып, автомобильдін техникалық жағдайын анықтайтын кейбір техникалық өлшемдерді өлшеп тұрады. Қазіргі бірге орнатылған жай-күй анықтау аспаптары жүргізушіге тежеу жүйесінің жағдайын, жанармай шығынын, жұмыс істеген газдың зияндылығын, автомобильдің үнемді жұмыс істеу тэртібін қадағалау үшін қолданылады.
Сыртқы жай-күй анықтау жабдықтары автомобиль құрылғысына жатпайды. Оған стендтер, жылжымалы аспаптар және өлшегіш құралдармен жабдықталған станциялар жатады.
Жай-күй анықтау қүралдары автомобильдің, сондай-ак оның агрегаттарының бөлшектері және жүйелерінің техникалық жағдайын анықтауға арналған. Автомобильдің техникалық жағдайы оның қозғалыс қауіпсіздігінің деңгейі, қоршаған ортаға тигізетін әсері, экономикалық сипаттамасы бойынша бағаланады.
ТҚ көрсететін және АЖ жүргізетін технологиялық және жай-күй анықтайтын жабдықтар нышанына қарай: атқаратын жұмысына; бақылау тәсіліне; технологиялық орналасуына; жұмыс органдарының жетектелуі; мамандандырылу дәрежесі; жылжу дәрежесі жэне автоматтандырылған деңгейі бойынша жіктеледі. ТҚ көрсету мен жөндеу жұмыстарын орындауға арналған жабдықтар:
Бақылау тәсілі бойынша технологиялық жабдықтар: инерциялық -- соққыш; гидравликалық; пневматикалық; электрлі; жинастырылған болып бөлінеді.
Технологиялық орналасуы бойынша барлык жабдықтар сыртқы, кіріктірілген және аралас болып бөлінеді. Сыртқы жабдықтар автомобильден бөлек орнатылады да, автомобильге және оның агрегаттарына мезгілдік техникалық қызмет көрсету үшін қолданылады.
Кіріктірілген жабдықтар тікелей автомобильге орнатылып, мезгілдік, сондай-ақ үздіксіз бақылау жүргізілуге арналады.
Аралас жабдықтардың мағынасы жабдықтардың жартысы автомобильге орнатылып, ақпарат жинайды, ал екінші жартысы автомобильден бөлек орналасып, ақпаратқа саралау жүргізеді.
Жұмыс органын жетектеу тәсілі бойынша жай-күй анықтау жабдықтары механикалық, электрлі, гидравликалық, пневматикалық жэне құрамдастырылған болып бөлінеді.
IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою;
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Жай-күй анықтау тәсілдерімен қандай жұмыстар атқарылады?
Техникалық өлшеу құралдары неше топқа бөлінеді?
Техникалық қызмет көрсету және жөндеу барысында қандай тәсілдер қолданылады?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.