Батареядан оталу

Сабақтың тақырыбы: Батереядан от алдыру жүйесі
Топтар
Аэл 9-191

Сабақ өтетін күн
04.11.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Сұйытылған газда істейтін двигатель жүйесі жұмыс приципі ?
Сығымдалған газбен жұмыс істейтін қозғалтқыштың электрмен жабдықтау жүйесі
Редуктор-буландырғыштың мақсаты?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Батареядан оталу
Бензинді қозғалтқыштардың цилиндрлерінде сығылғап жұмыс қоспасы оталу шамынан шығатын ұшқыннан түтады. Ұшқынды разрядтандыруға қәжетті жоғары кернеу тогі оталу батарея аспаптарынан немесе магнетодан алады. Төмен кернеулі токты жоғары кернеулі тоққа айналдыру және оны қозғалтқыштың цилиндрлеріне бөлу қызметін атқарады. Батареядан оталу құрылғысының сызбасы 4.6-суретте көрсетілген.
Төмен кернеулі ток тізбегі аккумулятор батареясынан немесе генератордан қөректенеді. Оған тізбекті түрде оталдыру қосқышы (3), қосымша резисторы бар оталу катушкасының алғашқы орамы (4), үзгіш (8) пен <<масса>> қосылған.
Жоғары кернеу тогының тізбегі оталу катушкасының еісінші орамынан (5), таратқыштан (7), жоғары кернеу откізгіштерінен, оталу шамы (10) мен <<массадан>> тұрады. Жоғары кернеу тогының пайда болуы өзара индукциялану принципіне негізделген. Оталу бекіткіші қосылған және үзгіш контактілері тұйықталган жағдайда электр тогы оталу катушкасының (6) алғашқы орамы айналасында магнит магнит туғыза отырып, аккумулятор батареясынан немесе генератордан сол орамға түседі.

4.6-сурет. Батареядан оталу құрылғысы: 1 -- аккумулятор батареясы, 2 -- стартерді қосқыш, 3 -- оталдыру қосқышы, 4 -- алгашқы орама, 5 -- екінші орама, 6 -- оталу катушкасы, 7 -- таратқыш, 8 -- үзгіш, 9 -- конденсатор, 10 -- оталу шамы


Төменгі кернеу тізбектер үзгішін (8) контакт арқылы ажыратқанда, оталу катушкасының алғашкы орамындағы токпен оны қоршаған магнит өрісі де жоғалады.
Жойылатын магнит өрісі оталу катушкасының екінші орамынан, айналымдарын қиып өтеді де онда электр қозғаушы күшін туғызады. Екінші орамда айналымның көп болуына байла - нысты, оның шеттеріндегі кернеу 20-24 кВ-ға жетеді.

Қозғалтқыштың үзгіш таратқышына ортадан тепкіштеп басқа вакуум реттеуіш орналасқан. Ол оталу бұрышын өзгерту қызметін атқарады. Қозғалтқыштың жүгін азайтқанда, дроссельді қалақша жабылады және карбюратордан түтікшеге өтетін сирету әсерінен тартқышпен бірге солға қарай орын ауыстырып, жұдырықшаның айналуына қарсы бұрады.

Бұл кезде ерте оталу бұрышы артады. Октан-корректор отынның октан санына байланысты ерте оталу бұрышын қолмен өзгерту үшін қызмет етеді. Октан-корректор шкаласының бір бөлігі ерте оталу бұрышының
2° өзгеруіне сәйкес келеді.

Үзгіш-таратқышта ерте отал - дыру бұрышын өзгертуге бай - ланысты үш тәуелсіз құрылғы жұмыс істейді: ортадан тепкіш реттеуіш - жұдырықшаны, вакуумды реттеуіш - қозғалмалы дискіні , октан-карректор - корпусты бұрады.
Оталдыру шамы (4.7-сурет) электр жарқылынан ұшқын саңылауын жасайды. Шам корпустан (5), оқшаулағышы бар орталық электродтан (2) және шамның корпусына дәнікерлеп бекітілген бүйір электродынан тұрады.

Шам (свеча): 1 -- шамның ұшы,
2 -- изолятор, 3 -- шамның қыры
, 4-нығыздағыш,5-корпус.
6-аралық төсем, 7 -- корпус бұрандамасы,
8 -- орталык электордан 9 -- шеткі электрод

Шамда кесілген бөлік орналасқан, ол цилиндрлер калпақшасының тесігіне бұрап кигізіледі. Шамның жоғары бөлігінде кілтке арналған қырлары бар.
Шам корпусының цилиндрлі бөлігіне маркасы жазылған, ол шартты түрде кесілген бөліктің диаметрін, оқшаулағытың төменгі бөлігінің ұзындығын және оның материалын көрсетеді.

Кесілген бөліктің диаметрі М немесе А әрпімен белгіленеді, мұнда М әрпі корпустағы С18х1, 65 бұрандасына сәйкес келеді. Цифрлар оқшаулағыштың икылу конусының ұзындығын миллиметр өлшемімен көрсетеді.
Цифрлардан кейінгі келесі әріп оқшаулағыштың материалын көрсетеді, мысалы: У - уралит,
Б - боркорунд. Соңғы әріп орталық электрод бойынша герметизациялау әдісін көрсетеді, мысалы: С - шыны герметика.

Оталдыру шамының жұмыс істеуі үшін орталық және
бүйір тұстағы саңылаудың өлшемі -- 0,7-0,9 мм. Оны бүйір электродты ептеп қайырып отырып, ретке келтіреді. Ішкі жағынан ластанған жағдайда оны бензинмен жуу кажет.

В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
Сұрақтар мен тапсырмалар
Оталдыру жүйесіне қалай техникалық қызмет көрсетіледі?
Оталдыру жүйесін күтуде қандай жұмыстар атқарылады?
Оталдыру жүйесін ақауларын атаңыз?
Оталдыру жүйесіне қандай техникалық қызмет көрсету түрлері бар?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.