Контактысыз оталдыру жүйелерінің жұмысы

Сабақтың тақырыбы: Іс-тәжірибі: Контактсіз транзисторлы от алдыру жүйесі
Топтар
Аэл 9-191

Сабақ өтетін күн
10.11.2020

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Оталдыру жүйесіне қалай техникалық қызмет көрсетіледі?
Оталдыру жүйесін күтуде қандай жұмыстар атқарылады?
Оталдыру жүйесін ақауларын атаңыз?
Оталдыру жүйесіне қандай техникалық қызмет көрсету түрлері бар?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Контактісіз оталдыру жүйесі
(ЗИЛ-131Н, -431917; <<Урал-4320>>; ГАЗ- 3307, -33-08 <<Садко>> және басқа) ауыр жүкті машиналарының модельдерінде және жеңіл көлікті машиналарда (ГАЗ-3102, -3110 <<Волга>>; ВАЗ -2109, -2110 және басқа) контактысыз оталдыру жүйесі орн атылған.Оталдыру жүйесінің түбегейлі ерекшілігі ұшқынды разряд цилиндрге берілген кезде электрлік дабыл (ЭҚК импульсі) соққан кезде магнитэлектрлік немесе жартылай өткізгіш тетікпен, транзистрлік коммутатормен және жоғары вольтті таратушымен оталдыру. Тетік фазалы ауыспа - лы токтың генераторы, тұрақты магниттің роторы және айналмалы орамдағы стартор, конструктивті біріккен тарауыштан тұрады.
Осындай оталдыру типті мысалы контактысыз оталдыру жүйесі болып есептеледі (11.7 сурет), ауыр жүкті жартылай өткізгіш машиналарына (ЗИЛ, ГАЗ, <<Урал>> және басқалар) қондырылады және өзіне электронды коммутатор 1, таратушы тетік 5, ал электр магниттік тетіктен 3 тұрады және таратушыдан 4, оталдыру орауышы 2 қосымша резисторлармен және оталдыру балауызымен бөгеуілді басушы резисторлар 6 қосады. Электрондық коммутатор 1 екі каскадтан тұрады: VТ1, VТ2, VТ3 транзисторында құрастылған және VТ4 транзистріне шығушы. VТ4 коллектор транзисторының шынжырына Б116 оталдыру орауышы қосылған, Б114 дәл сондай контактілік-транзисторлық оталдыру жүйесіндегі орауышы және одан айырмашалығы негізінде оралу мәліметтері. Қосымша резистор 10 катушкалар Б116 металл корпусте орналасқан, ішінде
екі нихромдықталған секциялар бар. Электронды коммутатор қырлы металл корпусте қондырылған және үш шығысы бар. К3 - сыртқа шығатын оталдыру орауышын қосуға <<+>> қосымша регистор <<+>> шығарушымен қосу. Д-таратушы тетіктің шығуымен қосу.
Контактысыз оталдыру жүйелерінің жұмысы. Қозғалтқышты іске қосу алдында оталдыру сөндіргіші 8 транзистор VТ1 жабық, себебі эмиттер диод VD1 арқылы базаға қосылған, яғни олардың бірдей ішкі мүмкіндігі бар. VТ1 транзисторы жабық болған кезде VТ2 тран - зисторы ашылады, себебі оның базасы R5, R6 резисторы арқылы VD6 диоды батареямен 9 қосылған эмиттерге қарағанда жөнді мүмкіншілігі бар. Осы кезде шынжырмен өтетін бағыттаушы ток пайда болады: батареяның ойдағыдай шығуы - оталдыру сөндіргіші қосымша резистор - коммутаторларды дұрыс шығару диод VD6 - резисторлар R6 және R5 базаның ауысуы - транзистор эмиттері Уˆ- резисторлары R10 және R11 - корпус - батареяның теріс шығуы.
Өтетін бағыттаушы тогі транзистор VТ3 базасында дұрыс мүмкіншілік береді, соңынан ол ашылады және ток эмиттері коллектормен ауысып өтеді. VТ3 эмиттер транзисторының тогі, VТ4 шығатын транзисторын ашады, эмиттерлі - коллекторлық ауысу алғашқы оралған оталдыру орауышына жүйелі қосылғпн, төменгі күш шынжыры пайда болады, батареяның дұрыс шығуы - оталдыру сөндіргіші - қосымша резистор - алғашқы оралған - диод VD7 - эмиттердің ауысуы транзистор VТ4 - коллекторы - корпус - батареяның теріс шығуы. Осы кезде оталдыру орауышының оралуында электромагниттік өріс пайда болады.
Электромагниттік тетікте 3 қозғалтқышты іске қосқан кезде ауыспалы синусоидальдық кернеу тогі пайда болады, транзисторлық коммутаторға Д жіберіледі, диод VD1 резистор R1 және әрі қарай транзистор VТ1 базасына жіберіледі. Жартылай толқын тетігінің ойдағыдай ең жоғарғы мүмкіндігіне жеткен кезде, сондықтан VТ1 транзистор базасы ең соңынан ашылады. Осыған орай шынжыр бойынша өтетін ток: тетік орамы-диод VD1- резистор R1- базаның өтуі- транзистор эмиттері VТ1- корпус - тетік орамы, транзистор базасының тогін нөлге дейін төмендеті, және ол бекітіліп қалады, оның бекітілуі транзисторлер VТ3 және VТ4, бекітілуіне әкеледі, демек, алғашқы орамдағы катушканың оталуы күрт азаяды, ал екінші орамда жоғарғы кернеу пайда болады, тарату арқылы оталдыру балауызына жеткізеді, ұшқынды және жұмыс қоспасының тұтануын тудырады.
Жоғарғы кернеу тогінің жартылай толқын 3 импульсі жоғалнан кейін VТ1 транзисторын бекітіп тастайды, VТ2 транзисторын қосады. VТ2 транзисторының ашылуы автоматты түрде VТ3 транзисторының ашылуы, сонымен қатар VТ4 шығу транзисторы ашылады, осы айтылған процесс қайталанады.
Ауысу тәртібі бойынша айналу тетігінің жиілігі ең соңғы мағынасына жетуі мүмкін, ЭҚК импульс амплитудасы VТ1 трвнзисторының мезгілінен бұрын ашылуына әсер етеді, оталу бұрышының қажетсіз ұлғаюын тудырады. Осы кемшілікті жою үшін база шынжырына резистор R7 конденсатор С3 және диод D3 қосылады. Алғашқы оталу кезіндегі қадымды орнына келтіру үшін, бірінші цилиндр поршені ВМТ ішінде, роторда және статорда болады, белгілері (қауіп-қатер) бар. Олардың үйлесуі контактілердің ажырауының басталуына дәл келуі (контактілік транзисторлық оталу жүйесіне сәйкес).
Жұмыстың жағдайын жақсарту кезінде және коммутатордың сенімділігі өзіне қосымша элементтерді қосады. R7 резисторының және С6 конденсатордың көмегімен шынжыр пайда болады, осы дұрыс жартылай ток алғашқы орам оталу өзиндукциясы VТ1 транзистор базасына түседі, оның ашылу процессін тездетеді. Стабилитрон VD5 және конденсатор С7 транзистор каскадтарын жоғарғы ток кернеуінің толқуынан қорғайды, ал диод VD7 транзистор VТ4 токтың кері қарама-қарсылығынан қорғайды. С4 және С5 конденсаттары транзисторлік эмиттерінің базасының VТ3 ауысуын шамадан тыс жылудан қорғайды VD2, VD3 стабилизаторлары және R2, R3 резисторлары коммутатор каскадтарын жоғарғы кернеу тогінің негізін қорғауға болысады, Диод VD6 коммутаторға қарама-қарсы керілігін жібермейді, ал С1,С2 конденсаттары каскадтардың шынжыр қорегін кернеу пульсациясын азайтады. R8, R10, R11 резисторлары өзара базамен қосылған, VТ2,VТ3 және VТ4 эмиттер транзистерлері, осы транзисторлардың коллектор - эмиттеріне ауысуындағы кернеудің тұрақтығын қамтамасыз етеді. R12 236
резисторы және С8 конденсаторы VТ4 транзисторының ауыспалы түзімдегі жұмысында жабылу кезіндегі шығу қуаттылығын төмендеті.
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
Сұрақтар мен тапсырмалар
Оталудың контактісіз транзисторлы жүйесі қандай?
Оталудың контактісіз транзисторлы жүйесін күтуде қандай жұмыстар атқарылады?
Оталдыру жүйесін ақауларын атаңыз?
Оталдыру жүйесіне қандай техникалық қызмет көрсету түрлері бар?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.