Жүктеме жалғасқан орам саны

Сабақтың тақырыбы: Арнайы трансформаторлар
Топтар
Эгд 9-191

Сабақ өтетін күн
30.03.2021
01.04.2021

САБАҚ БАРЫСЫ
І Ұйымдастыру бөлімі:
А) <<Топтық>> ашылған чатқа кіру;
Б) Чатқа оқытушы өзінің пәнін кесте бойынша жариялау;
В) Оқушылардың чатқа қосылғанын тексеру, қадағалау;
Г) Өтетін сабақтың тақырыбын чатқа жазу;
ІІ Үй тапсырмасын тексеру
А) Өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын сұрау;
Б) Орындалған үй тапсырмаларын чат арқылы электронды қабылдау
В) Студенттерге үй тапсырмасынан сұрақтар қою;
Үшфазалы трансформатор орамдары қалай байланысады?
Үшфазалы трансформатор орамдарында ең қарапайым және арзан қандай байланысты атаймыз?
Үшфазалы трансформатор орамдарының қандай байланысын үлкен қуатты трансформаторларға пайдаланады ?
Г) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
ІІІ Жаңа оқу материалын баяндау (Электронды түрде: мәтін, сурет, видео)
Автотрансформаторлар конструктивті қатынаста трансформаторға ұқсайды (6.10, а сурет). Болат магнит өткізгішке түрлі көлденең қима өткізгіштерінен жасалған екі орам орналастырылады. Бір орамның аяғы басқасының басымен электрлік байланысқа түседі. Яғни екі байланысқан орамдар жоғары кернеулі ортақ орамды құрастырады. Жоғары кернеу орамының бір бөлігі болып табылатын төменгі кернеу орамына автотрансформатордың екі орамының біреуі қызмет етеді. Осылайша, автотрансформатордың жоғары және төмен кернеулері арасында тек магниттік емес, сонымен қатар электрлік байланыс та болады (6.10, б сурет).
Электр энергиясы автотрансформаторда тек электрмагниттік жолмен ғана емес, сонымен қатар орамдар арасындағы тікелей электрлік байланыс арқылы да беріледі.
Автотрансформатордағы кернеу мен токтар әдеттегі трансформатордағы қатынаспен байланысады:

Токтар I1 және I2 фаза бойынша қарама қарсы, сондықтан орамның ортақ бөлігінде w2 тогы өтеді

Өтпелі деген атауға ие, барлығына берілетін қуат үшін келесіні жазуға болады:

6.10 сурет. Автотрансформатор: а -- сыртқы көрінісі; б -- принциптік схемасы мұндағы S3 -- орамнан w1 орамға w2 электрлік байланыс арқылы берілетін қуат; Sp -- магниттік жолмен берілетін есептік қуат.
Есептік қуат магнит өткізгіштің өлшемін анықтайды және ол тек өтпелі бөлікті құрайтындықтан, автотрансформаторды дайындау кезінде сол қуаттағы әдеттегі трансформаторды құру кезіндегіге қарағанда азырақ қиманың магнит өткізгішін қолдануға болады. Бұл болатты үнемдеуге көмектеседі.
Дәл сол пайдалы қуатты трансформаторы алдында автотрансформатордың артықшылығы белсенді материалдардың аз шығындары болып табылады. Яғни орама өткізгіші және магнитөткізгіш болатын аз энергия жоғалтым, айтарлықтай жоғары ПӘК, жүктеме өзерістері кезіндегі кернеудің аз өзгерісі.
Дегенмен, трансформатор алдында автотрансформатордың артықшылықтары мен қатар айтарлықтай кемшіліктері де бар:

қысқа тұйықталудың аз кедергісі, бұл қысқа тұйықталудың үлкен еселік тогына себепші болады. Яғни ол номинал токтан әлдеқайда көп;
жоғары кернеудің төмен кернеу желісіне осы желілер арасында электрлік байланыс болуының нәтижесінде ауысу мүмкіндігі;
энергия көзі және қабылдауыш арасындағы электрлік байланыстың болуы, бұл электр қабылдауышының жерлендірілген полюсі болған жағдайда автотрансформаторды қолдануға жол бермейтіндей етеді;
таратушы желіні пайдаланушылар бетінің токпен зақымдануы қаупі. Бұдан басқа, екі тізбек те (бірінші және екінші реттік) желінің көтеріліуіне әкелетін жерге қатынасы бойынша бірдей ажыратылуы тиіс.

Автотрансформаторлардың артықшылықтары трансформация коэффициенті бірлікке жақындаған сайын артатын болады. Сондықтан автотрансформаторлар аз коэффициентті трансформацияларда қолданылады (k = 1 -- 2).
Автотрансформатордағы электр энергиясы тек электрмагниттік жолмен берілмейді. Сонымен қатар орамдардың тікелей электрлік байланысы арқылы да беріледі.
Автотрансформатор артықшылығы трансформацияның аз коэффициентінде ғана едәуір кездеседі.

6.6 мысал. Автотрансформатор кернеуі U1 = = 220 В желіге қосылған . Екінші реттік қысқыштардағы кернеу U2 = 180 В, жүктеме тогы I2= 10 А. Орамда 600 орам бар. Автотрансформатордың трансформация коэффициенті, желіден тұтынылатын токты және жүктеме жалғасқан орам санын анықау қажет.

Шешімі: Автотрансформатордың трансформация коэффициенті.

Желіден тұтынылатын ток:

Жүктеме жалғасқан орам саны:

IV. Бағалау
А) Студенттерге жаңа тақырып бойынша сұрақтар қою
Б) Студенттерден ауызша түрде қабылдау;
Сұрақтар мен тапсырмалар
Автотрансформатордың трансформатордан айтарлықтай айырмашылығы неде?
Автотрансформатордың магнит өткізгішінің шамасын қандай қуат анықтайды?
Автотрансформатордың қандай артықшылықтары мен кемшіліктері бар?
В) Студенттердің тапсырма жауаптары бойынша баға қою.
V. Үй тапсырмасын беру
Үй тапсырмасы
Жаңа сабақты оқып, пысықтау.
Сұрақтар мен тапсырмаларға жазбаша және электронды түрде жауап беру.