Рөлдік күшейткіш сорғышының бөлшектерінің дефектациясы

Пән аты: Өндірістік оқыту
Топ 9-173 Мамандығы: <<Автомобиль көлігіне қызмет көрсету, жөндеу және пайдалану>>
Квалификациясы : <<Автокөлікті жөндеуші слесарь>>
- - - - - - - 20.05 2020 ж

№40 ОҚЫТУ САБАҚ ЖОСПАРЫ
1. Сабақтың тақырыбы: Рульдік күшейткіштердің ақауын анықтау және оларды жөндеу.
2. Сабақтың мақсаты: Оқушылардың білімділік қабілетін арттыру
3. Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Мамандыққа, пәнге деген қызығушылығын арттыру
4. Дамытушылық: Оқушылардың есте сақтау логикалық қабілетін дамыту

САБАҚ БАРЫСЫ
Тақырып: Рульдік күшейткіштердің ақауын анықтау және оларды жөндеу.
Рөлдік күшеткіш сорғышын бөлшектеу. Сорғышты автомобильден шешу, алдын ала майды ағызып, сыртқы бетін тазалау керек. Содан кейін келесі операцияларды оорындау қажет: бак пен сүзгіштің қақпағын ашу, төрт бұрандаманы босатып, бакты шешу, білік тік орналасатындай, ал шкив астында тұратндай етіп сорғышты орнату, төрт бұрандаманы босату жəне сорғыштың қақпағын шешу. Қақпақты шешкен кезде клапанды құлатпай ұстап тұру,үлестіргіш дискті статорға қатысты орналасуын белгілеу жəне оны сұққыштардан шешіп алу. Осыдан кейін статордың сорғыштың корпусына қатысты орналасуын белгілеу жəне роторды қалақтарымен қоса шешу (7.37-сур.). Өте қажет болған жағдайда алынғыштың көмегімен шкивті, тоқтатқыш сақинаны (7.38-сур.) жəне сорғыштың білігін шарикті мойынтірегімен қоса шешу. Статор, ротор жəне сорғыш пластиналар өндіруші зауытта жеке сұрыпталған, сондықтан бөлшектегенде олардың жинақтылығын бұзуға, пластиналарды орнымен ауыстыруға болмайды. Статорды, ротор мен пластинаны тек жинақпен ауыстырған дұрыс.
Сорғыш қақпағындағы қайта шығару клапаны жеңіл қозғалатынын, онда содырлар немесе тозудың болмауын тексеру. Клапан мен сорғыш қақпағы өндіруші зауытта жеке сұрыпталған, сондықтан олардың жинақтылығын бұзбау керек. Қажет болған жағдайда жапырылыстарды тазарту немесе осы бөлшектерді жинақпен ауыстыру. Сақтандырғыш клапан ершігінің тартылысын тексеру, егер бұл керек болса, оны тартып қою, тарту сəті 16...20 Н- м тең болуы керек. Сорғыш бөлшектерінің барлық каналдарын кірден тазарту, оларды керосинде жуу жəне қысылған ауамен кептіру; ротордың бүйір беттерін, корпусын жəнеүлестіргіш дискті қарап шығу. Аздаған содырлар немесе зақымдар болған жағдайда, осы беттерді плитағаүйкелеу, осыдан кейін жақсылап жуу жəне құрғақ ауаменүрлеу, пластиналар жіктерде еркін қозғалатынын тексеру.

7.37-сур. Сорғыштың роторын шешу: 1 -- статор; 2 -- ротор қалақтармен

Рөлдік күшейткіш сорғышының бөлшектерінің дефектациясы. Картер мен сорғыш қақпағында жарылыстар мен сынықтарға, бүйір жұмысшы бетте сызықіздер мен зақымдарға, сорғыш қақпағы мен қайта шығаратын клапан қосылысында ағып кетуге, сақтандырғы клапан серіппесінің сынуына неемесе босауына, корпус пен қақпақтағы бұранда зақымдарына жол берілмейді. Сорғыш бөлшектерінің тозуы өндіруші зауыт ұсынған, рұқсат етілгеннің шегінде болуы керек.
Сорғышты жинау. Жинау жұмыстары толық тазалық шартымен орындалады. Жинар алдында бұрын пайдаланылған 153 нығыздағыш резеңке бөлшектер ауыстырылуы, барлық элементтер жуылып, қысылған ауамен кептірілуі керек. Каналдардың шағын тесіктері ластанбауыүшін, бөлшектерді шүберекпен жəне ұштарымен сүртуге облмайды. Жинау барысында сорғыштың барлық түйісетін бөлшектері гидрокүшейткішүшін қолданылатын маймен сылануы керек. Мойынтірегі бар сорғыш білігін жинауүшін білікке шайба кигізу керек жəне білік мойнына шарикті мойынтеркті пресстеу (тартылыс 0,002... 0,027 мм). Сорғыш корпусын тік орнату, жақтаудың көмегімен ұяға инелі мойынтірек пресстеу (0,015 мм саңылаудан 0,008 мм тартылысқа дейін басу). Жақтаудың көмегімен манжетаны корпустың ұясына тығыздау. Ұяға жапсырма орнату жəне шарикті білікті мойынтірекпен қоса пресстеу (0,033 мм саңылаудан 0,01 мм тартылысқа дейін басу). Мойынтіректі жақтаумен жəне балғамен не болмаса пресспен тығыздауға болады; содан кейін тоқтатқыш сақинаны орнату. Сорғыштың корпусын біліктің сірге ұшымен жоғары қаратып тігінен бекіту, корпус тесіктеріне қондырғы сұққыштарды қою, белгілерге сəйкес статор, пластиналарымен жəнеүлестіргіш дискпен ротор орнату (статордағы тесіктер сағат тілі бойынша шағынанүлкенге қарай орналасуы тиіс). Бұл ретте ротордың сіргелі жүзі сорғыш корпусына бағытталуы керек, ал пластинадлары ротордың жіктерінде еркін қозғалуы керек. Ішіне серіппе, сақтандырғыш клапан орнатып, қайта шығаратын клапанды жинау, реттегіш төсеніштер жинағын кигізіп, сақтандырғыш клапанның ершігін тарту (тарту сəті -- 16.20 Н-м). Сақтандырғыш клапанның жұмысқа қабілеттілігін тексеру, ол клапанның ершігіндегі тесікке май келген кезде 10,2.11 МПа қысымы жағдйында ашылуы жəнеүздіксіз май ағынын өткізуі тиіс. Қысымды реттеу реттегіш төсемшелердің тиісті мөлшерін сұрыптаумен жүргізіледі. Қалыңдығы 0,5 мм төсемшені алып тастаған жағдайда, қысым 0,6...0,8 МПа-ға жоғарылайды. Соңғы төсемшені ершіктің астынан шешпеген дұрыс. Ершіктің алтықырлы басын серіппеге жəне тесіктің ішіне бағыттап, қақпақ тесігіне серіппе жəне қайта шығаратын клапан орнату. Клапан серіппе толығымен қысылғанда екі жаққа да еркін қозғалуы керек. Клапанды құлатпай ұстап тұрып, қақпақты қайта шығаратын клапанмен жəне серіппемен қоса жиналған күйінде сорғыштың корпусына орнатылады. Қақпақты бастарының астына серіппелі шайбалар төсеп, бұрандамалармен бекітеді. Бұрандамаларды тарту сəті -- 44.56 Н :: м. Біліктің жігіне кілтек орнату, білікке конустық тілмелі төлке, шкив, жазық шайба кигізу жəне сіргесі бар сомынмен бекіту. Шкивті бекітетін сомынды тарту сəті 50...62 Н-м тең болуы қажет. 154 Жинағаннан кейін сорғыш білігі қажалусыз, қолдан еркін бұралуы тиіс. Сорғыштың қақпағы мен корпусына төсемшелері бар бак орнату, бакқа нығыздағыш төсемшесі бар коллектор қою, бастарының астына жазық шайбалар төсеп, бұрандамаларын бұрап кіргізу жəне бакты коллекктормен қоса бекіту. Бұрандамаларды тарту сəті -- 6,5.8 Н-м . Бактың ішіне сүзгіш орнату, бастарына нығыздағыш сақина мен жазық шайба төсеп, нығыздағыш төсемшесі бар қақпақпен бакты жабу жəне қолмен құлақты сомынмен бұрап тастау.

7.39-сур. Рөлдік күшейткішті сынауға арналған стенд: 1 -- қысым гидроклапанының тұтқасы; 2 -- гидроүлестіргішті басқару тумблеры; 3 -- электр қозғалтқышын сөндіру және қосу түймесі; 4 -- сорғыш білігінің айналу жылдамдығын қосушы; 5 -- май жылыту тумблеры; 6 -- сорғыш білігін айналдыруды бағыттау тұтқасы; 7 -- төмен қысымды құбыршек; 8 -- төмен қысымды құбыршек; 9 -- магситральдағы майдың термометры; 10 -- жүйе багындағы майдың термометрі; 11 -- май қысымының манометрі; 12 -- май есептегіш; 13 -- электр қозғалтқыш қосудың сигналды шамы; 14 -- сорғыш жетегі; 15 -- сорғыш бекіту кронштейны; 16 -- толтыратын құбыршек; 17 -- үлестіру кранын басқару тұтқасы; 18 -- ағызу кранын басқару тұтқасы

Жинаған соң рөлдік күшейткіш срғышын тексеру. Сорғышты жөндеу сапасын бақылау аспаптарымен жабдықталған арнайы стендте тексеруге немесе автомобильге сорғышты орнатқаннан кейін анықтауға болады (7.39-сур.). Автомобильген орнатпас бұрын стендте гидрокүшейткіш сұорғышын тексеру жөндеген соң мүмкін ақаулықтардан сорғышты автомобильден қайталап шешуді болжайды. Тексерер алдында 11 ...15 мин бойы келесі режим бойынша жүріп өткуі керек:
■ 2.3 мин (1 +-0,25) МПа қысымында жəне 600 мин-1 айналу жиілігімен;
■ 3.4 мин (2+-0,25) МПа қысымында жəне 1 200 мин-1 айналу жиілігімен;
■ 3.4 мин (2,5+-0,25) МПа қысымында жəне 2 000 мин-1 айналу жиілігімен.
■ 3.4 мин (2,5+-0,25) МПа қысымында жəне 2 500 мин-1 айналу жиілігімен.
Жүргізіп болғаннан кейін, сорғыштың өндірістілігі (600+20) мин- 1 айналу жиілігімен жəне (5,5 +- 0,25) МПа қысымында кем дегенде 8 л/мин, ал (2 000-40) мин-1 жəне (5,5 +- 0,25) МПа қысымында - 17 л/мин артық емес. Қысымды тексеру біліктің 600 мин-1 айналу жиілігімен жұмыс істейтін сорғыштың айдау желісінде шұраны жабумен жүзеге асады. Қысым 10,2.11 МПа шамасында болуы керек. Тексеру уақыты 10 с артық емес, себ

Үй тапсырмасы.
1. Рөлдік күшеткіш сорғышын қалай бөлшектейді?
2. Рөлдік күшейткіш срғышын тексеру?
Автомобильдің құрылысы және пайдаланылуы П.Жүнісбеков.