Оқушының оқуға ынтасының болмауы

ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУҒА ЫНТАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖОЛДАРЫ

СПОСОБЫ ПОВЫШЕНИЯ МОТИВАЦИИ УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЫ К ДИСТАНЦИОННОМУ ОБУЧЕНИЮ

WAYS TO INCREASE THE MOTIVATION OF ELEMENTARY SCHOOL STUDENTS FOR DISTANCE LEARNING

Бұл мақалада қашықтықтан білім берудің маңызы, артықшылықтары мен кемшіліктері сөз етіледі. Сондай - ақ, бастауыш білім берудің маңызы туралы айтылады. Қашықтықтан білім беруде бастауыш сынып оқушыларының оқуға ынтасын арттыру жолдары баяндалады. Бастауыш сынып оқушыларын оқуда ынтасын арттыру оқу процесінде өте маңызды іс-әрекет болып табылады.
Тірек сөздер: қашықтықтан білім беру, бастауыш, ынта, даму

В этой статье обсуждается важность, преимущества и недостатки дистанционного образования. Обсуждается также важность начального образования. Описаны способы повышения мотивации школьников младших классов к обучению в дистанционной форме. Поощрение учеников начальной школы к учебе - очень важное занятие в учебном процессе.
Ключевые слова: дистанционное образование, начальная школа, энтузиазм, развитие

This article discusses the importance, benefits and shortcomings of distance education. The importance of primary education is also discussed. Described ways to increase the motivation of junior high school students to study in distance form. Encouragement of primary school students to study is a very important activity in the educational process.
Key words: distance education, primary school, enthusiasm, development

Күндіз - түні үнемі еңбек ету, мәңгілік оқу, оқуға әбден жаттығу, соншалықты өжет болу қажет... Ол үшін әрбір сағат өте қымбат.
Антон Чехов

Қашықтықтан оқыту жаңа заманның талабы болғанымен, бұл технология дәл қазір өте өзекті. Елімізде төтенше жағдайға көшу туралы жарлық бекітілген кезде білім жүйесіне де бірқатар өзгерістер енгізілгені сіз бен бізге аян. Осы орайда, Елбасының <<Біз білім - ғылым саласында бәсекеге қабілетті болмасақ, өз мақсатымызға жете алмаймыз.Барлығы мектептен,ХХI ғасыр ұлттық бәсеке, ақпараттық сайыс, инновациалық технологиялар, реформалар сияқты көріністерімен ерекшеленеді>> деп баяндады. Елбасы Н.Назарбаев өз сөзінде: <<Біз қазір <<білім-ғылым-инновация>> атты үштік үстемдік құратын постиндустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз>>, - деген болатын. Ендеше, еліміздің әлемдік үрдістерге енуі білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда екені түсінікті[1].
Қашықтықтан оқыту үрдісі кеше ғана пайда болмады және ол алдағы жылдары да дами түседі. Интернет 2000-шы жылдардың басында білім беру процесінің маңызды қатысушысына айналды.Ал қазіргі кезде мұғалім немесе оқушының білім алуда маңызды рөлге ие.
Қашықтықтан оқытуды табысты ұйымдастырудың алғышарты:

- оқушыдан күтілетін іс-әрекеттердің сипаттамасы;

- материалды мазмұны бойынша таңдау;

- оқу материалын құрылымдық ұйымдастыру, оны оқу үдерісіне қосу;

- жаттығу түрлерін таңдау;

- оқытудың интерактивті әдіс - тәсілдерін қолдану;

- иллюстрациялық материалдарды, слайдтарды, графикалық кескіндерді қолдану[2].
Қашықтықтан білім берудің артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Бұл жағдайлар әр мұғалім үшін әр түрлі болуы мүмкін. Сондықтан да мұғалім соған сәйкес жұмыс жасауы тиіс.
Қашықтан білім берудің артықшылықтарына тоқталар болсам:
Әр оқушымен жеке жұмыс жасау мүмкіндігі. Қашықтықтан оқыту технологиясы әр оқушымен жеке жұмыс жасауға көмектеседі. Қашықтықтан оқыту - бұл сіздің оқушыларыңызды жақынырақ танудың тамаша мүмкіндігі.
Жан-жақтылығы. Қашықтықтан оқытудың негізгі артықшылықтарының қатарына оның жан-жақтылығы жатады. Кез-келген уақытта мектеп оқушысы өз бетінше білім ала алады. Өйткені, қазіргі білім берудегі басты нәрсе - нәтиже.
Өзін-өзі тәрбиелеу. Мұғалімдердің, ата-аналардың және оқушылардың кері байланысы білім берудің бұл түрінде өзін-өзі тәрбиелеу үлкен рөл атқаратынын көрсетеді.
Мектеп оқушыларын қашықтықтан оқыту сабақтан қалмауға мүмкіндік береді.
Ыңғайлы ортада білім алудың да маңызы зор. Көбіне балалар мектепке барғысы келмейді. Олар мектепте ыңғайсыз, жағымсыз сезімде болуы мүмкін.
Қашықтықтан білім берудің тағы бір артықшылығы - оқу материалдарының қол жетімділігі. Кез-келген оқулық немесе конспект электронды түрде оқылады. Барлық ақпаратты, қажет болса, Интернеттен табуға болады. Оқулықтарды, оқулықтарды және басқа оқу рефераттарын сатып алуға және іздеуге көп уақыт пен ақша жұмсамаудың қажеті жоқ. Маңыздысы, қашықтықтан оқыту балаларды сөмкелеріндегі күнделікті өздерімен бірге алып жүретін кітаптардың көптігінен босатады[3].
Сонымен қатар, қашықтан білім берудің кемшіліктері де бар:
Мұғалімдер мен оқушылардың қашықтан оқуға дайын болмауы;
Оқушының оқуға ынтасының болмауы;
Оқушылар мен мұғалімдердің жаңа технологияны толық меңгермеуі;
Қашықтан оқу үшін қажетті ғаламтордың барлық елді мекенде жеткілікті болмауы;
Ата-аналардың жауапкершіліктен қашуы;
Көп балалы ата-аналардың уақытты дұрыс пайдалана алмауы;
Бағаны әділетті қою мүмкіндігі;
Мұғалімдердің ғаламтордағы көптеген мүмкіндіктермен таныс болмауы;
Уақытты тиімді пайдалана алмауы.
Арнайы құрылған жоспардың болмауы, мұғалімнің алдын ала жоспар жасап, ұйымдастыру кезеңін ұйымдастыра алмауы. Жан - жақты тиянақты ойластырылған, тәжірибелермен байытылған сабақ жоспары оқушының терең білім алуына, шығармашылық ізденісте болуына ықпал етеді[4].
Ғалымдардың пікірінше, қашықтықтан оқыту бұл жағдайда дәстүрлі білім беру мәселелерін шешудің қосымша құралы болып табылады. Желі ақпаратқа қол жетімділікті кеңейтеді, байланыстың саны мен сапасын арттырады және бүкіл оқу процесін күшейтуге мүмкіндік береді. Танымдық іс-әрекетті басқару процесінде мұғалімнің ең маңызды міндеттері:
оқушының өз бетінше ізденуге, жаңа ақпаратты өңдеуге және қабылдауға, оны пайдалануға деген ынтасын қалыптастыру;
Оқушының назарын өздігінен оқуға бағыттай алуы;
Нақты мақсатқа назар аудару, әртүрлі дерек көздерінде әртүрлі тұжырымдалған ең қолайлы анықтамалар мен тұжырымдар беру;
Есептердің шығарылу тәсілдері туралы оқушыларға нұсқаулық беру;
Оқушыны белсенділікке, шығармашылыққа, өз бетінше жұмыс істеуге баулу;
Сонымен қатар, қашықтықтан оқыту технологиясының негізгі білім беру принципі оқытуды дараландыру болып табылады.
Қазіргі таңда сапалы білім беру - оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз үдерісі. Қазіргі жаңа талаптар оқушыға ғана емес, қазіргі заман мұғаліміне қойылады, мұғалімдер тек <<сабақ беруші>> ғана емес, баланың оқу ортасын құра арлатын ынтасы мен қызығушылығын оята алатын, білімді тиянақты меңгерте алатын маман болуы тиіс. Мұғалім үнемі жаңашылдыққа дайын болуы керек. Білім сапасына, оны оқытудың әдіс-тәсілдері мен технологиясына жоғары талаптар қойылып, оқушыны нағыз бәсекеге қабілетті тұлға ретінде тәрбиелеу мен білім беру - жаңашыл ұстазға қойылар басты талаптардың бірі болып саналады.
Оқушының өмірдегі маңызды білім саласының бөлігі - бастауыш білімді құрайды. Дәл осы бастауыш мектепте білімнің негізі қалана бастайды.
Бастауыш жалпы білім берудің басымдығы - бұл жалпы білім беру дағдылары мен қабілеттерін қалыптастыру, оның даму деңгейі көбінесе барлық кейінгі білімнің жетістігін анықтайды. Бастауыш мектептегі білім беру процесінің мақсаты оқушының жеке басын, оның шығармашылық қабілеттерін, оқуға деген қызығушылығын дамыту, оқуға деген құштарлығы мен қабілетін қалыптастыру болып табылады.
Бастауыш білім беру мақсаты -- келесі негізгі кең ауқымды дағдыларға:
білімдерді функционалдық және шығармашылық қолдану;
сыни ойлау;
зерттеу жұмыстарын жүргізу;
ақпараттық-коммуникативтік дағдыларды пайдалану;
әр түрлі коммуникация тәсілдерін пайдалану;
топта және жеке жұмыс істеу ептілігі;
проблемаларды шешу және шешімдер қабылдауға ие оқушы тұлғасының үйлесімді қалыптасуы мен дамуы үшін қолайлы білім беру кеңістігін құру[5].
Бастауыш мектепте баланың негізгі даму бағыттары:
баланың оқу-танымдық іс-әрекетін қалыптастыру желісі;
оқу материалын игеру желісі қалыптасады.
әр түрлі оқу және өмірлік мәселелерді шешуге мүмкіндік беретін білім жүйесін иемдену; қосымша білім алуға дайындық;
қоршаған ортаның әртүрлі жағдайларына, коммуникацияға, әлеуметтік қатынастарға бейімделу мүмкіндігі;
әлеуметтік құндылықтарға сәйкес әрекет ету, өз үміттерін жүзеге асыру тілегі мен қабілеті;
өзін-өзі тану және өзін-өзі дамыту мүмкіндігі;
алынған білімді қоршаған әлемде дұрыс жұмыс жасау үшін пайдалану мүмкіндігі
Оқыту мен тәрбиелеудің бүкіл процесінің мазмұны мен бағытын анықтайтын мақсатты нұсқаулар осыдан шығады:
- мақсатқа жетудегі мақсаттылық пен табандылық;
- тиімділік және таңдау жағдайында тәуелсіз шешім қабылдауға дайын болу.
Оқушыны бастауыш сыныптардан бастап шығармашылық ойлауға, қалыптан тыс шешімдер қабылдай алуға, практикалық әрекеттерге дайын болуға әкелудің жолдарын көрсету керек.
В.А.Бухваловтың айтуы бойынша <<шығармашылық мәселелерді шешу әдістерін меңгеру - бұл шығармашылық тұлғаны қалыптастырудың алғашқы сатысы. Екінші қадам - ​​шығармашылық іс-әрекетті қалыптастыру технологияларын меңгеру. Технология жалпы мағынада белгілі бір әрекетті жүзеге асыратын әдістер жүйесі. Шығармашылық іс-әрекет технологиясы - бұл шығармашылық іс-әрекет жүзеге асырылатын әдістер жүйесі>>. Демек, оқушының бойына шығармашылық іс-әрекетті ұйымдастыру үшін жаңа әдістерді қолданудың маңызы зор.
Негізінен 6 жастан 12 жасқа дейінгі кезең - баланың дамуындағы өте маңызды кезең болып табылады. Дәл осы кезеңде балаларды шығармашылық жұмысқа дайындау, оның қабілетін ашудың ең қолайлы сәті деп білемін.
Осы жаста балалардың:
қиял мен шығармашылық ойлау қабілеті дамиды;
білуге ​​деген қызығушылық тәрбиеленеді;
құбылыстарды бақылау және талдау;
салыстыру, фактілерді ажырату, қорытынды жасай білу;
белсенділігі, кез-келген істі бастаудағы қоршқынышы аз болады;
түрлі қызығушылықтары мен бейімділіктері дами бастайды[4].
Сондықтан дәл осы жаста мектеп оқушыларының оқу жұмыстарын олардың әрқайсысының қабілеттерін барынша арттыру, жалпы және жеке пәндерге оқуға деген қызығушылықты қалыптастыратындай етіп ұйымдастыру өте маңызды болып табылады.
Бастауыш сынып оқушыларын оқуда ынтасын арттыру оқу процесінде өте маңызды іс-әрекет болып табылады.
Осы орайда, көптеген ғалымдар да өз ойымен бөлісе кеткен.

Бастауыш сынып оқушыларының оқуға ынтасын ояту үшін мына шарттарды қамтамасыз ету маңызды:
сабақ барысын мазмұнды, қызықты материалмен байыту;
оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыру;
оқушылар арасындағы қызықты қарым-қатынасты ұйымдастыру;
қиын тапсырмаларды жеңіл орындауға бағыт - бағдар бере отырып оқуға ынтасын арттыру;
мұғалімнің барлық оқушыларға бірдей қарым-қатынас жасай білуі;
оқушыға өз мүмкіндіктері мен өз қабілеттерін бағалауға үйрете отырып, өзін - өзі дамытуға жағдай туғыза білуі;
Оқушының кез-келген қызығушылығы мен ұмытылысына бей - жай қарамай, үнемі шабыт бере білуі;
Оқушының оқуға ынтасын ояту барысында көптеген жаңаша әдіс - тәсілдерді, жаңа технологияларды ұтымды қолдану[6].
Әйгілі кеңес педагог-новаторы, жазушы Сухомлинский <<Мен барлық ұстаздарға былай ғибрат етемін: балалардағы білімге деген талап, ынта, құштарлық отын сөндіріп алмаңдар. Еңбек қуанышы еңбеккер адамның мақтаныш сезімін осы оттың тұтанар бірден - бір көзі>> деп айтқандай, оқушының оқуға ынтасын қалыптастыру, оны оқу-білімге баулу, қызығушылығын арттыру - әрөайсымыздың абыройлы міндетіміз болуы тиіс.
Қорыта айтқанда, бастауыш сыныптың оқу бағдарламалары оқушыларға ХХІ ғасырдағы қарқынды дамып келе жатқан зияткерлік және техникалық ортада табысты болу үшін қажетті дағдыларды меңгертуге бағытталған. Олар оқушыларды сын тұрғысынан ойлау, бірлесіп жұмыс істеу, ақпаратты өңдеу, проблемаларды шешу сияқты анағұрлым жоғары деңгейдегі көптеген дағдыларды өз бетінше меңгеруге және зерделеуге дайындайды және ынталандырады.
Жаңа ғасыр мұғалім үнемі өзін дамыта отырып, сапалы әрі сан алуан салиқалы тәрбиелік, білімділік қызметтерді ойдағыдай атқара білгенде ғана ұстаздық мақсатына жетеді.
Еліміздің біліктілігі мен сауаттылық деңгейін әлемге танытып, алпауыт мемлекеттермен тереземізді теңестіру мүмкіндігіне жетелейтін - мәртебесі асқақ мұғалім.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Мұғалімдердің біліктілігін арттыру бағдарламасы (екінші басылым) <<Назарбаев Зияткерлік мектептері>> ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2015
Подгребельная Н.И. Педагогические условия активации познавательной деятельности в системе дистанционного обучения, автореф.канд.дис., Ставрополь,2001.
<<Интерактивті оқыту әдісін қолданып, сабақты жоспарлау және басқару>>, Ж.А. Жартынова, В.Н. Ким, Н.О. Қойлық, А.Ш. Орақова, 2009 жыл.
<<Жаңартылған білім беру мазмұны аясында критериалды бағалауды жоспарлау және ұйымдастыру>> 2017ж
Пазылова Г.Қашықтықтан оқыту.Қазақстан мектебі//2005
Жалпы білім беретін мектеп мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау басшылығы Астана 2016