Шарын шатқалы

5-сабақ. Шарын шатқалын көрдің бе?

6. 1. 1. 1 тірек сөздер, мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау.

6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау.

1. Мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау және сұрақтар қою арқылы көтерілетін мәселені болжау;
2. Мәтіннің тілдік ерекшеліктерін салыстыру;
3. «Шарын шатқалы» мәтініндегі жеке эпизодтарды сипаттау арқылы өзіндік ой-тұжырым жасау.

• мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжайды;
• «Шарын шатқалы» мәтінінің тілдік ерекшеліктерін салыстырады;
• шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттайды.

• Оқушылар орындай алады: мәтінді тыңдайды, сұрақтар арқылы тақырыпты және көтерілген мәселені болжайды, тілдік ерекшеліктерді салыстырады, жеке эпизодтарды салыстырады;

Мәтінге қатысты тірек сөздер : мекен, құмды жар, аңғар, шақырым, жабайы, көне, ескерткіш .

Диалог кезінде қолданылатын тіркестер : «Меніңше, . . . Қазақстандағы ең сұлу жер, себебі ол . . . »

Талқылауға арналған сұрақтар :

- Шарын шатқалын білесіңдер ме?

- Әлемде каньондар қай жерлерде орналасқан?

«Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтары: тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы

• туған еліміздің табиғаты қорғауға;
• тарихи жәдігерлерге құрметпен қарауға;
• өзара жауапкершілікті нығайтуға баулу.

Сабақта аудиомәтінді тыңдау арқылы АКТ, яғни информатика, мәтіндегі жер тарихы арқылы Қазақстан тарихы, жер-су атаулары арқылы география пәндерімен байланыс орнатылады.

Оқушылар бұған дейін Алтынемел ұлттық саябағы туралы ақпаратпен танысып, жетекші сұрақтар арқылы пікір алмасып, өз көзқарастарын білдіруге дағдыланды. Бұл білім жаңа тақырыпты анықтауда оқушыларға көмектесе алады. Табиғат және оны қорғау туралы жалпы білімдері бар.

Ұзақ мерзімді жоспар тарауы: 1-бөлім: Қазақстан қорықтарыМектеп: «Мұрагер» ММИКүні: 18. 05. 2018Мұғалімнің аты-жөні: Төлеп К. Ә.Сынып: 6 Қатысқандар: Қатыспағандар:: Сабақ барысы

Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері

Оқушылармен сәлемдесу.

Психологиялық ахуал орнату.

«Жүректен-жүрекке» әдісі

Мақсаты: оқушылар арасында жағымды әріптестік қалыптастыру

Орындалуы : Оқушылар бір-біріне жүректер ұсынып, жақсы сөздермен тілектерін айтады.

Топқа бөлу. Оқушыларға « тау », « көл », « дала » сөздері жазылған қағаздар таратылады. Оқушылар осы сөздер бойынша топтарға бөлінеді.

Ширату жаттығулары : «Қар кесегі» әдісі

• табиғат қандай болады?(әдемі, сұлу, көркем . . . )
• Қазақстанда қандай табиғаты көркем жерлер бар? (Көкшетау, Марқакөл, Алатау, Балқаш, Қарқаралы . . . )
• Алтынемел ұлттық саябағының табиғаты қандай? (таулы, орманды, көрікті . . . )

«Миға шабуыл» әдісі :

Мақсаты : сұрақ қою арқылы ой қозғау және ойды жинақтау.

Орындалуы: Оқушыларға табиғат суреті және соның ішінде Шарын шатқалының фотосы көрсетіледі

және төмендегідей сауалдар қойылады:

1. Мына суреттен нені байқадық?

2. Қазақстанның қандай жерлері бейнеленген?

3. Мына суреттегі Шарын шатқалын білесіңдер ме?

4. Сендер бұрын Шарын шатқалына бардыңдар ма?

5. Сабақ тақырыбы қандай деп ойлайсыңдар?

Ендеше, бүгін Шарын шатқалымен танысамыз.

Сабағымыздың мақсаты: Шарын шатқалы туралы мәтінді тыңдай отырып, ақпараттарды анықтау және өз ойын әңгімелеп айту. Сабағымыздың тақырыбы - « Шарын шатқалын көрдің бе? ».

ҚБ . «Жарайсың!», «Бәрекелді!» сөздері арқылы ауызша бағаланады.

Тыңдалым алды тапсырмасы

СЖ. 1-тапсырма . Берілген үлгіге қарап, кестені толтырыңдар.

Мақсаты : мәтінде кездесетін сөздер мағынасын түсіндіру.

Орындалуы: кестеде көрсетілген үлгі бойынша сөздердің қасына оның мағынасын көрсетеді және сөйлем құрап жазады.

Сөздікпен орындалатын жаттығу

Тыңдалым кезі тапсырмасы

СЖ. 2-тапсырма . Аудиомәтінді тыңда, мәтіндегі негізгі ойды еске сақта, берілген сөздерді ескеріп, сөз мағынасын түсінуге тырыс.

Мәтін «Шарын шатқалы»

Шарын шатқалы - Қазақстандағы табиғаты тамаша мекендердің бірі. Ол Алматы облысының Райымбек ауданында орналасқан. Шарын шатқалының әсемдігі мен ерекше сұлулығы көп адамдарды таңғалдырған.

Шарын шатқалында биіктігі 150-300 метрге дейін жететін құмды жарлар бар. Жергілікті халық шатқалды «қорғанды қамалдар аңғары» деп атайды. Аңғардың ұзындығы 2 шақырым, ені 20-80 метрге дейін барады.

Шатқалда ежелгі суретшілер салған жабайы аңдар мен құстар бейнесін табуға болады.

Шарын шатқалы сияқты ғажайып мекен әлемде екі жерде ғана бар. Бірі Қазақстанда болса, бірі Солтүстік Америкада сақталған. 1964 жылы Шарын шатқалы табиғат ескерткіші деп жарияланды.

Талқылау сұрақтары :

1. Шарын шатқалы қай облыста орналасқан?
2. Шарындағы құмды жарлар қандай?
3. Жергілікті халық шатқалды қалай атайды?
4. Шатқалдан нені табуға болады?
5. Осындай каньон әлемде тағы қай жерлерде бар?

Бағалау критерийі :

Мәтіннің бастапқы бөлігін тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжайды.

Дескриптор :

• мәтінді мұқият екі рет тыңдайды;
• сұрақтарға жауап береді;
• тақырыпты және мәтінде көтерілген мәселені болжайды.

ҚБ . “Қол шапалақтау» әдісі арқылы бір-бірлерін бағалайды.

ТЖ. 3-тапсырма :

Тақтада көрсетілген суреттерді салыстырыңдар және өзара ұқсастықтары мен айырмашылықтарын тауып, «Қос диаграмма» графикалық органайзеріне түсіріңдер.

Қос диаграмма

Мақсаты : екі жерді салыстыра отырып, сипаттату.

Орындалуы : оқушыларға интербелсенді тақтада Шарын шатқалының және Солтүстік Америкадағы Колорадо каньондарының фотосуреттері көрсетіледі. Олар алдымен суреттермен танысады, содан соң сұрақтарға жауап береді. Қос диаграмма арқылы ойларын қорытып жазады.

Түрткі сұрақтар :

• Шарын шатқалы мен Солтүстік Америка каньондарының ұқсастықтары мен айырмашылықтары қандай?
• Екі каньонның қандай ерекшеліктерін және ұқсастықтарын байқадыңдар?

Бағалау критерийі: «Шарын шатқалы» мәтінінің тілдік ерекшеліктерін салыстырады.

Дескриптор:

• табиғат бейнелерін көреді және фотода көрсетілген жер бедердерінің атаулары мен мәнін түсінеді;
• Шарын шатқалы мен Солтүстік Америка каньондарының ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табады;

ҚБ. Тапсырма орындалып болған соң, жауаптары тыңдалып, «Бағдаршам» арқылы жүргізіледі.

«жасыл» - салыстыру өте сәтті жасалды;

«сары» - салыстыру жасалды, бірақ қателіктері түзетілуі керек;

«қызыл» - салыстыру өз деңгейінде жасалмады;

ЖЖ. Бүгін меңгерген сөздерін, Шарын шатқалы мен Солтүстік Америка каньондарын жұпта салыстыра отырып талқылайды және тірек сөздерге сүйеніп, бір-бірлерін толықтырады. «Меніңше, . . . Қазақстандағы ең сұлу жер, себебі ол . . . » деген үлгіде өзара диалог жасап сөйлеседі.

Бағалау критерийі :

«Шарын шатқалы» мәтінінің тілдік ерекшеліктерін салыстырады.

Дескриптор:

• тыңдалған мәтінді жұптаса талқылап түсінеді;
• өзара әңгімелесу арқылы сөздерді дұрыс қолданады.

ҚБ . «Жақсы!», «Жарайсың!», «Тамаша!» сөздерін қолданып, ауызша бағалау арқылы жүзеге асырылады.

Ж. 3-тапсырма : Мәтінге қарай отырып, төмендегі тұжырымдар бойынша өз ойыңды айт.

• Шарын шатқалындағы құмды жарларға сипаттама жаса.
• Жергілікті халық бұл жерді «қорғанды қамалдар алаңы» деп атайды. Оның себебі . . .
• Ежелгі суретшілер шатқалға жабайы аңдар мен құстардың бейнесін салған. Өйткені . . .

Мақсаты: оқушыларға мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттату.

Орындалуы: тыңдаған мәтіндегі кейбір эпизодтарды еске сақтап, берілген тұжырымдамалар бойынша сипаттама жасайды.

Бағалау критерийі :

шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттайды.

Дескриптор:

• мәтіндегі сөздер мағынасын түсінеді және кейбір эпизодтарды еске сақтайды;
• берілген тұжырымдамалар бойынша мәтін бөліктеріне сипаттама жасайды.

ҚБ . Оқушылар бір-бірлерін « Бас бармақ» арқылы бағалайды.

Оқушылар рефлексиясы: «Бес саусақ» әдісі

Мақсаты : «Шарын шатқалын көрдің бе?» сабағы барысында алған білімдеріне, меңгерген әдіс-тәсілдеріне талдау жасау, оқушылардың өздерін-өздері бағалауы.

Орындалуы: оқушылар әр саусаққа мынадай мәліметтер жазады.

Бас бармаққа - басты мәселе, яғни бүгінгі сабақта ең маңызды жаңалық қандай тұжырым екендігін;

Балаң үйрекке - бірлескен жұмыс, яғни оқушы өзінің топта қалай жұмыс істегенін;

Ортан терекке - ойлану, яғни бүгін қандай білім алғанын;

Шылдыр шүмекке - шынайылық, бүгінгі сабақ ұнаған-ұнамағанын;

Кішкене бөбекке - оқушы өзінің көңіл-күйін, яғни сабақта өзін қалай сезінгенін жазады.

Мұғалімнің ауызша кері байланысы . Оқушылардың сабақ барысында жасаған жұмыстарына қысқаша талдау жасап, қорытынды ой-пікір айтады.

Үйде өз бетінше іздену тапсырмасын орындайды:

• Шарын шатқалы туралы оқу.
• Ғаламтор материалдарынан Шарын шатқалы туралы қосымша деректер